Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 51, 23 December 1898 — Page 2
| This text was transcribed by: | Lynn Nakagawa |
| This work is dedicated to: | For Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoolaha Mana Hooko
HOOLAHA AINA AUPUNI.
O ke kuai o na aina kalo liilii ma Kahakuloa, Maui, i hoolahaia ai no Dek. 17, ua hoopaneeia a hiki i ka Poaha, Ianuari 26, 1899, ma ka hora 12 awakea (M.) ma ke Keena Oihana o W. O. Aiken, Paia, Maui.
J. F. BROWN.
Agena o na Aina Aupuni.
2734-4t
HOOLAHA WAI.
I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna XXVI, o na Kanawai o 1886:
O na poe apau e paa ana i na pono wai, a i ka poe hoi e hookaa ana i na uku wai, e hookaaia ana na uku wai no ka manawa e pau ana i Iune 30, 1899, ma ke Keena Oihana Wai, ma ka la 1 o Ianuari, 1899.
O na uku wai apau i hookaa ole ia iloko o 15 la mahope aku o ka wa e hokaa ai ia mau uku, e kauia no he uku-kaulele o 10 pa-keneta.
O na pono wai i hookaa ole ia ko lakou mau uku ma ka la 15 o Feberuari, 1899 (30 la mahope iho, e lilo no he uku wai kaa ole) ua hiki ke okiia ia mau pono wai me ka hoolaha hou ole ia ana aku.
Ma ke Keena Oihana Wai ma Kapuaiwa Hale e hookaaaia ai na uku wai.
ANDREW BROWN.
Luna Nui o ka Oihana Wai.
Honolulu, K. H. P., Dek. 20, 1898.
2734-3t
KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA APANA AINA AUPUNI HELU 18, MA AINA HOU, HONOLULU, OAHU.
Ma ka Poakahi, Ianuari 23, 1899, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o ka Hale Oihana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke Kudala Akea ka hoolimalima o ka Apana Aina Aupuni Helu 18, ma Aina Hou, Honolulu, Oahu.
Manawa 36 Makahiki.
Uku Hoolimalima maluna aku o $600 no ka makahiki. E uku mua ia ana i kela ame keia hapaha makahiki.
O keia kuai maluna no ia o na kumu aelike i hoakakaia ma na Pauku 2 me 4 o ke Kanawai 7 o na Kanawai o 1896, oia hoi:
Pauku 2. E hanaia i aelike maloko o kela ame keia palapala hoolimalima oia no, ma ka aoao o ka mea hoolimalima mai, e kukulu oia maluna o ka aina i hoolimalima ia iloko o na makahiki mua eha o ka manawa hoolimalima o ia palapala hoolimalima i hale pau ole i ke ahi, oia hoi i hale uinihapa paha, hale pohaku, a i ole, hale paha i hanaia me ka metala, a e hanaia kela hale ma ke ano ku i ke ano noeau a lawa i ka aponoia e ke Kuhina, a no na kumu lilo aole e emi iho malalo o kekahi huina i haiia; a e panihakahaka kupono ia aole e emi malalo o elua-hapakolu o kona waiwai io no ka pomaikai o ka mea hoolimalima; a e malamaia kela ano hale ma ke ano paa maikai no ke koena aku o na makahiki o ka palapala hoolimalima, koe wale aku no ke ano kahiki a apulu iho o ka hale, ma o ka hoohana kupono ia ana, a me ko ke au no hoi o ka manawa; a ina e poino a pau paha ia ano hale i ke ahi, e hana hou ia a mae mae e like me kinohi ma o ka hooponopono ana a kukulu hou ana paha, a i ole ia, e hoihoi aku i ka huina i panihakahakaia i ka mea hoolimalima.
Pauku 4. E hookomo ia maloko o kela ame keia palapala hoolimalima o ia ano ma ka aoao o ka mea e hoolimalima aku ana, i ka olelo hoopaa, e ae ana, ina mamua o ka pau ana o kona manawa hoolimlima e noi mai ka mea hoolimalima mai, a o kona mau hope paha, ma o ka palapala i kakauia, alaila, ina ua malama pono ia na kumu aelike e hanaia ai e ka mea hoolimalima aina, e waiho aku i ke kudala ka palapala a hoolimalima o ia aina no ka manawa aole e oi aku mamua o iwakalua makahiki, ina aole i makemake ia kahi i oleloia no na hana o ka lehulehu, a no ia mea e haawiia aku i ka mea nana i hoolimalima ka hoolaha no ia mea no ka manawa aole e emi malalo o hookahi makahiki. E malamaia ua kuai kudala ana la aole e oi aku mamua o eono mahina mamua iho o ka pau ana o ka manawa i oleloia.
