Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 19, 7 May 1915 — HE MOOLELO NO MAGARITA RADIFE A I OLE Kuu Momi i Nalowale. He Moolelo i Piha me ke Kaumaha Mamuli o ke Kuhihewa. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAGARITA RADIFE A I OLE Kuu Momi i Nalowale. He Moolelo i Piha me ke Kaumaha Mamuli o ke Kuhihewa.

"Ile liiaole maoli ke akamai ame ka maalea o kela kaikamahine i ka hoohei ana i ka noonoo o ka'll kaikamahine, a i kela ame keia la, e loli ano e ae ana ua kaikamahine nei a'u o ka liele ia o kui. (irace, a like loa me kekahi kaikamahiiie hebe loa, ka mea nana i hooi ae i ko'u aloha iaia, me ka nui fioi o ko'u mahalo i ka mea nana i hoano hou ae iaia. "la mahalo loa au i keia kaikamahine a'u i hoohalike aku ai iaia me he ānela la, a elike me ka loihi o kona nolio ana mai malōk< o kuu home, pela iho la ka*pii mahuahua ana ae o ko'u hoohihi iaia. nhikj i ke aloha okoa ana, elike me ke aloha o ke kane no kana wahine. "Xo ka hiki ole ia'u ke hiina iho i kela aloha, e oiliili mau ae ana iloko o kuu pnuwai, a i ka hala ana o na mahina eono, o koiu. noho pu ana mai me kuu kaikamahine, ua noi ōkoa aku la au iain e lilo niai i vvahine na'u, a i makuahine hrti n'o ka'u kaikamahi'ne: o ka mea nae nana i hookalmha loa māi ia'u, o ia no kona olele ana mai, aole loa e hiki iaia ke mare mai 'ine a'u no ke kumu, tri mare kahiko ia oia i ke kane, a ke ola nei no kana kane." "Pela anei oia 3 i hoike aku ai ia oe?" wahi a Likeke, me ka hek o kona helehelena a haikea. Iloko o Likeke i kela manawa, tn ho<»iaio loa iho la oia, o Magarita nō keia l<kikamaliine a Sa Harob e ho : ke aku nei i kona mau ano niaikai he hui. "Ma kana mea o ka hoike ana mai ia'u, ua mare o'a i ke kanea o ke kanaka ana i mare ai, oia ka helu ekahi o na kanaka ino loa maluna o ka ili o ka honua, a i holo maluika oin i pakele ai mai iir kanaka nei mai." Lohe koke akn lā ua o Sa Harola,' i ka nui ana iho o ka hanu t Likeke. me he mea la ua kamailio ae oia i kekahi n'iau huaolelo, a 0 ia ka Sa Harota o ka ninau koke ana mai: "Heaha ia mea au e Likeke o ke l<amailib anft mai la?" me kc ake ana mai e ike i ke ano o ko Likeke helehēleha, ua huli e akn la nae ua o Likeke i kahi o ka puka aniahi e hamama mai ana, iif kona makemake ole, e ike ia mai ke kuilahihi o kona helehelena e kona hoaloha. "Aohe a'u mea i hoonuka aku nei, e'hoomau aku i kau hoike rna mai tlo kela kaikamahinē?" i i)ane mai ai o Likeke, me ka huli <.le mai nae a nana i kona hoaloha. "Aole no he nui o na mea i koe a\i' e kamail'o aku ai ia oe. Mahone iho o ka hoole ia anā mai o kau noi» anie ka lohe ana hoi, ua mare nuia ia kela kaikamahine. ua nonoi aku la au iaia e huikaln mai ia'u, a oiai no hoi ua haulehia āu i ke aloha kulipolipo nonn 1 oi aku imua o ke aloha no ka'u wahine mua, he-hana nui no ia a'll o ka uumi ana me ka hoomilnawanui no kekahi manawa loihi. "Xo kela noi ana nku 'a'u iaia e mare mai me a'll, i ktipu koke ai kona manao e hanlele niai i ka noho haiia aha malalo o'u, aole nae o'u ae iki i ,kana noi, aole no ko'u makemake e noke aku i kn hoomano i ke noi ana iain 1 wahine na'u, aka 110 ko'u hilahila niaol' i ka mea a'll i hana aku ai maluna ona, a i hapa uvvalo ae no hoi ona, akahi no oia a aC mai, me kona huikala pu ana mai no hoi ia'll "Lloko o keia manawa. i loohia iho ai kuu kaikainahine me kekahi nia'i kunilikii. a o ka honena. o ia no kona kaili ia ana mai a*r aku, a koe hookahi iho la an, m? keia ao, e hakoko aku riie na ine.'i h* mii 'o keia oli ana. Ua .aneane e hiki o!e ia'u ke hoike aku ia oe i ko'n ano maoli iloko o kela manavVa, koe wale no ka hoino aku ! ke AV-Ma. a make koke aku au. "t r a hoohala la e a'll na po loloa. me na la wela, ma ka aoan r ka moe o kuu kaikamahine, a malaila, i loaa ai i kuu uhane ka maha, tna ka hoolohe aria i na olelo oia ; o.iuTi kela kaikamahine ma." akahi 110 au a ike iho ia wa, he mea nui k? ke ola, a mai ia manawa mai. i n-'na mau aku ai au, aia he mannplana e loaa ana i kekalii kanaka nono. mahope iho o kona haalele ar?a mai i keia ao inea. "Mamuli o na a'o ana a" kela kaikamahine, tia konio IoA ma' Vana mau olelo hoolana iloko o kuu uhane a mahope o ka pili ana iho o na maVa o Htu Omee' no ka manawa hbpe loa. akahi no a hik ; ia'u ke ike akli. aia he ola hou ana ma kela ao; a ia'u i hoomoe aku ai i k*Mi mea aloha iloko o ka lua' kunanau. ia wa i hoohiki iho a au, e hoano hou au i kou ola ana. a e haalele i ka auwana ana o kn nooono m* 1 na hana hua ole o Vn pouli. "Ua niha inaoli no kuu uheine i kā ehaeha no ko'll ano iho, a n«kn" Vaikar" , ahine, he manaolana ko'u. ua komo aku oia iloko o kah' mahn ua lilo no kona make ann i ni'e no'n e hauoli ai, he oi paha ia inamua o kona rohb mai iloko o nā hana hoomaewa a kn ma'i 1010 nialuna ona. Me na olelo oluolu loa, mē ka haahaa 110 hoi ptne kena mau ano maikai h» uui. e hiki ole ai ia'll ke hoonoini i kuhikuhi mai a oi Mis» Melefeka i ka nomn'kai e loaa arti ia'? ke kan aku ka'u nana ana nlalunn o ko kakou Makun. iloko o ka lani me nana t ole i ka honena.e halawai ann me a'u ma"keia ao/ "l r a lawe ? a aku ka'll mau mea *loha mai a'u aku, oka meri wa!e "o me a'u i koe iho. o ia r»o Vo'u niau ano lalau. a oiai au • ana maluna o ka helehelena o kuu kaikamahine. e nal~ r"i ana an i ke ano o ko'u ola ana nku, ia wā i pa-e mai ai ka a'oha o M'ss Melefeka ikn i aiia mai; . "E kuu hoaloha.' walii ana me ka pahola- ana mai i kona limr inma o'u. 'lla ike no au he nui na mea na lakou e omilo i kr 1-nkou ola ana. a ke ninau akn nei au ia oe. he mea no anei oe 1 kn lawe ana mai'l ni nua i me. a hookonno aku mnloko ,o"na wai hir'ln' me ka manao. he mea ia e Voi« hou aē ai? Ina aole oe i ike i kei? mea, ala'l» ke hooia āku.nei au imua o«i. e hoi-hou mai ana kela nia 1 ' -"a a i ko lnko" ano nina. ke uhaki nne oe i ke kuau o ka nua He mea maikai ole keia i ka nana aku, a he mea kohu ole no hoi kn rhaki ana i ke kuail o ka pua i nialoo, o ka mea kamāhao nae, i- no I a nioliala hou ana ae oka nua a l : ke nu me kona ano mua Feh no ke ano oko kakou ola aiia. I ko kakou wa e otno ai ilokr ona hoao he nui, iloko ona noniliV ; a aiVie na r>oino tia Man-M mnn* no kakou, aohe waiwai i koe e ola aku ai aka he hann maalahi nn nae no kakotf ke ala ana ae a kn maluna o Ve ola hou mamu:' o ke aloha o ke Akua. a malalo o Kana mau ana, r lopa J»na ia lakou he ola. i oi ae ka maemae anie ka maikai mamu.« 0 ko kako'i manawa kahiko. " 'E Sa i hoomau hou māi ai no oia i ke kamailio anu omilo maoli no ko'u ola ana, he aneane hoo v ahi makah'ki ne r-'' 1 halā, aka ua kono .ia mai au. e malama i ka hoomannwanui. r 1 Ve ; a manawa. o : ai kē nana aku no au i keia uee ana akinme k? loa, e kalwale ana hoi au mai kou mau hoaloha mai. a' a wa .hoomama ia mai 110 kuu noonoo ma ka ike ana iho, e loaa i?'u o'a maemne ana. māmuli ma' oka ike ana ina ehaehn 1»»» ntli. Aia kakou a komo iloko o na hoao he nui, alaila oili mai kakou. he noe i hoano ho»i ia.'" "Ua h*alele koke mai no o ; a i ko'u home. aka o keia iho ln \-o o hoolilo in ana i kanaka ano hou loa, ma o kela ka!1 ~«r>ah :r,n la: uft hiha hdwa loa aku au imua ona lani, ake hooia nei imua ōu e kuu hoaloha. ke naa nei kuu manao, e lilo ana an i keiki hoolohe na ko kakou makuā ma ka lani.

