Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 22, 1 June 1917 — HUAKAI KAAHELE I NA MOKUAINA LIILII O KA HEMA [ARTICLE]

HUAKAI KAAHELE I NA MOKUAINA LIILII O KA HEMA

(Hoomau ia Mai Kela Pule Mai.) "Papaf Dou't you go too long bj* by I hungry." Auwe! he keu aku a ka ehaeha o kuu puuwai, uumi wale iho la no i ke aloha keiki/ na ka waimaka no e hele, he mea oiaio no ia iloko o keia mau la hope o ko'u ola ana, o ka'u mau keiki wale no ka mea nui loa hookahi iloko 0 kuu puuwai, oiai laua e holoholo mai ana imua o ko'u alo, hauoli no hoi ka maka ame ka puuwai ke lohe aku i ka poe i kamaaina ia'u ame ka'u mau keiki e olelo ana: "0 na keiki kela a Kane, o ke kaikuaana no me kahi kaikaina he noho malie ke kaikuaana, o kahi uuku iho la, he piha kolohe kela me ka eu, aole 1 kana mai." Ea, malia he eu a kolohe wa liilii a pela no hoi paha ka'u wahi eu, a he noho malie wa liilii nae paha, a nui ae a loaa ia Kapo, ka mea iaia ka Paluna lele poniuniu o Farani, ke kamahuieu nui ae he okoa ke kulana o ke kanaka, hoi o Maui ka mea nona ka oi o na mokupuni, o ka lilo no ia o ua hilu noho malie nei a Kane i eu. i kaeaea umeume pukaaniani, o ka paa ole no ia ia kaua e kuu hoa heluhelu ke hopu aku, no ka mea, aia kela i ka lapa manu ole, aohe e loaa i ka lalau lima aku, me ka lou e loaa ai, he mea oiaio ia ke pii ' ae nei laua mau la o ke kanaka u 'i e hiki ole ai ia'u ke paa aku no ka mea, o ko laua kuleana no ia, a o ko'u mau la hoi, £a kau kapakahi ka mahina, ua hapa'upa'u ke aho a ka iawai'a paoa, c hoea mai ai hoi ka la e nakanaka ai ; na kukulu o ka hale, e i iho ai au ia'u j iho, aole au i oluolu i keia mau mea, no j keaha hoi, no ka mea, ua elemakule ua , nakanaka na kuli ame na wawae, ua papalua ke koo o na hale i ole e hina i j ka makani, na nei mua aku hoi ia e j nana, no ka mea, eia no au ko'u mau la kanaka u'i, ke lana nei no ke koko, oiai, he aloalo kuauna au no Hanalei, he opu kala hoi na ke aloha. ' A o ia ka'u i kaukau wāle ae no ina ahe laumakani o lee kukulu hikina e pa kolonahe mai ana. E ka puuwai o ke, alionui e, E hanai iho hoi oe i na hunahuna a ke aloha i | ka'u mau keiki, no ka me.a he liilii loa I laua, oiai, eia hoi au ke au hou nei i ke kai, i ka moana nui kai hohonu o ka Pakipika, kahi hoi a'u i honi aaau ai i kona mau inea ame na hohiona hooweli- J weli o na ale ahiu o ka moana ame ke j kualau, ka makani heleuluulu o ka mo- j ana, ame na paka ua nunui o ka Hooilo he mau mahakihiki loihi i kaahope ae nei, mai ko'u mau la opio wale mai; a 0 ka mane'o no o ka ili i ke kai, a koi ana no ia'u e au hou i ke kai, me ka j naua ole ae no na hiohiona weliweli a'u 1 kamaaina mau ai, a e hoi hou hoi i ka ehu me he moi la, kaomi naalie iho hoi ikau e kuu Solomon i ka iniai nisi malie,

Ma ia anoano li'ula a ka L/uke e pahee malie ana iluna o na ohukii ale, rae he nene aukai la i ke kaomi maīie iho a Ua makani kau aoao, kani mai la. Ua bele o ka liora P> p. m. kauoha mai la ke kapeaa ia'u e hoakoakoa i na luina, ke leuke ame ke kuene mahope, no na oleloa'o mai iaia mai, ame na kauoha ame ka mahele ana hoi i na uwati elua, oiai he walii rula maamau no keia no na alahele moana. He oiaio, ua akoakoa aku la makou apau mahope o ka moku, a hoomaka mai la kela e a'o i na aela, ke kuke ame lee kuene, i na kanawai