Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 33, 9 August 1901 — Page 6
This text was transcribed by: | Debbie Tom |
This work is dedicated to: | Rita Tom |
NUPEPA KUOKOA, AUGATE 9, 1901
MA KE KAHUA KINIPOPO O PUNAHOU.
Haule na kumukula o
Filipino i kahui Hoku i ka Poaha
Lalo ka Helu Ekahi o keia makahiki
ma ke kahua Kinipopo i ka hui
o na Honolulu mahope o
kekahi hakoko ana me
ka Hui Hoku.
He elua paani kinipopo maikai i ike ia i ka pule i hala. I ka auwina la Poaha oa hookuku ae na kumu kuia i holo mai nei maluna o ka moku koa Thomas no Manila. e ao i na Filipino. ame ka hui Hoku ma ke kahua kinipopo ma Punahou. Ua hele mai keia mau kumu kula mai na hale kula nunui mai o Amerika. a he poe ike loa kekahi o lakou i ke kinipopo. Ua akamai i'o no ka lakou paani ana koe wale no keia aole paha lakau i maa i ka paani ike ana oiai mai na kihi eha mai o ka aina lakou i hele mai ai a aole i ike mua kekahi i kekahi. Aka. ua hele ae lakou ma ke kahua kinipopo me ka mamao e hiki ana ia lakou ke paani lealea mai ina kanaka o keia wahi aina uaku iloko o ka moana nui ka hohonu. Ua manao lakou o lakou wale no ka ike i ke kinipopo oiai mai Ameriaka mai lakou i hele mai ai, aka, ua a'o ia aku lakou ua oi papakolu ae ka ike kinipopo o ka hui Hoku i ko lakou.
I ka manawa e hoomaamaa ana ua hiki ole ke ike ia ka mea e lanakila ana o laua. Ua hele mai keia poe me ko lakou mau inoa kaulana ma ke kahua kinipopo o kekahi mau kulanakauhale nui o Amerika. a ua manao kekahi poe e paani lealea ia ana ka Hui Hoku, aka, o ka poe no i maa i ka hele mau e nana i ka paani ana a ka hui Hoku ua loaa no ia lakou ka manaolana o ka lanakila.
I ka hoomaka ana e paani ua ike koke ia aku la ke ano nawaliwali o ka hui kinipopo o na kumukula o Manila. a i ka pau ana ua loaa i ka hui o na Hoku he 13 puni. a he eha wale no o ka aoao o na kumu kula. O keia ka makou i olelo ae nei mamua ua oia papakolu aku ka ike kinipopo o ka Hui Hoku i ko lakou. He nui ka lealea o ka paani ana a keia poe. Nui ka aka ia o kahi pahu ekahi no ka nui o kana mau hana kalohe. O ka pahu elua a me ko lakou nou popo ko lakou mau kanaka ike i ke kinipopo. He eha mau kela moku, elua kumupopolo a he elua nohoi haole, me ke kika hookani ka mea nana i mele mai kekahi mau himeni maikai loa oiai ka paani e nee ana imua. Nui ko lakou aka ia, a nui nohoi ko lakou hooikaika e lilo ka hanohano o ka la i na kumukula, aka, ua lilo ka lakou mau hana maikai i mea waiwai ole oiai aole i like mai ko lakou ike kinipopo me ko na keiki o Hawaii nei. Ua hele aku la lakou no Manila me ka hoomanao ana ua lawa iki no na keiki o Hawaii nei ma kekahi mau mea a aole o lakou wale no ka mea ike.
HONOLULU ME KA HOKU.
Me ka hanahano nui i loaa i ka hui Hoku, ka hui nana i paani lealea aku na kumukula o Manila ame ka hui helu ekahi hoi o keia mau makahiki i hala ua hele ae lakou maluna o ke kahua kinipopo o Punahou i ka Poaono i hala me ka manao e kaili hou ae ana no lakou i keia hae o ka lanakila. Aole nae o lakou wale no ka mea i makahehi i keia lei o ka hanohano, o ka hui Honolulu no kekahi ma ia haawina. No na pule i hala ae nei ua paio like aku keia mau hui i na hui like ole i hiki mai imua o laua a ua lanakila ka Hoku ma na paani ana apau loa a pela nohoi ka hui o na Honolulu. I ka hiki ana mai nei o laua iho no ia laua. ua maopopo ole na ai a laua. Hele mai ka hui Hoku me kona mau hoa'loha lehulehu ame ka lakou mau dala lehulehu e kakoo ana i ko lakou aoao. a peia nohoi me ka aoao o na Honolulu. Oiai ua ike ia o ka Hoku ka lanakila i ka makahiki i hala ua nui ka poe i makemake e lilo ae keia hanohano i ka hui Honolulu a aole hoi i ka hui hookahi wale no. aka, ua makemake ole na keiki o ka hui Hoku e hoolei wale i keia makana makamae.