" 1-* kuu Momi nalowale!" i noke okoa iho ai o Likeke i ka uwe haalo ulo 11, o:ai na inimi aku oia me ka hoōmanawanui i kona aloha 10 Magarita, a 110 ka hiki ole, pela iho la oia i hookahe okoa aku ai i kona mau waimaka. na mea mai anau a Sa Harola e kamailio aku ana iaia, 'aole loa ona kanalua iki, o kela kaikamahine o ka hoea ana aku a noho me kona hoaloha. ka mea a Sa Harola, i hoohalike ai jne he anela !a, o kana Momi aloha no ia, ka mea i haalele aku i kona man hoaloha ame kona ohana mahooe, a o ka mea hoi 'nana i hoolilo uai ia Sa l-larola i kanaka ano hou ioa. MOKUNA XXIII. t Owai keia mea au e kamailio mai nei e Likeke? Heaha keia ikana nui nana i hookaumaha aku i kou puuwai,'' wahi a Sa Harola ne korvi ha'oha o i ka noke o Likeke i ka uwe. Aole o Likeke'i pane koke aku i na ninau a kona hoaloha, oiai J ia hele maoli oia *a piha me ka ehaeha, mamuli o ka hoomanao ma iho, eia ka q ka mea ana e ake loa nei e loaa iaia, maloko o a o *reia rumi a laua e noho nei kahi i hoohala ai i kekahi manawa. *i no kona t?ane ole aku. me ka hoomau pif no hoi i ka uwe ana, un iinaft hotl maila o Sa Harola iaia: "Mai kanalua iki oe i ka hoike ana mai i kou mau pilikia apau mtia o u e Likeke. Ua hoomaopono au i ke kaumahā maluna c kou helehelena ma kela manawa o ko kaua halawai hou # ana, aole nae he maopopo iki ia'u o ke kumu, a m'alia o Tiiki ia'u ke kokua aki* •a oe, pela au e uwalo aku nei imua ou, e hoike mai i kou mau pilie'a apau." i "Fia kela kaikamahine ihea e noho nei i keia manawa ? Eir 'im ]\fomi ihea, ka nona ka moolel 0 maemae au i hoike ma* v ei iau?" wahi a Likeke me ka leo haalulu, me ka hoioi ana ae he na waimaka mai kona -ma'u lihilihi ae. "He momi anei kela kaikamahine nau? Aole he maopopo ki'ia'u o kau mea e kamailio mai nei e ikeke." "He Momi laa oid na'u. a owau wale no ke kuleana iaia, aole i kekahi mea e ae. Mamuli o ka moolelo au i hoike mai nei ia'n •ia maopono loa aole kela he wahine e aku, aka o ka mea ia i lan -> lilo mai i wahine mare na'u. a i ka minuke hooe loa a'u i moe 'ihane mua ole ai, ua kaili ia aku la oia mai ia'u aku, m n muli o na hana a ka enemi; a ke niraii aku nei au ia oe. eia oia il'.ea i keir: nanawa? K hoike mai! He pono oia e loaa ia'u!"' "Auhea oe e kuu Likeke, na ku a hehena mac»li kou noonoo' Ke manao nei au, ua kuhihewa loa oe, aole kela 0 ka mea au e Vana nei he Momi nau. E hoike mai hoi paha i ke ano o ka pilikin i loaa ia de?" x "Ma lin mea a kela kaikamahine i kamailio mai ai ia'u. \ia mar< ia oia i ke kane, a i mahuka oia mai kela kane mai, pela iho la oi.