O ke kumulilo o ka hale e kukuluia ana e like me ka Pauku 2 e like me ia maluna ae nei, aole e emi ia kumulilo malalo o $7000.
O na materia e hanaia ai ke kukuluia ana o ka hale i oleloia ae nei, he pohaku uinihapa no ia, a i ole, he pohaku maoli ame ka hao.
E ikeia no ke kii o keia Apana Aina ma ke Keena Kalaiaina, Honolulu, Oahu.
J. A. KING.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dek. 22, 1898.
2734-3t
HOOLAHA AINA AUPUNI.
Ma ka Poakahi, Ianuari 9, ma ka hora 12 awakea ponoi, ma ke alo iho o ka Hale Oihana Hookolokolo, e kuai kudala ia aku ai ma ke akea --
Ka hoolimalima o ka Aina Aupuni ma Pouhala, Ewa, maloko o laila he 3 47-100 Eka, e pili ana i ke Alanui Aupuni ame na Aina i nohoia e ka Hui Hawaiian Fruit & Packing Co.
Manawa 21 makahiki.
Uku hoolimalima oi aku mamua o $25.00 no ka makahiki.
No na mea i koe, ke kii, a pela aku, e ninau ma ke Keena o na Aina Aupuni, Honolulu.
J. F. BROWN.
2733-4t Agena o na Aina Aupuni.
Ma ka Poakahi, Ianuari 16, ma ka hora 12 awakea ponoi, ma ke keena oihana o E. D. Baldwin, Hilo, e kuai kudala ia aku ai, mamuli hoi o na kumu aelike kuikawa ka hookaaia ana o ka uku ame ka hanaia ana o na hana hou.
Apana 26 Olaa, Hilo, 8 96-100 Eka.
Kumukuai oi aku maluna o $103.20.
Apana 27 Ponohawai, Hilo, 98 2-10 Eka.
Kukukuai oi aku maluna o $196.40.
No na hoakaka e pili ana i na kumu aelike, kii, a pela aku, e ninau ma ke Keena Oihana o E. D. Baldwin, Hilo, a i ole ia, ma ke Keena o na Aina Aupuni, Honolulu.
J. F. BROWN.
2733-4t Agena o na Aina Aupuni.
E ili ana ka La Karikimaka (Dek. 25, 1898) ame ka La Makahiki Hou (Ianuari 1, 1899) ma ka La Sabati. O ka Poakahi, Dekemaba 26, 1898, ame ka Poakahi, Ianuari 2, 1899, na La Kulaia Aupuni, a e paniia ana na Keena Oihana Aupuni apau ma na Mokupuni ma ia mau la.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dek. 3, 1898.
2732-3ts
I keia la i hookohuia aku ai o Walter V. Rodenhurst, Esq. i hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Ohi Auhau o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o Geo. F. Renton.
Eia na hoa o ka papa i keia wa:
Jno. Hind, Lunahoomalu.
Robt. Hall.
Walter V. Rodenhurst.
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dek. 3, 1898.
2732-3ts
KEENA O KA LUNA HOOIA.
Honolulu, H. I., Dekemaba 5, 1898.
HOOLAHA I NA POE MALAMA BUKE AUPUNI.
Ke kauohaia aku nei na Poe Malama Buke Aupuni e waiho koke mai i ke Keena Waiwai i ka lakou mau hoike a me na dala a pau i ohiia mai na Loaa Aupuni mai a hiki i Dekemaka 31, 1898, a e waiho pu mai i ka lakou mau hoike i hookiia no ia mea i ke Keena o ka Luna Hooia me ka hooloihi hou ole aku.
O na Hoike a ko Honolulu Poe Malama Buke aole e lohi mahope aku o Ianuari 5, 1899, a o na poe hoi e noho ana ma na Mokupuni, aole e lohi mahope aku o ka la 10 o Ianuari, 1899.
