Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 8, 23 February 1912 — HE MOOLELO NO ALIKA MAKALE A I OLE Ke Kaikamahine Lawai'a o na Kapakaio Sufoka a o ka Nohea Hoi i Mauna Aku i Kona Ola no ka Pono o ha'i [ARTICLE]

HE MOOLELO NO ALIKA MAKALE A I OLE Ke Kaikamahine Lawai'a o na Kapakaio Sufoka a o ka Nohea Hoi i Mauna Aku i Kona Ola no ka Pono o ha'i

■ ! MOKUNA XI. ! *Aole t hiki ia kakou ke hoopakele ae i kela moku!" i huii mai ai j o Alcb'uno a kamailio mai la i kona makuakane e ku aku ana ma-1 bope pono ona. M Hc mea oiaio loa ia au e kuu keiki e kamailio mai nei, a ua hoopihaia mai kuu uhane me ke kaumaha ame ke aloha no na ola makamae maluna o kona mau oneki." Ia olapa hou ana mai nae a ka uwila, ua hoohuli aku la o Sa Ui-1 iama i kana nana ana no ka aeone e waiho mai ana ma kekahi aoao,, & ike aku la oia i kekahi kino wahine i ke ku mai, a mamua o ka hiki | ana iaia ke pane ae, ua loaa pu aku la no ka ike ia Alehiano me kona hoomaopopo ana aku i ka mea nona kela kino, aka ua hooho ae la, nae o Sa Uilama i ka pane ana mai: "Ea, he mea hoi ka'u o ka ike ana aku nei, owai !a hoi keia e ku : aiai ia i ka aeone?" ! "Aole ia he kino no kekahi mea okoa aku, aka no ka anela īa o j ke aloha, wahi a Alehiano me ke kuhikuhi ana aku i kona lima, ma j kahi o ke kino wahine a Sa Uilama o ka ike mua ana aku. "Pehea ka nui o ka ino, pehea ke koikoi o na popilikia, aole loa he mea nana e kaohi aku iaia, e noho iioko o kona home, a nana mai me na maka iokoino i kekahi mea i loohia i ka popilik!a. ,, Haka pono loa mai la na maka o ka Haku Tivekona maluna o kana keki, a ma ka malamalama o ke kukui, e paaia ana e kekalii o na kauwa, i ike mai ai oia me ka hoohewahewa ole ua ike mua o Alehiano i ka mea nona ke kino e ku la iloko o kela ino, a o ia kana 0 ka ninau ana mai: "Ua ike anei oe e kuu keiki i ka mea nona Uela kino.'' Ua maopopo inei ia oe kona inoa?" "Aole ia he mea okoa aku e kuu makuakane, aka o Alika Makale no ia, ke kaikamahine lawai'a, ka mea i nana ole i kona oia iho, no ka pono o ha'i," wahi a Alehiano, me he mea Ia ua hookomoia mai ka nuinao aloha iloko ona, no ke kaikamahine hookahi a kona puuwai i iini ai e lilo mai iaia. Aole nae he pane ina ka aoao o kona makuakane i ka Iohe ana mai i kela mau olelo a kana keiki. koe wale no 'ka eueu ana ae o kona mau lehelehe, me he niea la, aia ka manao mihi iloko ona, no ka mea an i hana aku ai i kana keiki, aole nae ia he manawa no 'ka hoala mai i ke kumuhana nana i hoala mai i na manao ku-ee mawaena o laua, alaila kau aku la ka nana ana a kona mau niaka no kahi o ka moku poino, no Alehiano nae, ua hoopoina aku la oia no kela moku, a kau aku la kona noonoo no kahi a ke kaikamahine e ku mai ana i kahi kaawale mai ia lakou aku, a ike aku la oia mamuli o ka olapa hou ana ae o na alelo manamana o ka uwila, aia kekahi ipukukui iloko o ka lima o ua Alika la kahi i paa ai. "Auhea oe e kuu makuakane!" i leha ae ai na maka o Alehiano ma kahi a ka Haku Tivekona e ku mai ana a hoomau hou a'ku la i kana kamailio ana: 'Ke manao nei au, he hana maikai ma ko'u aoao ka hele ana aku ma kela aoao o ka aeone e waiho mai la, no ka mea ina ua laweia mai la kekahi mau kino make o ka poe maluna o kela moku e ke kai, aole ana e nele ko lakou ikeia ma kela aeone." <4 0 kena wale no anei ke kumn nana i kono mai ia oe e kuu keiki e hele no kela wahi?" "O kekahi kumu ia nana i kono mai ia'u e hele ilaila, a o kekahi kumu, no ka hele ana aku no ia e hui pu me kela kaikamahine koa, a kauoha aku iaia e hoi no kona home, a owau ke ku aku ma kona wahi no ke kiai ana ina he mea hiki kekahi ke hana aku no ka poe poino, aole au e ae ana i leona kino wahine. e ku iloko o keia ino, 1 aneane hiki ole i ka p»>e kino ikaika 'ke mauna mai ia lakou iho no ki> lia'i pono." "lna pela e kuu keiki, e hele me ka hoohakalia hou o1e iho, a e hooko aku i ka hana i Wnpono i kou kulana koa a kulana keonimana; aka e Alehiano, kuu keiki, e hoomanao mau i kou makuakane nei, a i kou ano oiaio t e hele oe e hui pu me ia, a e hoomanao hoi, ma ke ano hoaloha \valc no i hoea aku ai oe imua ona. aole ma kekahi ano okoa ae."

