Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 15, 12 April 1918 — Page 7

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HE MOOLELO NO NA

Hoahanau Ekolu

A I OLE O

Hawila ke Koa, a o Magarita ka

U ʻ i ka Manu Nunu Ahiu

            Ke kani koele la ka lakou mau pahikaua, ke loheia la na leo hookikina mai kela ame keia aoao mai, ua lele aku la ke kani koele o na meakaua a lohe ka poe maloko o ke Kakela Melodiana, ia wa i holo mai ai o Oto Beriana ame nanaita elua o Hunegaria, ua holo aku la lakou he hookahi ka paio ana, a iloko o ka hapalua hora wale no, aia hoi aole he hookahi kanaka ma ka aoao o na elele maluna o kona lio, aka ua pau loa lakou i ka haule ilalo, a e waiho mokaki mai ana hoi iluna o ka lepo.

            Me ka nana ole aku i la hopena i loaa oa lakou, kauoha aku la o Hawila i kona mau hoa, e hoi mai lakou noloko o ka kakela, a ia lakou i hoea aku ai imua o na naita he kanakolu o Hunegaria e hooluana mai ana, haawi aku la oia i ke kauoha ia lakou, e hele e nana i ko lakou mau hoa mawaho o ka pa, a o ka poe i make loa, e kani aku i ko lakou noloko o ka kakela, i haawiia aku ai na lapaau ana, e hoomamaia ae ai ko lakou mau ehaeha.

            Ia hala ana aku hoi o na naita o Hunegaria malalo o ke alakai ana a Oto Beriana, e kanu i ka poe i pau i ka make, a e hoihoi mai hoi i ka poe i eha, ia wa i huli ae ai o Hawila a olelo aku la i kana aikane ia Malavalia:

            "Ke manao nei au, he hana maikai na kakou, ke kukakuka ana no ko kakou kulana kupale, no keia po, oiai ke hali'ali'a e wale mai nei no i'au, e hoea hou mai ana he mau hoopilikia ana maluna o kakou; aole no keia pilikia i hala aku la he pilikia uuku ia; aole hewa o ka hoomakaukau e mamua, he oki loa ka noho nanea, a i ka wa auanei e hoea mai ai o ka poino, e lilo ana i hana nui ma ko kakou aoao ke kupale ana aku."oi

            Ua apono mai la o Malavalia i kela manao hoakaka o Hawila, nolaila hoi aku la laua noloko o ke kakela, me ka au'a ana aku he umi o na naita o Hunegaria e noho pu aku me laua, ma ke kukakuka ana i ko lakou kulana kupale, no ka manawa e hoea mai ai o ka poino.

            Aole no hou i loihi kela hele ana aku a Oto Beriana me na kanaka e nana i ka hopena i kau aku maluna o na naita o Hunegaria i lukuia aku ai e Hawila ma a pau i ka make, ua huli hoi mai la kekahi poe o lakou, me ka hoihoi ana mai i ka poe e kamau ana no ke ola iloko o ko lakou mau kino, a no ka poe hoi i pau i ka make, aole he hana e ae, o ke kanu wale aku no ia lakou, ua liko aku la kekahi poe kanaka ma ka eli ana i na lua.

            No ka pono hoi o ka poe i hoehaia, ua eleu mai la o Magrita ame Peresila, i kokuaia mai e na wahine kauwa lawelawe, ma ka hana ana aku i na mea e hoopauia ae ai ka ehaeha o kela poe, ma ka haawi ana aku i na laau kupoko, a he mea oiaio, ua komo pu mai na Kilokilo Sidia ame Monika ma ka lapaau ana ia lakou.

            Oiai hoi e haawiia ana na kokua ana i ka poe kakaikahi i pakele mahunehune mai ko lakou mau ola, ua akoakoa aku la o Hawila ma apau maloko o ka rumi aina, a laweia mai la hoi ka waina ia lakou e na kauwa, no ka mea he rula maa ia ma kela aina, ma na hora o ka auwina la, he manawa ia no ka inu waina ana, mamua o ka hoea ana mai i ka aina ahiahi.

            Oiaia hoi põe nei e inu ana i ka waina, a e hauoli ana, ua hoike hou ae la na naita Hunegari i ko lakou mau manao hilinai a paulele maluna o Hawila, me ka hoopuka ana i ka lakou mau olelo hoohiki, aole loa he mea nana e pale ae i ka lakou hoohiki, o ka make wale no.