I ka hoomaka ana o keia kinipopo, ka paani ana hoi e hooholo ia ai ka helu ekahi no keia makahiki, ua nui ka pihoihoi o na kanaka lehulehu i hele ae e nana. Ua hiki aku i ka elua kaukani a oi kanaka i hele ae e ike i keia la nui o ke kahua kinipopo. I ke komo mua loa ana ua kiko ole ka hua a na Honolulu a oia mau peopoe no i kau mai ai. Komo mai na Hoku a kiko hookahi wahi keiki. I ka ike ana o ka Honolulu i ka nui ae o ka ka Hoku. ua hoao ikaika loa lakou e loaa hookahi. a mamua o ka lakou pau loa ana i ka lilo ua ko keia makemake o lakou. Komo hou mai na Hoku a ua loaa ia lakou ka hua kaka. Komo mai ka Honolulu oia nele hookahi no. I keia komo hou ana mai o ka Hoku ua loaa hou ia lakou hookahi puni. Nui ka hauoli o ka poe i hele mai e kokua ia lakou a nui hoi ka pihoi hoi o ka poe e kokua ana i ka Honolulu Aka. aole i loihi loa keia pihoihoi ana, no ka mea i ke komo hou ana o ka Honolulu ua loaa ia lakou ma ka hooikaika nui ana hookahi hou puni. Ua kai a kai ae la laua i keia manawa. Komo mai ka Hoku ua loaa hou'ia hua kaka a lakou. I ka lima o ke komo ana ua nele like na aoao a i elua. I ke ono oia haawina hookahi no. Ua maopopo ole na ai a laua. E kani ana na ole a ka poe o ka hoku e himeni ana hoi na keiki o ka Honolulu. Pihoihoi ka poe i pili ma kekahi o keia mau hui. Ua lohe ia aku ia no hoi na kanaka apau loa e olelo ana o ka paani maikai loa keia a lakou i ike mai kinohi loa mai. A he oiaio maoli no. Maikai ka nou ana a Babbit o ka hui Hoku a maika nohoi o Kaai o ka hui Honolulu. I ka hiku o ma komo ana ua pau ka mahu o Babbit o ka hui Hoku, a ua lele liilii ka popo mao a maanei. Ua ike na keiki o ka hui Honolulu o ko lakou manawa keia o hana ai i ka hana a iloko o keia komo hookahi ana ua loaa ia lakou he eiwa puni. O ka pau ae ia no ia o ka hanu eia o ka Hoku. Aole o ka nou popo wale ka kumu o ka pililikia aka, o na @ ae no hoi kekahi. Ua huilawe maoli no @ noonoo o na keiki o ka Hoku a ua hiki ole i ka lakou mea e hana ai. Hapalua like o keia paani ana ua hoopau ia o Babbit a hookomo ia mai o Kakela Opio o ka hui o na Punahou. I ka lilo ana o na Honolulu ua piha he 11 ia lakou a he elua no o ka Hoku Komo mai na Hoku loaa ia lakou he elua puni a piha la lakou ka eha i ka 11 o na Honolulu. I ka ewalu o na komo ana ua loaa like inaa aoao elua he hookahi puni ua like ia me 12 a na Honolulu a he 5 a na Hoku. I ka eiwa o na komo ana ua nele like na aoao elua a o ka pau ae ia no ia. Hauoli na keiki o ka hui Honolulu ame ka poe i kokua ia lakou. Kau maluna o na kaapio no ke kaona ka pahu hopu.
Ua make ka moi o ka makahiki i hala a he Moi hou keia e noho alii nei no keia makahiki e hiki mai ana. Nui ka minamina ia o ke komo ole ana o kekahi hui o na Kamehameha i keia makahiki oiai ua kaulana na keiki o keia kula ma ke kahua kinipopo i ko lakou mau la e kaua ana me keia mau hui kaulana i na la i hala. He nui na hui i komo i keia makahiki aka aole i lawa aku ko lakou akamai e paio me keia mau hui maikai. I'a lohe wale ia no e hoolala ana na keiki o Kamehameha i hui kinipopo no lakou i keia makahiki ae, a ina e komo i'o ana e ike ia ana ka lakou mau hana akamai. Aka, no mua aku ia, o ka Honolulu ka helu ekahi i keia makahiki.
Lohe mai makou e haawi ana na keiki o ka Hui Honolulu i kekahi ahaaina nui no ka hauoli ana no keia lanakila nui i loaa ia lakou.
NA UAHI O KA PAKA.
Nui na Kane ame na Wahine e puhi nei
i ka paka.
Kekahi o na kumu o ka hoomaka
ana o keia mea he puhipaka
mawaena o na keiki
opiopio o kakou nei.
