Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 47, 24 November 1916 — HOEA MAI KA HOPENA O KA EMEPERA FRANCIS JOSEPH HE MAU LA POKOLE WALE NO KONA O KA MAI ANA Piha Na La Apau o Kona Noho Moi Ana Me Na Haawina Ehaeha He Nui Me Kona Aloha ia Nae e Kona Mau Makaainana [ARTICLE+ILLUSTRATION]
HOEA MAI KA HOPENA O KA EMEPERA FRANCIS JOSEPH
HE MAU LA POKOLE WALE NO KONA O KA MAI ANA
Piha Na La Apau o Kona Noho Moi Ana Me Na Haawina Ehaeha He Nui Me Kona Aloha ia Nae e Kona Mau Makaainana
VIEXNA, Xov. L'L'.—Ma ka hora eiwa o ka po nei i paualio mai ai ka Emrpcra rrancis Josepli, ka inea i emi liilii mai ka ikaika iloko o na la leliulebu i kaahope aku nei ma ke kakela 0 na hoakaka i hoikeia ae ma ke ano me«hou e na kauka o ke alo alii iloko o na la ekolu i hala, ka mea nana i liaawi aku i ka hoomakaukau ana i kn lahui kanaka, no ka nuhou e pili ana i ka make ana o ka Emepera, oiai nae e hoakaka wale ana no kela mau huike meahou, no ka eha uuku ma ku puu, me ka pii o ka fiva, ua loaa mua ka hoomaopopo ana ua hoea aku ka Emepera i na makahiki e lilo ai kahi ma'i liilii ke kau iho maluna oua i mea hoopoiao. ►> f«-aenn o oa moi apau i nohf> hoomalu maluna o ko lakou mau aupuni iho. ua manaoia ,o ka Eniep6ra Francis ka me& loihi loa o ka (īoho hoo malu ana. 1 ka manawa he umi-kumamaiwa viale no ona mau makahiki, i pii ae ai oia ma ka noho kalaunu o Aukulia, n hope o ka haalele ana aku o kona makuakane hanauna, Ferdinand 1., i Dekemaba 1848, a o kona make ana i keia Ja, ua piha iaia na makahiki he (>S o ka nohoalii ana, iloko o ia mau makahiki apau, me ke koe o na makahiki mua he iwakalua, he Moi Apokoliko oia no Hungary. Ma ka moolelo kahiko. ua nohoalii o Parao no 99 makahiki, pela no hoi kekahi hoike no Hameses 11., ka moi o na Gieek, ka mea i nolio hoomalu no G7 makahiki, elike me ka hoike. Ma ka moolelo nae.i kakauia, aole he noho moi ana i like pu aku ka loihi 0 ka manawa me ko Hapsburg, i pau ibo la ma nehinei, Louis XIV o Palani, ua noho moi oia no na makahiki he 72. l'a noho paa oia maluna o ka noho kalaunu. no ka manawa i oi aku mamua o ka hapa kenekulia. O ka mea 1 ukali aku mahope ona, oia ka Moiwahino Vietoria, ka mea i noho moi no r.a maknhiki he (j4. Kona Hoomalu Aupuni Ana Ua piha ka noho hoomalu ana o ka Emepeia Francis Joseph, me na hana ano nui, eiike no hoi me ka loihi o kona hoomalu ana. Mailuna aku o kona f kulana kiekie, i ike akū ai oia i ka i iho ana o ka Moi o Roma ilalo, ka pii aou ana ae o ka Ēmepera elua, a hulihia, ame ka pii ana ae o ka Repubalika o keia la, maluna ilio o kona mau lehu, ua ike oia i ke kuniia ana o ka lehu eloele o ka aeko Perusia maluna o ka hae o,na Kelemania, ka mea i pii ae a hooweliweli maī maiuna o Aukulia. L'a ike oia i ka hoohuihui ana ae o na mana liilii. a ku ae o Italia iluna nona iho, ua ike pu oia i ke auhee ana aku o kela mana nūi i loaa ia Sepania ma na moanakai elua; ua ike oia i ka wehe ana ae a lapana i ka malamalama ma ke komohana, ame na loli ano nui apau i ikeia maloko o Europa. Kekahi Mau Hana Ano Nul Iloko ponoi o kona aina iho i halav ai mai ai oia me na kulana like ole, me ka nui o na hookaumaha aia maiwaho mai. mai kona manawa o ka pii ana ae ma ka noho kalaunu. Ma ke kaua o ka 1859 me Palani ame Sardinia, ua konoia aku oia e hoolilo aku ia Lombardy ia Italia; mamuli o ka mana o na mea kaua ame ke kuikahi i lilo aku ai ke Duchy o Holstein ia Perusia ame Venice, a ma ke kaua kipi Kossuth, ke kanaka aloha aina Hunk«:aria, ua pakele mahunehune mai oia, mai mahele hapalua ia kona mau emepaea iloko o elua apana. O ka hope loa a o ka pilikia nui hoo-