            Ia lakou nei nae e nanea ana i ka hoonoenoe a ka waina komo mai la o Magarita a nonoi mai la i ko lakou oluolu, e haalele iho ialoko o ka rumi aina, i hiki ai i na kauwa ke hoomakaukau mai i na meaai maluna o ke pakaukau no ko lakou aina ahiahi; a o ia ka Hawila o ke ku ana ae iluna, a i aku la imua o kona mau hoa:

            "Auhea oukou e oʻu mau hoaloha, ia kakou e haalele iho ai i keia keena, ke makemake nei au e hoi aku kakou noloko o ke keena hokipa.

            I ko lakou hoea ana aku noloko o kela keena, ia wa i hoakaka koke mai ai no o  Hawila i kona manao, o ia kona hopohopo loa, no ko lakou kulana kupale, me kona oleolo ana mai, ua paa loa kona manao, mahope iho o ka hala ana o ka manaw kupono, me ka huli hoi hou ole aku o na elele a ka moi i hoouna mai ai, e nana i kona poe naita ame ke keikialii, aole ana e nele kona hoouna hou mai i kekahi mau pualikoa nui hewahewa, no ka hoopuni ana i ke kakela, a i ole lawepio loa ai, e kii aku ana ka Moi Humera i mau kokua ma kona aoao mai kekahi mau wahi mai, nolaila ua hopohopo loa oia, no ka hiki ia lakou kakaikahi ke ku mai a paio mua o kekahi mau pualikoa i pa-umi ae ko lakou nui ame ko lakou ikaika.

            O ka hope loa o kana mau mea i hoakaka mai ai o ia no kona manao ana e hoopanee i ka hoihoi ana aku i ke kaikialii imua o kona makuakane, ahiki i kona huli hoi ana mai ma kana huakai me Malavalia no Italia, oiai ua hoololo mua laua, ma ka hora umi-kumamalua o kela poe, e haalele iho ai laua i ke Kakela Melodiana, a holo awiwi no Italia, no ka huli hou ana i na makaukau ma ko lakou aoao.

            Ia lakou hoi e noho iho ai mahope, e nana aku na mea apau maluna o Oto Beriana, oia ko lakou alakai, a o kana mau kauoha apau, o ka lakou ia e hoolohe aku ai me ka pakike ole, a e ku hoi lakou me ka makaukau mau i na wa apau, a in a e hoea e mai ana ka enemi, mamua o ko laua huli hoi ana mai, alaila e hoao e paio aku no ka hoopakele ana i ke Kakela Melodiana ame ka poe apau e noho ana maloko, aka hoi i hoea ole mai ka pilikia ahiki i ko laua hoi hou ana mai, alaila he pomaikai nui ia ma ko lakou aoao.

            Ma kela wahi o ka Hawila hoakaka ana mai i kona mau manao, komo ana no o Magarita, aia hoi kona mau wai maka ke hiolo makawalu la ma kona mau paplina, me ka hele hoi o ka helehelena a piha me ka kaumaha, a o ia ka ua manu namu nei o ka pane ana aku:

            "E hoomanao oe e kuu mea i aloha ai, ua pale ae au i ke kou manao, a na ia mea i kono okoa ae nei iaʻu, e hele mai noloko nei o keia keena, no ke ka-ua ana aku ia oe, e noho mai, aole oe e hookuu hookahi mai iaʻu e noho me keia poe kakaaikahi, no ka mea ua ike no oe, aole he mea nui e ae iloko o kuu noonoo o oe hookahi wale no.

            "Iaʻu ka hoi e manao aku nai, ua kokoke loa maina hora o kuu hauoli, o kou wa iho la ia e uhu ae ai e hele hou no Italia, a owau auanei ka mea nana e noho hoomanawanui aku iloko o na manao ulu-ku o ka hakukoʻi hoomanai mau ana nou. Ka i no paha, e hooko mua ae kaua i ke berita a kaua i hoopaa ai, a mahope aku e hookoia ai kena manao hele ou no Italia, eia ka e hookau hou mai ana oe i na hookaumaha ana maluna oʻu.

            "E hoomanao oe e kuu mea i aloha ai ua pale ae ai i kealoha o ka makua mahope, he hookahi mea nui iloko o kuupuuwai, o oe, o oe wale no, eia ka he hookomo hou mai ana oe iaʻu iloko o na inea ame na kaumaha, me ka maopopo ole iaʻu o ko kaua hopena ma keia mua aku.

