Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 19, 11 May 1900 — KE KAUA MA AFERIKA [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KE KAUA MA AFERIKA

KOKOKE E ULELE NA AOAO ELUA HE ALO A HE ALO. LADANA, Mei 2, hora 4 p. m.—Ht j ku'ana hahana loa o ke kaua ke ku nei i keia wa mawaena o na koi Pe-1 lekane ame na koa Bua ma kahi kol:oke i Thabanchu. Ua ikeia ma na ho-; iisf> mai,nei a Haku Robata o na koi Pe ekane, ma ka Poakahi nei ame ka Poalua, ua ikaika loa ke kue ana niui a na kea Bua i na koa Pelekane, oiai la-i kou e hocfikaika ana .9 nee aku no mua \ ma ka Poaono ame ka la Sabati akn nei l a ma ia hana ana ua hiki ole i na Pe- j lekane ke nee aku no mua, a ua ku iho la lakou ma ka aoao pale aku i ka lele kaua ana mai a na Bua. Ua oleloia o ka nui 0 na koa o Kenerala French, ka alihikaua nana e he.oponopen la ka rea ana 0 na Palekane, he 15,000 ka nui 0 kona mau koa. Ua olelo ae' hoi kekahi poe, he 30,000 ka nui o kona mau koa. Ua manaoia 0 ka i nui o na Bna, aia ma kahi o 6,000 a> \ 10,000 poe koa. 1 E hoike ana kekahi lono mai ks k"- "* lanakuhale mai o Peretoria, i kakauia , ma ka la 28 o Aptrila, ua manao na > Bua e lele kaua' mai maluna 0 na To!fi- > j kane, a e kakooia ana ka lakou mau , ! hoonee k?ua ana e na pukuniaM heJu- > lehu. Elike auanei me ka loihi o ka * lele kaua ana mai ana Bua maluni o , na koa Pelekane, malao o Haku Roba- % ta, ma Thabanchu, pe'.a iho la ka loi- * hi 0 ka hookauluaia ana 0 ka ne° ana , aku a ua Alihikaua Pelekane la no ke a kulanakauhale o Peretoria. Aole loa he mea hookahi maloko nei o Ladana i * manaoio, eh iki ana ia Kene"rala Uo- 3 tha 0 na Bua ke ku loihi mai ma ka j paio ania mai i na koa Pelekane a oi , loa aku imua 0 kekahi mau la kakaiha- 1 hi wale no. O ka manao e iaulaha j nei, e hiki koke mai ana ka manawa ,

e ;:aic-huia nkii ai ia arr:e konn pae Lo.i r.ini ko lakou mau ki;.ana ku e n ):na Pc.ckr.re. ' Ua ;r'e kiu'i m:ii nn Bua tna'.xi::a o ko.i nia na k'.ilan i ki:\vl;o n:a Bc-3hof, 1:.? kahin hoomoana 0 Haku Melhuon ma ka la 23 o A.p j ri n, , a ra lilo i mea waiwai o'.e. Ua l<aiehu aku la hoi ra pukunnhi a ua Pe- ! iekm.e i ra Bua maī ko iakou mau kui':ai:a aku e hookuene peno ana mi'oko ! o ra auwaha eli ma ki ia Sibati nei. j Ua lilo pio aku la i na Bua ' pualikea Pe'.pkane e 1:.31e kiu ana i ka j aina ma kahi kokoke i Wimlsori;or.. | Ua Le>gnmn~a irai rei ka mea kik'iu | nupepa Times mai ke kulanakauhale i inal o B:osnafon'Lein, ma ka Pookahi iho I rei, e hoike ann: He ano kihakaliaka ! w - .-:! no ke aro o ka nee ana o ke kaua : ma Thabanchu. Ua nnnaoia o na koai ! kaua lio ka poe na !akou e ulaa pu aku 1 i na koa makamua o na Bua. | 'PAKELE MAHUNEHUNE NA KOA ! PELEKANE MAI POINO I NA BUA. ! LADANA, Mei,—Ma k 1 nei 1 i mai nei o Winston ChurI ehi 1 mai Thabarchu mai, ma ka ia 28 i o Aperi!.a aku nei, e hoike ana i na' i mea i hanala malaila: I | "Ma ka ai-ina ia o nehinei, ma wa i I nee hope mai ai na hoohanaia ana o na i li6a Pe;ek3r.-3 ma ka ie'e akiyi ana aku i ma na aoao e'ua o r»a Bua, ia wi i onou i ikaika mai ai na Bua i ka lakou mau ; hooree kaua ana maluna o na Pe e va- ; ne, a r.o ia mea ua hiki ole iho la i na : koa kiu lio o KM;ehener ke haalel.3 i!io 1 ko iakou mau ku!ara a heea wale i , ka waenakonu o ka po. No keia u!o- ; j Inhi loa ana o na koa kaua lio o Haku : Kitcl".sner i hooulu mai i kekahi pio- • loke nui mawaena o na koa Pe'.ekane.

