Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 21, 21 May 1909 — OLA KA MAKAPEHU HANA O NA LIMAHANA Hoolakoia na Mahiko o Aiea ame Waipahu me na Kanaka Mai ke Kulanakauhale Aku Nei. [ARTICLE]

OLA KA MAKAPEHU HANA O NA LIMAHANA

Hoolakoia na Mahiko o Aiea ame Waipahu me na Kanaka Mai ke Kulanakauhale Aku Nei.

TJa ku a mehameha maoli ke kuianakauhaie nei i keia manawa, i ka pau o na kanaka ilalo o Ewa i ka hana maloko o na mahiko a na Kepani i haalele aliu ai mamuli o ka oiohani ana e like me ia i. ikeia ai iioko o ka •pule aku nei i hala, a e ole nae hoi ia ola ka ka makapehu o na kanaka, a o kahi aku o ka oi loa o ka maalahi, o ka loaa koke mai no 0 ka uku i ka wa e pau ai o ka hana ( 1 kela ame keia la. | I ka manawa a na Kepani olohanl 11 manao ai, e ku ana na mahiko i kahl o ka pilikia, mamuli o ke kuwale ana 0 na halewili, ame na hana o na mala- : ko, ala no na ona mahiko ke noonoo I mai la i wahi e hooko oleia ai na ma- J o ia ano, noiaila ua hoike kokeia ae ka lohe i kekahi poe o ke kulanakauhale nei no ka hoolako ana aku i ka poe apau e makemake ana e hele i ka hana no na mahiko. Ma ke kakahiaka o ka Poalima i hala i iho aku ai no ka mahiko o Aiea' he heluna nui o na kanaka Hawaii, | na Pake, na Pukikl, ame na Poko Riko maluna o na kaaahi mai Honolulu aku nei, a ma ia. ahiahi no i loaa koke mai ai ko lakou uku, ma ka hookahi elala ame ka hapalua o ka ia. Ma ka Poaono ae, ua hooi loaia aku ka nui o ka poe i holo aku no Aiea I a hiki loa aku i ka mahiko o Waipahu, a pela no iloko mai nei o keia mau la, a hiki i ka ike maoli ana iho o na mahiko, aoie e poino ana a 1 oleia hoopiiikiaia aku na hana o na mahiko 1 olohaniia. O na .haneri Pake i hookikinaia aku al e olohani iike me na Kepani ua pau nui laliou i ka hoi hou e hana ma ka auwina la o ka Poaha i hala mamull o ka loaa ana aku o kekahi mau a'o kupono ana ia iakou, he mea makehewa wale no ke komo pu ana aku me na Kepani no ka manao ana e haalele i ka hana. . - ! Mai na kanaka oo a hlki aku i na

keiki opiopio ia e hele mau nei i ka hana maloko o na mahiko o Ewa, a. pau no ka hana i ka. hora eliina o ke ahiahi', o ka hull hoi -mai. la no ia me ~ ka ohi mau no i ka uku o ko lakou la hana. Eia no ka poe olohani ke noho walo mai nei me ka manao c haawipio ana mahiko, eia nae o ka lakou o olelo nei, ua oi loa aku ke poho o na mahiko mamuil o ka uku ana i kela mau ]imahana me na uku kiekie a ua kani ka aka a kekahi poe o lakou, no ka manao no e hiki mai ana ka manawa a na mahiko e ae mai ai i ka lakou koi. v Ke hooie nei nae na mahiko, aole i oi aku ko lakou poho mamua o na Kepani, a wahi a lakou, o ka lilo © ukuia nei o ka la hookahi i keia mau limahana hou, aia ma kahi o ka elua kaukani o ka la, aka ua oi aku nae ke poho o na Kepani mamua o ka eha kaukani dala o ka la hookahi. j He heluna nui no o na e j noho wale mai nei me ka hele oie aku , ilalo o na mahiko e hana ai, a ma ka olelo a kekahi poe kanaka Hawaii, ua naaupo loa ka-ka poe i ae aku e hele i ka hana mahiko no ke dala hapalua o ka la, oiai ina lakou e hoi hou mai ana a hana ma na uwapo e hoemiia ■ mai ana ko lakOu ukuhana. O ka mea nae e ikela aku nei lloko o keia mau la hana ole, o ia ka ohi mau ana o kela poe i ka hookahi dala ame ka hapalua o ka la oiai hoi keia poe e kakali aku ana o ka loaa ae o ka hana e loaa ai ka elua dala o ka la. O na limahana kahiko o ke Kalana o Oahu nei i hooneleia ā.i 1 ka hana mamuli o ka noho ana ae o John Wilson i Luna Alanui no ke Kalana, o lakou ia e hana mai neii, ma ke ano he mau luna hana me ka loaa o ka uku maikai o ka la. Ua makaukau kela mau kanaka no ka hoopakele 1 ana i ka mahiko i ka wa e ulu ae ai o ka haunaele ma ka aoao o na Kepani oiohani.