Huli ae la o Alcbiano a kahea aku la i kekahi mau kauwa ekolu { e hahai aku mahoj>c ona. a noi pu mai la no hoi ia Tome e ukali pu j aku iaia. a o ia ka ka Haku Tivckona o ka pane ana ae: "He mea pono ia oe e Totne e hele pu me kou hoaloha, malia he mea ia e nui ai na kokua e loaa ana iaia iloko o ka manawa kupi--likii," oiai no nae o ka manao iloko o ka Haku Tivekona„ i ole ai e hiki ia Alehiano ke hana aku i na hana i ku-e i kona kulana keonimaua. mamuli o ka nui loa o ka poe e hele pu ana me ia. "Mai hopohopo oe no kou makuakane ame a'u nei. no ka mea ua lawa ia maua ke noho nia keia wahi a kakali aku o ka hoea mai o kekahi mau mea e hiki ai ia maua ke haawi aku i na kokua ana." „ Me ka hoohakalia hou o)e iho. a pau pono na mea i makemakeia e kamailioia aku iaia, o ko Tome oili aku la no ia, oiai nae na mamao loa ke kukui o Alehiano mai iaia aku, a ke wikiwiki la oia o ka loaa aku o kona hoa e hele la me ka nui o na leauwa mamua. Mamuli o ka uhiia ana o ke alanui pili kokoke loa i kahakai e a'e aku ai ma kekahi kapa e ke kai, ua konoia mai lakou nei e hele ma ke alanui mauka loa o ka aina» aole nae ia he wahi hana maalahi, aka me ka hana nui lakou o ka hele ana a hiki i ka hoea ana aku i kahi a Alika e ku ana. O Alehiano no mua loa o ka hoea ana aku ma ka aoao o kana ak>ha, a oiai o laua wale no iloko o ia mau minuke, ua hoopukaia na olelo aloha a makee o kekahi i kekahi, me ka lohe oleia mai e kekahi niau pepeiao dkoa aku, a i ka hoea ana aku hoi o Tome ame kona mau hoa, o ka manawa ia a Alehiano o ke koi ikaika ana aku e hoi no kona home, a nana ame kona mau hoa e kiai i na mea apau e laweia aku ana e ka nalu nouka o ka aeone. No Tome me na kauwa, aole i nele ke komohia ana atcu iloko o lakou o na manao mahalo no kela kaikamahine koa. a i kulike ai me ko Alehiano kulana keonimana, ua hoihoi aku !a oia ia Alika a hoea no kona wahi home, alaila leapae ae la oia i kana mau noonoo ana no kana ipo aloha, a kau aku la i kona noonoo mahina o ka moku poino ame ka hana nana i kono mai iaia ma kela po, e onoupoo mai iloko o ka ino. Ua akakuu mai la ka haluku ana a na pakaua eloelo, meha iho la no hoi ka haku'i ana a ka hekili. me kona leo nakolokolo, e hoopaiakuli ana 1 ka lewa, me he mea la e wawahiia ana na rttea paa, apau, a pela no hoi ka mao ana ae o ka olapa mau ana mai a ka owila, aka nae ke mau la no ka nou hala ole ana mai a ka makani, a ma na mea a lakou nei e ike aku !a i kahi o ka moku, aia oia ke nokeia mai ia i ka ulu-paia e Ica «alu, ua pau na kia t ka hakihaki, a ua paa hoi ka J man&olana no ka htki ke ike houia aktt kela moku, iloko o aa hora| kakaikahi wale no i koe. j Aole nae a lakou ike i kefcahi mea i pae ae i ka aeone. o?ai lakou e holoholo mau ana mai kekahi wahi a i kekahi, aka t ka ha!a a«a nae o ka hapalua hora o ko lakou kakali ana, ua pae mai h he kino make

0 kekahi loma i ka aeone, a hakiīa aka la a ku iaka o ka aina, a ma ko lakuu htlc huls hou aoa aku. ua laaa hou aku la he maa kino make ekolu, a o ka pau no ia o ka poe i loaa ia lakou. Xo kekahi mau hora ia noke aua a iakou i ke kakalī. aole he kino hou i loaa ia iakou, a o ia ka Alehiano o ka huīi ana mai a pane raai Ia ia Tome: 'Woīe paha e loaa hou ana kekahi mea ia kakou, a hiki | i ka pau holoekoa ana o kela moku i ka naha," wahi ana me ka nana |ana iho i kana uwaki, eia ka lakou i na hora aumoe < hele nei. | '"Ke manao nei an, he mea waiwai ole paha ko kakbu hoomau ana aku i ke kakaU ana ma keia wahi, aka e huli hoi kakou no ka hale, a na ke kakahiaka o ka la apopo e haawi mai ia kakou i manawa nui kupono e hele hou ma: ai no ka nana ana ma ka lae kahakai nei/': wahi a Tome. * j "Ua lokahi no ko kaua manao ma ia mea, aka he mea pono nae,; e