Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 38, 19 September 1902 — LOKAHI. [ARTICLE]

LOKAHI.

O ka iokahl oia ka like o na manao ma ka mea hookahi. Ka like o ka manao o kela ame keia maluna o kekahi hana i manao nui ia. He like ia no ko'u manao me koiala, me koianei, koianei ae ame koiala aku. Aohe wahi like ole, he pono Wale no na mea apau, aohe hoohalahala, aohe hoohewahewa, o ka manaoio o Kela ame keia maluna o ka hana i manao like ia e lakou. O ka waiwai o keia mea he lokahi, he waiwai kona e pono e liookuukuu wale o'le ia aku aka me lta pulama ia e pono ai, oiai, maloko o ia mea e hiki ai ke laweiawe a hoiomua ka hana i manaola e hooholomua imua. He waiwai nui kona, no ka mea, mailoko mai olaiia e hui like ai na mea apau no ka hoohana i kona ikaika pakahi no ka pono o ia huina, a o na pomaikai e loaa mai ana oia no ka pono pakahi o kela ame keia lala i komo iloko o kela lokahi i a o kela huina nui o ua mau ikaika nei ame ka pono pakahi oia iho la ka pomaikai pili laula o kela huina nui. Ua ikeia ka oiaio o keia mau hiohiona ame na ano ma na mea apau e hanaia nei : e kakou. Maloko o na oihana kalepa, na hana hoonaauao, na hanaiima, na hana hanaiima ikaika, na hana hanalima akamai, na hana ma ka noonoo, oihana kahunapule, oihana aupuni ame oihana kau kanawai. Aoie Iloko waie 0 keia mau mea aka iloko o na hana liilii apau e hiki ai ke lawelawe ia. Oiai, iloko o keia mau la, eia ke kau koho balota ke nee malie mai nei aoie nae e hakalia kona hiki mai a o ka lokahi ka mea i makemakeia e hoohana 1 keia manawa, .aole no i keia manawa kalaiaina wale no, aka i na manawa no apau. ua oi aku no nae e hoohana ia , Kela haawina l keia manawa, no ka ' mea, o keia wale n<# ka manawa kupono i waiwai ko kakou hoohana ana i ka pono pili laula, a k,e manaoio nei ke Kuokoa e like me ka waiwai nui i loaa mai i na hui i ae ia iakou e noho iloko o ka lokahi peia e nele oie ai ka lahui i na pomaikai piii laula maloko o na hale kau kanawai kuloko o kakou amē kela o ka elele lahui no Wakinekona. 0 ke kanaka hoohemahema i keia mea he lokahi no kona kino iho alaila e kaa aku ana na hana o kona kino mawaho o ka mea kupono pela e loaa ai ka nawaliwali iaia. E like me oiaio o ia mea pela ka oiaio o ka loaa o ka wiwi i ka iahui ke ole e hoohana la maloko o ka lokahi. 1 keia manawa ua loaa ia kakou ka ike I na kanaka e holo ana ma ke ano he tnau moho holo balota elele lahul no W<bkfnekona oia no o Hon. R .W. Wlli-