I ka wa e waihoia mai ai ka hoike hope loa no na Loaa o 1898, e hoike aku i ke Keena Waiwai no ia mea.
H. C. AUSTIN,
Luna Hooia.
Aponoia:
S. M. DAMON,
Kuhina Waiwai.
Ua hala aku ma ka mokuahi Kina o ka Poalua nei o W. A. Love no ke komo ana i ke Kulanui o Havada e ukukuhi aila hou ai no ka puniu.
No ka pehi ana o Enoka i ka pohaku ia Manuela Rosa a poohu ka lae, ua pehiia mai la oia e ka Aha Apana i ke kakahiaka Poakolu iho la he iwakalua pohaku liilii poepoe palalaha, ($20.00).
Ua haawi ae ka Papa Ola i $150 no ka mahina no ka Halemai o Lihue, Kauai, e hoomaka aku ana ia haawina mai Ianuari 1 aku o 1899 ae a hoea mai.
O ka hapanui o na waiwai paa o T. Sylva i make, ua ili iho la ia maluna o kana mau keikikane elua, a he hapa uuku ka i kona mau hoaloha. He 50 dala i ka ekalesia Katolika Roma.
A pau ka olioli Karisimaka ana i ka Poakahi iho, a i ka Poalua ae, e pouli ai ka la o ka lani. E ike ia ana ma Amerika Akau a hala loa ma na mokupuni o ka Moana Pakipika Akau.
Ke hooliuliu nei o Loio W. C. Aki e kukulu i kona hale nani mauka ae nei o Kapalama, i like aku me kekahi o na hale nani loa o Honolulu nei. O ka hale lio ia o ua Loia nei e hapapa hano haweo ae nei na paia i ka lewa, he kohu hale moe ke ano ke nana aku oe.
E noho ana ka Aha Hooponopono Waiwai o ka Mokupuni o Kauai no ka hoolohe ana i ke noi a Malia Mailolo (w) no ka hooponoponoia ana o ka Waiwai o Kauwe (k) i make kauoha ole. E nana ae i ka hoolaha ma ko makou pepa o keia la.
Ua hoopaneeia ka Hoalohaloha i hoounaia mai i o makou nei, mai Kailua, Kona Akau mai, o makou nei, mai Kailua, Kona Akau mai, ma ka la 19 aku nei, a puka aku ma ko makou pepa o keia pule ae, oiai ua lawa i hookahi oia ano manao e puka ma ka pepa o keia pule. E hoomanao na makamaka, aole no keia he mea heluhelu ohohia nui ia e ko makou poe lawe pepa.
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki - - $2.00
No Eono Mahin - - 1.00
Kuike ka Rula.
Puka} 1 2 3 1 2 3 4
ana Pule Pule Pule Mal. Mal. Mal. Mak.
Iniha.. $ 1.50 $ 2.00 $ 2.50 $ 3.00 $ 5.00 $ 6.75 $ 12.00
2 Iniha.. 2.00 2.75 3.50 4.00 7.00 9.00 15.00
3 Iniha.. 2.50 3.50 4.50 5.00 9.00 12.00 18.00
4 Ihiha.. 3.00 4.00 5.00 6.00 11.00 13.50 21.00
5 Iniha.. 3.50 4.75 6.00 7.00 12.00 15.00 24.00
6 Iniha.. 4.00 5.50 7.00 8.00 13.00 16.50 27.00
O na Olelo Hoolaha a pau e noouhaia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoonua pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomoia.
KOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
A. W. PEARSON, Luna Nui.
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.
Honolulu, Oahu.
POALIMA, - - DEKEMABA 23, 1898
UA IKEA KA PUANA A KA MOE. KA HIHIO KU I KA LIHILIHI.
E ike ana ko makou poe heluhelu ma ko makou pepa o keia la i ka Hoike piha a kela Komisina Hooponopono Aupuni no Hawaii nei ma ko makou pepa o keia la, ka hoike hoi a makou i hoakaka e aku ai imua o ko makou poe heluhelu e loaa mai ana ia ia makou i keia pule. Ua loaa mai nei ua Hoike la, a e ike iho ana na mea apau i na mea ano nui loa e pili ana i ko kakou kulana Aupuni.