I keia la iho nei, ua heoneo ia aku la kekahi hoouka kaua ooiea ioa niiiuoa o na Bua e noho ana m.iiuna o kekalii lalai.i mauna i lika koaa kulaua. o ka niee ana, me ko kekaai kapuii hJ|o i;o. A o ka eoao ir;oho o ua .alari mauna la, ,1 huli pono mai ana ia ia makou r.ei. Ua lele kaua aku la o Kerierala Hami!e.ona me kona mut koa'mUuna o i:a Bua ma ke eheu akau, a ua-holo ]}oi:o kana hoonee kaua ana. Ma ,U hana ara, ua leaa he alahele malaeiae no na lioa kaua.lo o Kenera a Diek?oii e komo aku ai, a ia wa i komo mai -al ia puali a I.īle kara nku la me ki ikaika maiuna o na enemi, me k3 hoopuehu ana ia lakou mai kahi a kahi oioina, oia hoi e hoolele.poka pahu aku 3na na pukuni ahi ma uin *o na wahi hoomoana o ua poe. Bua nei. Ua lioomau aku ko makou nee an-j a hoea poro i ka upoho o ka'lalanl mauna e nohoia ana e ua poe Bua nei, me he mea la ua ik.2 aku la makoii ha 200 ka nui o na Bua ma ia wahi, a e n?holo ana lakou me he puulu io'e la m-ai a makeu aku, a ua nana eku la hoi makou maluna o lakou ma ke ano he pee iole lakou i paa pono i ka makou umii. Ia \va i haawi ae ai o Kc-ren?-a D;fkEon i ke kauoh-i e ho?pijni maoli makou I ua poe Bua la, a liio rio mni ia makou,- elike me k.3 kop-o ara o na io*e o ki makou ekfe".<e, nn'aiia, ua teicp:arapaia aku la rohoi o Kenerala Hami'etona no keia hana, n ia wa i koke n-ai ai oia me na koa apau e loaa ana iaia. Ma ka hora 4 ame 30 minu!.? i ik3ia aku ai kekahi nui o na Bua e puka mai ana maileko mai o ua wa-

-i upoho nei a makou i manao ai e •J3oj,uni aku ia lakou, a i.ee Hikiai. aku ia lakou. Ao.e au i ike i'keAahi huakai a huiiohaao o na Āoa Eua malua'aku e)ike me ke.a a'u • ike ai. O ka lakou nee ana ua Āai ioa ia, a u.i kuhihewa ia aku hoi i • 3kou, o ka kaua lio o Gor--on, aku, ii.amt.ii o ko iakou hu.i ana JQai a kipu aiai la me na pukuniahi maiuna o na koa o K-juera.a D;cksin, i hoomaoi.opo loa ia ai he pee Bua iakou, a o na poe Bua hoi keia i pau i Ka eahoio mua mai a makeu aku i na wa i kaahope ae, ua hoi hou mai ia akeu iioko o na maheie koa a hoouka mai ia maiuna o na o D;ck3oa. ma .ta aoao hema mai a mahope mai nohoi me elua mau pukuniahi. No aiia, ua hooho.o koke iho ia o Dickaoa he :nea pono iaia ke kuemi hou i hepe. LADANA, Mei I—Hora 1:55 P. M.— Ua ioaa mai keia lono mahope ae nei mai a Haku Robata mai i hoounaia mai i ke Keena Kaua: "BLOEMPONTEIN, Aperila 30.—Ua !ele kaua mai na Bua me ka ikaika ioa ma na wahi e hoopuna ana ia Thabar.chu, ma ka Poaono nei ame ka la 3abati nel, aka, o ke ku.ana i paa ia ai £ na koa Pelekane, mahele ewalu, he kuiana ikaika ioa ia, a e kokuaia ana hoi ia e na mahele koa o Gordon ame Dlckson, na koa kaua lio malaio 0 French ame na koa pu kau poohiwi maiuna o na lio malalo o ke alakai ana a Haku Hamiietona. Ma ka ]a i nehinei i huli hoi mai ai na koa o Po.e-Carew mai Dewetsdrop. Ao!e i ikeia maioko o na palapala mai ka Alihikaua Nui mai o na koe Pe!.ekane a pela nohoi mai na palapala mai a ka poe kakau nupepa kekahi mea e heomaopopo mai ana i ke ano e hiki ai ke hoopakeleia mai ke kulana kupilikii ma Thabanchu, a i ole ia, o ka hana paha e hiki ai ke kaiehula aku na Bua mailoko aku oia mau kaiaulu, a pehea ia ka loihi e ku ulo'.ohi ai na koa Pe'ekane elike me keia e nee nei mamua o ka hiki ana ke loaa he lannkila ia lakou. 0 ka mea maopopo nae, eia no na Bua ke oni mai nei me ka ikaika ame ka eleu rohoi, a ke lele kaua mai la no iikol T)aluna o kekahi pualikaua nui a ikaIKa. E hoike ana kekahi lono ku'kawa mai Thabanchu ame Dewetsdrop, qa kipoka pahup mai la no na Bua' niailuna mai o na puu maluna o kekahi huakai lawe ai o na Pelekane. I o!e wale no ka hoea ana mai o Kenerala Brabazon me kekahi poe koa he nui a ikaika nohoi, i hoopakekia ai keia pilikia nui o na kaa lawe mea ai a na Pala-k-'ne ame na lako kaua e ae s. HOOMAKAUKAU NA T ' '.ILEKa.nE AME NA BUA NO KEKAHI HOOUKA KAUA IKAIKA. I,ADANA, Mei I.