noho kekahi o na kauwa no ke kiai ana i kela kaikamahine ame kooa makuahine i keia po, he mea maikai ole ko laua noho kokooiua wale ana no, me ka loaa ole o kekahi kanaka nana e kupale no ko laua pono iloko o keia manawa o ka po/' "Ua pono kena manao on e Alebiano, a o Mosa ka'u e hoonoho iho no ka moe ana maloko o tca home o keia mau wahine a hiki i ke kakahiaka o ka la apopo." , Ua haawi koke aku la o Mosa i kona ae no ka hoi ana e moe maloko o ka hale o Alika ma r no ka mea aole no oia i malihini i kela home, aka no kekahi mau manawa i hala aku, ua moe no oia malaila, i ka manawa a Madame Maakle i hoolimalima ai iaia no ka lawelawe ana i kekahi mau hana. i "Ia oe e Mosa e noho iho ai niahope nei ma ke ano i hoopakele | no kela mau wahine, he mea pono e pili kekahi maka ou, a e owaka j kekahi maka, i ka manawa au e lohe ai i kekahi nakeke, a e hoike pu aku i kela mau wahine, e hoea kakahiaka mai ana makou i ka la j apopo," wahi a Alehiano me ka pa'ipa'i ana aku ma ka poohiwi o kela kauwa. "Mai kanalua olua e o'u mau haku no'u, no ka mea e makaala aku ana au i kahi o ka u hana, a e hoike aku ana au ia laua, i ko'u makemakeia ana e lilo i hoopakele no laua. a pela hoi me na niea e ae au e Alebiano o ke kamailio ana mai nei." Ma kela wahi i huli aku ai ko Mosa alahele no kahi o ka hale o na wahine e ku mai ana, a hoi pololei aku la hoi o Alehiano ame kona mau hoa iho i koe 110 Likena Hall, a ia lakou nae o ka hoea ana aku, ua hiamoe kahiko na elemakule, nolaila aole no o Alehiano ma 1 hoonakeke wale aku i mea no laua e ala mai ai, aka, ua wehe ae la laua i na lole pulu. a komo mai la i ko laua mau lole maloo, a mahope o ke kamau wahi waina ana, me kekahi mau meaai mama, o ko laua hoi aku la no ia e hooluolu. Ua hele o Alebiano a maluhilulii, aole nae ia i lilo 1 kumu nona e hoi koke aku ai e hiamoe, a ua makemake no oia e hiamoe koke aku, j oiai pela e ala kakahiaka nui mai ai oia, aka aole nae e hiki i kona mau maka ke upo'i, no ka mea ua hoalaia mai la na olelo hahana i hoopukaia mawaena ona ame kona makuakane ma kela po, a pela hoi me ka paa o kona inanao maluna o Alika, a i 'ka hala ana nae o kekahi manawa, ua pa'uhia aku la oia i ka hiamoe, a iloko o ia moe kulipolipo, ua loaa aku la he moeuhane iaia, aole nae he moeuhane e ulaaia ae ai na mea huna pohihihi no na kumu ku-e a kona ma'kuakane iaia, aka he meahuna ana e hiki ole ai ke hoomaopopo aku, aia 'ke kakali mai la iaia iloko o na hora hikimua o ke kakahiaka ae. MOKUNA XII. Ia puoho ana mai a Alehiano ma kekahi kakahiaka ana ae, e hoomaka ae ana ka la e oili maluna o ka lau o na laau, ua pau hoi ka nu hele ana a ka makani, a he owe nehe malie wale no kana e lohe la ma na aekai, e hoike mai ana hoi iaia, ua hala aku ka ino, a ua uhi mai ka malie, o ia no oe o kekahi hanehane e pa aku ana ma kona mau pepeiao. Kiei aku la oia iwaho o kona puka aniani, a ike aku la i ka pau o na 'kumulaau nunui i ka lukuia e ka makani, ulaa puia ae la kekahi mau hale liilii, wawahiia hoi kekahi mau pa laau, he ku i ka lokoino na mea i hanaia mai e ka ino iloko o na hora kakaikahi wale no o kela po. Aole nae i lilo kela hiona a ka kakou koa e ike aku fa i mea nona e kunana wale aku ai, aka ua komo awiwi iho la oia i kona lole, alaila hele aku la no ko Tome rumi, a loaa aku la no kona hoaloha iaia, ua pa'uhia loa ia i ka hiamoe. Hoala aku la nae 'keia iaia e ala mai, no ka hele ana aku e hoopau pono i ka laua hana. a iloko o ka hapaha hora wale no. aia ua mau keiki la ke ku la mawaho o ka lanai o ka hale, me ke au hele ana o ko laua mau maka ma kela ame keia wahi, o ka haalele koke mai la no ia o ua mau kanaka opio nei i ka hale, a hele aku la no kela wahi i loaa ai ua kino make ia lakou.

