Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 27, 2 July 1909 — AOLE E HIKI HOU KE HOI I KALAUPAPA. [ARTICLE]

AOLE E HIKI HOU KE HOI I KALAUPAPA.

Ua nui ka liana a ka Papa Ola o ke Teritore i noonoo ai ma ka halawai -i malainaia ma ka auina la o ka Poalima aku nei. Ua noonooia na kohokoho no na lako apau e pili ana ia Papa no na mahina eono, a* ma ka hapanui oia'mau mea i noonooia ua waihoia ka hooholo ana i ka Peresidena Mott-Smith. " He eono mau palapala noi i waihoia ae iifiua o ka Papa e na kanalea ma'i lepera i nanaia ai a hookuiiia mai ka īialema"'i mai' o Kalihi mamuli o ko lakon ikeia aohe o lakou ma'i. E noi ana lakou e aeia aku e hoi hou i Kalawao ma ke ano he mau leokua. Ua hōoleia na noi apau a koe hookahi, oia ka John Kaapuni, mamuli o ka hooia ana o MeVeigh he wahine io kana i Kalawao. Ua waiho pu ae ka Peresidena MottiSmith he palapala noi mai kekahi mau kanaka ma'i mai Kalawao mai, he umi ko lakou nui, e noi mai ana e nana houia hakou e na kauka. Ua hooholo ka Papa aole e noonooia kela mau noi a hiki i ka nanaia ana o kela mau ma'i he umikumamaha i kauohaia ai e ka olelo hooholo i aponoia ai e ka Aliaolelo i hala. E hoihoiia mai ana kela poe he umikumamaha i ka halema'i o Kalihi, a me he mea la nae, ma keia mua aku, e nana muaia ana lakou ma Kalawao, oiai ma ke kanawai ua waihoia no ia kuleana i ka manaō koho o 'ka Papa. Ua hoike ae ka Peresidena i ka holopono o'.kana mea i kuka ai me 'Samuel Damon e pili ana i ka hoolimalima hou ana i ke kahua ma'i ma Kalihi. Wahi ana, he hana pono ma ka aoao o ka Papa Ola ame ke Teritore e haawi aku i na hoomaikai ia Mr. Damon no kona ae ank mai e hoolimalima hou i kela kahua no kanakolu makahiki nnna ka ili he umikumamakolu eka no ka uku hoolimalima he $50.00 no ka eka no ka makahiki. He elua wale no mau kohokoho i waihoia ae imua o ka Papa no ka hoolako ana i ke kahua ma'i me ka i'o bipi, a oia mau koho mai ka hui American Sugar Company mai ka mea nona ka pa hanai holoholona maluna oia mokupuni ame ka Parker Eaneh ma Hawaii. Ma na mea e pili ana i ke_koho, ua heluheluia ae kekahi leka i kakauia mai e ka Luna Hoohana Nui o ka aina hanaj, holoholona o ka Parker Raneh e ke 'ake 'a mai ana i ka ae ana aku a ka Papa i ke koho a ka hui American Sugar Company maluna o ke kahua ua ku-e i ke kanawai. ~ O ke koho a ka hui American Sugar i Company no ka hoolako ana i ke kahua ma'i me ka bipi he $30 no ke poo, a o ka ka Parker Eaneh hoi he $1.50 ka oi ae no ke poo. Ua komo pu ma* loko o ke koho a ka hui American Sugar Company ka aelike e malamaia ke alanui e hooiho ai i ka-bipi i ke kahua ma'i me ka maikai ma na mea e pili ana i ka poino o na bipi a e hoakaka anā nae na ke Teritore e hana i ke alanui ke poino mamuli o ka laweia; ana. Mamuli o keia aelike i ku-e mai ai ka Luna Nui o ka Parker Eaneh. Ma ka hoakaka a ka Peresidena Mott-Smith aole i loaa ka manawa i ka -Loio Kuhina e noonoo ai no kela leumu ku-e, aka nae, e noonoo akahele an;\ ia ke loaa he manawa kuponp nona e nana ai. Mamuli o ka hoakaka a Kauka Wayson ua aeia ke koho a ka hui American Sugar Company mamuli nae o ka Olelo Hooholo a ka Loio Kuhina. No ka hoolako ana i ka Papa Ola me na laau lapaau ua lilo ia Benson, Smith Co., Ltd., ka hoolako ana mamuli o ka ikeia ana o ka emi loa o kana koho mamua o ka Hollister & Co., ma ka hapanui o na laau. Ua hoikeike ae ka Peresidena imua o na hoa o ka Papa i ke ano o ka papahelu o na Mare, Hanau ame Make; oia ke ano hou i hoomakaukauia i kulike ai me ka makemake o ka Papahelu kanaka o ke Keena ma Amerika Huipūia. Malalo o ke ano hooponopono hou e malamaia na moolelo kumu o na Hanau. Mare ame Make ma ke keena 0 ka Papa Ola ma Honolulu aole hoi 1 mau kope elike me ka rula i ka wa i hala. Ma ka hoakaka a Peresidena MottSmith aole gna manawa nui e hoopau pono ai i ka hana no ka hoomakaukau ana i na rula hooponopono hou o ke keena o ka Papa Ola, aka nae, e makaukau ana ma manawa mamua ae o keia halaijvai hou ana akn.