Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 12, 28 March 1913 — HE MOOLELO KA UI MABELA A I OLE O Kikila Lilana ka Liona ame Ka Weli O Ka Poe Hakihaki Kanawai [ARTICLE]

HE MOOLELO KA UI MABELA A I OLE O Kikila Lilana ka Liona ame Ka Weli O Ka Poe Hakihaki Kanawai

"Aohe kumu e ae o ko kaua pilikia, owau wale no i kuu koi ana aku nei e hele mai kaua i ka holoholo iwaho nei, eia ka e komo ana kaua i ka poino." "Ua like no ko kaua hewa, aole maluna ou na ahewa ana, aka maluna iho o'u no ke koi ana aku nei ia oe e hele mai kaua i ka holoholo." E noho malie ana no nae ua mau kaikamahine nei, ua hoea aku la na kanaka elua, a o Tamela no ka i pane aku:: "Nani maoli ko maua pomaikai ma keia holo ana mai nei a olua no keia wahi, i hiki ole ai ia olua ke kahea ae i mau kokua. Ua ahuwale keia mau wahi apau ia 'u, a ua ike au. aohe a olua wahi e manao ae ai e pakele, pela maua i alualu ole mai nei ai olua." "Ina he aloha kou ia oe iho, a he maka'u hoi i na iani iluna, ke uwalo aku nei au, e ae mai olua, e hookuu ia maua e huli hoi aku no ko maua wahi." "Ua lohe mua aku nei no oe i ko'u manao, ua makemake au e lawe mai ia oe i wahine na'u, a e hooko aku ana au ia manao o'u. E ae mai oe e hoi pu ae kaua no ko'u wahi," a ia wa i lalau okoa, aku ai o Gala Tamela ma na lima o Mabela, me ka nana ole aku i ka noke o ua kaikamahine nei i ka uwa ame ke kahea ana i mau kokua no laua. Ke hooikaika la ka U'i Mabela e pakele oia mai keia kanaka aku, aohe nae he wahi mea a hookuu iki o Gala Tamela, a iloko o kona hooikaika ana e pakele, ua maule iho la oia, a o ko Gala Tamela lalau iho la no ia ia Mabela a hoomaka aku la e lawe, ma ka hapai «na mai iaia iluna o kona mau lima, me he kaikamahine uuku la. īloko hoi o kela manawa hookahi, ua hopu aku la; o Walaelema ia Anela, a elike no me ka hiki ole ia Mabela ke pakele mai ia liala Tamela mai, pela no kana kauwa wahine i kaa aku ai malalo o ka malu o kela kanaka. Muli hoi mai la o Gala Tamela ame kona kokoolua ma kela alanui Imokahi nd a lakou o ka hele ana aku, a i ka hoea ana m'ai no ke kakela kahiko, ua huli aku la ka Tamela hele ana ma 'ka hema, e hele pakaawili ana i o a ia nei, a hiki i ka hoea ana aku ma kekahi lae kahakai. ma ka aoao hema aku o kela wahi i loaa a'ku ai o Mabela ma ia laua. No Aneta hoi, aole oia i maule elike me Mabela, aka he maikai no kona noonoo, me kona hoomaopopo i na mea apau e hanaia ana ia laua. a ke hoomaopopo pu la no hoi i kahi a keia mau kanaka e hele nei. I ko lakou hoea ana ma 'kekahi alanui nihinihi, ua i maij la o Wala<lema ia Aneta: I "Ina aole oe e noho malie e keia kaikamahine, e haule ana kaua i a elua a he make wale no ka hopena, nolaila e noho mali oe, inai ua minamina oe i kou ola, a ina aole, alaila e hookuu hookahi aku | ana no au ia oe e hele i haule aku no ia, o oe hookahi no ke palalie." j Kiei okoa aku la o Aneta a ike i ka waiho mai o na pohaku nunui malalo pono ae o laua, ua pii mai la ka maka'u iloko ona, a puliki ioa mai la oia i 'ke kanaka e hapai ana iaia, a ia wa i hele aku ai o ( Walaelema me kana ukana makamae a hoea ma kekahi aoao me ka palekana. Hoomau aku la ua mau kanaka nei i ka hele ana me ka laua inau waiwai makamae, a no ka hapalua mile, ua hoea aku la lakou nei, ma kahi o ka mokukuna e ku mai ana, aia hoi he waapa me na kanaka eono maluna ona e kakali mai ana o ka huli hoi aku o ko lakou mau hoa, a he oiaio, ua hookauia aku la o Mabela aine Aneta I maluna o kela waapa, a laweia aku la no ka hookauia maluna o ka I inoku. » MOKUNA XIV. O ka hele hoi keia a hala kekahi mau hora o kela auwina la, aole he huli hoi