Aole nae o Alehiano i hele pololei aku no ka laekahakai, aka no ka liome no ia o Alika ke kau nui ana o kona noonoo, oiai hoi o Tome i kamoe aku ai i kona alahele no kahakai, aole no nae i lilo 'ko Alehiano hele ana no ka home o Alika i mea na Tome e ahewa wale aku ai, no ka mea ina no paha oia ka i haulehia i ke aldha no kela kaikamahine, e konoia mai ana no oia e hele mua ilaila, a mahope na wahi e ae. Ia hoea ana aku a Alehiano no kahi a ke aloha i noho ai, ua hala kahiko o Masa no kahakai, a e ku mai ana hoi o Alika iwaena o kahaone, a i ka hoea ana aku o Alehiano, aia he mau 'kino make lehulehu e ahu mokaki mai ana, ihoiliiliia ae i kahi hookahi mamuli o ke kokua like ana a Alika me Mosa, ma ka hapai ana mai ia lakou mai ka aeone mai. E like no me kela ano makee mau o Alebiano ia Alika, pela oia i koi aku ai i ua 'kaikamahine nei e hoi no ka hale e noho ai, a kaa aku la ke kokua ana ia Alehiano ma kona wahi, me kona hele pu ana aku e hui me Mosa. Ua pau loa na kia o ka moku poino i lea hakihaki, me ke kau ana nae o ka hope iluna o ka puu pohaku, aka aia nae ka ihu iloko o ke kai, a e mau ana no ke kino o ka moku me he mea la ke nanaia aku ma kekahi aoao, aole oia i nahaha, aka e waiho maikai ana no iluna 0 ka pohaku, a mamuli paha hoi o ka pio koke ana o ka makani, ame ka malfe ana no hoi o ka ino, pela iho Ia i puhi oleia ai ke oka i kela moku. Ia halawai ana aku hoi o Alehiano me Mosa, ua kamailio mai la kela kanaka i ka kakou koa i ka i ana mai: i "Aole au e kala i kahakai nei, a na'u i hoohikihiki aku nei i kela | mau kino make oka loaa ana mai nei ia oe. He nui paha ka poe i 1 make, t laweia mai e ke kai e ahu mokaki mai nei ma kela ame keia | wahi, aka he ehiku nae mau kino make a'u i loaa, a ma ko'u nana! ana ma ko lakou mau lole e komo ana, he poe luina wale no lakou I apau, aole no paha he mau malihini maluna o kela moku poino." "Ua ike mai nei au i kela mau kino make apau. a ke hooia aku nei 1 ka pololei o kena mau mea au e kamailio mai nei ia'u; aka pehea, ua loaa anei ka inoa o kela moku ia oe? f> "Ae, mamuli o ka loaa ana o kekahi pakeke o ka pae ana mai iuka nei o ka aina, malaila au i Hee ai i ke kau o k inoa o kela moku, oia o Pinakona o Nu Kakela." | "Auwe! o kela ka moku au i ike ai eku ana ma Garavakena, ia makou o ke kaalo ana ae ma kela wahi, eia ka. e liio ana keia kapakai i luakupapau nona ame kona mau ohua apau," i pane aku ai o Alebiano me kona hikilele i ka lohe ana aku i ka inoa o kela moku poino. I ka ike ana o Akhiano, aohe ana mea e hana hou aku ai ma kela wahi, oiai ua pau mua na kino make i ka houluuluia e Mosa ame Alika, nolaila ua hoi hou aku la oia i ka hale o Alika ma, a hoike aku la i kona manao e heie ma kekahi wahi okoa aku no ka huli ana, maHa e loaa hou aku ana he mau kino make iaia, me kona papa'ana aku nae ia Alika, aole oia e hele hou me kona kino wahine e nana ma na lae kahakai no na kino make, o lilo auanei kana mau hawa i mea hoopilikia mai i kona ola kino. (Aole 1 pao.)