-i : hoea mai ai a noho hana me a'u. O kou kumu e Likeke o ke kuhihewa ana, o keia ke kaikamahine i makaukau loa e lilo aku i vah''p n?u, mamuli 110 in o ka uluahewa o kou noonoo." "Aole loa au i kuhihewa iki, aka ua hoike aku au ia oe i ka mea oiaio loa,«aia oe a lohe pono aku i ka oiaio, ia wa oe e ike iho ni, o keia no kuu Momi makamae, a'u e noke nei i ka huli me kn lauaho ole; a i kaili ia aku ai hoi. mai a'u aku, malaio o kekahi o liana ena haah?a loa. i hana ia mai ia'u, e ke kanaka a*u i kapa nku i iaia he hoaioha pilipaa loa no'u." Ma keia wahi, i hoomaka aku ai o Likeke e hoike i ka moolelo e pili ana i kona mau la or>io ana £ hele ana i ke kula; kona hui ana ine Kikeka. a lilo ai laua i mau hoaloha.*kona huli hoi ana mai ke 'eula aku a hookamaaina me Magarita, ko laua hoonalau ia ana. anie ' e apuhi ia ana o ko laua mare, ma o ka hana kolohe a kona hoa ioha. Ua hua'i pau aku o Likeke i na mea anan, e pili ana iaia iho •>me Maearita. me kona luina ole iho i keUahi mea, a iaia e hoike ikn nei i kona nioolelo, aia o Sa Harola Hoōlohe mai la me kn 'ielehelena i p*'ha i ka luuluu, no kona hc>al6ha, a o ia ka ua o Li'*eke i ninau akn ai: % "Ma keia mau mea aoau au i lohe maii la. e kanalua ana £ne : ie no ke kati ana mai o kekahi haawina Wo'iko'i loa maluna o'u: r Te wah' mea ano ole anei keia e hiki ai ia'u ke hooooina me ka -naalahi? Ua oi aku ka ehaeha, ke kaumaha ame ka luuluu i loa' 'a'u, mamua o ka mea liiki ia'u ke hoike ku ia oe, a ua lilo ia i kumr •■'oomailo i kuu kino. e ku a ma'i maoli ai no au i keia manawa." "Akahi au a olelo aku ia oe e kuu hōaloha, ua ko'iko'i io kr '-aawina hoo'-aumaha i kau aku maluna ou; a ua hooniha niai ho ; oe ia'u i ln me ke kahaha ma na'mea au o ke kamailio ana ma : nou iho. He-mea oiaio anei, o keia Melefeka amr '-au Momi nalowale;. he hooknhi no laua? Ma,na ano apau au i MoakaKa mai nei. ra hoopau loa ia ko'u mau pohihihi apau, o u?' '-aikamahine hookahi nei tlo kela." "Ua maooooo no anei ia oe'kom wahi e loaa aku ai.ia'u ke hul : iku iaia?" i hosfhau. hou aku ai o Likeke i ka ninau ana. "Aole'au i maonono i kona wahi e noho nei i keia manawa T aia i haalele mai ai i kona noho pu ana me a'u, ua hele aku o ; a n 10110 h-ma me kekahi ohana lie mau mile ka mamao mai ke kula'iakauhale nei aku, aole nae au i ike hou iaia ma ia hope mai ahik ; Vale i keia manawa a kaua e kamailio nei nona. "He hookahi mahina a oi i hala ae nei, ua hoouna okoa aku k* ni i kekahi o ka'u mau kauwa, e lawe i na huaai ame kekahi mania oloko o ka'u malanua na kela, kaikamahine, na hoihoi hou 1nai nae ia niau mea apau, me ka oleio ana mai o ke kauwa. na oan 'n na puka o ka hale, i manao ia ai, aia malaila o Magarita i nolK ii; a ma o na mea a'u o ke koho ana, nie he mea la, ua hele ak' )ia no kekahi Vvahi okoa, me kela ohana." "He mea pono' e lona oia ia'u! Ina no he hookahi a'u manaw » koe e ike hoit aku ai i kona mau maka, ua lawa ia, mamua o k: uluku mau o ko'u noonoo no ka ike ole