Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 1, 4 January 1907 — I OIHANA KALAIAINA OLE KA OIHANA MAKAI. [ARTICLE]

I OIHANA KALAIAINA OLE KA OIHANA MAKAI.

Ma ka manawa o ke kalaialna i ha'.a iho nei ua nui na ha'iolelo i haawiia ae e na moho Holo baloka o na aoao apau ekolu, huipula me na manao ona nupepa, a iwaena o ia mau olelo i hoopukaia ua kalele nui ae kekahi mau loea kalaiaina aole ka he hiki ke lawelaweia na hana o ke Keena o ka Oihana Makal o ke Kaiana o Oahu a oihana makai o na mokupuni e ae me ka hiki ole ke alo i ke komo pu aku o ke kalaiaina iloko olaila. - Ua lohe nuiia kela anō manao māl ka poe I kakoo ikaika i ka mohp lunamakai Baraunu o Oahu nej, eia nae aoie pēia ko makou manaoio. no ka mea, wahi a Ko makou manao, aole he kumu e hiki oie ai ke hoohanaia ka oihana makal a olhana aupuni e ae. itie ka hiki ke kapae pu ae t ke komo ana o ke kalaiaina e hoohuikau PU ana lloko o ka lawelawe oihana ana. He haawina keia i kalele ikaika raa u ia e makou i ke kau koho i hala iho Ia a i na kau no i hala aku,_akā nae, ma keia kau koho i haia he mea e ko makou olioli i ka like ana o ko makou manao me ka moho lunamakai Demokarata laūkea, no. ka mea, ua kukaia nui ae (rfa iloko o kana mau ha'ioielo ame na hoolaha mahao ana ma-ioko o na nupepa aole ola e ae e la'welaweia ke kaiaiaina iloko.o ka oihaina makai o OahU ina oia e puka ana; a makou e manao nei oia, paha. kekhi, kumu o ka olelo ana o kekahi po6 kalalaina o ka.aoao Repubalika aoi® e 'hiki ke alo ae l ka hoohana ana i ke kalaiaina iloko o ka oihana. Ke manao nei makou hfe' manaō kuhlhewa loa 'la no ka mea, he hikl loa ka lawelawe; ana i na hana' o ka oihana me ke ka* laiaina ole. Ela i?ae, ma keia helu e puka, nēl oke Kuokoa i ike ai kākou i ka mau no 0 ka .paa o ka manao o ka moho liinaniakai Demokārata o Oahu i l.ilo ae nei 1 lunamakai no ka iheā.i ke oielo nei oia e Hke ine ia e puka aku nei ma ke kolamu meahou o keia heiu/ © hoomaiu aku āria"ota i ka oihana me ka ae ole e lawelaweia ke kalaialna Uofco olaila. A o kOna nianāwa e jnaka aku ai e komo iloko o ke Keena l keia Poakahi ae, Ia 7, a mai ia manawa āku e hakapono aku ai na makaainana o ke Kalanā o Oāhu i ke ano o ka lawelawe ana a ka makainui kaiana hou. a oia' no hoi ka mea e loaa mai ai ka ike, ina paha ua ha'o ke kalaiaina iloko olailā a aole paha. Ma ka hoike manao nae o Lunamakai Kalana laukēa e pil.l ana I kahi ana i kaiele ai no ke kapae anā i ka hookomo ana i ke kalsiaina iloko o ka oihana ua like loa ko makou manāo me kona a makou e komo kakoo pu nei me ia rpa ia ninau e like me na makaainana ko'iko'i a,ano nui oloko iho nel o ke kulanakauhale e lokahl nel me kona (Lunamakal laukea) manao a ua.olioli hoi e komo kokua aku iala i na wa apau e o mai āi kona leo no ke kokuaia aku. A hiki aku i ka la 7 o lanuari, 1307, oia hoi ka Poakahi e hiki mai ana oia ka loaa ana i ka oihana makai o Oahu Kalana ka makamua loa o ka 101l ana o kona kuiana mai ka wa i hookumula ai ke aupuni kalana a makou e manaolana nei me ka manaoio he loli ana keia o ia oihana no ka maikai ae aole no ke emi iho a aolei' no hol t\o ka mau aku e like me ka wa o ka lawelawe oihana makal o LUnamakai A. M. Baraunu. Ke kalele nei makou me ka ikaika a makou e manaoio pu nei i ka lokahi pu ana o ka lehulehu me ko tnakou manao, oia hoi, aole he wahi kuleana ikl e loli ole ae ai ia oihana no ka maikai ae, no ka mea, he keonimana « laukea i ikei£f maloko o kana mau lawelawe oihanā aupuni ana o na wa i hala ae aole iloko o ka epaepa, aole iloko o ke kulana makaukau ole a hawawa paha, a aole no hoi iloko o ka' alunu waie, a pela no hoi makou e" waiiaoio nei, maluna no p ia .pau ano maikai no ona e hoohana ai oia i ka oihana makai o ke Tt*alana o Oahu. O ke kau ana ae la o laukea ma ka oihana makai nui kalana no Oahu ola ke kafu ana ae o kekahi oiwi Hawaii o ka aina, a ke manao nei makou, mawaho ae o ka ninau aoao kalaiaina, ua haaheo maoli kakou Hawaii i fc e kau ana ae o la Hawaii ma ia wahi kiekie loa oia laina oihana aupuni e like me kakou i haāheo no Makai Nui m; Keoianui o Hawaii, fa Hawali Ahi* kanana e eula mai nei, no ka mea aoie he oihana klekie hou ae maluna olaila ma- la mahele. A he mea pono no na makaainana apau o ke kulanakauhale o Honolulu nei ame ka mokupuni holookoa o Oahu e kakoo pu aku iaia, no ka mea, aole oia he makai nui na ke Demokarata, aka, he makai nul ola na ka lehulehu holookoa, oloko o na aoāo kalaiaina apau o kakou nei.' Eia ke kau nei ka lia o ka weli nui iioko o na makai ame na alli makai e noho hana mai nei i keia mau mana wa i ]ii o hoi l mau hanai-a-huhu na ko lakou mau poo, a makou e manaoio n e i j nele ole oka hookuuia aku o ka poe no I ikeia ke kupono ole; kumu no hoi o ke kupono ole ana oiā no ka hoolilo ana i ka oihana makai i mea piepiele no ko lakou mau pakeke lho a no ka mikini kalaiaina, Ola poe i ikeia ua pili paa loa ke ma i a ano a t i aW elaweia hoi aole no ke ake e loaa ka maluhia maluna 0 aina, a aole no ka makee maoli i ka laahia o ka oihana, aka mamuli 0 k a p o no pilikahi—oia poe la, ka poe e pono e hookuuia ke kumu nui e kau ne f« ka weJI a e hookohuia kekahi poe makaainana maoli oka aina ma ke kui ana i ik e i a ua kupono aole ma ke kulana kalaiaina a ano e ae; a Ina nei e hoohana ana ka lunamakai pela e kulike ai hoi me kana i kukala ae nei a { kukala mau ai hoi. aole makou e leanalua i ke kanakamakua io o kana īawelawe oihana ana. Oke ko'iko'l ona hana hemahe ma ao i e e ne i e au maluna ona, a oka maikai ona hana e lawelawela ana e ne j e o j e ana k e ana ma luna o ua lunamakal nel a he maikai hoi ia no na makaainana apau a he maikai no hoi ia no ka aina am e ke Aupunl pu ahC hanohano hoi ia no ua oiwi nei. Ke lana nel ko makou manao e mal ana jj ana a JNui Kalana laukea.