O ka Paka oia kekahi mea punahele loa i na lahui kanaka like ole e ola nei ma ka ili honua i kela manawa. Mamau o ka loaa ana o Amerika aole i ike la keia mea he paka, a i ka ike mua loa ana o na haole Pelekane i na Ilikini e puhi ana i ka paka aole lakou i manao e laha aku ana keia mea ma na aina malamalama apau loa. I ka hoi mua ana o Sir Walter Role (Raleigh) kekahi o na haole Pelekane mua loa i a'o i ke puhi paka ma Amerika a hoi aku i Pelekane, ua noho oia iloko o kona lumi hookipa i kekahi la a hoomaka e puhi paka. I ka ike ana o kekahi o kona mau hoa'loha i ka puka mai o ka uahi mai kona waha ame kona ihu mai ua nui loa kona puiwa a manao oia ua pau keia hoa'loha ona i ke ahi. Holo koke oia e kii i pakeke wai a ninini iluna o keia hoa'loha i pau i ke ahi. Ina paha ke oia nei keia haole ninini wai i keia manawa e loaa ana iaia he hana nui i ka ninini ana i ka wai maluna o na kanaka lehulehu e a ia nei e ke ahi o ka paka."
Kakaikahi loa na keiki opiopio o keia manawa i puhi ole i keia mea. O ka ninau nui oia no ka hoomaka ana o keia mau keiki e puhi i ka paha. I ka wa kinohi e hanai aku ai ka makuahine i ka poi i ke keiki aole ona makemake loa. aole nohoi oia i maopopo he mea ono aku ana keia nana ma keia mua aku. Aka mahope o ka ai mau ana ike oia he mea maikai i'o ka keia. Nawai e hanai nei na keiki i na paka? Na na hoa'loha i ai mua i ka paka. Mamuli o ka ike aku i na makua e puhi ana a manao na keiki he mea maikai I ka manawa o kekahi wahi keiki i ninau ia aku ai heaha la kona mea inu lama,ua olelo mai la oia, "He inu no o Papa, a oia no ko'u mea e inu ai." Ke nana nei na keiki i ka hana a ko lakou mau makua, a ina ua makemake na makua aole e puhi paka ka lakou keiki he mea maikai e hoopau lakou i ko lakou puhi paka ana.
O kekahi mea kupanaha loa oia no ka hui ana mai o na kaikamahine me ko lakou mau kaikunane ma keia hana. Ina e nana ia ma keia Kulanakauhale e ike ia ana no he nui a lehulehu na kaikamahine e puhi paka nei. Aole o na kaikamahine Hawaii wale no aka. o na kaikamahine haole pu no kekahi. Aole o na makuahine Hawaii wale no aka o na lahui like ole no apua loa. Puhi paka na makuakane, puhi paka ka makuahine pehea e ole ai ke puhi paka o na keiki? wahi a kekahi poe. He oiaio keia. Ina kakou e nana ole ana i keia e ike mai ana na keiki e ulu mai nei mahope o kakou a e hoohalike mai ana lakou oiai he poe hoohalike na keiki.
Aole ma Hawaii nei wale no keia puhi paka o na wahine aka, aia ma Amerika. aia ma na aina nui apau loa kekahi poe kaikamahine e puhi nei i ka paka. Ke hooikaika nui nei kekahi o na pepa maikai o Amerika e kue nui aku i ke puhi paka o na kaikamahine aka. oia mau no. Ke olelo nei kekahi poe kaikamahine na na keikikane lakou i a'o i ke puhi paka. Ina pela he mea pono ia lakou e a'o mai i na keikikane aole e puhi paka i ole lakou e hoowalewale ia aku e puhi like mai i ka paka.
He mea ano nui keia na kakou e noonoo ai. He nui na kenikeni e hoolilo ia nei no keia mea he paka. He mau wahi kenikeni la e loaa ai ka pahu poi aka pake eia no nae ke haawi wale nei kakou ia Paka ma.
Ma ka Nupepa Advertiser o ka Poakolu nei ua hoike ia ae ka nui o na kaikamahine e puhi paka nei mawaena o ka poe hanahano o kakou nei. Ke hele mau nei kekahi o lakou iloko o na hale kuai paka e kuai ai i paka no lakou, a na na keiki lawe puolo e kuai no kekahi o lakou. O ka hapanui no nae o lakou na na aia e kuai a lawe aku. He poniuniu ka paka i kinohi aka, aole loa e haalele ia ana a hiki i ka hiki ana kepuhi, a i ka maa ana hoao mai la e haalele ua hiki ole, ua lilo aku la i mea ono na ka puu. Pehea e pau ai ke puhi paka ana o na lahui kanaka? Aole i maopopo ia makou ka haina . E nana iho no kela ame keia iaia iho. Ina e hiki ana iaia ke hoopau i kona puhi, ana alaila hoao aku e kokua i kekahi o kona mau hoa'loha. A peia e hana liilii ai a hiki i ka nui ana o ka poe i haalele i keia mea hooponiuniu poo.
