Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIX, Number 3, 17 January 1913 — HE MOOLELO NO KA UI MABELA A I OLE O Kikila Lilana ka Liona ame Ka Weli O Ka Poe Hakihaki Kanawai [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA UI MABELA A I OLE O Kikila Lilana ka Liona ame Ka Weli O Ka Poe Hakihaki Kanawai

lio'oi ae ia o Mabela i kona mau wa:maka, alaila kauiono pono aku !a i kana nana ana maiuna o kekahi kii liena i hanaia iloko o ka 'aau. rne ka maopopo o!e o kana mea e noonoo la, aka nae eiike :: e ka K'ihi o kona nana pono ana maiuna o kela kii, me he mea la kc ike aku la oia i ka hamama pono mai o ka waha o kela liona, e lele maoli mai ai a nahu iaia, nolaila no kena piha i ka maka*u T ua noi okoa aku la oia ia-Sa Uilama e hookuu xnai iaia, o kona puka ; ;iku la no ia iwaho o ka hale, no ka hanu ana aku i na ea huihui. > *Hc keu maoli aku o ko'u hupo," i namunamu liilil wale iho aij i-i ua o Mahela, iaia e ku la iwaho o ka hale. "Manao au, aole noj i. ahewa mai ana o Keoni ia'u. no ko'u hoole ana aku e lilo i wahine :jiare nana." ] Iu ko nae o kela manawa i ho!o koke mai ai he kaikamahine opio,; a i mai la ia Mahela: "Ua hoea mai nei oia, a ke kakali mai la ia oe j maloko o ka holo!" j Owai keia au e olelo mai nei e Aneli. ua hoea mai la, a ke kakali; ni.ii nei o ko'u hoea aku?" wahi a Mahela, i kana kauwa wahine. 1 •( ) Kikila no hoi, owai hou auanei kau mea i manao ai! Ua hēle | niai nei o Kikila Lilana e kii ia oe, no ko olna hele Hke ana aku no kahi o kela mau pua au o ka makemake loa ana e ulu mai nei." l'a auhee koke aku la ka nanaina maikai ole mai ka helehelena ;.ku o ka u'i Mahela, oiliili mai la ka lamalama ma kona mau papaiina. me kona hoohakalia hou ole iho, ua haawi aku la oia i kana n ati hoomaikai ana i kana kauwa wahine. o kona komo aku Ia no iloko o kona rumi, lawe mai la i kona kihei hoopumehana, a oili ;:ku ia no ka luii pu ana me Kikila e kakali inai ana iaia, ma ka holo 0 ke kakela. ' O. nani maoli ka hauoli o ko'u manao no kou hoea ana mai nei e kuu Kikila, ua hooko pono oe i kau olelo, mamuli o kou hiki ana mai la iloko o ka manawa a kaua o ana, nolaila e hele kaua 1 kahi o ko mau pua i keia manawa." Minoaka iho la o Kikila i ka lohe ana aku i kela mau olelo ku i ka hooheno i hoopukaia mai e Mabela, o kona ku ae la no ia iluna a oili aku la mamua, me ka holo koke ana mai nae o Mahela a pili ina kona aoao, he hookahi ko laua hele like ana. I ka oiH ana aku nae mawaho o ka puka pa uuku, a e hele aku ana i kahi inoino o ke alanui, ua paa okoa aku la o Mabela i ka lima o Kikila, a ke kuikuilima la laua me he mau ipo la. He kikeekee ke alanui ma kela wahi aku, e komo ana iloko i kekahi manawa, a e oili mai ana no hoi iwaho, me ka nui pu o ka pohaku, aka nae ke hoomanawanui la no laua i ka hele ana, a hiki i ko laua hoea ana aku i kekahi kakela kahiko. Ua kukuluia keia kakela kahiko, mamua pono mai o kekahi pali pohaku nui, e huli papu la i ka moana akea. eia nae he kakaikahi loa ka manawa a kekahi ino nui i kipa ai ma kela wahi. I ko laua nei hoea ana aku nae a ku mamua pono o ua kakela kahiko nei, me ka nana ana i kona mau kia pohaku e kuku mai ana, ua i aku la o Mabela ia Kikila: "Ma na mea i kamailioia mai ia'u, aia ka kekahi mau moolelo kupaianaha e pili ana i keia kakela kahiko." "O ko kaua lohe like no ia," i panai aku ai no hoi o Kikila. "Ma ka'u mau mea o ka lohe ana, maloko nei ka o keia kakela kekahi poe hoohalua e noho aiwahi hou a Mabela. "He hoōkahi no hoohalua nui a'u e manao nei, o ia no ka piha o keia kakela i na ope'ape'a ame na pueo, aohe au i lohe