iaia, e ku a hehena maoli 11 au, kohu kanaka opulepule,'- walii a Likeke i hooho ae ai. "Auhea oe e kuu hoaloha," i pane mai ai o Sa Harola, me Va nna ana mai ma ka lima o Likeke Binahome. "Ke manao ne•iu, he noonoo lalau wale no keia ou, au e ake nei e ike i kela kai kamahine. Ina no kona loaa aku ia oe, heaha iho la ka pomaikai, ® loaa i kekahi o olua? Aole anei o kona ike hou ana mai ia oe, n -ho» oe ia : a. he kumu iho Ja ia e hooi ia aku ai na hookaumahn tna maluna o olua pakahi? "E hoomanao oe e kuu poaloha i keia mau mea oiaio loa pene-. • T . 7 a mare aku kela kaikainahine me kekahi kanaka okoa loa, ) kona manno nonoi. o kela mare ia ana, ua ku ia i ke kanawai, n Mike me ka loihi o ke ola ana o kela kanaka, pela no kona kuleana ian ia Mao;arita. Ma ka'u i na ano o kela kai kamahine, ua paa maoli kona manao, e hiki ole ai ia oe ke koi hoo nano aku iaia, e hookomo aku i kekahi palapala hoopii oki marc 'mua o ka aha hookolokolo. "Mamuli o kona manao ponoi, me ka hookikina ole ia aku, i ' u aku ai oia imua o ke kahunaoule, a haawi aku la i kona ae e Hlo i wahine na kekahi kanaka e loa ana i aloha ole ai. a o ka mak'* wale no ka mea nana e hookuii ae iaia mai kela hoohiki man. Aol« o'u manaoio, e ae mai ana oia e imi aku i na alahele e loaa ai iair Va nohona hauoli ana, ma o ke ku-e ana ākn i kana hoohiki imua e Ve Akua." "E hoomanao hoi p'aha oe e Sa Harola, ua alako wale ia aku nr Vela kaikamahine iloko o kfcla mare kolohe. mamuli o na hana anuhi i kona wa i ike nono ai i na mea oiaio anau, aole o'u kanalup '•ki, no kona maliu mai i na a'o ana aku no kona pono i keia mauawa." / . "He mea oiaio no kena au e hoakaka mai nei e L ; kek|, aole "ae in i lawa. no ka ne' ann mai o kekahi aha hookolokolo 0 *0 ka kou aina, e liookaawale ia ka .wahine mai ke kane aku ana i mare ai E hoopau loa oe e Likeke i kou manao huli aku i kela kai-

kamahme, ine he mea la, aole no ona makemake iki <? ike ia nMi ~>ia e kona maii hoaloha, no ka mea ina he manao kekahi iloko on.\ ")ela, na huli hoi kahiko oia. imua o kona kaikunane. E manaoie mai ia'u e kuu Likeke aloha, e wiiho malie al&i- nq oe iaia p<;la. ne aau hoola ia no kona puuwai i hoehatha ia; 0 kona hana ana aki: i na hana ku i ke aloha, e kokua ana i ka poe ilpko o ka pilikia. 'iana ia e hoonalonalo aku ana i na aoao maikai ole o kona ola an**"Alaila heaha iho la ka r u mea e hana ai? Ua waiwai ole maon '<o'u ola ana i keia manawa! Ina au e ike hou aku ana iaia i h**s- - manawa i koe, a lohe aku i kona leo e kamailio mai ana ia u, ,ta oi aku ka hanoli o kuu make ana malalo o kona mau wawae, mamua o ka hoehaeha mau ia o kuu noonoo iloko o na la apau o <o'u ola ana aku." "Eia wale no ka mea nou e pono ai, e hele koke oe i ka hana, 1 e hoopau i ka noho wale ana. Ina e