Ua kaulana o Kailua i ka paka ona, a he mea pono e hoopau ka nana ana ia Kona i hiki ai ia kakou ke hoopau i ka ike ana i ka ona o ka paka o keia aina kaulana. He kaila ke kau mai ke kika wahi a ka poe puhi. a he ku-e loa nae ka poe puhi ole i ka hohono o ka uahi o keia mea i makemake loa ia e na kanaka o keia au e nee nei. Hewana Ilikini i ko lakou hoikeike ana mai i keia hana a lilo i mea hana mau ia e na kanaka.
HOI MAI O MISS ROSE DAVISON.
Komisina Hawaii ma ka Hoikeike nui ma Bafulo. Amerika.
Ua Manao Oia ua Pomaikai o Hawaii Mamuli o keia hoikeike ana i Lawe aku nei no Amerika.
Maluna o ka moku-ahia Sierra o ka Poakolu nei i hoi mai ai o Miss Rose Davison. ko kakou Komisina i hoouna ia aku nei me na hoikeike kula o Hawaii nei ma ka Hoikeike nui ma Bafulo, Amerika. Ua hoi pu mai nei me ia o Miss Mapuana Smith, ke kaikamahine a Kamika, kakauolelo o ka Aha Kiekie. Ua hoike mai laua i ka nui o ko laua hauoli ma Amerika, ua hookipa maikai ia ma na wahi apau a laua i hele ai a ua ike nohoi i ka nani o kela aina kamahao. He nui na hoa'loha i hele aku e ike ia laua i ko laua manawa i komo mai ai, a ua hoolei ia aku laua i na lei aala o ko laua aina hanau. Mahope o kona lohe ana i ka ma'i o kona kaikaina ua kau aku la oia maluna o ke kaa a holo pololei aku la no ka wahi e waiho nei kona kaikaina i ka ma'i.
"Ma ko'u ike iho, ua pomaikai o Hawaii nei mamuli o kela hoikeike a kakou i hoouna aku nei. Aole loa e hiki ia oukou ke ike i ka nui o na pomaikai i loaa mai ia kakou i keia manawa, ak e ike aku ana kakou. I ka lohe ana o na kanaka i hele makaikai mai no Hawaii nei aku keia mau hoikeike ua ma kemake loa lakou e ike koki i na mea i hoouna ia aku mai keia Teritori hou aku o lakou. Ua manao ka hapanui o lakou e ike ana i kekahi mea ano okoa, a ua ike i'o no. Aole lakou i manao ua like aku ka maikai o na mea e a'o ia nei na keiki ma Hawaii nei e like me ko lakou mau kula ma Amerika. E like me ka loihi o ka manawa i kuai keia hoikeike pela ka nui o ke ohohia ia mai e na kanaka. He nui maoli no ka'u hana. E ku mau ana wau mahope o ko'u pakaukau a hoikeike aku i ka kanaka me ka hai pu ana aku i ka haina o na kaukani ninau a lakou e ninau mai ai ia'u e pili ana no ka aina nei.
"Pomaikai kakou i keia hoikeike. He nui na kanaka, mai ka poe kiekie a hiki loa aku i ka poe haahaa i hele mai e ike i na mea o keia hoikeike. Nui na kumukula naauao i hele mai e ike i keia mau hoikeike o na hana o na kula ma Hawaii nei a hoike mai lakou i ko lakou mahalo. I kinohi o ko'u hiki ana aku ua nui ka'u hana i ka huli ana i wahi maikai. Mahope mai ua haawi ia mai i wahi no ka'u mau hoikeike iloko o ka hale aupuni. Ua manao wau aole keia he wahi maikai loa i kinohi, aka mahope mai ua ike wau i ko kakou laki i ka haawi ana ia mai o keia @ oiai o ka wahi hele mau ioa ia keia e na kanaka. Aole he manawa i nele ai o keia wahi i ka poe makaikai. a ua nui ka poe i hele mai e ike i keia mau hoikeike.
"Ua haalele aku nei wau i keia mau hoikeike me ka maikai a oia mau no ke ohohia ia. Aia aku la malalo o ka lawelawe ana a J. C. Boyken o ka papa hoonaauao Wakinekona ame Miss N. Murray. Ua kamaaina keia mau mea i keia hana a ua hoike aku wau ia laua i na mea apau loa a laua i makemake ai e ike mamua o ko'u hoi ana mai nei. I ka manawa e pau ai keia hoikeike nui ma Bafulo e hooili loa ia aku ana keia mau hoikeke no Kalekona. Ua ae mai ka poe o Kalekona na lakou na lilo o ka hoouna ana aku o keia mau mea i laila no ka hoikeike nui e malama ia ana malaila i keia mua koke iho. Ua hauoli ko maua noho ana ma Amerika me ka nui no nae o ka hana. Ua hauoli i ka ike hou ana i ka aina a honi hou i kona mau ea maikai. He nui ka wela o Nu Ioka i keia mau la a he 300 a hiki aku i ka 400 kanaka e moe nei i ke alanui no ka wela o ka la. Mahope o ka ike ana i keia oma a ka wela nui ua hauoli loa maua i ka ike hou ana i ka aina."