mai o Mahela ma, ua hoopiolokeia aku ka noonoo o ka poe apau maloko o ke kakela. j Ke uhi mai la ke ano o ke ahiahi, a konio loa aku la iloko o ka pouli o ka po, aohe no he wahi hoailona iki no ka oili mai o ua mau. kaikamahine la a ia manawa i kauoha okoa aku ai o Sa Uilama, 1 j kekahi o kana mau kauwa e hauhoa i kekahi o kona mau lio holol loa a hoounaia aku la e kii ia Kikila no ka hele ana mai. j Iloko o ka manawa pokole, ua hoea aku la ke kauwa ma kahi home| 0 Kikila a i hakalia no a lohe o Kikila i ka misiona o 'ka laweia ana | aku imua ona, o kona kaei koke ae la no ia i kana pahikaua ma kona puhaka, kau ae la inaluna o ka lio, o ka lilo mai la no ia, aia , ka pahuhope no ke kakela. j Me kona hooka'ulua ole iho a kakali iho paha no kona aeia aku e komo mai iloko o ke kakela, o kona komo mai la no ia a ku ana j imua o ka Ela, me ka i ana mai: j "Heaha keia hana nui au e kuu haku o ka hoouna ana ae e hiki| mai imua ou iloko o keia hora o ka po?" 1 "I hoounaia aku t nei oe e hele mai, no ka mea ua kailiia aku o Mabela ma ia makou aku." j "O ka ke kauwa ia o ka hoike ana mai nei ia'u. Aole no he mea e aku nana kela hana o Gala Tamela wale 110, pehea no la o Mabela 1 aa ai e hele ma kahi mamao niai ke kakela aku nei?" I "He mea makehewa wale no ke kamailio ana no ia mea ilokd o keia manawa, o ka'u wale no o kauoha aku nei ia oe, e hele koke aku oe e huli iaia, a e hoihoi mai imua o'u, me ka hoohakalia ole!" "E huli aku ana au iaia, me ka paa o kuu manao, e loaa ana no oia ia'u ina aole iloko o ka manawa pokole, aka iloko o kekahi manawa ma keia hope aku, a pehea e kuu haku, e lilo mai ana anei oia na'u, ke hoihoi hou mai au iaia imua ou?" "Mai hoala mai oe i na noonoo o kela ano i keia wa, e hoao kaua: e hoopoina i kena mea e Kikila. Aole loa o'u kanalua no kona loaa ia oe, oiai o oe hookahi wale no ka mea i ike i kahl o ka puulu o Gala Tamela e hoomoana nei. Aole anei o leou aloha iaia, a pela hoi me kou aloha ia'u, ua lawa ia no ka hoopakele ana mai i ka U'i Mabela mailoko mai o na lima o kela kanaka? "Ua makemake mau au e hoohauoli aku i kou mau manao e kuu Kikila aloha, e kakali malie nae kaua ia hauoli, a na ke au no o ka manawa e hoike mai i na mea apau," alaila holoi ae la o Sa Uilama i kona mau maka me ka hainaka, oiai hoi a Kikila i kulou iho ai ilalo, me he mea la ua hoala likeia mai na manao aloha iloko o laua a elua mamuli o kela nalowale ana o ka U'i Mabela. "E huikala mai oe ia'u e Sa Uilama," wahi a Kikila iaia o 'ka aea ana mai iluna, a nana aku la ma na maka o ka Ela, e hoike aku ana i ka loaa o na manao koa iaia. "Ua hiki ole ia'u ke kaohi iho i na haku'iku'i ana a ko'u puuwai, pela i oili wale aku nei kela mau huaolelo mai kuu mau lehelehe aku, aka nae aole au i makemake e hpehaeha hou aku ia oe e kuu haku, ma ka hoopuka ana i na mea a u o ke kamailio mua ana aku nei ia oe, a e ku ana au maluna o ka'u hoohiki a hiki i ka hopena." "Nani kuu hauoli i kena pane au e kuu Kikila!" i poha mai ai ka leo o ka Ela, me ka hiolo pu ana mai no hoi o na kulu waimaka mai kona mau papalina mai. "Ma ke ola ana o Sana Petero, ua aneane loa au e ku ae iluna, a keehi iho i ke kanawai i kauia no ka poe hanohano, pehea la i kulike ole ai puuwai o kekahi poe I me ko lakou mau kulana, a ke kanalua loa nei au no ka holo ana o'