            "Ina oe e ae mai ana i koʻu manao, alaila e hoouna koke aku i kahunapule i keia manawa, no ka hele ana mai a hoolilo ae ia kaua i hookahi iloko o ka berita o  ka mare, a hoaumoe hou iho kakou ma ke kakela nei i keia po, a na ka la apopo ia e noonoo no kau huakai hele no Italia, kela aina aʻu e poina ole ai i kana mau hana hoomaewaewa maluna o kaua, he keu no la, e hooko mua ae kaua i kela berita laahia loa, a kaua i molia aku ai i ko kaua mau kino a mahope aku e hehi hou ai ko kaua mau wawae ma ka lepo o Italia, eia ka, he okoa loa kau mau mea e manao nei. O koʻu manao ea, e hoomanawanui hou iho kaua, aia ka la apopo, alaila noonoo aku kau huakau hele e manao nei."

            No kela mau manao hoakaka o Magarita, hopu okoa mai la Hawlia a puili aku la imua o kona alo, me ka honi hoomau ana iho maluna o na lehelehe o ka mea ana i aloha ai, imua ponoi o na maka o kona mau hoaloha, e nana aku ana ia laua, ua hiki ol loa i ua o Hawila ke pale ae i ka hana a ke aloha e huʻe pau ae ana iloko o kona puuwai, alaila pane mai la ua Hawila me keia mau huaolelo:

            "Auhea oe e kuu Magarita aloha, ua maopopo iaʻu kou mau manao apau, o kaua like no iloko o ia manao hookahi, aka nae, no ka hooko ana aku i ko kaua mau iini ame ke koiikoi a ko kaua mau makemake , pela au e manao nei e kii aku i makaukau no kaua, a lawe mai e noho pu me kaua, i hiki ai ia kaua ke olelo ae, ua lani iluna, ua honua ilalo, aohe mea nana e hoonioni i ko kaua mau noonoo. No kaua ka makemake, e hiki ana ia lakou nei ke hooko mai, a no lakou hoi ka makemake, na kaua e hooko aku, pela wale no e hiki ai ia kaua ke paa mai na kanaka, mai ke komohia ana aku iloko o na hana puuwai eleele, o ka poe nawaliwali.

            ʻEia kekahi kumu nui o koʻu manao ana e hele pu maua me Malavalia no Italia, ke nana ae nei au iwaena o ko kakou huina, aole i lawa ka ikaika ma ko kakou aoao e paio ku-e aku ai me kekahi puali koa ikaika e hoouna hou ia mai ana no ka lawepio ana no ka aina hanai, e hiki ai ia maua ke lawe mai i mau pua likoa nui, no ka hoopuʻipuʻi ana ia kakaou, aia a loaa ka ikaika hou ma ko kakou aoao, alaila hoi paha manao ae ka pale kana, a kohu ka noho ana aku, aohe mea e hopohopoai.

            "Molaila malalo o na kumu kupono maikai loa, elike me ia aʻu i hoakaka aku la imua ou e kuu Magarita aloha, e ae mai oe me ka maikai iaʻu e hele ma keia huakaʻi, no ka mea aole kaua i oili aku ma kela aoao o ka moana kupikipiki-o o ko laua ola ana, aia a hala ae kaua mailoko mai o ia mau poino, ia ka hoomanawanui, i na hakuʻikuʻi pioloke iloko ou a e ae mai oe me ka laelae e hookuu iaʻu ma keia huakaʻi aʻu i hooholo ai me kuu aikane nei."

            "Aole e hiki iaʻu ke haawi e aku i koʻu ae i keia manawa, aka aia a pau ka kakou ai ana i keia ahiahi, i keia manawa, aka aia a pau ka kakou ai ana i kei ahiahi, ia wa kaua e kamailio hou ai no keia huakai hele au e manao nei, a ua makemake no au i na wahine kilokilo e noho pu mai me kaua, a in a e apono mai ana laua i kou manao hele no Italia, a e hoopaneeia hoi ko kaua hoolilo koke ia ana aku i hookahi iloko o ka berita o ka mare, a huli hoi mai oe, ma ia ano wale no au e ae aku ai, a i kokou mai laua i koʻu manao, alaila e mare mua ia kaua e pono ai, ua ikeia aku auanei, eia ka, i ka wa e hooukaia aku ai okekahi kaua ana, e poino ana kekahi o kaua, a poho maʻuwale hoi a hoomanwanui ana, ame na manaolana ana no ka hauoli."

            "No ka hoomama ana aku i ko Magarita mau manao, haawi mai la o Hawila i kona ae, me ka hookuu ana aku i kana aloha, e haalele mai i kela keena, a ia manawa i huli hou aku ai o Hawila, imua o kona mau hoa, a hoike aku la e hookuu kela anaina kukakuka a lakou, aia a loaa he manawa ma kela ahiahi, alila kahea hou aku oia ia lakou e akoakoa hou mai imua o kona alo.