I ka ninau ana ia aku e pili ana no ka hana a na kanaka i hele aku nei me Tobin ua luliluli mai la oia i kona poo. Aole ona manao ua pomaikai kakou i ka hana a keia haole ame keia mau kanaka i hele aku nei malalo o kana alakai ana. Ua hoike mua aku makou ia oukou. e na makamaka heluhelu i kona manao ma keia oiai oia ma Bafulo.
O kekahi mea aka, loa wahi ana oia no ka nui o na leka i loaa mai iaia e pili ana no kekahi mea i hoolaha ia iloko o kekahi o na nupepa nui o Amerika no kona olelo ana he nui na kaikamahine u'i waiwai o Hawaii nei i makemake e mare i na kane haole, ina nae e loaa ana na kane. Aole oia i kamailio i keia mea aka he mea haku wale iho no keia na ka poe kakau nupepa, aka, no ke komo ana o kona moaua nui na leka i kakau ia mai iaia e pili ana no keia mea.
Ma ka Advertiser o ka Poaha nei i hoopuka ia ai kekahi o keia mau leka a penei ka unuhi ana o kekahi o lakou.
Miss Rose C. Davison. Aloha oe:-O ke kumu o keia kakau ana ia oe oiai na mea e pili ana i ka mea i puka mai iloko o ka nupepa e hoike mai ana ua olelo aku oe he mea maikai i na keiki opiopio o Kikako nei e hele i Hawaii e mare wahine u'i opiopio a waiwai. Ua ike no wau aole ou makemake e mare aka ua hiki paha ia oe ke hoike mai ia'u i kekahi mau mea a'u i makemake ai e ike.
He makemake wau e mare a maluna ae o na mea apau loa ua makemake wau e mare i kekahi wahine waiwai. Ua hoonaauao maikai ia wau. a ua ike i ka laweawe ana i kahana. ua ike no hoi i ka waiwai ame ka hoohana ana i ke kala. He maikai ko'u kino. lahilahi ko'u ili he mau maka bolu, lauoho eleele, he 5 kapuai me 10 iniha ko'u kiekie, a he 210 paona ko'u kaumaha (kaumaha no). he wahi u'i iki no, he maikai a he hauoli mau. a ua hiki loa hoi ia'u ke hoohauoli i kekahi home maikai. O ko'u pilikia wale no he ilihune wau a ma keia aina he mea nui loa keia. Mai manao mai oe he mau olelo paani wale no keia aka, ua makemake wau e hooko aku elike me kau e hoike mai ai ia'u. He keonimana wau a ua hiki loa ia'u ke hoike aku he nui a lehulehu e hooia mai ana i keia mea. E hoike mai no keia mea ina ua hiki i kou oluolu.
Owau me ka Oiaio (Kakauinoa ia.) O kekahi ae la keia o ke ano leka i loaa mai iaia. He okoa no hoi ka kekahi e noi mai ana e huli i wahine kupono nana a hoouna aku i kala i hiki ai iaia ke holo mai e mare i keia wahine E noi mai ana kekahi poe aole e haawi aku ia lakou i ka wahine i oi ae o na makahiki mamua o ko lakou a peia wale aku. He ku maoli no i ka lealea ke noonoo ae.
HE MAU KUMULAAU
PILAU NUI LOA.
Loaa Aku Ma Ka Hale Ma'i
Moiwahine i Kekahi
Wahine.
Nui ka Hoaa ia o ka Wahi o Keia
Pilau Nui a Akahi no a ike
ia ke kumu
No kekahi mamawa i hala aku ua honi mau na kanaka e noho nei ma ka Hale ma'i Moiwahine i kekahi mea pilau, a ua maopopo ole ia lakou mai hea mai la keia pilau. Aole o lakou wale no kei honi i keia mea aka o ka poe e noho kokoke ana i keia wahi kekahi i honi mau i keia pilau. Ua hele aku kekahi o lakou e hoike i keia pilau i ka Papa Ola a ua hoouna koke ka Papa Ola i kekahi o kona mau kanaka e nana pono i ka wahi o keia pilau i puka mai ai. Ua huli ia na wahi apau loa aka aole i ike ia ke kumu o keia pilau. Ua ike ia no keia mau kumu laau e ku ana i ka wahi ikaika loa o ka pilau aka aole i manao ia o keia ke kumu o ka pilau. Ua huli ia ina he mau mea pilau kekahi o luna o keia kumulaau aka aole i loaa. I kekahi la oiai kekahi wahine e noho kokoke ana i keia wahi e huli ana ua hoao ae la oia e uha'i i kekahi o na lala o keia kumu laau. I kona honi ana ae ua like loa ka pilau me ka pilau a lakou e honi mau nei. No keia kumu ua lawe koke aku la oia i keia lala imua o ka luna nui o ka Hale ma'i a i kona honi ana mai he oiaio ua like loa. I ka huli pono ana ia ua ike ia he kumu laau pilau keia. Ua kauoha koke ia na kanaka hana o loko o ka pa e oki koke ia keia mau kumu laau, a ua hana koke ia keia hana. Ua loaa ke kumu o keia pilau nana e hoopahaohao nei ia lakou no kekahi manawa loihi loa.