,ke koko oke kanaka haahaa iloko ou e Kikila. Ke hoopau manawa | wale nei no kaua, aka e kii aku i na lamalama, i na kauwa, a e hele i akn e huli i kuu Mabela!" ' "He liilii loa kalii waiwai ma ka lawe ana i na ihoiho a mau lamalama paha iloko o keia po pouli." j "Aole ia oka manao o ka'u mau olelo, aka he mea waiwai ole na I lamalama ma kahi ona pali ame na wahi halo'alo'a. Ua olelo mai uei o Makola ia'u, ua ikeia na kapuai wawae o Mabela ame Aneta ma kahi kokoke i ke kakela kahiko." "A heaha iho la kou manao no kela mau moali kapuai wawae?" "Eia no ko'u manao, aole kela mau kaikamahine maluna nei o ka aina i keia manawa, aka aia laua maluna o ka mokukuna, malalo o ka mana o Gala Tamela." "O, e kuu Akua! E hoike mai ia'u aole i kaa aku kuu kaikamaliine malalo o ka malu o kela kanaka ino!" me ka pa'i ana mai a ka ( Ela ma kona umauma. "Ua maopopo ia'ii e kuu haku, aole loa o Gala Tamela e hopu ana ia Mabela ma kekahi mau manawa okoa ae, aia wale no a i ka manawa o kona moku e ku ai ma ko kakou kapakai nei, a ma ia ano iho la i paa loa ai kuu manao aia kela mau kaikamahine a elua maluna o ka oneki o ka Ranaga i keia manawa. "E hele mua aku ana nae au e nana ma kahi o kela 'kakela kahiko, a ina e loaa ia'u kekahi mau moali wawae malaila no ko laua wahi o ka laweia ana, e maopopo pono auanei ka'u mea e hana aku ai." "Ina pela, e wiki e kuu k eiki, a mai hoohakalia loa aku oe o hooi loaia mai auanei ko'u kaumaha!" "E huli hoi koke mai ana no au iloko o ka wa pono, aka nae he nihinihi ke alahele, a he nui no hoi na pogplikia, eia nae e hoao no \ au e hoea mai iloko o ka manawa pokole loa e hiki ana ia'u." | "Ina hoi ha pela, mai hoomaunauna wale i ka manawa, e hele koke aku e huli i kuu Mabela ilo'ko o keia wa!" Aohe he hoohakalia hou ana iho, nolaila ua kauoha aku la o Kikila he eono mau kanaka kino ikaika e hele pu me ia, hoolakoia aku !a lakou apau me na pu panapana, me na lamalama ku'kui ame na kaula, o ko lakou oili aku la no ia iloko o kela pouliuli, malalo o ke alakai ana a Kikila. Ma ka hoike pokole ana ae, ua hookolo pololei aku o Kikila ame kona mau kanaka mahope o kela alahele a Tamela ma o ka hele ana a kau iluna o ka waapa, a ia lakou e hoomalmalama ana ialuna o ke one, i hooho mai ai kekahi o na kanaka: "Ke ike nei u, eia ke waiho nei ka moali kapuai wawae o kekahi 0 na kaikamahine," a ia wa i akoakoa aku ai lakou apau 110 ka nana p'ono ana i ka oiaio o na mea a kela hoa o lakou o ka hooko ana ae. He oiaio, ua ike like mai la lakou apau i kela moali wawae, no kekahi kaikamahine hookahi wale no ia, a o ia 'ka Kikila o ke ku ana iho a noonoo me ka pane ana aku i kona mau hoa: "Aole o kakou mau pohihihi i koe, no kahi o kela mau kaikamahine o ka laweia ana aku, aia laua maluna o ka oneki o ka moku 1 keia manawa, no ka mea, ma ka'u koho, ua lawe loaia mai no kekahi o kela mau kaikamahine, a hookauia aku noluna o ka waapa, a he hookahi o laua i hookuuia iho e ku iluna o ke one, pela kakou e ike nei, he hookahi wale 110 moali wawae kaikamahine." Ua apono aku Ia na mea apau i kela manao o Kikila, e makehewa ai ko lakou hoomau ana aku i ka huli ana ia Mabela ma, nolila o ko lakou huli hoi hou mai la no ia no ke kakela. I ko lakou nei hoea ana aku, e ala mai ana no na mea apau o ke kakela e kakali mai ana no o ko lakou nei hoi aku, a hoike i na mea a lakou i ike ai ma kela huli ana, ina paha no ka loaa a loaa ole o I na kaikamahine opio. | Ua hoakaka pono aku la o Kikila imua o ka Ela i ka lakou mau mea o ka ike ana, mai kela manawa a lakou o ka haalele ana mai i ke kakela a hiki 'u ko la'kou hoea ana ma kahi o ka waapa o ka | moku o ka pae ana aku iuka o ka aina, alaila hoike okoa aku la oia i kona manao maoli, o ia no ka laweia ana o kela mau kai'kamahine noluna o ka mokukuna o ka poe hoopae waiwai malu. "Alaila ke hopohopo loa nei au e Kikila, no ka hiki ke hoopakele ia laua mailoko mai o ka lima o Gala