no ka nohoia e na kanaka!" i panai akn ai no hoi o Kikila ma kona aoao. "Ma ka'u mau mea o ka hoikeia ana mai, ua ikeia ka kekahi mau kino kanaka maloko nei o keia kakela, a iloko o kekahi manawa i kaahope aku la, iloko o keia kakela o Mokulu e pee ai i ka wa ino, a iu» ike pono oia i kekahi mau kino kanaka nunui o ke ano pilikua hoomaka'uka'u e kau maoli ai ka weli ke nana aku." "O kena ka makamua loa o ko'u lohe ana i kek?hi moolelo elike me ia au e kamailio mai nei e Mabela, eia nae he keu ko'u lohe ole. īna he mau wahi huna kekahi o keia kakela, ua hoopohihihi loaia mai au. oiai o keia fto ko'u kahua paani e holoholo ai iloko o ko'u na« la kamalii," wahl a Kikila. "Malia paha he mau moolelo haku wale iho no kela, eia nae hoi, ma kekahi ano ke noonoo aku, aia no he mau kahua oiaio e hiki ai ke hilinaiia aku ka pololei o kela mau moolelo.'' He mau minuke helu wale no ia o ke kamailio ana o na opio maluna o kela kumuhana, o ka hoala kokeia ana ae iloko o ko laua noonoo e pili ana i kela kakela, ua hoomau aku la laua i ka hele ana no kahi o na pua lilia a Kikila e lawe Ia e hoikeike i ka u'i Mabela, Ia ike ana aku o Mahela i ka popohe mai o na pua, ua noke okoa ae la oia i ka uwa, me ka hooho ana, i ka nani maoli o kela wahi, a k'e hi-o wale la no oia ma o a maanei, me ka ako ana i kana mau pua e makemake ai, mai kela ame keia wahi mai, a no ka hapalua hora houluulu ana mai i na pua a ku moali he bo-ke nui. Eia laua ma kekahi wahi e pili kokoke aku ana i ke kai, he hiona maikai hoi ke nana aku i ka aina, koe wale no ka noho oleia ana o kela wahi e na kanaka. O ko Mabela ohi ia a nui kana mau pua. ua nakiikii iho la ia lakou me kekahi kanla, alaila pane mai la i kona kokoolua: "Ua lawa paha keia nanea ana o kaua ma keia wahi. e hoi kaua!" "Pela iki iho, no ka hoi aku no hoi paha ka nui o ka manawa, aka e hele mai oe ma keia wahi, a nana aku kana i ka moana akea e waiho mai la imua o ko kaua mau makaP He ano kaumaha ko Kikila leo o ke kamailio ana mai, a i ka lalau ana mai i ka lima o Mabela, no ka huki ana aku a kau ma kona wahi e noho ana, ke hoomaopopo la ua kaikamahine nei i ka haalulu o Kikila. aole no nae ona ninau wale mai i ke kumu o ke ano e ana o ua kanaka opio la. Ku ae la nae o Mahela iluna, a leha aku la kana nana ana mai kekahi aoao a i kekahi o ka moana kai akea, a hooho ae ia oia i ka i ana mai: He keu aku maoli ka nani o keia hiona a*u e ike nei, a ina paha ma keia wahi kou home e ku ai. aohe a\i mea e ae e hauoli ai, o ka hoohala wale no i ko"u mau la, ma ka nana mau ana aku i ka waiho mai o ka moana." "Pehea oe e Mabela i kapa aku ai i kena hiona au e nana aku la i ka nani, e lilo ai i mea hoohauol» mai ia oe?" wahi a Kikila, me ke kulou ana iho o kona poo ilalo. "Mamuli o na mea a ko'a mau maka e ike aku nei, i hoikeia mai ai ka luaole o ko ke Akua mana ame ka noeau o ka hana ana i keia moana nui akea. £ nana ae paha oe e Kikila !a, i ka hooku'i ana o ke ao me ke kai. Ma ka'u ike aku, o ka palena iho la ia o keia moana. o ka mea oiaio' nae, he akVa hou akii no ka moana, e lihi launa ole aku ai i ka hooku*i ana o ke ao, a ma ia ano iho la e inaopopo akn ai kakou i ke akea o ko ke Akua aloha ame ka lokomaikai" Nana pono loa aku !a o Kikila maiuna o na maka o Mahela, me ka piha i ke kahaha, no ka mea, o kana no ia e noonoo ia iloko o kela manawa, eia nae t ua loaa pono mai la kana meahuna ia \fahela. aole no nae he pane wale aku o Kikila. a o ia ka Mahela o