Mamua o ko makou hoike ana aku i na mea ano nui e pili ana i na mea i hoonohonohoia maloko o keia Hoike no na pono i loaa i ka poe i lilo i poe kupa koho balota no ke Aupuni Teritori o Hawaii nei, he mea pono ia makou ke hoike aku imua o ko makou poe heluhelu, ua hoea mai la imua o kakou apau ka Hoike a ka makamaka nupepa Ka Loea Kalaiaina i hoike mai ai o ka mea ia ana e kali nei no ka lilo ana i mea nana e hoike mai iaia no ka hoihoi ia ana mai o ke Aupuni kumu o Hawaii nei, mamuli hoi o keia hoike e ike iho ai na hoa o ka Ahaolelo Nui o Amerika, a hoopailua mai lakou no na hana apuhi i hanaia aku ai maluna o lakou e na poe na lakou i kukulu paa i ke kulana Aupuni e nee nei i keia wa, a ma ia ano e hooko ia ai ka makemake o ka lahui Roialiti.
Ma ko makou nana ana i kela Hoike mai ka mua a ka hope, aole loa mea a makou i ike ai, he mau mea e hoomaopopo ana i na hana apuhi a hoopailua i hanaia e ka poe na lakou i kukulu i ke Aupuni Repubalika o Hawaii nei, e hiki ai la hoi ia kakou ke hooiaio iho ua pololei na kohokoho ana a ka hoaloha nupepa Ka Loea Kalaiaina elike me ka makou i kanalenale aku ai ma ko makou pepa o ka pule i hala.
O ka pomaikai hiwahiwa a keia Hoike e hoomaopopo nei imua o makou ame ka poe apau iwaena o keia lahui i heluhelu a e heluhelu aku ana me ka hoomaopopo pono ana i na olelo apau o loko o keia hoike, oia no ka loaa ana he lanakila haaheo i ka aoao a makou i kakoo hoomaha ole ai i na wa apau @hala hope ae nei, a pela pu hoi me ka poe apau i ku ma ia aoao hookahi me makou.
Eia maloko o keia Hoike ua hoomaopopo ia mai la me ka moakaka loa e loaa ana no ia Hawaii nei he Aupuni Ahaolelo nona iho. E loaa ana no iaia he Ahaolelo o elua mau hale, oia hoi ka Hale o na Senatoa ame ka Hale o na Lunamakaainana. Iloko o ka Hale o na Senatoa he umikumamalima poe hoa; a moloko hoi o ka Hale o na Lunamakaainana he kanakolu ka nui o na hoa.
Ma ka makou hoomaopopo ana iho ma keia Hoike, o ka poe wale no i loaa ke kuleana koho balota, ke ole nae makou e kuhihewa, oia no ka poe i loaa ka pono koho balota mai ka makahiki 1894 mai a ka makahiki 1897, a i hoohana hoi ia pono ma na wa koho balota iloko o ia mau makahiki, a me ka poe i loaa kela pono ma ia mau manawa a i hoopaa ole nae i ko lakou mau inoa ma na papa inoa koho balota iloko o na wa koho balota ma ia mau makahiki. O ka poe i komo ma keia papa hope, o ka hana wale no e pono ai ia lakou ke hana oia ko lakou lawe ana i ka hoohiki kupa malalo o ke Aupuni Amerika.
He elima paha ka nui o na Luna Aupuni e lilo ana na ka Peresidena e hookohu mai, oia ke Kiaaina, ke Kakauolelo o ka Panalaau, ka Loio Kuhina ame ka Ilamuku ma ka aoao o ke Aupuni o Amerika Huipuia.
Ua hoopau loa ia ko kakou oihaa Peresidena, na kuhina eha o kakou nei, ka Luna Hooia o ke Aupuni ame kekahi mau Luna Aupuni e ne.
Na ke Kiaainahoi e hookohu mai i Lunakanawai Kiekie ame kona mau kokua elua no ka Aha Kiekie, na Lunakanawai o na Aha Kaapuni, na Hoa o ka Papa Ola, na Komisina o ka Oihana Hoonaaueo, na Luna Nana Paahao, na Luna Hoopaa Inoa Koho Balota, na Luna Nana Koho Balota ame kekahi mau luna e ae no lakou na uku i oi ole aku mamua o $2000.