loaa ana he hana na kou īoonoo e hooikaika ai i ka huli ana, alaila e nalohia aku ana kau nau hoomanao ana no kela kaikamahine, a e pau ana hoi kou ike ina iho ika ehaeha. Ua hala okoa he makahiki aoi ia oe oka ae ina aku e noho mana mai na hookaumaha ana maluna ou, a o ka 'iopena nae i loaa mai ia oe, ua hoomahuahua ia ae kou mau ehaeha. "Ua loaa pu no na manao ehaeha i kela kaikamahine» ua hoao uae oia e hookomo aku iaia iho ma ka lawelawe ana i kekahi haiia, i ua hooinama ia mai kona mau manao lu'uluu apau, a o ka u ia e i'o aku nei ia oe, e lawe mai i na hana a kela kaikamahine, i kuiliu 'ioohalike, a e koho oe i mea nau e hana ai. Ina i hiki i kela kai- ' amahine ke lanakila maluna 9 kona mau kaumaha apau, no keaha •nai ke kumu e hiki ole ai e loaa pu ka hauoli ia oe?" Lulilulf wale ae la no ke poo o Likeke, me he mea la, e hokke iku ana i ka aneane e hiki ole iaia, ke lawe mai i kela mau a'o ann \ hooko aku, a o ia ka Sa Harola, i hoomau hou mai ai i ke kainailio ana: 1 "E hoomanao hoi e kuu hoaloha, owau pu kekahi i aloha aktt i ' ela kaikamahine, oiai o : a e noho mai ana iniua o kuu alo, he aloha l ioi e hoolilo ana ia'u i kanaka pupule, eia nae, ia'u i ike ai, aole he manaolana no ka panai ia mai o kela aloha, ua waiho aku la uu ; ko'u mau ehaeha apau imua o ka Mea Kiekie loa pela iho la i 'oaa ai ka maha ia'u. E Likeke, o ktl\t aloha nou ame ka makee no kou pono, ua oi aku ia imua o ko'u aloha no kuu kaikaina pc>ioi, a ina no eia iloko o ka kuu lima ka mana e hoihoi liou •nai ai i ka hauoli ia oe, a e hoohui hou ia olua i kahi hookahi ;\ta nakaukau loa au, e hana aku pe}a, aole nae he hookahi wale aio nea nana e kokua mai 1 ko kakou mau kaumaha apau, o ia ko ka'eou Makua ma ka lani. He mea ka'u makemake nei e kamailio. iku ia oe, pehea la, e apono mai ana paha oe, aole paha?' i Xoho pono mai la o Likefke iluna, a nana aku la ma māka o kona hoaloha. aole nae he ninau aku aka ma kona mau maka na?, aole e hoohewahewa ia, ka. nui o kona iini e lohe aku i ka mana<. 0 Sa Harola, no kekahi mau mea e pono ai oia. Ua hilahila maoli o Likeke no kona mau ano iho, mahona o kā lohe ana i na hoakaka a Sa Harola, no na alahele a Magarita i lawe ae ai no kona pono iho. "He misiona ano nui loa kekahi a'u e hele aku ana e hooko,' 1 hoomau hou aku ai o Sa Harola, me*ka ike ana aku hoi aia ka iini iloko o Likeke, e hoolohe mai iaia. "He hana ano nui no kdaj a he ano maikai ole no hoi ,no ka mea he liana ia iloko o ke pohihihame ka naele, a i wahi e hoiopono ai ka'u misiona, e noi aku ana au ia oe, e ae mai ana anei oe e kokua ia'u ma ka hooko ana i keiii misiona?" ''Ina naha he mea hiki kekahi ia'n ke hana aku ma ko'u aoa<> ua makaukau loa au e kokua aku oe," i pane aku ai o Likeke me ka nui ana iho o kona hanu.

