Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLV, Number 44, 2 November 1906 — Painuu ka Moho Elele Nokale i ka Home Rula E ole ia Aoao Loaa ka Mana Koho Balota i na Oiwi Hawaii ma o R. W. Wilikoki la. Loheia na Moho e ae me ke Ghohiaia ma Aala Paka ma ka po Poalua nei e na Wahi Haneli Wale no. [ARTICLE]

Painuu ka Moho Elele Nokale i ka Home Rula

E ole ia Aoao Loaa ka Mana Koho Balota i na Oiwi Hawaii ma o R. W. Wilikoki la.

Loheia na Moho e ae me ke Ghohiaia ma Aala Paka ma ka po Poalua nei e na Wahi Haneli Wale no.

Ma ka po Poalua nei i malama ae ai na moho a ka aoao Home Rula i ka lakou halawai ma ka Paka o Aala, a he mau haneli i hiki ae e hoolohe i na haiolelo, me ka nana ole 1 na kilihune ua liilii: Mamuli o ka hiki ole ana ia lakou ke malama i ka lakou halawai ma ka Ema Kuea i ka po Poakahi aku, pela i makemake nui ia ai e lohe ia ka leo o ka Elele Home Rula Nokale. He uuku wale no ke anaina i hiki mai e hoolohe i na haiolelo, aka ua piha no nae i ke ohohia ia, he oi loa aku nae i ka wa a Mr. Mossman e haiolelo ana, ua ku mai la he kanaka e pane i kekahi mau ninau ana, a e ku-e no hoi, a ua hiki ole ke hoomaopopo ia aku, owai la o laua ke haiolelo ana, a mamuli o ke kii okoa ia ana mai o ua wahi kanaka la e papa i akakuu mai ai ke pioloke. Na David Kupiliea i noho hoomalu i ka halawai, a nana i hoolauna mai i na moho, mai ka Elele Lahui a hiki i na moho o ke Kalana. KA LOIO KALANA S. L. NOA. Ua hoomāka mai ka Loio Kalana i kana haiolelo ma ke kamailio ana, o na ninau pili kuloko nei wale no kana i makemake ai e kamailio mai. Ua pau loa na poe koho i ka lohe i na mea i kamailio ia e kela mau aoao a elua e piii ana no Wakinekona ame Kuba, me ka noonoo nui ole i na mea e pili ana no Hawaii nei, e manao ana piha aole he noonoo o na kanaka. Ua lohe no hoi na poe apau no ka mikini a ka Repubalika, a aole i hooleia mai ka loaa ana o keia miklni iloflo o ia aoao kalaiaina e ke Alii Kalanianaole, o kana wale no i olelo mai ai he mikini oi ae o ke ino ka na Demokalaka aia i Hawaii. He mau mikini inoino no laua a elua, a o na moho auanei e koho ia ana e keia mau mikini e hulahula ana lakou me he mau keko la maluna o ka laau i ke mele no ka mikini. Aole o ka Lunamakai ka oihana ko'iko'i iloko nei o ke Kalana, pela na Home Rula i wae ole ai i moho na lakou. O ka Loio Kalana oia ka oihana ano nui loa, no ka mea, o kana e kauoha aku ai oia ka ka Lunamakai e hooko al. Nolaila o ke koho ana i Loio Kalana o ia ka hana ko'iko'i. Ina oia he kanaka e kohoia ana e ka mikini, alaila o ko ka mikini makemake kana e hooko mua ai, a mahope aku ko na kanaka. "Ina wau e kohoia ana, ke hoopaa alju jy,au,. ia'u iho e hana i ka pono o na mea apau, ina no he kanaka walwai ia a ilihune paha. Ina he kanaka hewa ole ia, e fc >okuu laelae aku no iaia, aka ina e hoahewaia oia, he pono no e hoopaiia." KA ELELE KAHILIAULANI. Ua hoike mai ka Elele ma kana mau olelo wehe i kona. lawe ana mai i ke aloha o ko Maui mau Home Rula i na Home Rula o ke Kalana o Oahu nei, a ua lawe pu mai no hoi oia i ka lakou wahi kauoha, no ka hui pu ana aku o ka poe koho o Oahu nei ma ke koho like ana ia Nokale i Elele na lakou. Ua hoohiki ka aoao Home Rula e hopuna i Elele Hawaii na lakou I ka Ahaolelo Lahui. O keia no ka aoao nana i imi a loaa ka pono koho i na kanaka Hawaii; he pono hoi a lakou e haaheo ai, a e pono e makaala la pono. 0 keia pono na ka Elele Willkoki 1« 1 imi a loaa, a o keia ka wa a na kanaka Hawaii e hoike ai i ko lakou makee i ka aoao ma o ka hui like ana a kakoo i ka aoao Home Ruia. Ua kamailio mai ka Elele i na mea i hanaia e R. W. Willkoki ame Kuhio e hookuku ana i ka laua mau mea 1 hana ai, he hoike olaio hoi o ka ikeia ana mai o ka aoao Home Rula e ka Ahaolelo Lahui, a ua oi ae ka mei i loaa mai I ka lahui mamuli o ka Wilikoki hooikaika ana. Ua o!elo mai oia, e akahele Toa na kanaka Hawali, no ka mea eia ke Aupuni o Amelika ke hakilo pono mai nei ia Hawaii nei. ina paha ke hoohana pono nel na Hawail ' ko lakou pono koho mfe ka & ina e komo mal ana na kanaka npau \ ka aoao Home RuJa. alaila. e lawa ana ko Amellka mak«makc e k&u nul

mai nei. Ke aloha nei ke Aupuni o Amelika i na kanaka Hawaii, a he hana maikai hoi na na Hawaii, aole » ka holo iloko o kela ame keia aoao. Ua hoike pu mai ka Elele i ka waiwai ole o kela bila hoihoi loaa, ina no e holo ana ia bila, no ka mea, aole i hoakakaia maloko o ia bila he haawina dala kekahl no ka hooponopono aupuni kuloko, no ke Aupuni Federela wale no. A pela i lilo ole al ia bila i mea hoopomaikai mai i ka aina, elike no me keia e ku nei i keia manawa. Ua hana hewa loa o Kuhio ma o knna onou ana aku i bila e ae i olelo kuloko e hooponopono i ke kanawai koho baloka. B hiki mai ana no ka manawa e kaa ai na 'Hawaii ma ka hapa uuku iloko o ke aupuni, a la manawa e hoohaikiia mai ai ko lakou mau 1 pono; ! O ke kumu e loaa ole nei o ka pomaikai i keia Teritorl ma) ka Ahaolelo Lahui mai, no ka lilo wale no i ka poe e ka hoike ana aku no Hawaii nei malaila, aole hoi na ka lahui ponoi. Aole no e hiki l ka Elele a Elele Demokalaka paha ke loaa ke : apono ana mai a ka Āhaolelo, aka ua j hiki i ka Home Rula no ka mea o ka l aoao ia e ku ana no Hawaii.