No ka lilo ana i Senatoa, he kanaka ia o 30 makahiki, a ua noho oia maloko nei o Hawaii he 3 makahiki mamua iho o ke koho balota ana, a he waiwai kona nona ponoi iho i hiki aku ka huina waiwai io i ka $2000, a i ole, he loaa makahiki paha kona i hiki ka huina i ka $1000; ka Lunamakaainana hoi he mea pono ke loaa iaia na makahiki he 25, a he waiwai paa, a loaa makahiki paha kona i hiki aku i ka $250.
E loaa an hoi i keia poe wahaolelo o ka lahui o ke Aupuni Panalaau o hawaii he uku no elua mahina hana wale no, he Eha Haneri Dala, ame kekahi uku mile.
O ke koho balota mua ana malalo o keia hoonohonoho hana ana a ke Komisina aia no ia ma ka Poalua mahope iho o ka Poakahi mua o Novemaba, 1899, e koho ana i na Lunamakaainana ma Hawaii nei e koho i ka Elele Lunamakaainana e hele ai i Wasinetona i ka Ahaolelo Nui.
O ka loaa makahiki o ka poe koho Lunamakaainana he $600, a i ole ia, he waiwai i hiki aku ka huina waiwai io ia huina. O ka poe koho i na Senatoa he mea pono ke loaa he $600 no ka makahiki, a i ole, he waiwai paa kona i hiki ka huina waiwai io i ka $1000.
O keia na mea ano nui loa a makou i hoomaopopo iho ai maloko o keia Bila Kanawai ma na mea e pili ana i ko kakou mau pono.
Elike nohoi me ka ke Kuokoa i hoike mua aku ai he mea pono ke kapae loa ia a e hooneleia na poe apau i lokahi ole ma ka hooikaika ana e paa a e ku keia aupuni e nee aku nei mailoko aku o na pono oho balota o keia mua aku pela no ka mea e hoikeia mai nei e ka Hoike a na Komisina. Ua hooloheia mai ka leo ao a alakai o ka Kuokoa ma ia mahele.
Aole o makou kanalua iki e hoea mai ana no ka manawa e hoopau ia ae ai keia kapale, a ke manaolana nei no makou, e hoea mai ana ia ma ka wa e huli mai ai ka poe hoololohe apau o ka wa i hala a hookahi ke kakoo ana ae i ke aupuni hou.
Elua mau Ninau i pane ia.
Heaha ka waiwai o kou hana ana i waiwai oi aku o ka maikai mamua o ka kou hoa paonioni, ina e loaa ole ana ia oe he kumukuai oi aku o ka maikai?
Pane. -- No ka like loa ana o na kumukuai o na waiwai elua, e kuai aoanei ka lehulehu i ka mea oi aku o ka maikai, a nolaila, o kahi puka e loaa mai ana ia makou he uuku no paha ia, ma ke ana uuku loa, aka, e mahuahua ana no nae ia ma ka huina houluulu nui o na puka.
Pehea e maopopo ai i ka lehulehu o ka oukou ka mea oi loa aku o ka maikai?
Ina e hoounaio ia aku ana na waiwai elua imua o ka lehulehu, e hoao like ia ana laua a i elua, a e haawi koke ana ka lehulehu i ka lakou olelo hooholo maluna oia mau mea elua, a e lawe wale ana no lakou i ka mea oi aku o laua.
O keia ka mea e hoomoakaka ana i ke kumu o ka nui o ke kuaiia ana o ka Laau Kunu a Kamalena. Ua inu na kanaka i keia laau no na makahiki he lehulehu, a ua ike lakou he laau ia i hiki ke hilinaiia i na wa apau. Malia paha e lilo ana no lakou ma kekahi mau laau e ae, mamuli o na ohohia ana o ka manawa, a me na hana hoikeike ano hou, me na olelo haanui, aka, e hoi hou mai ana no nae lakou i ka laau mua a lakou i ike ai he hiki ke hilinaiia, a no ke kunu, ke anu ame ke kunu ho, aohe lua e loaa ka Laau Kunu Ola a Kamalena. E kuaiia ana e na poe kuai laau apau. O Benson Smith & Co. na Agena no Ko Hawaii Pae Aina.