' "Ke maikai la kepa pane au e kuu hoalolia,'" wahi aSa Harola |me ka minoaka ma kona mau papaHiia. "He huakai loihi ke wa- • 'iio mai nei imua o kuu he huakai huli 110 kekahi mea pohihih!, no ka hele ou ana ma keia huakai hele. nela iho la au i makemake ii, ooe mi kekahi e hele nie a ? u malia e lilo ana kau mau olelo a'o. : mea kokua nui mai no ka hooko ia o kela misiona pohihihi. 1 "I mea nae e maonopo pono ai ia oe ke ano o keia hana, iho ">ono ia'u ke hoike aku ia oe i ka inoolelo e pili ana no kekahi ohana. Elike me ka'u i kaniailio mua aku ai ia oe, ua mare aku au i kekahi wahine Palani; a o ua wahine mare la au, oia hookahi wale iho ine ke keilei a kekahi o na hoahanau ekolu, ma ka inoa Renau. "He hookahi o kela mau hoahanau, oia o lakou ka mea i noho maluna o ka aina o ko lakou makuakane. o kekahi hoahanau hoi. ua holo aku oia no Auseteralia, 110 ka huli waiwai ana, a o le kolu o na hoahanau, oia hoi ka makuakane o ka'u wahine, ua noho •iaa oia maloko o Parisa. "O kuu makuahunowai, oia kekahi o na kanaka kuonoono. no ka mea he mau oihana koikoi wale no kana i lawelawe ai, a ma ka •nanawa a'u i mare aku āi i kana kaikamahine, ua hooili mhi o!a i hapa o kona waiwai maluiia o ke kaikamahine. a ina hoi pah;t Ino ke ola nei o ka maua keiki, ina oia ke knleana i ka waiwai o kona makuahine. ; "Iloko o na makahiki hope o ke ola ana o kuu"īnakuahunoWa; ! *a hoi mai oia a noho pu me a'u, a ua make oia, he mau mahinn helu wale no, mahooe iho o ka make ana aku o ka u' wahine. M t •<ona manawa nae i make aku ai, ua hana oia he palapala 'eauoha hooilina, e mahele hapalua ana i ke koena aku i koe o kelna mau wawae mawaena o kona mau hoahanau elua, a ina no ko lann nake, alaila e holo aku malnna o ka'laua mau mamo, ina e ola ana. "Aole o'a i lohe iki 110 kela mau hoahanau ona, 110 kekahi maloihi, a o ka wili mau no hoi o ka ma'i maluna ona, ua hiki | \\e iaia ke huli hoi aku e ike i ka home kahiko o iakou, a n 0 kn ike ana aku no hoi ika hopena o kona ohana. Maloko o kela palakauoha hooilin&, o\yau ka hoko kauoha, a ina nei no ka neie 'oa o kela mau hoahanau, aole a laua mau pua, alaila e lilo holooko:» mai ko laua mau kuleana apau ia'u. Aole o'u mākemake i kei;i waiwai, he nui no ko'u mau waiwai ponoi, a no ka hooko ana i ka'n hana ma ke ano luna hooko kauoha, pela au e makemake loa nei e hele e huli i na hooilina i kuleana i keia waiwai, a e kaawale hoi mai ko'u mau lima aku. "He hookahi a'u manawa i holo ai i Palani, no ka huli ana no . na hooilina o kela waiwai. Ua hoea au ma ka home kahiko 0 ka ohana Renau. aole he poe i loaa aku ia'u malaila, a i ole hoi ia, hi kanaka paha i hoonoho ia, no ka malama ana i na aina e waiho v;ale ana. w Ma ka'u noke ana nae i ka .nianu ma kela ame keia wahi, ur< 'oaa mai la kekahi ana, ua make aku kekahi o na hoahanau o kuu makuahunowai, he makahiki a oi, mamna o kuu hoea ina aku ilaila, a he manawa pokole hoi, mahope iho o ka liuli hoi ana mai o kekahi hoahanau mai Auseteralia mai. "Ua nui ka waiwai i loaa i kela hoahanau o Anseteralia, o k.i mea aniki nae, he manawa pakole wale o kona o ke oia ana, ua ukali aku la oia i ka meheu o kona mau hoahanau a elua. "He elua mahina o ka noho ana aku o ka wahine a ka mea o laua i mare ma kela wahi, o kona nalowale no ia, a mai hoomau akt: no au i ka'u huli ana mahooe ona, o ka nui no hoi o ka'u man hana 'ponoi, pela iho Ia i oki pu ia ae ai ka'u misiona, a huli hoi mai la au no Ladana nei. "Aole au i hele hou e huli i na hooilina o keia Waiwai a'u e •>aa nei, ahiki i keia manawa, e'a nae, ua lehulehu waie ka'u rrta:: leka i kakau aku ai i kekahi noe a'u o ka manaoio ana, e loaa mii he mau kokua ana ia'u no kahi i noho ai o ka mea a mau mea paha i kuleana i ka waiwai o ka ohana Reaun. aole nae he pane i loaa mii Ua hookomo no hoi au he mau hoolaha lehulehu maloko o na nupepa, ua like no ka waiwai ole. (Aole i pau.)