He ikaika loa ka pilau o keia kumulaau. I kekahi manawa ua honi loa ia ka pilau i ke alanui a e hoaa mau ana na kanaka nohea mai la keia pilau. I ka po. I ka manawa malie o ka makani ua oi loa aku ka pilau, a ua hiki ke honi ia he mau anana ka mamao mai keia wahi aku. Ua manao ka luna nui o ka Hale ma'i hehookahi kumulaau o keia ano i koe ma kekahi aoao o ka pa oiai ua honi oia i keia ano pilau maia aoao mai. E huli ia ana a ina e loaa ana e oki koke ia ana keia kumulaau.
Ua manao wale ia no ua lawe ia mai keia mau kumulaau mai Nu Kilani mai e Mr. Robata Sterling oiai oia e noho Luna nui ana no na Hana Aupuni. Ua lawe mai oia he mau kumu laau he nui mai keia wahi mai a ua kanu ia ma keia wahi a ua manao wale ia no o kekahi keia oia mau laau. Ua ano like loa ke ano o keia kumulaau me ko ka manako eia nae he liilii iki iho ka lau o keia laau i ko ka manako. Malia paha ua kuhihewa keia haole he kumu manako keia i kona manawa i lawe mai ai a lawe hewa i kekahi laau pilau. Ua hauoli loa na poe noho kokoke i keia wahi i ka loaa ana o ke kumu o ka pilau. He nui loa o lakou i makemake e haalele i ko lakou mau wahi e nohonei a huli hou aku i wahi no lakou no ka nui loa o ka pilau mai keia mau kumu laau mai. Ua kii ia aku na haole ike i ka nana laau a olelo mai laua o ka mua loa keia o ko laua ike ana i kekahi laau o keia ano. Kupanaha ka nui o keia ea maikai ole i loaa i keia ano laau.
KAULANA A PUNI KE AO NEI.
Ua kaulana a puni ke ao nei ka laau Korela, Umii ame Hi a Chamberlain no ka ikaika i ka hoola. Aole loa e nele ke oia i keia laau a he maikai ke inu aku. E loaa no keia laau ma na Hale Kuai laau apau loa, o Benson Smith & Co., na Agena no Hawaii nei.
RUDOLF RASENEDILE
(Mai ka aoao 4 mai.)
ua hiki ole ke ike. O ka mea i koe oia nokona hiki ana mai iloko o keia ululaau.
Pehea oe i hiki mai ai iloko nei?
"Hele mai wau e huli i kauka no tutu.
Ua komo koke mai ia ka manao iloko keia kanaka uhai holoholona he keiki keia ua nalowale kona alahele a ua huhewa a hiki i ke komo ana iloko o ka ululaau. Ua lohe mai oia i ka leo uwe o keia wahi lei aloha no ka pololi nolaila o ka hana pono wale no iaia o ka hoopau i kona manao uhai holoholona a hoihoi aku i keia wahi kaikmahine i kona home Ua hapai koke ae la oia i keia wahi kaikamahine a kau ma kona kua. a hoihoi aku la iaia I kona home.
"E hele ana kaua i hea?" wahi a keia wahi kaikamahine i ninau iho ai.
"E hoi ana kaua i ka hale." Ua manao ae la keia wahi kaikamahine e hoihoi ia ana oia i kona hale, oiai o ka hale hookahi wale no ia ana i ike nolaila ua nui loa ae la kona hauoli. Ua nui loa kona pololi aka i kona lohe ana e hoi ana laua i ka hale ua nui loa kona lealea. a poina ka pololi. Aole i loihi loa ua hiki aku la laua i ka wahi e ku mai ana ka lio o keia kanaka uhai holoholona. Kau ae la laua maluna o ka lio a holo aku la no ka hale. Hora elima o ke ahiahi ua hiki aku la laua i ka hale. Puiwa ka wahine a keia kanaka i ka ike ana mai i ka ukana a kana kane e hoihoi aku nei. Ua manao oia e hoi aku ana kana kane me kekahi mau holoholona kupono i ka ai, aka he bebe u'i loa kana e hoihoi aku nei.