—Hora 7:30 P. M.— Ua loaa mai nei i ke Keena Kaua kekahi )ono mai a Haku Rob'ita mai: BLOEMFONTEIN. Mei I.—Ma ka la !nehirei i nee aku ai o laa Hamiletona ma ke kukulu akau o Thabanchu n?.« kekahi pualikoa pu ka:i-poohiwi anie kekahi mahele koa mai o C'ements. 1 kona hoea ana aku i Hautney, ua kueia mai ia oia e kekahi pualikaua ikaika loa o na Bua aalalo o ke alakai kino ia ana e Kenenla Botha. Ua hoea aku nohoi na koa kokua hou i keia mahe'.e koa o na Pelekane, a ua' haawi aku nohoi au i ke kauoha ia Kene--a!a French e haale'e koke iho oia ia Th;ibarchu. Ua hiki hoiolea iaia ke hooko aku i keia hana, oiai ua lahiiahi : ki inai i keia, wa ka o na Bua e hoōfStinl ana ia Tht>b£uchu. *e o keia mau koa, he mea pono i na koa o Hami'etona ke Hoopuipui hou ia aku na koa kaua-lio o Broadwood ime na koa he'e-wawae o Bruoe Hami'etona. Ua hoike mai hoi o Hamileto«a o ka nui o na poino o kona mau koa ma ka la inehinei he aneane no ia l<omVoiu. KE HOOPAAKīKī LA NO NA BUA I KA HOOPUNĪ ANA IA MAFEKING. LADANA, Mei 2.—Ua hoouna mai o' Lede Sara Wi'son mai Mafeking mai ma ka la 19 o Aperila aku nei: Ma-: muli o ka ikaika loa o na hoopuna ana a na /?nemi. aole loa i loaa lki he poe nh »i o!elo iloko o umi la. He weliweli launa ole ke kipoka pahu ana mai a na Bua ma ka la 11 o Aperiia. eia nne r.o!e no he poino ano nui i ikeia •namuii o keia kipoka pahu ana. Ua 'e'e kaua mai la hoi na Bua me ka Ikaika maluna o na papu ma ka hema 0 ke kulanakauhale, a ua hookuemi hoia lakou. Ua hookuene pono hou n 0 rpl ro r?na he kulana hou no lakou ma ka hema. He nui ra lio e make nei no kekahi mai i lau'.aha loa mawaena o na lio 1 keia wa. Ke okiia nei na kumulaau o !oko o ke kulanakauhale i wahie. Eia na koa Pelekane ke ai nsi i na io 0 na pipi kauo kaa i keia wa, a ke hor>koe nel lakou i na hoki a no ka wa hope loa. E hoike ana kekahi lono mai ke kularakiuhale mai o Mafeking i kakauia ma ka la 20 o Aperiw i ka nupepa Time3, ua lokahi like na iii keokeo arrs na kamaaina maoli o loko o ke kn!an?kauhale ma ka hopuhopu ana i na uhini i mea ai na lakou. A o keia ka puu'u uhini i kaalo ae ai maluna o k n kulanakauhale i kahi wa kokoke aku nei. He lono kai loaa mai Mafeking mai i kakauia ma ka ia 20 o Aperila. e hoike ana: Iloko o kekahi mau ia lehu'.ehu !oa i hala ae nei, ua lilo loa na Bua i ka hoopahu ana i na alahao ma ke kukulu hema. Aohe nui o na hana kipu 1 lawelaweia ma ka pu'e i hala. E hooko aku ana ko ke kulanakauhale nei i ka leo kauoha a Haku Robata e hoomau aku no lakou i ka paa ana i ke kulanakauhale iloko o hookahi maliina o nee aku nei. Ke laulaha nei ka ma'i flva, aka, a ke ano nui he maikai no ke ola o na koa. NA LONO E PILI AN\ I KE KAUA NO KA LA 1 0 MEI. LADANA, Mei I—Hora 4 A. M.—Ke mau nel no ka nee ana o ke kaua, eia nae, aole no he ano nui o keia mau hoouka kaua ana. Eia keia mau hoouka kaua ana ma na kaiaulu o Thabanchu iloko o keia mau la e nee nei. Ua hookuemi hope la aku na Bua ma ka aoao Hikina o ke kulanakauhale e | k.ekahi puaiikaua lio ikaika ame kekahl pualikoa pu raifela maluna o na ; iio malalo o Kenerala French, aka, o j ka mea maopopo nae, eia na Bua ke hoolala nei no ke kue ikaika ana mai | i ka nee mua ana aku a na Beritania ma ke alahele e hoea aku ai i Ladyi brand. Ua kuemi hope wale aku no lakou (na Bua) i hope no ka lawe hou ana ae i mau kulana hou maluna o na mauna no ke akeakea ana mai i ke alahele o na Beritania no ka Hikina. Ua hoouka hou ia no ma Faree Siding, a ua noke ae la na pukaa o na aoao elua i ke ki aku a ki mai, me he mea ia e kipu aloha ana laua i kahi ame kahi.