ka h x>mau ana mai \ kana kamaiiio ana: "Ke ike aku nei au i ka hoopihaia ana aku o leou noonoo e Kikila me ke kanaha. no na mea a r u oke kamailio ana aku nei ia ch?, aka «r h >cvnianao ino oe. aole au i hoopoina i ka'u mau hoomanao ana. aia he Akua ika lani. Hc keiki makua b!e au i ke:a manawa, aua hala aku ko'u mau makua ma kela ao. eia mau no nae ka manaolana iloko; ō'u, e hiki mai ana no i ko'u !a e halawai pu aku ai me !aua, ma kela' ao nia o." 1 "O ke kumu o ko'u noi ana aku nei ia oe < Mahela. e nana p« m: a'u imua o keia moana akea, no ko'u nana hope ana aku no ia i kekahi hiona 1 ! kamaama imua o ko'u mau maka. iloko ona makahiki loihi q ko f u holoholo ana ma keia mau kapakaī, no ka mea e | haalele iho ana au i keia wahi, a e haalele pu iho ana hoi ia oe no; ka manawa hope loa." \ u Ea, heaha ia au e Kikila i kamailio mai nei?'* wahi a Mabela r j me ke ano puiwa, me ka nana pono loa ana mai maluna o Kikiia. \ "He mea oiaio loa ka'u o ka hoike ana aku nei ia oe e Mabela, Cj haalele iho ana au ia oe iloko o ka manawa pokole ma keia hope( aku." "E haalele i'o mai ana anei oe i kou home? E haalele mai ana anei oe ia'u? Ke i aku nei au ia oe e Kikila, mai hoao oe e hookaawale mai ia'u aku!" ; "He mea pono ia'u e hele mai keia wahi aku!*' j "Alaila, pehea iho la ko'u pono, ke haalele mai o« i keia wahi? Owai auanei ko'u hoa e hele pu ai iloko o keia mau wahi? E lilo ana keia huakai a kaua i keia la o ka hele ana mai nei i mea ala mau mai iloko o ko'u noonoo, ina no kou kaawaie aku no kekahi wahi okoa, a ehia ka hoi mea aloha o ko'u noho hookahi iho, me ka nele j ika hoahele e ohumuhumu ai. E Kikila heaha no hoi kau e heie { nei, e noho mai no kaua!" j Ua hoopukaia mai kela mau olelo e Mabela me ke kui'o maoli, me| ke kau okoa ana mai hoi o kekahi o kona mau lima maluna o ka poohiwi o ka opio, me he mea la e i okoa mai ana no i ka nui o ka ehaeha iloko o kona puuwai, ina e haalele aku ana o Kikila iaia. Xo kekahi manawa nae ke ku malie ana o Kikila, me ka pane leo ole aku, alaila. lalau ae la i ka iima e paa ana ma kona poohiwi, a i aku la imua o Mabela: "O ke kaumaha nui hookahi wale no iloko o kuu noonoo, ia'u e kaawaie aku ai, o ia no na hoomanao ana ae no ko kaua noho kaaj wale ana kekahi me kekahi. E hoomanao oe e Mabeia, eia kaua a ! elua iloko o na la o ke kanakamakua, a ua nalohia aku na la kamai lii, pela hoi e nalohia pu aku ai na noonoo o ka wa kamalii, e hoo- ! pihaia iho ai ia mau manao e na hana oka wa kanaka makua. Ina e hoomau aku ana kaua i ka noho pu ana elike me keia ke ano, e konoia mai ana au e aloha aku ia oe no kou lilo ana mai ia'u, a ma ia ano la i hiki ole ai ia'u ke noho iho ma keia wahi, he mea pono ia'u ke imi aku i wahi okoa e loaa ai i kuu uhane ka maha." Akahi no a loaa iki aku ia Mabela ka hoomaopopo ana, no keia paakiki o Kikila e haalele mai iaia, a o ia kana o ka pane ana mai ma ke ano hoomaoe: "Aohe wahi mea a maopopo iki ia'u keia kumu uhu ikaika o kou manao no ka hele i wahi okoa aku e noho ai," wahi a Mabela me ! ka leo malie. "Aole anei oe i ninau iho i kou puuwai, a nana e hoike ae ia oe i keia kumu nui o ko'u ake ana e kaawale mai ia oe mai?" me ka l puliki paa loa ana iho nae a Kikila i ka lima ana e paa ana. j "O ka'u ia e ha'oha'o nei, oiai aohe he wahi mea a maopopo iki ia'u o ke ano o kau mau olelo e Kikila, no ka mea he hana kohu ole maoli ke kaawale ana o kakou mai ka kakou mau mea mai i aloha ai." "E akahele i kau kamailio ana mai e Mabela, no ka mea ke hopohopo loa nei au, e lilo ana kau mau olelo i mea e hooi loaia mai ai ke kaumaha o kuu uhane. Eia au ke hoonialu nei i ka puoho ana ae o ahi ,nui, e lalapa ai iloko o kuu puuwai, a ina e hoao • mai ana oe e. peapeahi i kekahi