"I hea i loaa mai nei ia oe kena kaikamahine a na wai kena kaikamahine au e lawe mai nei?" wahi a kana wahine i ninau mai ai. Ua hoike aku la kana kane ina mea apau loa. Ua hoike aku la oia he wahi manu loaa keia iaia iloko o ka ululaau.
Ua hanai koke ia keia wahi lei aloha a moana, a i ka maona ana ua haule aku la oia hiamoe, oiai ua luhi kona kino opiopio loa i keia hele hoaa ana iloko o ka ululaau, a ua po ka ia akahi no a komo ka ai.
E waiho ae kaua iaia e kuu makamaka heluhelu iloko o ka lima o ko kakou mau hoa'loha o keia mua aku, a e nana ae hoi kaua ia Mikela. Ua moe naaupo oia i kona moe ana oiai ua hele oia a luhi i ka holo ana mai me kana ukana makamae, a i ka hora eiwa o ke kakahiaka akahi no oia a ala ae.
(Aole i pau.)
HOOLA NO KE KOLERA INFANTUM.
O ka ma'i Kolera Infantum. oia kekahi ma'i ino loa no na keiki liilii ma na kulanakauhale nui. O ke kumu e loaa ai keia ma'i oia no na ea wela, na ea ino, ame ka maikai ole o ka waiu a ke keiki e ai ai. "I ka mahina o Mei i hala," wahi a Mrs. Curtis Baker. o Bookwalter. O. Amerika." ua loaa kekahi keiki a ko'u hoa'loha i ke Kolera Inafantama. Ua haawipio ke kauka Lawe aku wau he omole o ka laau i Chamberlain, me ko'u olelo pu aku ua manao wau he maikai loa keia laau i na e hana ia e like me aa olelo kuhinuhi. Iloko o elua la wale no ua loaa i keia bebe ka oluolu a he hookahi makahiki i hala ae nei o kona noho maikai ana. Ua hoikeaku wau i ka maikai o keia laau i na kanaka lehulehu. E loaa no ma na Hale Kuai Laau apau loa. o Benson Smith & Co., na Agena no Hawaii nei.
I kulike ai me ke noi a kekahi mau kamaaina he lehulehu o kela apana o Honolulu i ikeia o Kapalama a mamuli hoi o ka mana i loaa ia'u mamuli o ke Kumukanawai o ka Ahahui Hoole Waiona-Francis Murphy Temperance Club Association, nolaila ke kuahau aku nei au. e malamaia ana he halawai o na kupa o Kapalama ma ka Luakini o Kaumakapili ma ke ahiahi Poalua, Aug 13, 1901 ma ka hora 7:30-no ka hoala a kukulu ana i Hui Hoole Waiona ma ke ano Francis Murphy Club No. 2 ina ia e holopono ana i ka manao o ka poe e hiki ae ana ma ia Halawai.
FRANKLIN H. AUSTIN
Pres. F. M. T. C. A.
I kulike ai me ke noi a kekahi mau kamaaina ha lehulehu o kela apana o Honolulu i ike ia o Kewalo a mamuli hoi o ka mana i loaa ia'u mamuli o ke Kumukanawai o ka Ahahui Hoole Waiona-Francis Murphy Temperance Club Association, nolaila ke kuahau aku nei au, e malamaia ana he halawai o na kupa o Kewalo, Kakaako ame Kawaihao ma ka lumi mahope o ka Luakini o Kawaihao ma ke ahiahi Poalima Aug. 16, 1901 ma ka hora 7:30 no ka hoala a kukula ana i Hui Hoole Waiona ma ke ano Francis Murphy Club No.3 ina ia e holopono ana i ka manao o ka poe e hiki ae ana ma ia Halawai.
FRANKLIN H. AUSTIN.
Pres. F. M. T. C. A.
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
Ke hoolaha ia aku noi mamuli o Kekahi mana kua i haawi ia mai ia u ina kekahi moraki, kakauia Maraki 6, 1897. i hanaia e D. Malo ame Hilo. o Honolulu, Oahu. ia F. M. Hatch, o Honolulu i olelo ia maluna ae. a i kakau kope ia ma ke keena kakau o ke Aupuni. Honolulu, ma ka buke (LIber) 221. aoao 486 ame 487. a ua hoolilo ia mai keia moraki e F. M. Hatch ia Liliuokalani ma ke kuai, i ka la 21 o Iulai, 1881. a i kakau kope ia ma'ka keena Aupuni i olelo ia maluna ae. ma ka buke 221, aoao 486 an 487. a ke makemake nei o Liliuokalani i olelo ia maluna ae e hooko aku i keia moraki no ka uha'i ia o ka olelo aelike i olelo ia ma keia palapala moraki, oia hoi ka uku ole ia mai o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa i olelo ia.