            Ke ike ae la kaua e kuu makamka heluhelu i ko Hawila manao, o ia no ka huli hoi ana ihope i kona aina hanau; a ke kaohi aku nei hoi o Magarita, e hooko mua ia ka mare mawaena o laua; mamua o kona hooko ana aku i kela manao hele ma kana huaka'i.

            I kela hookuu ana ae o ke anaina kukakuka a Hawila me kona mau hoa, ua kani koke mai la ka pu puhi, e kahea mai ana ua makaukau ka aina ahiahi, o ko lakou nei puka pololei aku la no ia mek a hele ana aku no kahi o na pakua i hele a luluu i na meaai i hoomakaukauia mai e na kauwa lawelawe o ke Kakela Melodiana.

            Ia akoakoa pono ana aku o na mea apau maloko o ke keena aina, o ko lakou noho iho la no ia ai, aia hoi maluna o ko lakou mau helehelena apau ke nana aku he nanaina hauoli wale no, aka nae no Magarita ame Peresila, ke hoike okoa mai la no ko laua mau helehelena i ke kaumaha, a kaua no e ka makamaka heluhelu e hoohuoi ole ai i ke kumu o ia kaumaha o na lede opio, no ka uhu no ia o Hawila ame Malavalia e huli hoi Itlia, a e haalele iho hoi i ka laua mau aloha mahope.

            Aole i loihi kela noho ana iho a Magarita me Peresila e ai, ia wa i ku ae ai o Magarita iluna, a kamailio aku la i keia mau oleleo:

            "E na keonimana maikai, ke nonoi aku nei au i ko oukou oluolu, e hookuu mai ia'u ame Peresila mai ka papaaina mai, a e hoomau aku oukou mau mea apau e makemake ai, e hoike aku imua o na kauwa lawe lawe, na lakou ia e hooko mai," alaila haawi mai la i kana kunou ana, me ka haalele ana iho ialoko o kela keena a puka aku la iwaho, aia no hoi o Peresila ke hele pu la me ia.

            Ma kela hele ana aku a na lede opio, ua hoi pololei loa aku la laua noloko o ka rumi o Magarita, a malaila i hoomaka aku ai ua Manu Nunu nei e kamailio imua o kana aikane:

            "Auhe oe e kuu aikane aloha, kuu hoa hoomanawanui hoi o ka alo ana iloko o na pilikia he nui, ua lohe au i ka manao o Hawila, o ia no ka haalele ana iho i ke Kakela Melodiana nei i keia po, no kekahi hana ano nui, a e ukali aku ana me ia ma kela huakai kana aikane o Malavalia.

            'Ua hoike mai o Hawila i kona mau manao apau imua o'u, a ua ike au he mea poni i'o no ia laua ke hele ma keia huakai aka o ko'u makee aku no hoi i ka'u aloha pela wale no au i au'a aku ai, e hoomanawanui ka huakai hele a no kekahi wa okoa aku no ka mea

'Eia loko ua enaena,

Ua haku'iku'i i ka lihilihi;

Ua pehia a ua eha,

I ka eha lima ole a ke aloha."

            "I kono aku nei au ia oe e hoi mai kaua iloko nei o kuu rumi no ko kaua kukakuka pu ana ae i ka kaua mea pono e hana ai, no ka mea ua ike no oe e kuu aikane, aia maluna o Hawila ka lelepau ana o ko'u noonoo i na manawa apau, a pela no hoi paha me oe maluna o kau aloha, a o ko'u manao maoli, o ia no ka kaua mau aloha, alaila hookuu aku ia laua e hele ma keia huakai a laua e uhu nei, ua ikeia aku auanei keia noho ana aku o kaua, malia aia ke mau poino e hoea mai ana, o ke poho no ia o ko kaua mau manaolana."

            I ka lohe mapopo loa ana aku o Peresila i n hoakaka a kana aikane aloha ua pane mai la oia me ka leo haalulu:

            "O oe no o kaua ka mea e hookoia ai ko kaua mau iini, no ka mea he leo hooloheia kou, a ke maliu mai no o Hawila i kou manao, o ka pau iho la no ia, nolaila aohe au ui ana mau ia'u o ka mea e holo ana ia oe, ua holo ia ia kaua, a i nele mai no, he nani nele ana ia, imua ponoi no o ke alo i hoikeia aku ai ka manao."

            Ma lela wahi o ka laua nei kukakuka ana, ua komo mai la ke Kilokilo Monika, a imua on a i hoike piha aku ai o Magarita i na mea apau elike no hoi me ia a kaua i ike mua ae nei, i na mea i kamailioia mawaena o Magarita ame Hawila a i ka lohe pono ana o ua kilokilo wahine nei i na mea apau, ia wa oia ia  pane mai ai:

            "O ka manao o ke kane mauka a olua no ka huli hoi hou i Italia e kii ai i na makaukau e lawa pono ai ke kulana kupale ma ko kakou aoao, he manao maikai loa ia, a he kalaiaina naauao hoi.

