Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 13, 28 March 1902 — Untitled [ARTICLE]

M&hea kakou, ma na kaa hapauml popopo lēpo a 1 ma na kaa nanl o ka hui kaa ulla? Ma ke kaa uila no ka hol paha, sua kela..

He mau wahi manao namu olalau kekahi o ka Nupepa Kuokoa Home Ilula oka pule 1 hala. No ka maopopo ole paha o na inanao o ka Lunahooponopono ma ka lelo Hawaii ke hoao mai nel l ka olelo Beretania.

I'a holo ka bila wai o Kohala l hana ia e liunamakaainana Powers o ka Mokuaina o Malne, aole o ka bila wai i hookomoia e ka Elele Wilikoki e like me ka hoike wahahee a'kona waha«leio ma Hawaii nei. Aole i like keia mau bila ma na ano apan.

Ma ka hookuku ana a na keikl o ke Kula o Kamehameha me na keiki o ke Kula o Punahou ma ka heihei ame na hoike iknlka ua haule ino loa o Purtahou.' 1 ka makahlki l hala ua ol o Punuhou he hookahi ,aka ua ae pu ia na kumu o Punahou e hookuku. I keia makahikl he 70 i loaa ia Kamehameha a he 34 helu i loaa la Punahou. He hookuku mau keia mau kula i kela ame keia makahiki.

Hauoli makou*l ka paa ana o ka Paele Puahao Woods i mahuka mai ka laina paahao mal. tJa hoopaa ia oia a pau ke ola ma ka Halepaahao, a aole oia e hooponopono mal ana i kana mea e hana ai maluna o ke kane, wahine, a keiki paha e loaa ana laia. Ma kana holke ua holoholo ola ma ke Kaona nei \ kekahl mau po, a laki ka lehulehu I halawai me ia i ka hoopolno ole ia ana.

Ina aole he loaa pono aku o na ..u--pepa e kakau pololei mai ma >ka inoa "Hawaiian Gaxette Co., I loaa i ko makou mea hoouna a nana e huii pono ke kumu o ka loaa ole nna aku, K. hoo\ina mai I na dala pepa ma ka inoa "Hawaiian Gaaette C0.," a e hoike moakaka i kou wahi noho ame ka manawa e hoomoka ai kou lawe ana i ka Nupepa. a ina he mau helu kahiko kekahi i makemake ia e hoike pu mal.

Ma kekahl ahaaina i haawl ia e kekahl mau pake <ua noi ae o Lunakanawai Oia e inu iakou no "Ka Holomua 0 ka kewa'* a l ka ninau ana ia aku o k«» kumu o kona oielo ana pela, ua hoike ao oia ina aoie ka nui o na lawehaia aoie e lo»\a Ka Lwnakanawai Ekoiu o ka Aha Kaapuni. Ina « hooko ia keia iini, e piha ana kakou ina iaweh&la a e ioaa ana he uml L.unakanawal e Uke me ka mea nana ka olelo no ka hooiohe ana i keia mau hihia. * Ina hol e oluolu na kakauolelo o. na Aha Hui Kuia Sahati ame na Aha Hui EuaneMo o na Mokupunl e hoopokole 1 ka lakou mau holke 1 hlkl ai ia makou ke" hookomo ma ke klno o ka nupepa i ka manawa'e loaa mai ai me ka lawe oie he mau koiamu hoiookoa, Ua Uv»a mai n«?i ia makou h«» kope o ka "MvK*ieio o ka Aha Hui Kuaneilo o ka Mokupuni o Hawaii" l piha he 16 aoao pepa. i"a nui loa keia a aole i lawe in m* na mea ano nui. Ma kela hope aku e hoomanao i kela I hikl ia makou ke hooko | ko oukou makemake. • ♦ Ka. hooikaika mai nel hoi na Home Huia ia Kamuela Paka t Kiaaina, heaha ia k*ia * kakoo mai nei i na Hepuimlika? Kia i>aha na kunn», 1. Aohe he wahi Home Ruta kupono I Kiaalna. 2. Aohe he Home Kuia I hiki ke hookohu ia I Kiaalna oiai he Fereaidiena Hepupaiika a o na Kepupalika ke noho ma 1« wahi. & Aohe I Ske ia o Home Rula ma Areer!ka, he oie ia he liua poepoe„ i nolaila hol na kokua ! ka aoao i ike la. tTa hoike moakaka ae iakou I ko laliou walwal ole. e ike e ka lahui a e huli ma. ka aoao Hepupalika k» aoao o Kamuela Paka, ka moho Kiaaina a na Home Huia 1 kakoo lka« ika ai. ■ +— : ■ Oia o Haaali ke ioaa he mau keiki Hawail e Uke ke ano me ko ka llope Makai. ChiHtiis'*r*>rth o Honoiuiu neU He kanaka Iwopoiw ma ka> hana a. ma ka nolio ohana ana« he h«**ikaika e hooko l ka haaa t walho ia «ua kocut Uma, ho naauao, a he wiwo oie ma n« am» a|M»u. l k« kani ana mai o k* pu 4 ka Paele paahao a»a l kli ai • hopu «»• kona ike mua oie iaia, oia I hul| ae a hoio» aka ua nana aku la ota I ka *n**nl, am« ka eleu ua haawl aku ■. . .. v: ' .i

