Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 49, 7 December 1917 — PAE MAI ME KA PALEKANA NA OLULO POINO Umi-kumamaha la i ka Moana Maluna o ka Waapa Hamama Ike Hou i ke ao Aina NA KA WAAPA KEPANI I KOLO MAI A KOMO I KE AWA Hoopakeleia ka Waapa o na Luina o ka Mokuahi Thor e na Kepani Lawai'a [ARTICLE]

PAE MAI ME KA PALEKANA NA OLULO POINO

Umi-kumamaha la i ka Moana Maluna o ka Waapa Hamama Ike Hou i ke ao Aina

NA KA WAAPA KEPANI I KOLO MAI A KOMO I KE AWA

Hoopakeleia ka Waapa o na Luina o ka Mokuahi Thor e na Kepani Lawai'a

Mahnj»e iho o l;a haalele ana aku i ko lakou moku poino iwaeua o ka moana, e paialewaia ana hoi e na ale ahiu; e hoomanawaniii ana i ke ana anie ke knVkoV, ka maeele ame ka opili, no na la he umi kuinamaha, aia hoi, ua pae n»ai la ka waapa o ka mokuahi Nore'wai Thor, no Honolulu nei, nia ka auwina la o ka Poaono aku la i hala, uie unii-kumanialiina mau oiulo, a manao ka palekana mai ka make mai. Na ka waapa lawai'a aila ea o na Kejttni, ke Tinjin Maru, i kolo mai i kela waapa mai Kahuku mai ahiki i ke komo ana iloko nei o ke awa, me ka haawiia ana hoi i na olulo na niea apau no lakou c oluolu ai. Ka Mooleio o ka Poino E liolo ana ka mokuahi Xorewai Tlior no Kina, ine ka piha hao, a oiai ma ka akan ak» nei o llonolulu, ua loaa iho la keia iuokuahi i kekahi ino nui nm ka moana, n ua like hoi ia me he kinipopo la, e kioiaia aua e na ale i o a ia nei. Mai ka liilii mai ka hoomaka aua o ka ino ahiki i ka nui maoli ana, a o ka hoj>ena i ikeia o ia no ka wawahiia ana o na paehumu oluna o na oueki, a komo pii aku la no hoi ke kai iloko o na nuui ahiki loa i ke keena wiliki.

Mt» īa poino no nae i loaa i ka niokuahi, aole i hoopau na kanaka oluna i ko lakou inanaolaaa no Jvo lakou palekaiia, a uo ka palekaua hoi o ko lakou moku, akn v uoke mau ana lakou i ka pauma i ke kai iwaho, eia, nae ua lilo ia hooikaika ana a lakou i mea makehewa, oiai e noke mai ana ke kai i ka wawahi * ka moku, a ua lilo ka paa o ke kila i inwi oK*.

I ka manawa i ike ai o ke kapena aole he manaolana hou aku i koe no ko lakou palekana maluna o ka mokuahi, ua kauoha ae la oia i kona poe kanaka f hookuu i elua-mau waapa iloko o ke kai. a e hoolako hoi me na meaai o k«*la ame keia ano, ame ka wai ame kekahi mau inea e ae e pono ai lakou. O kahi nae o ka laki, ma kela liookuuia ana o na waapa iloko o ke kai, ua emi mai ka ikaika o ka ino, a maalahi no hoi ka hoopiha ana i na ukana e lawa ai he niau la no lakou e holo ai nii ka uioana, pilikia ole ahiki i ka loaa ana mai i na moku, a i ole pae akn paha i ka aiua. Kan M&luna o na Waapa Xo ka mahelehele ana i na kanaka maluna o na waapa elua, ua kau ke ka-I-ena me umi-kumamaha mau kanaka ma kekahi waōpa, a o ka malamamoku hoi me nmi-kumamaha mau kanaka maluna o ka lua o na waapa, alaila haalele :iku la lakou i ka mokuahi, a ia lakou i kaawale aku ai mai ka moku aku, a imua ponoi hoi o ko lakou mau maka" 0 nana aku ana, i maheleia ae ai ko lakou moku, iloko o na apana elua, a holoai'a aku la iloko oka hohouu oka moana. Ua uhi mai la ka poeleele maluna o ka moana i kela manawa, a iloko o ia )K»uli i holo aku ai kela mau waapa, me ka maopopo ole o kekahi no'kekahi, eia ka, ua loaa ka waapa o ke kapena i kekahi mokuahi ma ka moana, a ua laweia aku na olulo no lapana, a pae mai la hoi ka waapa o ka malainamoku no Honolulu nei, me ka poino ole he hook.\hi mea o lakou i ka moana.* Hookele Pololei no Hawaii Nli Oīai ma ka moana akea, me ka nele 1 na makaukau holo moki, koe wale uo he wahi panana, me kekahi kii palapala aina uuku, a maniuli o ka ike holo nioana o ka malamamoku, ua hookele la oia i konp waapa no Hawaii nei. I lionolulu nei no kekahi poe maluna o ka waapa • ka malamamoku, a ua mao]»opo ia lakou, ina no'ka hoea o ko lakou waapa ma na kapakai o Hawaii nei, he manaolana nui ko lakou no ka l»a»ekana Oiai maluna o ka waapa, he uuku loa kahi kaawale no na luina e onioni ae ai, i kau a mea i ka piha i_ko lakou mau ukana. na meaai no hoi ame ka wai, o ka lakou hana o ka okuu wale no i kahi hookahi. E komo mau mii ana no ke kai iloko o ka waapa, mai ka niao mai. aka nae, e noke mau-ana uo lakou i ke ka, i ka liu, a. na ka maluhiluhi e kono okoa mai i kekahi poe o lakou e hooluolu, a ala hoi kekahi poe ** kiai. • • • i, O na wawae keia ua hele a opili i ke anu, a wehe okoa lakou i na kamaa, a waīho wa'e na wawae, o ko lakou mau lole hoi, ua hele a pulu i ke kai, a me ia mau lsle pulu no lakou e noho ai. Ka Lakon Mau'Meaai