holomoana o na kai hohonu a pela hoi me na kanaka apau a na aliimoku e haawi ai ia lakou, a ina Jakou e ku-e a oi aku mamua o ka palena, e hoopaa ia no ka mea hewa i ka hao, a o ko'u ike ana keia i ka ike o keia kapena i ka olelo Tahiti, no ka mea, he malihini loa au iaia a pela no hoi oia ia'u, eia nae ma ka hana he like ko maua ike a oi ae no au ma kekahi mau mea pili i ka hana o na hemahema apau o ka moku, o kona oi wale no ia'u he ike hooholo moku kona no na kai hohonu ame na aupuni mamao, o hoi ka olelo tt ka haole he na.vigator, he ike nana la, ka latitu hoi ame ka lonitu kahi i waiho ai o kela ame keia paeaina, a pela hoi me ka maopopo o ka loihi o ka moku e holo ai i ka moana a ku i ka aina; a na kekahi mea i kamaaina iaia i hoike aku, owau kekahi o na Hawaii makaukau i ka holomoku, a pela oia i kii mai ai ia'u e holo i malamamoku nona, oiai nae he wahi ike ipuka hale ko'u ma na kai wale iho no o Hawaii nei, o keia hoi no na kai hohonu tausani mile a oi kfi mamao, malia, e loaa aku ana ia'u keia ike ina e a'o mai ana keia haole ia'u, ke loihi ko'u noho pu ana me ia. Nolaila, i ka pau ana o kana,mau olelo a'o ame na kauoha i na luina, kuke ame ke kuene huli, mai la oia a kamailio ia'u, "O oe me a'u na alii me na haku o keia moku, o ko kaua mau kanaka o ia keia poe kanaka, o ka'u kauoha, oia aku e hooko ai, a e hoolohe mai hoi oe ia'u a pela hoi au e hoolohe aku ai ia oe, a e hele kaua malalo o na kanawai holomoana o ke kai hohonu, o ia hoi, deep water," ae aku la au nae ko'u hooiaio, ana aku iaia e hooko ana au elike me kana mau kauoha, a hoomaka mai la oia e mahele i na uwaki elua, penei: He eha hora o ka uwaki hookahi, o ke ao ame ka po, a he elua hoi hora o elua keiki kuhoe o ka uwaki, no ka mea, he eha wale no wahi sela a he hoo-

kahi no hoi o maua alii i kela ame keia uwaki like ine ekolu o kā uwaki, a o maua hoi o na.ālii he ewalu hora pakahi e hoomaka ana mai ka hora a. m. a hora 2 p. m nolaila, he elua a maua uwaki e malama ai i kela ame keia manawa, a lawe ae la qo hoi au i ko'u 'mana o ka hoōholo ana i ka moku ia manawa, no ka mea, o ka'u uwaki ka mua a ua kapena nei i haawi mai ai, ma ia anoano liula no hoi a po he maikai wale. no ma ia po no hoi a ao ae, he hookahi no, ano o ka maleani a pela no hoi me na ale o ka moana. Nolaila o ka Poalua keia, Aperila 3, aole no makou i mamao mai ka Paeaina Hawaii nei o kakou, pia nae, aohe ike ia mai o Oahu nei, o Hawaii wale no ame ke kuahiwi kilakila o Haleakala ma ia la no hoi a po, a ao ae kakahi* aka nui o ka Poakolu, Ap(\rila 4, pau mai la ko makou ike ana i Va paeaina nei o kakou, koe wale iho no o Hawaii i ka oku ae i ka ilikai ma ka aoao hema o makou me he manu kaupu hefiiale la no ka moana, a hoomanao ae la au i keia wahi o Mana, Maui. O Kauiki, au i ke kai, Me he manu la. ( Ma ia kakahiaka no hoi, hoomaka mai la ke ano oolea o ka makani ame ka ooloku o na nle hanupanupa o ka moana, no ka mea, e loli mau ana ka pa ana a ka makani i kela ame keia elua hora, mamuli o ke kuakualau, ka makani nu hele hoi o ka moana, no ka mea, he E. no ka makani, eia nae e loli a? ana oia a E.S.E. a S.i,.P.E. he makani nou pololei mai keia mamua o ko makou alahele, oiai, he S.S.E. ko makou ihu e alualu nei i kela ame keia manawa, a i kekahi manawa e loli ae ana a he N.E