            "No ko olua manao e hooko koke ia ka mare mawaena o oukou, o ka'u pane, e hoomanawanui ia mnao no ka mea ma na hoikeike a na kahoaka o ka lani imua o maua i keia ahiahi, ke hookokoke loa mai nei ka manawa no kekahi kaua ku i ka weliweli loa, e hooukaia ai mawaena o kakou ma na enemi; aia auanei a nohoalii mai ka maluhia, ia wa e hookoia ai ka iini a ko oukou mau puuwai pakahi.

            "Nolaila e aʻu mau kaikamahine aloha mai auʻa olua i na kane a olua, aka e hookuu aku e hele no ka mea o ka manao a ke kane makua a olua, o ka ke Akua hooponopono ana iho la no ia, ua poniia o Hawila, i mea nana e hooko aku i kekahi mau mea lehulehu e pono ai, a ma oha la auahei e oili mai ai he mau ano hou maluna o ka aina."

            I ka wa a Monika i hooki iho ai i kana kamailio ana mai, aole e hiki ia Magarita ke pane  koke aku he hookahi huaolelo, aka no kona helehelena nae ua hele ia a haikea e hoike okoa mai ana, aia oia ke hakoko la me na noonoo like ole iloko on a, aka nae i ka hala ana o kekahi mau sekona, akahi no a loaa i ua o Magarita ka manawa e kamalilo mai ai i ka pane ana ae:

            "Auhea oe e Monika kuu makuahine hookama, ka mea hoi aʻu i noho aie aku ai malalo o kou lokomaikai; ua lohe au i kou mau manao hoakaka mai ka mua ahii i ka pau ana, a ke haawi aku nei au i koʻu apono ana ma na ano apau elike me kou manao. Ua ike no au, ua maikai ko Hawila manao e hoi hoʻu no Italia e kii ai i mau makaukau ma ko kakou aoao, aka nae pehea hoi e hiki ai iaʻu ke hookuu aku iaia, no ka mea, o ka iini hookahi wale no a kuu puuwai e noho aku la, o ia  no koʻu hoohui koke ia iloko o ka berita o ka mare me ia.

            "No kekahi mea ano nui au i hoakaka mai nei no ko maua noho ana aku, o ia hoi koʻu lilo i mea wawahi ku i ka maluhia o ko maua noho mare ana, mamuli o ka punihei aku malalo o na hoowalewaleia mai, ke makemake nei au e hoakaka pono mai oe imua oʻu i na mea apau, me kou huna ole aku i kekahi mea."

            "Ae, he nanai ia ke ninau mai nei oe iaʻu i keia mea ano nui i pili i ko olua ola ana, a e hoike aku ana no au ia oe a kuu kaikamahine, elike me ka ike i loaa iaʻu ma ka hoike ana a na kahoaka o ka lani o ia keia:

            "Aia a hala ae ke kaua huliamahi, i kokoke loa e hoea mai iloko o na la helu wale no mai keia manawa aku, alaila ia wa auanei oukou apau e komo kino aku ai iloko o kaenaena o na hoouka kaua ana, i ike ole ia ka lua ma ka moolelo o Hunegaria nei, aka i ka hoi hou ana mai o ka maluhia maluna o ka berita o ka mare maloko ponoi nei o na paia o ke kakela nei.

            "E noho pu ana kakou ma ke kakela nei no kekahi mau mahina, a iloko o ia manawa, e kukulu ana o Hawila i home nani no olua maRokenekai, aia a paa ia hale, o ko olua wa auanei ia e noho ana ma ke kakela nei, e kipa mai ana na naita kaulana a huapala mai na wahi like ole mai Europa, a aia iwaena o ia mau naita, ka mea nana oe e hoowalewale mai. E hiki ana no ia oe ke kupaa imua o ka mea hoowalewale; a ia kakou auanei e hoi aku ai a noho ma Rokenekai, ia wa e hooi loa ia mai ai ka ikaika o ka mea hoowalewale e pahele i kou noonoo, a no na mahina loihi a kakou e noho ai malaila,  e hiki hou ole ai ia oe ke kupaa, o kou lilo no ia i ka hoowalewaleia, a e noho aku ana oe ma na kaiaulu o Farani.