kahi nnna i hookau nku maluna o k<- | ola ana o ka moi kahiko, o ia no ka pe- I pehiia ana o kana keiki hanauna, a ; hooilina hoi i 1914, ame ka po-lm ! ana ae o ke kaua, ka mea nana i hoo- j komo aku i ka aina iloko o !<e kaiiu 1 ahiki mai i keia manawa. O ka hala- | v.*ai mau o na Aukulia me na pilikia i , kela ame keia manawa mai kn lima mai j o na Rukini, ome ke kono okoa ia ana ' * 1 o kona mau kokua ma ka akau, ūa lilo j ia i ikaika e kau iho ai mnlu- ! na o ka moi elemakule. j No pono oka hoa kanaka. ua oi | ae konh ehaeha ponoi iho, mamua o na pilikia apau. E hoēa mau mai ana na 1 pilikik ma)una ona i ame keia ma . nawa. Iloko o ka 1833 i hoomnka ai na hana hoopoino i kona ola. Iloko o i ka 18(i7, ua hopupioia kona kaikaina, ka. Arehduke Maximilian, mahope ilio j 0 ka hoomaamaa ana ma k<j nno ho | Emepera no Mekiko, e ka punli o ka poe aloha aina ,a ahewaia e make e kn aha hookolokolo koa. a hookoia ka make maluūa ona, me ka nana ole ia niai n ka uwao a na aupuni o Ameiika, EneInni ame Perusia. Ala na Meahuna i ka Luakupapau . Mahope iho o ka mea i hunaia elike ae la peia maluna, i ukali aku ai ka make ana o kekahi kaikamahine hanauna, i puhi ia i ke ahi maloko o Vienna, ua halawai pu no.hoi he kaikuahine me ia hopena hookahi maloko o Parisa; a he hoahanau ka i hoopiholo iaia iho iloko o ka Lokowai Stahrenberg, eia nae he mau poino liilii wale no keia, ke liookukuia ae me na pilikia 1 kau iho maluna o ka hale kahiko o ka ohana Hapsburg iloko o ka 1889, i ka manawa- i halawai ai o Budolf, ke keikialii, i kau akū ai na manaolana o na Aukulia me kona make ma ke ano pohihihi loa, i hiki ole ke kuekaaia ae ahiki i keia la. Aia ka meahuna ke paaia mai la e ka luakupapau no na mea i hanaia ina kela po poina ole, ma kekahi hui hahai holoholona maloko o Meyerling. Ma kekahi moolelo e hoakaka ana ia i ka hahauia ana o ka hooilina kalaunu a make e Baltazzi, he koa kaualio Hun gnri, ka mea i haulehia i ke aloha i ka Baronawahi»e Marie Vetsera, ka mea hoi i hoopiiia aku ka inaina wela iloko o Baltazzi, i ka wa i loaa aku ai ke kaikamaliine me ka hooilina kalaunu maloko o ke kakela o Meyerling, mahope iho o ka haawi ana aku o ka hooilina kalaunu i kana hoohiki, aole oia e ike hou i kela kaikamahine. Ma kekahi moolelo hoi, ua pepehi aku ka hooilina kalaunu i ka makuakane hanauna o ke kaikamahine opio, i kona wa i hele mai ai e hoopakele i ke kaikamahine, a mahope mai, i lnwe okoa ae ai na ipo elua i ko lau& muu ola iho. Aole i pua'i iki mai ka mea oiaio. Ka Piiikia Mahope o ka Piiikia Aole o ka make wale ana aku la no o kela keiki hanauna a ka Emepera FranciB Joseph ka mea pohihihi, aka iloko no o kela makahiki 'hookahi, \ nalowale honua aku ai ke keiki hanauna punahele a Francis Joseph, ka Archduke Johann Salvator, ka hooilina i ka noho kalaunu, mamuli o ka make ana aku o Rudolf; ua hoole oia i kona mau pilikana alii apau ,a holo aku la ma ke ano naauauwa ma ka inoa o John Orth, he kapena no kekahi mokukalepa, aole loa oia i lohe hou ia mah<lj)e mai. 0 kekahi mai o na hooilina pili alii, oia ka Archduke Francis Ferdinand, ua lilo oia i hooilina no ka noho kalaunu, eia nae ua paku'i hou aku oia i ka pilikia maluna o ka Emepera, mamuli o '
O £'RANCIS JOSEPH, ka. Mea i NOIIO Moi no na Makaliiki i Ci nku i ke Kmiono, Kekalii 0 na Moi Loihi 0 Kona N.oio Hoemalu Ana raa Europa, ua Hoea Mai Kona Hopena ma Po/o ka Poalua N"ei. i
kona mare ana aku-ia Sopbie, ke kaunawahine o Cohtek, mai iaia mai i loaa mai ai he ekolu mau keiki ,aole nae e hiki i kekahi o lakou ke pii uku iluna o ka nolio kalaunu. Aole nae i manaoia ua lilo ae la kela n>au pilikia he nui i mea oi akn iloko o ka noonoo o ka emepera hapauea. niamua o ka halawai ana o ka Emepera wahine Elikapeka me ka make ma Geneva, i ka wa i kapaia niai ai ka Emepeia wahine, oia ka wahine u'i hookehi ma Europa holookoa; ua hou ia inai ka Emepera wahine Elikapeka i ka palii ma kona puuwai e; kekahi kanaka Italia anaki i ka 1898.. t Ao.le. e kahiko i makemake ai ka Emepera wahiiie e hookaawale iaia iho, aka nae, ua' innu no ka mahalo ame ke aloha o ka Eniepera iaia, a i ka wa i lawe a»ai ai o ka elele a hoike iaia i ka meahou kaumaha no-ka -hanaia s,na,,Q, ke Jwra-, ima, ia wa i puana ae ai oia: "Auwe, aole loa he mea nana e'lioomaalili mai ia'u, aole loa! "