Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 52, 29 December 1916 — WEHEIA NA PANIWAI O KULANIHAKO'I. [ARTICLE]

WEHEIA NA PANIWAI O KULANIHAKO'I.

Iloko o ka nanea ame ka palaka i hooliloia ai kekahi mau wahi o Honolulu nei i mau kahawai, a i mau muliAvai hoi, ma ke awakea o ka Poakolu aku la i hala, mamuli o ka haule ana iho o kekaihi kuaua ko'iko'i loa, ka mua o na kuaua ikaika iloko o keia mau la o ka hooilo. O kekahi kela o na la kala'e, ka Poakolu nei, aole he wahi hiohiona iki o ka ua, a mahope iho o ke kani ana o ka hora umi-kumamalua, ua hoi aku ka poe hana e ai i ko lakou aina awakea, ia wa i ikeia aku ai na ao eleele e uhi ae ana i ka piko o na kua'hiwi, a iloko o ka manawa o ka haiile mai la no ia o na pakaua, me ka ikaika maoli, a o kahi nae i laki ai, o ia no ka pau koke ana, mahope mai o ke kani ana o ka hora ekahi o ka auwina la. O ke kahawai keia o Kalihi, Nuuanu, Makiki, Manoa ame ko Waikiki, ua hooliloia lakou apau i mau muliwai, oiai nae ma na minuke mamua aku, he lana malie ka wai ma kekahi mau wahi. O na opala e waiho kokoke ana ma kahi o kela mau kahawai, na mea kino apau, ua unuia ae a ahu mokaki ana iloko o ke kai, eia nae aole he mau poino ano nui i ikeia, ina paha no ka lbihi loa o ka ua ana me ka ikaika, ina aole.he kanolua, no ka halawai o kekahi mau wahi me na poino. Piha n& Alanui i ka Wai . Mamuli o ka haule mua ana o ka ua ma wa kuahiwi; ua noho nanea wale ko ke kulanakanhale nei poe, a ia haule ann iho o ke kuaua, hui pu hoi me ka wai mai a na- kahawai, ua hele okoa kekahi māu olanui a lanaia e ka wai. 0 ka poe i hoi i ko lakou mau home e,.ni ai i ko lakou aina awakea, ua hiki ole ia lakou ke hoi koke mai i ka hana; a o na ohua e 'holo ana ma na kaa uwiJa, ua hiki ole ke lele aku m/i ,ka lakou mau wahi i makemake ai, i kau a mea o ltar nui o ka wai ma na alanui, pola hoi ka hiki ole ana i kekahi poe ke kau aku iluna o ke kaa, jnolalo no o ia kumu hookiilii.

Mawaho ae nei o ilakiki, kuhi i ano j pilikia iki, mamuli o ka hiki ole ana | i kahi hookahe wai. ke omo i ka wai i kanianawa hookahi. 1 k'ela m&nawa mua ioa no -o ka wai o ke kahawai i kahe mai ai, ua oi. aku ka ikaika ame ka jiui o ka wai, mamua o ka hiki i ka uuWai lee aku, no ia kumu, na hu okoa ka wai ma .ke alanui Moij e kokoke la i ke alanui/Kalakaua, a kahe aku la iloko o na hale ame ua pa e pili ko-koke-mai ana. < • >• ' * Xo ka malie koke ana nae o ka lia, ua e#ni ikoke »no ka wai, me ka nui ole o na-wahi :i.'hoo'poinoia. O .na kanaka haua-keia oluoa o na kaa uwila, e laa na kiakafa ame ka poe o»hi dala, i hele mai i ka :h«Tia i-ka wa e haluku'ana ka ua me ka: iknika, ua kono okoa ia aku lakou e wehe i na kamaa, a hele mai iloko o "ku wai, pela wale no e hoea ai no kahi o na kaa uwila, no ka lawe ana ae i ko lakou mau wahi o ka hana, a hoi aku hoi ka poe m(ia e lioomaha. Piha na Waapal*awal'a i ka Wai Ma ka nuku ae nei o ke kahawai o Nuuauu, k«hi'i niaa i ka hoopaaia o na waripa lawni 'a o na Kepani, i ka manawa ā kahe mai ai ka wai, me na laau, ka opala, -ua loaa pono aku la kela mau waapa i ka< ikaika o ka wai, a oiai, \ia kupono loa kela mau waapa ma kahi o ka wai e kabe aku ana, ua piha okoa ua mau waapa la i ka tvai, ahiki i ke piholo' ana o kekahi, me ka paa ana malalo o ka' uwapo. Mālaila, kekahi waapa Kepani hou loa, kaihi i ku ai ,a e hoomakaukauia ana e hookomo i kekahi enekini hou maluna ona, i ka wa keia i kahe mai ai oka wa;iy -i-ka ia ka waapa eka wai 1 o <a ia nei, aka nae āa.' haule ana no o ka enekini iloko o ka -waa.pa, ua oki koke ia ke:kaula> a lilo aku 'la ua waapa nei i ka wai,>a pili ae ma kekahi o nn uwapo nle-ka poino ole. ! Ka Ua o Nehinei He kou no hoi o ka ua wale no kela i ikoia ai ka ikaika, eia iho ka hoi ke* kahi ikaika, ma ka po ana iho, a ao wale o nehinei, a mamua o ke kau ana 0 ke Kuokoa i ka papapa'i, aole i lo.heia mai ka nui o na poino a ka ua i hana ai ma kekahi mau wahi, me ka hopohopo ia no nae, aole i nele ka halawai o kokahi mau waiii, me na haawina maikai ole. — LONDOX, Dec. 27.—He kikina la ku« laia maluhia loa keia maloko o Enelani 1 keia makahiki. Ua hookaumaha nui ia ka lahui e ke kaua nui weliweli a ua loaa' ka manao i ka hapanui o lakou m& he mea la e papaia mai ana ka lakou lioike ana ae i na manao ohohia kulaia i maa mauia. O ke Kalikimaka i keia makahiki ka oi aku o ka maluliia iloko o ka moolelo o ke kulanakauhale. Oka hoomakaulii ka huaolelo lohe mauia ma ka aoao o na makaainana-apau. Hookahi wale no mea ano nui i ikeia oia ka hoohauoliia ana aku o na koa.