Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 31, 17 August 1900 — NA ELELE O KA AOAO REPUBALIKA MA CANTON, OHIO. HAIHAIOLELO ME PERESIDENA WILLIAM McKINLEY. NA MANAO HOAKAKA A HON. C. B. WILSON. UNUHIIA. [ARTICLE]

NA ELELE O KA AOAO REPUBALIKA MA CANTON, OHIO.

HAIHAIOLELO ME PERESIDENA WILLIAM McKINLEY.

NA MANAO HOAKAKA A HON. C. B. WILSON. UNUHIIA.

Eia makou na Elele mua o Hawaii i ka Aha Elele Repubalika. Ua kohoia makou e kekahi Aha Elele i hookohu pono ia no ia hana e ka poe i akoakoa ae no ka hoohui ana ia lakou iho me ka Aoao Repubalika i kukuluia ma na moku o Hawaii. Ua ku ka Aoao Repubalika i keia wa malaila. Ua ku mai la paha i keia wa ka Aoao Demokarata, a, malia paha, e ia [eia] ae na Elele oia Ahahui ke holo mai la no ka Aha Elele ma Kansas City. Mamuli o ke kamaaina maoli i ko makou lahui oiwi, ua hiki no ke olelo ae ua kanalua na oiwi lehulehu i ke komo pu ana mai ma ka Aoao Repubalika, no ka mea, wahi a lakou ma o ko lakou mau alakai, he hilinai oleia ia Aoao Kalaiaina, a i ko lakou manao ana he oi aku ka pono ma ka Aoao Demokarata, no ka mea o ka Aoao ia o Cleveland (Kalivilana); a ua manao loa lakou o kela hoao ana a Kalivilana e hoihoi i ke aupunl Moi, ua hana io oia ia mea me kona manao maoli no e hiki ana. O makou no kekahi i manaoio pela, a ua hilinai maoli no makou i ka Aoao Demokarata i ka wa i hala, aka, i ko makou ike pono ana i ka lakou hana pili i na kalaiaina kuloko, ua huli makou a ku ma ke kahua o makou i hiki mai la. Ua manao maoli no ka hapanui o na Hawaii Aloha Alii, na ka Repubalika i keakea ia Kalivilana ma kana hana i hoao ai, a pela lakou i hilinai ole ai i ka Aoao Repubalika. O ke kumu o keia kuhihewa, o ka ike ole i ka mea oiaio, no ko lakou heluhelu ole i na nupepa oiaio. Eia no kekahi, i keia wa, ke ku nei he heluna nui o na Hawaii ame na haole pu no kekahi, me ka nana pono mai i na hana kalaiaina a na aoao e ku nei, a ke ake nei lakou e ike pono no lakou iho, owai ia ka aoao i pono, a e pono ai hoi ke komo. A i ka hoomaopopo aku, ua ikaika loa ka manao e kukulu i Aoao Kaokoa loa no lakou iho. O kekahi kumu hoinoino loa i ka holomua o ka Aoao Repubalika ma Hawaii, oia no ka hookohuia ana aku nei o Dole i Kiaaina mua no ka Panalaau. Na keia hookohu ana i hapai hou mai i kela hoomaau kahiko o na Hawaii, a ke nanakee mai nei lakou ame na haole pu no kekahi; a he lehulehu loa o na haole i kakoo iaia ma ka ninau hoohuiaina a i hui pu hoi ma ka hapai ana iaia i ke kulana ana i hookahua ai, i keia wa ke kue ikaika nei lakou. No makou iho nae, ke manaolana ikaika nei e hoea mai ana no ka lanakila i ka Aoao Repubalika ma Hawaii mamuli o ka pololei o na hoakaka ame ke ku io o na kuhikuhi, a he mea hiki ole i na Hawaii ke alo ae i ka oiaio oia mau hoakaka. Aka, owai ke ahewa mai ana i ka Hawaii no ke ku kaokoa ana ma keia ninau? Aole anei i hoao ia o Hawaii mai kinohi mai malalo o ka oluolu me ka pahee? Aole anei e pono i ka Hawaii ke ku a noonoo pono nona iho mamua, o ka apo ana mai i na mea a pau e onouia aku ana imua ona? O makou nei, ka poe i alo pu i na koikoi me ka luuluu o na la i hala, ke kaunu aku nei i ko makou aloha no na oiwi o makou e ulolohi mai nei; aka, o ka lawe ana mai i na mea i hala a kau ae i mea alakai no ko makou mau manao imi hana pono no keia mua aku, he mea ia e hooulu mai ai i na hoino lehulehu mai na huli mai a puni o ka aina. No makou iho, he poe makou i kakoo ikaika i ke kulana Alii a ua piha makou nei i ke aloha no ko makou mau Alii, aka, mahope iho o ka noonoo nui ana, ua hooholo ka naau, aia ka pono o ka nohona o keia mua aku malalo o na hooponopono ana a ka Aoao Repubalika, a pela e ulu nui mai ai ia mau pomaikai ma Hawaii, a no ia kumu i komo ai ma ia aoao, me ka haawi ana i na kakoo a pau no ia hooholomua ana i na hana a pau e loaa ai ka pono kaulike i na makaainana a pau. A ke lana nei ka manao e ukali mai ana no ko makou mau oiwi mahope o ke ala pololei a makou e ukali nei.