            "O keia manawa e lilo aku ai oe iloko o ka hoowalewaleia, o ia no a manawa e u aku ai o ko kane ma na ale apiipii o ka moana, no ka luku ana i na powa na lakou e holapu ana i na kapakai o Italia, ma ka lakou hana luku o ka pakaha ame ka haowale, nolaila o keia iho la ke ano o ka'u hoakaka imua ou e kuu kaikamahine, a nau e ike i ka oiaio ame ka oiaio ole o keia mau mea, ma keia hope aku."

            Iloko nae o kela manawa i lohe koke aku ai lakou i ke kani ana mai o ka leo o na pu puhi e hoohewahewa ole iho ai lakou i ka manao pihoihoi i holo like aku ai na mea apau mailoko aku o ke kakela, a ku ana iwaho o ka pa, a oiai, ke hoolele pau iho la ka moiwahine o ka po, i kona malamalama maluna o ka honua, ua hiki ole ia lakou je hoohewahewa iho, m ka ike maoli ana aku me ko lakou mau maka, i naita he nui, e kau ana maluna o ko lakou mau lio, a e hoopuni ana hoi mawaho o ka pa o ke kakela.

            Oiai no na mea apau e nana aku ana me na manao pioihoi i ka hana a kela poe, ia wa i lele iho ai kekahi o lakou mailuna mai o kona lio, a hele pololei mai la i kahi a na wahine opio e ku aku ana, aia hoi ma ka lima akau o keia  naita kana ko'i kaua, a ma kona lima hema hoi kana pu puhi, a i ke kokoke loa ana mai o ua naita nei, akahi no ka U'i Magarita a ike aku me ka hoohewahewa ole, eia ka o kana aloha no, ka mea a kona puuwai i pani kapalili ae ai, me he mea la, e i okoa ae ana i keia mau lalani mele a ka poe haku mele:

"E hiu no au a na'u oe,

Lawe no au a lilo."

'Ea, e kuu hawila aloha, heaha keia hana nui a oukou e hoomakaukau mai nei, he aku ka hoi ko makou puiwa, i ke kani ana mai nei o ka pu o-le, e manao loa ana ka hoi makou, ua hoea mai la na enemi, no ka hoouka ana aku i kekahi kaua hahana loa," wahi a Magarita i ninau mai ai.

"Ke hele ae nei i keia manawa e kani ka hora ehiku, nolaila he manawa keia no ko makou ike ana aku i ke kino o ke Keikialii Marino, a mahope o ia manawa, e kukakuka ai kakou, no ka maua huakai hele no Italia, a mahope aku o ia kukakuka ana, e noho ai ka makou halawai koa, no ka noonoo ana i na makaukau apau ma ko makou aoao, o ia hoi, e hoonohonoho aku ana au i na kanaka na lakou e kiai i ke kakela nei, a pela hoi na kanaka na lakou e hoihoi aku i ke keikialii no ke alo o kona makuakane."

"Ua holoholo ko'u manao, i ekolu makou e hele no Italia, owau no hoi, o Malavalia ame Oto Beriana, a o na alakai, na laau e hooponopono i ke ano o ko oukou kulana kupale mahope nei, oia no ka Naita Kamorofa ame ka Naita Sepania; nolaila i hele mai la au no ka ninau ana aku i na wahine kilokilo, in a paha ua makaukau laua, no ka hookipa ana aku apau, no ka ike ana i ke kino o ke Keikialii Marino, no ka mea ke nee nei ka manawa imua."

I ka lohe ana mai o ke Kilokilo Monika, i kela mau olelo a Hawila, ia wa koke no i pane mai oia:

"Ua makaukau maua i keia manawa, o ka'u wale no e kauoha aku nei ia oe, e kii aku i elua mau kanaka, no ka hele ana mai me maua a hapai mai i ke kino o ke keaikialii naloko o ka rumi hookipa, maloko olaila kakou e nana ai iaia.

Huli aku la o Hawila hele, aole no ke kii ana aku i na naita o Hunegaria, aka no ke kii ana aku no i kona mau hoaloha oia o Malavalia ame Oto Beriana, a ukali nui aku la mahope o na wahine kilokilo noloko o ka rumi kapu o ke kakela, a iloko o na minuke pokole loa, aia hoi ke kino o ua keikialii la maloko o ke keena hookipa kahi i waiho ai, me ke kauoha ana mai o ke Kilokilo Monika ia Hawila, e kii aku i na naita Hunegaria, e hele oloko o ua keena nei a piha i na naita Hunegaria, a ke ike aku la hoi lakou, i ka nape maile o ka hanu iloko o ke Keikialii Marino, eia nae aia maluna o ka helehelena o kekahi poe o lakou, e hoike okoa mai ana, no ko lakou piha me ka hoihoi ole no keia hoi hou ana mai o ke ola iloko o ke kino o ke keikialii, no ka mea ua oi aku ko lakou hauoli e make oia mamua o kona ola ana aku, he keikialii omokoko, me ka hoopilikia i kona mau maloaainana.