mai ua hoea aku .a ka mahele koa ,ua i hoopuLi ai i kahi kuiuuakau,aie 0 \ve A eLcr a i loaa ai 0 Kuua.e Dewe:a:iiv ua hee-a uie Ka ..aaiaiii iua kahi aoomoai.a o ua tsaa. ,j. u.»a ae na niuLaō uiaha 0 he iiui L'a iieea mai kekahi loao.mai Brana.iaaLei no ka i.oeau o.s mai 0 .Cid kueii.i hope ana 0 na Bua a pa.a.B niui ka. paa pio aua 1 aa .a.amu Koa Pe.ekane, a pau lakou i ka ukuia. L.LEU LUA OLE NA BUA. Eia na Bua ke nei i ko lakou 2 tu nui i keia wa ma ke komohana iku o Bloennontein. Aia lakou ma.vaei.a 0 touruen S.reams a me Kimjeriey. Ma ka la Sabaii aku nei, Ui oho .akou ma WindeLiion, ma ke koaaohana ae 0 ke alahao, a eia .akou ke ku mai la ma ke ku.ana e hlki ai ke .<ue mai i ka launa ana aku 0 na koa _>tritania me na koa ma ka akau, a o xeia lcc ana hoi a na Bua ma ka ma;awa no ia i makaukau ai o Kenfiraia Hunter e nee aku i ka kulanakauhaie j Mafekicg, no ka mamao o SUO miie, j me 500 poe koa. Ua lawe pio ia e na koa Pe'.ekane kaa lawe ukana a na Bua ma ka la Sabati nei, a ua neie hoi ka hoike ana mai o na palapala i ka nul o keia kaa lawe ukana, a no ia mea, iia manao wale ia ao.e no ia he mea ano nui loa. Ma ka la Sabati aku nei, e mau ana no ka hookuene pono ana o na Bua maluna 0 na puu ma ka Hikina aku 0 ke kulanakauhale o Bloemfontein, a ma kahi kokoke hoi i Thabanchu, a, aia aoi mahepe aku o ua poe koa Bua la ho p t oe kaa i hale a piha ika " ka pualikaua Bua ma ka akau, a e nee ana hoi maloko aku o Ladybrand. E hoike ana hoi kekahi lono mai Masern mai, i hoounaia mai ma ka Poakahi iho nei, penei: "Ua hoopiha hou la na kanaka Basutos me ke pahaohao loa no ka iua o ka manawa, i ko lakou ike ana e kuemi hope ana na Bua me ka malie loa me na pu-a pipl, ka mea hoi a keia poe kanaka i manao ai o ka poe Beritania ka poe kupono e lawe aku ai ia mau 'aoloholona mai ka poe Bua aku, oiai o lakou na kanaka lanakila o ka aina." Mamuli hoi o ka'hoike a kekahi mau lono mai Maseru mai, ua hoea aku la ke kino kuwaena o ka pualikaua o na Bua i ka muliwai Leeu, ma ke komohana;mai 0 Ladybrand. Ma ka la Sabati,'ua ike ia aku la kekahi poe koa Bua ma kahi he umi mi'a ke kaawalei mai ka puali waena mai o na Bua, e ho-a ana i ua poe pipi nei a iakou. KIPAKUIA NA KUPA BERITANIA MAI PERETORIA MAI. PERETORIA, Aperila 30.—Ua kauDha aku nei ke Aupuni e haa'ele iho na kanaka kupa Pelekane i ka Repubaika iloko o na hora he kanahakumamawalu.