Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 46, 14 November 1902 — AIA NO HE KAHUNA I KA POAI ANU. [ARTICLE]
AIA NO HE KAHUNA I KA POAI ANU.
O. Kapena Scott, he kapena Sekotia piha hauoli o ka moku pe'a Gerard C. Tobey, oia kekahi ka.naka makemake loa i ka hai moolelo. "Ua ike wau ua haule ke kahuna a Wilikoki ma keia kau koho balota ana iho la," wahi a ua kapena nei, "a ua ike pu no hoi au aia no he kahuna i hoaoia ma ka poai anu akau, ka mea hoi 1 haule pahu ai kona lanakiia. "I ka makahiki 1874 i haia ioa aku nei i haalele iho ai ka moku okohola Desmond ia Honolulu nei a hoio aku no ka poāi anu akau. Maluna o kona oneki be iwakaiua ame elua poe sela Hawaii. I ka manawa i hala loa aku ai lakou iloko o ke anu oia hoi ka poai anu akau ua lilo ia i mea anu no ke kanaka Hawaii a• ua hoi aku la kekahi o lakou I iloko o kona wahi keena. Ma keia mea ua hoole ae oia i ka ai ana, hoole pu ae oia i ka hana ana a hoole pu ae oia i ke kaniailio ana. Ua manao ae ke kapena ua loaa ia ke kanaka i ka ma'i, aka aole he wahi mea e loaa ai, no ka ir.ea aoh6 he hoailona e /keia aku malunk 6 ke kanaka. He eha la o keia kanaka o ka moe ana maluna o kona wahi moe. Mahope oia mau la, ua holo ae ia ka ionO iīuna 0 ka moku aia he kahuna i Honolulu ke pule Ia no ka make aku o keia kanaka o ka moku. "I ka lohe ana o ke kapena aole oia 1 manaoio loa i ka pololei o ia mau mea, nolaila ua kauoha aku la oia i ka malama moku e hele aku e hoala i ke kanaka, a me ka lima ikaika ka hoala ia ana o ke kanaka, ke kumu hoi o kona ala ana a hoomaka aku ia e hana, ke: kumu hoi o ke kahe nui ana o kona hou , oi aku mamua o ka manawa i Hawaii nei. Ma ka aoao o ke kapena ua. hooikaika ioa ora i ua kanaka la, haawi I nui i ka mea ai a mahope o ka hooikaI ika ana ika hana tt ua ano ikaika mai ia ua kanaka ia, aka ua hoike ae no kekahi poe Hawaii o lakou he mea waiwai ole keia mau hana maluna o ua kanaka ia. Aia ke kahuna ke hana la, a o ka mea wale no i koe o ke ko o kana mae e hana la. "Ua hele maoli aku no ke kapena i ua kanaka la e hooikaika iaia no ka hana ana. Ua hai aku ke kapena i ua kanaka Hawaii la oia ke alii o na kahuna apau (kapena) a he mea ole keia mau hana a kela mau kahuna o Honolulu e hana mai la mamuli o ka ianei, no ka mea oia ke alii o lakou apau; a he mea pono kana mau kauoha e hooloheia e kela poe kahuna o Hawaii. O ka hua o ka hana'ana a ke kapena oia no ka pii maikai ana o ua kanaka la ma ke ola kino. Aohe no paha oe e manaoio ana i keia aka he mau la mahope mai i ka manawa i nalowale ai ka moku okohola a hoopakeleia ae na 'luina e ka moku okohola okoa a o kē kanaka Hawaii wale no i pakele mai kela poino i kau aku maluna o ko lakou moku anio na luin#. oia no ke kanaka Hawaii i iapaauia ma ke ano kahuna. I Mahope iho o ka laweia ana mai o keia poe i pakele i ka make aole ioa i lohe ! hou ia kekahi ano hana kahuna iwaena o na Hawaii ma na kai o ka poai anu akau. Ke manaoio nei au o keia ka- ! pena, 'ke alii o na kahuna' oia no o IKapena Green."