Oiai hoi na mea apau e haka pono ana ka lakou nana ana maluna o ke kino o ke keikialii, ia wa i poha mai ai ka leo o ke Kilokilo Monika i ka pane ana mai:

"Auhea oukou e na makamaka ame na hoaloha, ke ike nei kakou apau, ua hoi hou mai ke ola iloko o ke keikialii, elike me ka'u i hoike mua aku ai ia oukou, nolaila ua kaawale aku ka make mai iaia ae ae, a e hauoli kakou no keia haawina pomaikai i loaa iaia, aole hoioia i make elike me ka oukou i koho mua ai.

"He nani hoi ia, ke ike pono nei oukou me ko oukou mau maka ponoi, aia no ka hanu ola iloko o ke Keikialii marino, o ko'u manao maoli, e hoihoi i ke keikialii, o na naita ponoi no ia o Hunegaria nei, a na lakou no hoi e hoakaka piha aku i na mea oiaio no ke ano i halawai aku nei au ia i manawa no ko oukou hoakaka ana mai i ko oukou mau manao, ina paha ua kulike ia me ka'u i hoike aku nei, aole paha, he mea maikai ke kukauka like ana, a hooholo i ka mea pono e hana aku ai no ke keikialii."

ua nui manao i hoakakaia ae'i kela ame keia mea maloko o kela keena no ka mea pono e hana aku ai no keikialii, a i ka hala ana o kekahi mau minuke o kela kamailio ana o lakou, ua hooholoia iho la me ka lokahi, aole e hoihoi koke aku i ke keikialii no ke alo o ka Moi Humera, aka e waiho maile no iaia maloko o ke kakela, aia a huli hoi mai o Hawila ma, mai ka lakou huakai hele no Italia, ia wa e noonoo hou ia ai na mea e pili i kona hoihoi ia aku no kona halealii.

Ua kukakuka hou iho la no lakou , no ka pono o ka poe e noho iho ana mahope, a ma ia kukakuka ana, i hooholoia ai, o ka Naita Makarofa ame ka Naita Sepania na alakai o ko laua mau leo wale no ke hooloheia, ma ka laua mau mea apau e makemake ai e hanaia aku malaila wale no na kanaka apau e hoolohe aku ai ua maikai kela i ka manao o na mea apau, a ke huli hoi hou mai o Hawila ma, o ka pau ana ia o ka mana o kela mau kanaka, a hoi hou aku ka mana ma na mea apau iloko o ka poho o ko Hawila lima.

Ma kela wahi i hookuu ae ai kela anaina kukakuka, me ka haawi ana aku o Hawila i kona poe naita apau e hele aku no kahi o ko lakou mau lio, malaila e kakali mai ai iaia, no ka hoea aku, o ke ku ae la no ia o na mea apau iluna, a puka aku la no hoi na naita iwaho, aka ka-ua mai la nae ka U'i Magarita i kana aloha i ka pane mai:

"E ae mai oe e kuu Hawila, e loaa he wahi manawa pokole no'u e kamalilo aku ai ia oe, mamua o kou hele ana aku ma kau huakai, a haahele hookahi iho hoi ia'u mahope nei," ia wa no hoi'i haawi aku ai o Hawila i kona ae, a ua hele like aku la me ke kuikuilima pu ana, naloko o ka rumi moe o Magarita.

Malaila ua mau opio nei i noho iho ai a kamailio me ka oluolu loa, me ka hoakaka piha ana aku hoi o Magarita imua o Hawila, i na mea apau a ke Kilokilo Monika, i waena mai ai no ko laua manawa e hoojuiia ai iloko o ka berita o ka mare, a pela hou me ko laua hoowalewale hou ia me ka hoea ana mai hoi o kekahi hoowalewale nui imua o kona alo, a o ia ka ua Manu Nunu Ahiu nei o ka pane ana mai:

"E kuu aloha poina ole, pehea la e hiki ai ia'u ke manaoio aku i ka oiaio ame ka pololei o ka wanana a ke Kilokilo Monika?

"Ua ike no oe e kuu Hawila, i ka nui palena ole o ko'u aloha ame ka makee  ia oe, o ka make wale no ka mea nana e hookoo ae ia aloha o kaua, eia mae hoi, ua waena e mai oia, no ko'u haulehia aku iloko o kekahi hoowalewale, ka mea a'u i mapopo ole ai."