la o'a 1 ka hi»pAi. Aole i loihl loa aku nn «'lai oia me k*kabi paahao maluna 0 k? kaapio ua kia ia mai ka pu panan>&na Imua o kona. alo me ke kaooba la tnai e liookuu laia. &ka ua hoike aku oia i ka paahao aole !oa oīa e hookuu ia ana oo ka mea « hana ana oia 1 kana hana ina no no ka MAki?, a oia ? ka makou e olēlo a* nei ola o HawaU ( ke I<ma hoa he mau keiki Hawan op'o- ! plo e like me kona ano.

Ua loaa ia John Kanul ke ala e laupa'i ai o Hawaii nel me na oiwi Hawaii, ponei kana mau hoakaka ana ma ka lakou nupepa: Ua olelo makou. e kukulu ke Aupunl i elua mau halekula ma kahl kupono no na keikikane a no na kaikamahine I poe keik! Hawaii maoli. aole hol e noho pu me n$ kelkl koko hapa o na lahui eae. a e a'o ia iakou i ka naauao ma ka Olelo Hawaii wale no ame ka ike f ka malama i na kanawai o ke oii kino, a i ka wa kupono, e hoohul i hookahi manawa, i hookahi tausarl keikikane a pela no hoi na kaikamahine. Eia ka ninau, ehia Ia keiki e loaa mai ana mai ko lakou puhaka mai no ka makahiki hookahl. Ua hlki paha :a kakou fte oielo ae ua like ia me hookahi tausani ke loaa ole he ulia; a ina he umi makahiki he umi tausani no ia. A ina hoi ua hooholo ke kanawai e kaupalena ana i eha a i eiima paha makahiki. alaila ua Uke me eiua komo ana «ioko o na inakahiki he umi, alaila he iwakalua tausani keiki ia. A ina he ka nalima makahiki ka manawa e pau ai keia lahui 1 ka make e iike me ka makou papa konane no na huahelu maluna ae. ehia \a poe i hanau mai ia manawa? O ka haina, he kanahikukumamalima tausani. He moeuhane paha keia a i ole he olalau paha? Pau na keiki a kakou i ka hoopaa ia iloko o na pa, me he mau bipi buiu ala. a paa na kaikamahine a ka poe kaikamahine iioko o kekahi pa, a hookahi manawa e hoohui ia ai he hookahi tausani keiki kane (bipi bulu). me hookahi tausanl kaikamahine a ka poe kaikamahine (me ka ae a ae ole o na makua ame na kaikamahine). Ma keia hui ana, pau e no na keiki 1 ka helu ia, aohe iaau hua ole. lioko o na makahikl he "Kanawalu hookeke na kanaka iluna 6 ka aina. O ka makou e minamina nei o ka hiki ole paha ia Keoni Kanui ke ola a ike ia la hauoli, ka ia a na moopuna ana i helu papa mai nei e ku mai ai a puana like ae. "E ola mau loa o Olamana Keoni Kanui ka iuna pa pipi o Kalaepohaku," ina nae i Kalaepohaku e kukuiuia ai ua mau Halekula nei.