He ewalu no la i koe, a nalo loa keia 1898 no ka manawa pau ole.
Ua kakauinoa ia mai nei ke Kuikahi Maluhia mawaena o Amerika Huipuia ame Sepania i ka la 10 iho nei.
Ua kakauinoa hou aku la o Haku W. Vernon Harcourt i alakai no ka pohai o ka Libarala o Enelani.
O kekahi kumuhana ano nui e lawelawe ia la ma ka Aha Senate o Amerika Huipuia, oia no na mea e pili ana i ke Alawai o Nicaragua.
Ua manaoia e holo makaikai ae ana o Peresidena Makinile i Kuba ame Porto Rico.
Ua make mai nei ma Nu Ioka ma ka la 10 iho nei o keia mahina o Kenerala Gasia o na Kuba.
Eia ka Emepera o Geremania ke hoao aku nei e kuai lilo mai i na paemoku o Karoline mai a Sepania mai, aka, ke hoakaia aku la he 10,000,00 fracs ke kumukuai no ia paemoku.
(Mai ka aoao elua mai.)
keehina hana na keia Aupuni ke kaupale ana aku i na limahana emi apau oia ano mai ke komo ana mai na aina e mai, o na limahana eoolie kekahi, a ma ia ano e kaupaleia aku ai ia ano limahana mai ka hoopilikia ana mai i na ukuhana o ka paahana Amerika; a o ka lua, no ka pulama ana hoi i ka pono o ko kakou mau waiwai i hooulu kuloko ia ae, aole e hoopilikiaia e na waiwai i hanaia e na paahana uku haahaa mai na aina e mai. E hoonoho ana na kanawai laulaha o Amerika o na mokuaina (States) ame na panalaau e ae o Amerika Huipuia ma ka mea e pili ana i ka oihana limahana kuwaho.
O ka hiki e hoohanaia na limahana ili-keokeo maoli ma na mahiko he ninau ia e noonoo ia nei, aka, eia na poe mahiko ke hoomakaukua nei e hoao ia ano limahana, a ke manao nei kekahi poe e lilo ana lakou he poe paahana i oi loa aku ka maikai mamua o na paahana Pake a Iapana paha.
Ua hoike ae na Komisina i ko lakou manao lokahi, aole e manaoia e lilo ana ka mea i hoolalaia no ke Aupuni o Hawaii i kumu alakai no Porto Rico ame Pilepine, a penei ka lakou olelo ma keia wahi:
“He nui na mea i oleloia ma ke ano e lilo ana ke keehina alakai Aupuni i hoolalaia no Ko Hawaii Pae Aina i mea e laweia ae ai e apoia aku i kumu alakai e hahaiia aku ai no ke kahua alakai no ke kulana Aupuni no Porto Rico ame Pilepine. Mamuli o keia manao ma ka aoao o na kanaka he lehulehu wale ma Amerika Huipuia nei, ua manao ke Komisina he mea pono ke hoakaka aku, o ka lahuikanaka o Hawaii na hiki loa lakou ke hoopnopono a hoomalu ia lakou iho, a ua hooia ia mai keia ma o ke kukuluia ana o ka Repubalika o Hawaii ame ke aponoia ana he kumukanawai a he mau kanawai i hoonohonohoia i like loa ka hololea ke hoohalikelikeia ae me na kanawai o kekahi Aupuni e ae, a malalo oia kumukanawai ame na kanawai ua malamaia he kulana Aupuni paa no kekahi mau makahiki lehulehu loa, i kupono maoli no kekahi lahui kuokoa. Ua kamaaina maoli na kanaka o kela mau mokupuni me na oihana ame na kaua lawe nui ia aku na kanawai o kahi Repubalika uuku mai loko aku o na kanawai o keia aina.