Tamela," wahi a Sa Uilama, ike kuu ana iho oka Kikila kamailio ana mai imua oka Ela. "Ke ike aku nei au ia oe e Kikila, me he mea la aole he wahi pihoihoi j iki iloko ou. Ina paha he wahi aloha kekahi ou 110 Mabela, elike me ko'u aloha iaia, pehea la i hoike ole mai ai 'kou ano ia haawina like, me ka mea i loaa ia'u i keia manawa no kuu kaikamahine." "O kuu aloha no ka U'i Mabela, ua hele ia a nui, c hiki ole ai ke , anaia kona loa ame kona hohonu; aka nae he mea oiaio kau e Sa ! Uilama o ka pane ana mai la no 'ko'u pihoihoi ole, he hookahi no 1 nae kumu, o ia 110 ka loaa ana mai o na manao lana ia'u." j "Nohea mai ia manaolana i loaa ia oe e Kikila?" wahi a Sa Uilama ma ke ano puiwa. "Ae, eia kekahi manaolana iloko o'u i keia manawa." "Aohe he manaolana no ka pakele o kuu kaikamahine, oiai i ka wa mauka nei o ka aina, o 'ka manawa wale no ia e hiki ai ke hoopakele mai iaia, a i kona kaa ana malalo o ka malu o kela kanaka lapuwale, o ka pau ana ae la ia o na manaolana no ka hiki ia'u ke ike hou aku i kona mau maka." "Mai kuhihewa kou manao e Sa Uilama, no ka mea ke hoomanao ia oe i ka'u mau mea o ke kamailio kahiko ana aku ia oe, aia maiuna o ka oneki o kela moku, he nui ko'u mau hoaloha malaila, he mau hoaloha kekahi nou e kuu haku, a he mau hoaloha ko ka U'i Mabela maluna olaila. O ka lawe ana aku a Gala Tamela ia Mabela ame kana kauwa wahine maluna o kona moku, ua lawe aku oia kekahi nahesa, e huli mai auanei ia a nanahu aku ika mea kolohe." "Alaila ma o kela mau hoaloha la anei e kau aku nei kou manaolana no ka pono o Mabela?" "Ae, o ko'u manaolana hookahi wale no ia e upu aku nei. I hoike aku au ia oe, ua hele au e noho aku la a piha me ka inaina no ke kanaka nana i kaili aku i ka U'i Mabela, eia nae aole loa o'u wahi hopohopo iki nq ke kau aku o kekahi mau hoopilikia ana maluna ona. Aia maluna oka oneki o kela mokukuna he nui wale o ko'u mau hoaloha, ka poe i noho hana aku malalo o kuu, makuakane i ike a i kamaaina i ko Mabela paani pu me a'u iloko o ko maua mau ia kamalii, a ke hooia aku nei au imua ou, aole loa he hookahi iwaena 0 lakou, i nele na manao aloha no kela kaikamahine, e ala mai ai lakou apau e leupale no kona pono." "Ina he mau mea oiaio kena au e Kikila e kamailio mai nei ia'u, nani wale ka hauoli o kuu uhane!" "Auhea oe e Sa Uilama, ke hoike aku nei au imua ou me ka hookamani ole ina e nanamaka ana kuu inau hoaloha i na hana hoopilikia a Gala Tamela maluna o ka U'i Mabela ame kana kauwa wahine, me ko lakou haawi ole mai i na hoopakele ana i kela mau kaikamahine mai ka ili ana aku o ka poino maluna o laua, e uhaki ana au i kuu hoohiki o ka haawi mua ana aku ia oe no ko'u kokua 1 1 kuu mau hoaloha o kuu mau la kamalii, a he hookahi a'u mea e hoopakele, oia no 'kekahi keiki uuku loa, a no na mea apau maluna o kela mokukuna, e haawi aku ana au ia lakou iloko o na lima' o ke aupuni. Eia mau no nae ka manaolana iloko o'u eku mau nei, no ke kokua o kuu mau hoaloha i kela mau kai'kamahine." Mamuli o ke kuio o ka Kikila mau olelo e kamailio aku ana, pela hoi me ka hoike okoa ana aku o ua o Kikila i 'kona ano hopohopo ole, ua hoolanaia aku ko Sa Uiiama mau manao, a o ia kana o ka pane ana mai: "Akahi au a komo pu aku me oe e kuu Kikila ma ka manaolana pu ana no na ulia pomaikai e loaa mai ana ia kaua. Pehea nae kaua e hana akir ai i wahi e hoi hou mai ai o Mabela ame kana kauwa no ke kakela nei? O ko'u manao eia, oia no ko'u hoouna koke ana aku i kekahi kauoha i Nukakela, kahi o kekahi moku manuwa e ku mai la ilaila, e holo mai a hopupio i kela moku, o ka'u alahele wale no ia e manao nei." (Aole i pau.)