"O ka mea au e ninau mai ia'u e kuu aloha, o kekahi ia o na ninau pohihihi loa, e hiki ole ai ia'u ke haawi aku ia oe i ka haina oiaio, aka nae e kuu aloha, ke hoomanao nei au i kekahi moolelo o kela au kahiko oa, ma ua mooleleo la, e hoike ana ia, i hewa ana o ka honua nei, ma o ka wahine la, ka mea i punihei wae aku i ka hoowalewale ana a ka mea kolohe, nolaila o ko'u manao ea, e hoopoina loa aku oe i na olelo a ke Kilokilo Monika i kamalilo mai nei ia oe, a e kakali aku kaua me ka hoomanawanui, malia na ke au no o ka manawa e hoike mai i na mea oiaio apau.

"O ka'u wale no e hoolana aku nei i kou manao e kuu aloha, e noho me ka hoomanawanui, a e huli hou ae hoi au no ka aina hanau o kaua, a elike no me kou ano mau ka oluolu me ka piha waipahe, pela no oe e noho iho ai me ka hooluolu mau aku i ka manao o ko kaua mau kanaka, mai ka poe ola a i ka poe i hoehaehaia, na ia mau hana auanei au e pepehi aku i na ano uahoa iloko o lakou, e lilo mai ai kela poe kanaka i poe pipili o ko lakou noonoo nou.

"O kou malama maikai ana ia lakou me ka oluolu loa, o ka mea iho la no ia e lilo ai oe i opuu momi makemake loa iloko o ko lakou noonoo, e hoopihaia aku ana hoi ko lakou puuwai me ke aloha nou, e kapa okoa mai ai lakou ia oe, he moiwahine no lakou.

"Mamua o ko kaua hookuu ana, o ka'u mau olelo hope, o ia no kou noho ana, elike no me ia mai kinohi mai, ua ike no oe i ka mea pono e hana aku ai, aia hoi a hoohuiia kaua i hookahi iloko o ke apo o ka o ka mare, ia wa auanei e hiki ai ia'u ke kau kanawai aku ia oe, no ka mea ua kuleana au maluna ou, a pela hoi oe i kuleana mai ai maluna o'u."

"Ke mahalo nui aku nei au i kena mau olelo apau," wahi a Magarita i pane mai ai; a pehea la ka loihi o keia huakai au no ka aina hanau o kaua, alaila huli hoi hou mai oe no Melodiana Kakela nei?"

Ma ka'u mea i manao ai, a i hoolala ai no hoi, o Malavia o makou ke huli hoi e mai ana, ma ke ahiahi o ka la apopo, a ma ke ahiahi hoi o ka ha o ka la, e huli hoi mai ai maua me Oto Beriana."

"Aole no ka a kana mai ka loihi o kou hele ana, e manao ana ka au he mau wahi la kakaikahi wale ae nei no, eia ka o ka hala okoa no ia o ka pule," alaila hiolo mai la na waimaka o Magarita, me ka hoomau hou ana mai no nae i kana kamalilo ana:

"He nani hoi ia, ke hele nei oe, e hele me ka hoomanao mau ia'u, no ka mea o na la eha au e kaawale aku ai mai ia'u aku, ua like pu ia me na makahiki eha, nolaila

"E hele me ka poina ole,

E huli e ke alo ihope nei."

O ko laua nei kamalilo hoi ia ahiki i ka pau pono ana o na mea a laua i makemake ai, ia wa i kamalilo hou mai ai o Hawila:

"Ua kokoke loa mai i ko'u manawa e heelele iho ai ia oe e kuu aloha ihope nei, nolaila e mu-ki hope kaua a hele ae au," a kohu pono iho la keia mau lalani mele:

"Malia aia ilaila,

Ka hale noho a ka iini,

Noweloia i pau pono,

Na iini a ka makemake."

Ia manawa i haawi ae ai ua mau opio nei i na muki aloha ana, e hoomaumau ana hoi, a ia ma-o ana ae o ke kuaua o ko laua aloha kekahi no kekahi, i oili like aku ai ua mau opua nei iwaho, me ke kuikuilima pu ana, me ko laua hele like ana aku noloko o ka rumi hookipa, me ka olelo ana mai hoi o Hawila ia Magarita e hele aku e kauoha i na naita apau e hoakoakoa mai maloko o ke keena hookipa, oiai ua kokoke loa mai i kona manawa a haalele iho ai i na paia o Melodiana Kakela, a hele aku no na kaiaulu aloha o Italia. Ia akoakoa ana mai hoi o na naita imua o ke alo o Hawila, ku ae la oia iluna, a kamailio mai la i keia nau olelo hoakaka:

(Aole i pau).