Ke hoolaha ia aku nei, e kuai kudala ia ana na mea apau loa. na waiwai o kela ame keia ano i olelo ia ma keia palapala i ka Poaono. la 31 o Augate, ma ka lumi kudala o James F. Morgan, ma ke alanui Moiwahine. ma Honolulu, i ka hora 12 o ke awakea o kala iolelo ia.
O ka waiwai i olelo ia ma keia moraki, oia keia aina ma Kaahaloa Manoa, Oahu. a i hoike pono ia ma ka R. P. helu 3485 ia Kuamoo. nona ka eria he .67 eka.
Kalakuike, na ka mea e kuai ana ka hoolilo o ka palapala kuai.
LILIUOKALANI.
Ka mea e Paa nei i keia Moraki.
No na mea aku i koe e hele ae ia
Robertson & Wilder, na loio o Liliuokalani
Kakauia i kela la 5 o Augate. 1886
S. OZAKI.
Ka Hale Kuai Emi
o na mea Kuai
Like Ole.
Malaila e lawa ai ka makemake o na Lede Makaonaona aia malaila na iini o na Keonimana. aia i laila ke koi a na Keiki.
E HELE NUI AE E IKE MAKA.
HE EMI HOI KAU!
Aia Kona Hale Kuai ma Alanui Hokele
mawaena o ke Alanui Betela me
Nuuanu ma ka Aoao Makai.
The Hawaiian Realty and
Maturity Co., Ltd.
Na Lunanui:-L. K. Kenewela-Peresidena , W. J. Robinson-Hope-Peresidena, L. Ahlo-Puuka, P. H. Burnette-Kakauolelo.
Ke haawi aku nei ka Hawaiian Realty & Maturity Co., Ltd. i ka lehulehu i kekahi hana maikai loa no ka malama ana a hoululu ana hoi i na wahi kenikeni i keia ame keia mahina. E kukula no makou i hale nou a hoopuka i $200 ma kou inoa, a haawi aku makou ia oukou i 75 mahina e uku mai ai i keia mau dala, me ka loaa pu aku o kekahi mau pepa no lakou ka waiwai pakahi he $50, ua like ia me 19 mahine e uku ia ai o ka pepa hookahi, alaila kaa keia mau dala. He elua wale no au dala e uku ai i kela ame keia mahina a i ka pau ana o 75 mahina ua uku ia e oe he $150, oiai no nae, he $200 i loaa aku ia oe.
He 45 apana aina i kupono no ka kukulu hale a makou i keia manawa.
No na mea aku i koe e hele ae i ke makou keena.
THE HAWAIIAN REALTY & MATURITY COMPANY LIMITED.
Maluna ae o Kakela ame Kuke
Alanui Mei.
Aia kekahi Keena o makou ma Hilo
O M. E. Silva ko makou Agena.
UA PAU KA WELI I KA NOHO HUKI NIHO.
HE HIKI KE HUKI A HOOPIHAIA NA NIHO POPO ME KA EHA OLI malale e na paahana ana o keia au naauae e kapiliia ai i ka io e ka papa niho. Aohe hanaia i ka laau hoohiamoe.
O keia wale no kahi huki a hana niho ma Honolulu nei i loaa na PAAHANA I HOOPAAIA me na mea e ae e hiki ai ke huki, hoopiha a hoopaa i poo gula a puna paha e hiki ole ai ke ikeia ke ano e mai ka niho maoli ae, a e paa no ia ne umi makahiki malalo e ka hoopaa ana, me ka LOAA OLE O KEKAHI HUNAHUNA O KA EHA he POE WALE NO I HOONAAUAO A HOOKUU MAIKAI IA na poe lawelawe, he poe i lawelawe mua ma keia oihana mai ka 12 a i ka 30 makahiki, a he loaa ma ke poe e na mahele like ole e keia oihana. E kipa mai ie makou nei, a e ike ne auanei oukou i ka oiaio e ka makou e hoolaha nei. E hoike mua aku no makou ia oukou i ka nui e ko oukou lilo i ka wa e NANA MUA AI ME KA UKU OLE
PAA NIHO KU $5.00
NIHO GULA 5.00
HOOPIHA IA ANA ME KE
GULA 1.00
HOOPIHA IA ANA ME KE
DALA .@
Ua lawa ke makou inoa i ka hooia ana i ka maikai o na hana a pau.
NEW YORK DENTAL PARLORS
Room 4, Elite Building,
Alanui Hotelo
HE MAU WAHINE NO KAHI NO KA WAHINE.
8 a. m. @
Malia o
Makemake
Oe i ka
Laau Penikila
No na
Moku
Pauahi
Na Pehu
Umii
Hi
Ame na Eha
Apau o ka opu
He laau maikai, a maopopo e ola hiki wawe.
He Hookahi @
LAAU PENIKILA
Perry Davis.
Mua ano, 25 kanaka ame @