“Aole hiki ke oleloia, ua kamaaina na poe Porto Rico, a o ka poe Pilipino paha me ko kakou kulana Aupuni, a i ole ia, me kekahi kulana Aupuni e ae paha i kukuluia maluna o ke kahua o ke kuokoa. O ke kahua kumu o ko kakou Aupuni oia ka pono o ka hooponopono a hoomalu ana ia kakou iho, a he mea pono ke hoomakaukauia na kanaka no ka hooponopono ame ka hoomalu ana ia lakou iho mamua ae o ka hiki ana e paulele ia aku lakou me na koikoi ame na hana e pili ana i kekahi Aupuni kuokoa. Ua hoikeia ae la keia mau olelo i mea e hooleia aku ai ka manao e olelo ana, oiai, ma ka manao ana o ke Komisina, ua hiki ke loaa i na kanaka o Hawaii ke kulana Aupuni hooponopono a hoomalu ia lakou iho i aneane like loa me na mea i loaa i na kauaka Amerika Hulia, nolaila, ua hiki palekana ke oleloia ae ma ka hoohaiike ana, e pono no ke haawiia aku ka pono kuokoa like loa ma ka hooponopono Aupuni ana i na mokupuni e ae i loaa ia Amerika Huipuia, a e loaa aku ana paha iaia, mai a Sepania mai mamuli o ke kuikahi.”
KUE O MR. DOLE MA KEKAHI KUMU ANO NUI.
Ua apono lokahi ia ka hoike a ke Komisina, a koe hookahi kumu, i lilo i hoike na Peresidena Dole ma ka aoao hapa uuku. O keia hoike a Dole oia ke kohoia ana ona papa hoa kuka no ke Kiaaina o ka panalaau, a ua hoike mai oia e lilo ka Puuku Waiwai, ka Loio Kuhina, ka Luna Nui o na Hana Hou ame ke Komisina o na Aina Aupuni i poe hoa kuka no ke Kiaaina, a e lilo lakou i poe e kuka pu ana a e noonoo pu ana ma na kumuhana a pau i pili i na hana o ka lehulehu.
ua hoakaka o Mr. Dole i ke kumu o kona waiho ana i keia hoakaka, ua hopohopo oia ina e nele ana keia kaupale, alaila, e loaa ana ka manao haakei i ke Kiaaina e lawe ae maluna iho ona i ka mana oi aku mamua o ka mea i manaoia nona a penei kana hoakaka ana:
“Me ka manao hoohuoi no, ua apono aku la au i na pauku o ka hoike a ka hapa nui, e waiho ana i ka mana hooko o ka panalaau maloko o na lima o ke kanaka hookahi a e hoopau ana hoi i ka Aha Hooko (Executive Council). Aole hike ia’u ke apono aku i ka haawiia ana o ka mana hookohu i ke Aupuni no na luna Aupuni haahaa iho apau, a ma ia ano hookahi nohoi, ua loaa iaia ka mana e hookohu i na lana Aupuni poo o na keena oihana Aupuni, me ke apono ana mai o ka Aha Senate, aka, ua aeia no nae oia e hoopau aku i ua poe luna Aupuni poo la me ke kaukai ole ana a aponoia e ka Aha Senate, he mana hoi keia i loaa ole i ka Peresidena o Amerika Haipuia. Aole no hoi hiki ia’u ke ae aku, mamuli o ka nele ana ! kekahi hoakaka e kaupale ana ! ka mana hooko o ke Kiaaina malalo o na kanawai,
[This is the beginning of the 6th column and the far right is unreadable, I’ll type the column as I see it - line by line with the @ when I can’t read it.]
ma ka mea e pili ana i @
hookohu luna Aupuni.
“E ikeia ana ke k@
kue ma ka mea e p@
a ma Komisana no ka noho ana @
Ahaolelo ma na @
noho ana iloko o elua @
no me mamua, a oia @
wa lawa pono loa ia no k@
‘la i loaa iaia, ina oia e m@
hoohana aku ia manawa ma @
hoopau aku i kekahi a i ole @
luna poo ao paha apau o na @
hana Aupuni mahope ko@
ka pau ana o ka Ahaolelo@
aku ia i ko lakou ma h@
na kanaka e ae a e ku ana @
kanawai ko lakou noho ana ma @
wahi a hiki i ka noho hou ana @
ka Aha Senate i kekahi kau mahope
aku, a, aole paha ia Aha e no@
ana aia no a elua makahiki. @ M
ano, ua hiki loa i ke Kiaa@
ana mamuli o ka mana i loaa @
alo ae mai na paa ana a ke @
e kauoha ana he mea pono e @
keia mau hookohuia a@
[good luck with the rest, it’s awful!]