Malalo o Tta īioho nmna ana a ka malamanioku i kaa uku ai ka puunaue aua i ka lakou innu nieaai, e laa ka palena me ka pipi paiikai, a o ka wai kana niea niakaala loa. I ,ke kakahiaka o kela anie keia la, e hoolawa aku ana oia he hookahi hāpaha kini uuku nie ka wai i kela ame keia pakahi o lakou, a ke hele a poeleele, liaawi hou aku la i ka w*ai, ma ia ano iho la i ai pakiko ai kela poe luina i ka lakou mau meaai ahiki i ka loaa ana aku o na kokua ana mai ka waapa Kepani aku e iana ana mawaho o Kahuku Iwaena o na luina maluna o ka waapa o ka malamainoku, he poe kanaka kekalii ua 00, a Ua hālawai inua no me na pilikia o kela ano, lie poe opiopio mai no lioi kekahi a o ka niea opiopio loa o lakou, he keiki o umi-kumamaouo ,wale 110 makahiki, o ia ke keiki laweīawe oluna o ka mokuahi, eia n<ie ua ku aku lakou apau, e hoomnuawaaui &na i iia popilikiii, o keia lniakui moai:a a lakou. Ka Ike Ana i ka Aiiia No na la he umi-kumamahia ka }Vūialewaia ana o kela wahpa ma ka moana, aole he wahi hoailona iki, no ka ikeia o kekahi aina, a i ole.la hoi ia, lialawai paha me kekahi inokuahi; ake emi m:»u aku Ja hoi ko lakou wai, me ka hopohopo loa o ka malamamoku no ko lakou poin.o, kbe wale no a liaule mai kekahi kuaua. t Ma ka hapalua nae o ka liora eha, o ka wanaao o ka Poaono aku la, akalii no lakou a ike ao aina mai, a i ka wehe ana ae o ke alaula o ka malamalama, ua ike pono lakou i ke kuahiwi ame na kia loloa e wanao'a ana i ka lew-a, a oiai ust kamaaina no leekahi poe 0 lakou i na kapakai o Oahu nei, hoomanao k'oke ae la lakou o Kahuku kela, k'ahi o na pou kelekalapa uwea ole a Marconi. Me na manaolann o ka liauoli no ka pae mai nouka o ka aina me ku palekana, ua hooikaika Hui mai la e lioe i ka waapa, me kahi ikaika liilii i koe iloko o.lakou, a hui pu ilio lioi me ke kokua aila ihai a ka ]ie'a, ua nui ka panee ana o ko lakou waapa iinua. Oiai no 'nae ko lakt/u waapa e holo mai aha, ike mai la lakou i kekahi mea 1 ka lana i ka a inahope o ka nana pono ana, loāa mai la ia lakou ka ike lie waapn lawai 'a, ia manawa i kau nuii ni 'i'kii'hoailona o ka poino. HaU"viia na Kokua Ana Ua ike koke ia aku kela hoailona o ka poino e ka poe oluna o ka waapa lawai |a o na Ivepani, ia wa i lioomaka aku ai ka waapa lawai 'a e holo pololei "9 .kahi o ka waapa nona ka hoailona pilikia) h he i' ka halawai ana o .na waapa a elua i kahi hookahi, ua inaopopb iho'la ke leu.inu'o kela hoailona, o ke kiolaia aku la lio ia o kekahi kaula, ii'"k'aa m'ai lix ka waapa o na olulo malalo o ka malu o ka tfaapa Kepani. No ka hana ana 'aku i kekahi mau ,hana maikai, o ke aloha kui'o, ua lioom?'? ih ? ,ft . na Kepani lawai'a ika laik.i, i)rtila i kē ti, a oiai he waiu no kekahi maluna o ka waapa, ua haawiia aku kela mau meaai apau i na luina, a elike me ke ano mau o ka poe i'hele a pololi, ua noke iho la lakou i ka ai me ka hoonuu maoli, a o kela ka manawa l.mua loa a lakou i'ai ai i na ineaai' pumeliana, malioj»e iho o leo lakou haalele ana akij i ka oneki o ko lakou moku poino. Koloia Mai no ke Awa Me ka niaha o ko lakou noonoo, ua kaa mai la malalo o lea waapa Kepaoi ke kolo ana i ko lakou waapa, o ka lakou hana o ka noho hoola'i wale no, a hele no hoi a na hora o ke ahiahi, hookomo ana iloko n.c uei o ke awa, Aole nae i pau ka pilikia ina ka manawa ī hoopili mai ai ko lakou waapa i ™ uwapo, aka ua n«'inaia lakou .e na aliikoa o ka oihana kaua o Amenka, a ua hoounaia aku no hoi ke kanikela Norewai maanei nei, ame ke kauka o k'a oihana hoopae limahana, a oiai he poe olulo ī'o lakou noluna o ka mokuahi Thor, ua apoia aku lakou me na manao aloha. I ko lakou haalele ana akn nae i ka waapa, a jele mai noluna o ka uwapo, aole no ia lie hana maalahi, ua oj»ili maoli ko lakou mau tvawae, a me ka hoomanawanui kekahi poe o lakou i hooikaika ai, ahiki i ke kau ana iluna, a kaa aku la ko lakou malama ana malalo o ke kanikela N"orewai, me ka hoihona no kahi e loaa mai ai na lole hou no lakou, a e loaa pu mai ai no hoi na meaai, ka lakon mau mea apau e inakeuiake ai.