oaniani makani, e lalapa auanei ia e hiki ole ai ke kinaiia aku me ka wai nui." "Ua olelo mai hoi oe e Kikila ia'u he mea hauoli loa nou, ka pili mau ana mai me a'u i na manawa apau, aole anei pela?" wahi a Mabela, me ka leo malie loa kohu hawanawana. A pehea, ua kanalua anei oe no ka oiaio o ia .mau olelo a'u? v Eia hoi oe ke uhu nei e hele, nolaila o kou hoike okoa ana mai no ia i kou hooko ole i kau mea o ke kamailio mua ana m^i." "He mea pono ia'u ke haalele iho ia oe, he hana kohu ole wale no paha ko'u noho "hou ana iho! Ua hala aku ko'u mau la kamalii. a eia au iloko o na la kanaka makua, me na noonoo o ke kanaka makua. Ke hoomanao la no oe ika moolelo e pili ana ia Tanaluka, ka mea i piholo iloko o ka wai, mamuli o kona alualu ana e loaa mai' iaia kekahi huaai pala memele e kau ana maluna o kona poo, me koi.a ike no nae, he hana paakiki loa nana ka lalau ana aku!" "Ae, ua hoomanao au no kela moolelo, a ua hu ae ko'u aloha, no ka noino ma'nwale ana o kela kanaka mamuli o ka hooko oleia ana o kona iini." E like pu ana ko'u hopena me ko kela kanaka, ina au e noho loihi iho ana ma keia wahi." •*A!a:la oke aloha anei ke kumu nana e kipaku nei ia oe e ku a hele mai keia walii aku?" "Ae. o ke aloha. i hiki ole ia'u ke hopu aku, o ka mea ia nana e heokaumaha nei i kuu puuwai." Alaila na haulehia anei oe i ke aloha me kekahi mea okoa 3101?" «r*i m O, - U . a 3l ° ha aku aU { kekahi mea okoa -" i hoike okoa aku ai o K:kila i ka meo huna iloko o.kona puuwai. "O ua mea la a'u i aloha ai, ooeno īa e kuu Mabela. E hoomanao nae oe, o ko'u haulen>a ana iloko o k« aloha kupouli nou, he hana hoomaewaewa wale 11 o p ,a 1 k°' a ola ana ' kuu ike no he pali nui ke pakn nei mawaena ou ame a*u, e lihi launa ole aku ai ko'u mau lima ke kikoo aku ia oe. Kulou Iho la ke poo o Mabela ilalo, me ke kulu ana mai o na waimaka nialuna o kona mau papalina. alaila leha aku la maluna o na maka o Kikila. a no ka hiki hou ole iho iaia ke uumi i ka hakulku i mau ae o na hoomanao aloha ana, no kona hoa pili 0 kona mau Ia kamahi. ua moe okoa mai la oia imua o ka umauma o Kikila, a lihilihl S."° ° h °° kahe na k ' U,U Waimaka mai kona mau * Heaha no hoi kau e Kikila e manao nei e hele mai keia wahi aku, o kou hoao ana e hookaawale ia oe iho mai ia 4 u aku, ua like pu no ia me kou hoehaeha ana i na puuwai a elua, e noho mai no kaua!" "Ua maopopo no anei ia oe ke ano o kau mea e pane raai nei ia f u e Mahela?" me ka hapai okoa ana ae o ua o Kikila i ke poo o Mal»ela iluna, no ka nana ana mai iaia, a i hou aku !a: "Aole anei ua pupuahulu loa kou hoopuka ana mai i kela mau huaolelo?" "Aole au i kuhihewa iki ma na mea a'u o ke kamailio ana aku nei oe e Kikila, no ka mea ua maopopo ia*u na pana ana apau a ko'u puuwai. Ua hoohala pu kaua a elua iko kaua mau la kamalii ma ka hele ana ma kela*ame keia wahi. a ua hana mai ho? oe i «a mea apau no'u e hauoli ai, a elike me ke komohia ana aku o ke aloha iloko ou no'u nei. pela no ia haawina hookahi i hekau iho ai maluna o*u, a o ia ka'u e hooia aku nei imua ou e Kikila» o kon kaaw*a!e ana aku mai au aku, e lilo auanei ia i haawina ehaeha loa na'u e auamo ai." Na leela mau olelo mai ia Mabe!a mai i kono aku ia Kikila, e puili mai i kela kaikamahine iloko o kona poli, alaila i aku la: "He oiaio anei ua aloha mai oe ia*u, elike me a'u i aloha aku ai ia oe?** "Ae. ua aloha kahiko aku au ia oe e Kikila," a kahamaha pu waleia ae fa no kana mau olelo, me ka hiki hou o!e iaia ke hoomau nku. no ka mea ua uhi ae la kekahi nanaina kaumaha ma kona helehelena, a o ia ka Mabela o ka ninau ana mai: (Aole i pau.>