j koki ame ke Keikialli Kalanianaole a ma ka pahu balota e maopopo ai ka loaa o ka lanakila o ka la i kekahi o i laua. Aole, o laua wale no aka o na moho holo balota kuloko kekahi. No Wilikoki iho ua makemake loa oia e puka i loaa hou iaia kela kulana elele me ka nana ole ae ina paha he make-j make ia aku e ka nui lahui, a o Kalanianaole, wahi ana t pane ae ai ina e holo oia ma ke ano kuokoa aole e neie kona la«akiia no mea ua nui kona ohohia ia, aka, wahi hou ana, heaha ka walwai e loaa ai iaia ka lanakiia a hele aku i Wakinekona he elele kuokoa me ka loaa ole o na pomaikai no ke Teritori o Hawaii ma kona ike ole ia mai a pulama ole ia mai. Aole i makemake ke Keikialil Kalanianaole e hana peia, me kona ike pu iho e puka ana oia ke holo moho elele kuokoa. Ma keia mau mea e ikeia ai ke ano o keia mau moho a kakou e koho aku ai. Ke manao nei ke Kuokoa e koho ka lahui i ke kanaka nona ka manao e hoole ana iaia iho, e ake oJe ana e lanakila oia ma'ka holo elele kuokoa ana, aka, he kanaka ake nui e loaa ka po— maikai maloko oke alan.ui kupono. i I mea.e loaa ai ka lanafiila i ua moho' ia oia no ko kakou koho lokahi āna iaia. He mea pono loa e kau kahi ko kakou manao ma ka lokahi no ke koho ana i ke Keikiaiii. E kukulu iho kela ame keia Hawaii ponoi e hui iloko o ka huina nui a o ka ikaika o kela ame keia, oia hoi, ka balota e lokahi ka holo ana ma ka auwai hookahi iloko o ka pahu balota 'o ke Keikialii alaila aole e nele kona lanakila a o ke ko ana no ia o ka makemake* oia,i, ua loaa keia manāoio i ke Kuokoa e hana ana ke Keikialii i ka pono pili jauia iwa-' ena o ka poe waiwai ame ka"poe ilihune oia ka lahui holookoa. Malia paha o olelo ae kekahi aole i like ka manao pili i ke Keikialii. Ua ifiaikai no ka like ole o na manao. k O ka like ole o na manao kekahi mea maikai ke kumu hoi e koe iho ai ka io mai ke kanana ana maloko o ia mau like ole, a oia koena io ka mea i makemakeia no ka hapsJ ana i ke kumuhana nui i lokahiia. A i ke kau ana maluna o ia kahua ua komo aku la kakou ma ke kulana o ke KUIKAHI. O ke kuikahi oia ke āpo e hoopuni ana i keia ame keia pakahi ma ka huina nui me he kaula la ke kuikahi, a i ole he. apo pahu e apo ana i ka huina nui a paa i hookahi, me ka manaopaa a iokahi e hooko i ke kumuhana nui poo-: kela hookahi, oiai no nae e iike ole ana na manao iloko o ia hyina nui. Ua maopopo no aole poe kanaka i li«e loa ka manao ma ka mea hookahi i na manawa apau, aka ke pane nei ke Ku-; okoa me ka hoohewahewa ole he mau like ole ia iloko o ke kuikahi aole e neie ka holomua o ka pono nui. Eia ke K®ikialii ma ke kahua o ka holo moho balota elele lahui no Waki-j nekona a aole no e puiwa makou i ka loaa o ka lika ole o na manao maluna o keia elele lahui hon a ma kona ano hou, a ma kona ano opiopio a he nui aku paha na manao like qle e hu mai ana nona, aka, e hoomanao e na ma-j kamaka i kela haawlna nui o ke kui- ; kahi, e loaa no na manao like ole iloko 0 ke apo o ke kuikahi no ka pomaikai. pili lauia. Aole e nele ko kakou koho 1 kekahi o kela mau elele, Wilikoki ame Kalanianaole. Ke nei ke Ku-J okoa i ka lahui e noho iloko o ka lokahi ma ke koho ana i ke Keikialii ina he li- i ke ole na manao pili iaia (aole keia e hooia ana i na manao hoino iike oie, j he like ole no ia, aole nae iloko o kuikahi), oiai ua noho iho nel o Wili-| koki ma kela noho a ua ikeia ka nui hana ma kona aoao me ka wiwi o Hawaii e uwe mai nei mai o a o, a he hana naauao no ka lahui ke komo ana| ma ke apo o ke kuikahi no Kalaniana- j ole. Ina e hookuku ia na moho aole nele ka oi aku o ko ke Alii. ]