ka makani, he ui hoi keia, he poho'f>ono na fea i ka makani, e kapaepae mahope pono o ka aoao hema o ka moku, a i ka wa no e pau ai o ka pa ana a ke kuakualau, hoi ae la no a ka makani mau, he mea keia ua kamaaina i ka poe holomoku apau. , Hora 7 a. m. o ua kakahiaka nei, puiwa au i ka hoala a kahi sela Laiakea ia'u no ka mea, hora 10 a. m. alaila ku aku au i ka'u uwaki me kela mau olelo uala tahiti no hoi, me ke kuikui ana mawaho o ka puka o ko'u keena. Miaa Miti! Misa Miti!" lapena sipiti me hi laik-i si you." Wehe aku la au i ka pulea, a ninau aku la au i ua wahi Laiakea nei: What the trouble my boyf" "Ho —to mueh tela wini, Tapena he lai-ki see you." Pau no keia mau olelo a ua wahi keiki Laiakea nei, o ka loaa iho la no ia o ka moku i ka makani kuakualau, a uhi pu mai la ka ale iluna o ua wahi

nene aulini nei, laki nae he kanalima tona ukana oluna a oi aku. mp na uknna meaai o Fanning lalanil, hc palaki maikni loa hoi keia no ka holo anu, aohe o'u naanawa e kali hou iho ai, o ko'u lele koke aku la no iu iwaho rae ko'u wahi lole moepo, a ku ana au imua o ke kapena, oiai kela e paa ana i ka huila, me ka ukiuki iloko o'u no ka waiho keia kapena a komo ka moku iloko o ke kuakualau alailu, kauoha ka ia nei pe'a eli a e pu-a no hV>i, huli mai la kela a kamailio ia'u me ka leo nui, no ka ikiika o ka makani. "George, take you*r Flying jib down and jib, keep your staysail on wind, puf two rufed on Forecastle and down you main-aail, up to you George do all what you ean." • "Yes, Captain," wahi a'u o ko'u huli ae la no ia, kauoha i kahi Laiakea ame kahi Ti)ibati e hele laua e hookuu i na peaihu elun«ilalo, a o kahi Tahiti hoi i ka pea hope oia me kahi keiki Hawaii, he poe kilinahana wale no apau, no nei 0 Fool Kawaihae i kahi o Sam Paka, me ko'u kali ole iho o ko'u lnlau aku la no ia i ka haileki o ka pe'a hope, hookahi no ia hookuu ana waiho ana ka pea hope ilalo, no ka mea. ua hana ia ka pe'a hope o ka Luka i keia naānawa elike me ko na mokuahi, nolaila, aohe luhi he hookahi no haileki. Huli koke ae lā au e kauoha e hoopaa 1 ekolu lakeke, i ole e nahae ka pe'a i ka upa iā e ka makani, a o ko'u holo aku la no ia imua me ke kali 010. a hemo na haileki o ka peaihu omua'loa ame'ka peaihu elua, eia ka makani ame ka ua ke hana nei i ka laua hana, ke kilepalepa mai la ua mau pea ihu iiei i ka makani, o ko'u holo aku la no ia a loaa ia'u ke kuke ame ke kuene, e pupue malie ana iloko o ka halekiike,- leleana laua ia'u iwaho, kauoha aku la au me ka leo oolea i ua mau wahi Nipona nei, "Everyone of you man to what I wanted!" He ae wale.no ka ua mau wahi Nipoa nei, "yeB, yes, raate,".lawe aku la au e kuhikuhi kahi a'u i makemake ai ia laua e hana, o ia-hoi na kanaholo elua o na pe'aihu, he maūawa ole waiho ana ilalo, ( aia kahi Lai&kea ame kahi Kilibati i 'pe'a ihu elua kahi i pu-a ai, aia hoi ! ia'u kahi pe'a ihu oinua loa kahi i pu a ; ai paa e ka'u i ka pu-a a eia no ua inau | wahi eepa nei o Waolani ke mili mai nei, aohe o'u nana aku ia laua, o ko'u huli ae la no ia no ka pe'a waena me na Nipona, a haule ka pe'a ilalo, a akoakoa ae la makou apau, a paa i ka li ka pe'awaena huki no hoi a kau iluna, kalia no hoi na mea apau me ka maikai kahea mai nei ke kapena ia'u, a hele aku la au mahope, a i mai la kela ia'u me kahi minoaka.

