Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 5, 31 January 1908 — NA KEIKI APUKA BILA DALA HALE LEKA. [ARTICLE]

NA KEIKI APUKA BILA DALA HALE LEKA.

He mea na makon e kaumalia a e minamina ai, a na'ka lehulehu no palia apau o na kanaka Hawaii, ka ij?e ana elike me ka meahou a makou i hoike aku ai ma ka helu o ke Kuokoa i hala e pih ana i ka hopuia a'na o kekahi mau keiki Hawaii o ke ku a Hanai o Hilo no ka hoao'ana e apuka i ka bila kikoo dala hale leka i hoounaia aku i kekahi o laua mai kona makuakane aku. . Aole mamuli oko laua {)aa ana ae iloko o kahi paa oke aupuni ke knnm o ko makou kaumaha a minamina aka mamuli o ka hewa ī hanaia e laua, e hoike ae ana hoi i ko laua naaupo loa, me he mea la aole laua he mau haumana no ke Kula Hanai o Hilo, kahi o ka naauao e a'oia ana i na keiki o ia kula. lVnei iho kekahi hapa o ka moolelo o ka hanaia ana o kela hana apuku i ka liila l.aleleka e like me ia i hoikeia ae maloko o ka Hoku 0 Hawaii. 4< Ua lioouna mai ka makuakane o Moses Lono he bila hale leka mai Kawaihae mai no $3, a i ka loaa ana, a wahi a Lono, ua alakaiia oia e'Pam Luhiau e lioololi i ka huaolelo «Thvee? - a ī a o ka '3' hoi ma kahi o ka huahelu, ua paku iia mai la ka '01,O 1 , a ua like ia me 30. "Ua haawiia aku keia bila i ke Kumupoo Laimana no ka wawahi ana, a %a haawiia mai la na dala he 30 ia Moses Lono, a e hele awiwi ana o Laimana no Olaa, nolaila aole oia i nana pono i keia l>ila. A i kona hoi aha mai ua kii aku oia.e kikoo ike dala ika Hale Leta o Hilo, a i ka hookuku ana me ka hoike i hoounaia mai mai Kawaihae mai, (a i ole Kamuela paha) ua ikeia iho la ke kolohe. Ua ninauia o Lono a ua hoike ae la oia na Samuel Luhiau i alakai iaia e liana pela, q ua liaawi aku oia i kekalii mau-Uila ia Sam Luhiau." ' Eliia la o na kanaka Hawaii e noho nei i keia la i maopopo ole 1 ke ano o ia mea he bila kikoo liale leka, e hiki ole ai i kekahi mea ke hoano eae i na mea i kakauia maloko oka bila hale leka? Ke manao nei makou ua malamalama kakou apau no keia mea, oia hoi he bila kikoo hale leka ka mea e hoounaia ana i ke kanaka i makemakeia ai e loaa aku ke dala, a he hoike hoi o ia huina hookahi ke hoounaia ana i ka haleleta i manaoia ai ilaila e kiiia ae ai ka bila e kikoo. No ka ike ole anei o keia mau keiki i ke ano o na bila kikoo hale leta, a i ole no ka nianao kololie maoli no paha, T hana aku ai laua i kela hana ivpuka? He hookahi nae mea maopopo loa oko faua kolohe, oia no ka hoololi ana ae i na huaolelo ame ka huahelu mai ko lakou waiwaiio mua a i ka waiwaiio hou ae, e paumi ai ka pomaikai e loaa mai, ua like lioi ia me ka aihue maoli ana aku no i wahi e loaa nui mai ai'ke dala ia laiui. Ma keia liana a kela mau keiki Hawaii, ua liapala iho laua i ka lepo maluna o ko laua nuui maka, a hapala ]>u aku hoi maluna o ko laua mau maKua, a maluna o na keiki Hawaii, me ke kula a laua e noho ana. Aole keia oka makamua loa oka paa ana ona kanaka Hawaii ma keia hana o.ke apuka ana i na bila kikoo, aka he mau makaliiki ae nei i halu i lioolol.i ae ai kekahi kanaka Hawaii i ka liuahelu pololei a i ka huahelu okoa, oiai nae e ku ana no ka huaolelo me kona manao mua, a o keia apuka ana, he apuka ia o ke ano naaupo haahaa loa, a o ka mea nae i ikeia, oia no kona noho ana no'Kawa no kekahi mau v makahiki. Aole hoi maiuuli o ka hana pinepineia ana o na liana apuka a kolohe iwaena o na lalnii like ole, ke kumu e hoohalike aku ai na Hawaii me ia poe aka o ka makou e a'o ikaika nei i keia hanauna hou oia iio ka hoao ole ami e hookomo aku iloko <\ ka pilikia mamuli o kekahi niau inanao alunu, pakaha a kolohe i ulu ae iloko o ka noonoo, no ka mea aole o lia'i ke auamo ana i na ko'iko'i ame na ehaeha aka o ka mea no nana i hana i ka hewa. Aole wale no i pili i keia hana pauaka a keia mau keiki, a i ka bila kikoo haleleka wale no keia kamailio ana. aka i kekalii īnau hana e ae no kekahi i pili i ka lawelaweia ana o ke dala e kakou e Jia Hawaii, ma ka kakou niau hana e hana nei. E loaa ka hooniaoopopo ana ia kakou, aia ke kdHi mau ana o ua maka o ka lehulelm inaluna o ke kanaka e lawelawe ana i kana mau hana me ka ewaewa ole,*a aia hoi ka,hoowahawalia maluna o ka mea kololie. Ua nui ko kakou ike ma keia mea, iloko o kekahi mau manawa i hala ae nei, a iloko no hoi o keia mau la e nee nei.