Ke manaoio nei makou i ka pale ana i na mea kahiko, a e haliu aku ia mua, a e hana i na mea a pau malalo o na hooponopono o ke au e hiki mai ana. Ke manao nei makou, he mea pono i ka Aoao Repubalika ka hoolaha ana aku i na Hawaii a pau i na hoakaka piha e pili ana i na kahua i ku ai o ka ahahui, i mea hoi e maopopo ai ia lakou na koina o ka makaainana Amerika maikai. Ke hooko pono ia keia, a maopopo ia lakou na mea a pau e pili ana i ke ano o ka nohona Amerika ana, alaila, e ike no auanei kakou i ko lakou poina koke i na mea i hala, a e lilo no lakou i poe makaainana i oi aku mamua o na lahui e. No ka hoomaopopo ole o na Hawaii i keia mau mea ano nui, nolaila, i mau ai keia manao kue i ka Aoao Repubalika a hiki i keia wa, a aole lakou i hoomaopopo o ka hopena no keia o na hana i hoouluia e na'lii mai kinohi loa mai. (Kamehameha V a o Kalakaua iho nei no). Malalo o ka Repubalika o Hawaii, ua hoonele loa ia na Hawaii i ka leo ma na hana pili i ko lakou mau pono iho, mamuli o ka laweia ana o na pono koho a pau i loaa i kela ame keia makaainana e ae, aia wale no a hoohiki haalele loa i kona aloha i ke Alii ame ka aina a hoopaa aku malalo o ke aupuni a ka Hawaii i kukulu ole ai, ka Repubalika o Hawaii. Nolaila, he mea kahaha ole ke aloha o ka Hawaii i kona aina, kona makua, a i kona Alii, oiai, ua a'o ia ka Hawaii i ka wa iluna ke alo, e aloha i ka makua, ka aina, ame ke alii: aka, malalo o keia Rula ana a ka Repubalika, ua loaa mai nei ia Hawaii oiwi he pono i oi loa aku mamua o ko na au i hala loa aku, ka lilo ana i Panalaau no Amerika Huipuia, me na pono a pau o na makaainana kuokoa i kaupalena ole ia, a he wahi kauoha pili hoonaauao wale iho no kahi kee, a o keia pono laulaha i haawiia, he mea pono i na lahui e a pau ke imi no lakou iho. O na keakea a pau i noi ikaika ia no ke kaupale ana i ka pono o na Hawaii ma ke ano auhau a pela aku, ua hoolei loa ia e ka Ahaolelo, ua haawiia mai nei makou he pono kuokoa o ka makaainana Amerika piha me ka hoohiki ole, a ua hiki ia makou ke hooponopono ko makou mau hana pili kuloko, malalo [o?] ko makou mau baloka ana.

A ke manaolana nei a ke manaoio nei no hoi makou, e hiki mai ana ka wa, e nalo loa aku ai o kela hoomaau o ko makou mau hoa oiwi, a e ulu mai ana ko lakou manao hana hoopono @ me ke akahele, a ma ia wa e lokahi ai ma ka hoike ana aku i ka Aoao Repubalika i ko lakou kakoo ma ka baloka e like me ka loaa ana o ka hapanui @ keia wa ma ka ike, ka waiwai ame naauao." Eia ka pane i loaa mai: "E hoi oukou a a'o aku i na Hawaii e lokahi ma ka hana kaulike, a i hana lakou keia mea, alaila, e hooikaika no au ma na ano a pau e kakoo i ka holopono o ka ninau Mokuaina no Hawaii ma keia Kau ae, malalo o ke alakai ana a ka Aoao Repubalika." Me keia mau kauoha no ka pono o keia mua aku, ua huli hoi mai na Elele a eia me kakou i keia mau la, a ke liuliu mai nei me na Palapala hoakaka no na mea a pau e pili ana i ke kulana o na makaainana ma keia au holomua e nee nei.