"Oeorge, you done your job verv well." "How \n that Captain?" wahi a'u. "Only three-quarter hour, everything out." lke iho la au e pai niai nna kela in 'u minoaka wale aku la no au me keia mau wahi olelo uuku. "Tbat isrmy duty on board ship Captnin?" "You are right George, well go to vour room take your wot clothe t>ut, utid kill your time till ten 1 eall y»u up." | He ye» wale no hoi ka'u o ko'u huli aku lit no in noloko o ko'u wahi keena hemo kahi lole moe ua hele a ]>uluelo i ka vai a ka naulu, komo iho la i kahi lole maloo, haule iho la okuu malie iloko 0 kahi keena, kali aku la o ka hoea mai 1 I«o'u manawa kuwaki, a e mea iho ana ko'u mau lihilihi maka e hooipo hou me Niolopua, lohe e ana au i ke kikeke a knhi keiki Laiakea mawaho o ka puka o ko'u rumi me keia mau olelo uala: Misi Miti, time up. He ololaika wale aku no hoi ka'u maloko, o ka puka aku la no ia a ku ana mahope, a e holoholo mai ana no ke kapena a eia ka olelo a ua kapena nei ia'u me ka huli ana aku e nana i ke kuakualau e nee mai ana me ka ikaika, oiai he knakea wale no mai o a o o ka monna, me he lole keokeo la, a na ale hoi e haawi mau mai ana i ka lakou mau hamare nna i ka aoao o ka moiwahine Luka me ke aloha ole. " Keep your eyes open George, and lookout the squall." He yes wale no ka'u, a ua kapena | nei hoi i hoomau mai ai i kana kamailio ana. "Well, I go-below now, everything is up to you to keep going our bōat ahead any trouble eall me up. Hoi aku la kela hooluolu, noho aku la au e nana i ke ano o ke kuakualau ame ku ale aole i kaua mai ke oolea ke lohe la au i ka uwe hone o na likini, a pela hoi me ka haki mau mai o ka ale i na wa npau, a i ke kani ana o ka hora 32 in. o ke awakea, ua like ka moana me ka uwahi i ka pohina i ka ehukai, o ia ka wa i ninau mai ai ia'u o kekahi wahine haole ohua, ua poina iho la au i ka inoa me na hiohiona maka'u a hopohopo ma ka'u nana aku ,oiai oia e nana mau aku ana i ka uhi mau mai a ka ale ilu- | na o ka moku, me ka wili mai hoi a ka puahiohio i kahi e. "Mate," what you think our little boat in this very bad weather." Eia aku nei hoi ka'u namu Okohola, aole nae hoi o kela nanu kami fulu o Kawaihae, uala liilii o ka Lepolepo, a na keiki holo Tahiti o ke au kahiko, aka kahi namu mikioi no hoi o keia au naauao. I (Aole i pao.)