Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 3, 17 January 1919 — HE O IA MAU KE OHOHIA NUI O KE KALAPU HAWAII Hoakaka ka Lunakanawai Ashford e Hoomau na Hawaii ma ke Kulana Kanaka Makua LOHEIA KA KOIKE NO NA HANA PILIWAIWAI KI-PA Nui na Hawaii e Pulapuia, Nei e na Banako Ki-pa me ka Nui o ko Lakou Poho [ARTICLE]

HE O IA MAU KE OHOHIA NUI O KE KALAPU HAWAII

Hoakaka ka Lunakanawai Ashford e Hoomau na Hawaii ma ke Kulana Kanaka Makua

LOHEIA KA KOIKE NO NA HANA PILIWAIWAI KI-PA

Nui na Hawaii e Pulapuia, Nei e na Banako Ki-pa me ka Nui o ko Lakou Poho

! Kia mau na paina awakea a ke Kala ' 1 l>u Makaainana llawaii ke īnalamaiu noi me ka piha oliohia.i ko!a amp keia awakoa Poalima apau, iHiai kona manawa mai i kukuluia ai he niau pule aku iifi i liala, me lta hoea ae o na lala kaliiko o ke kalapu ame na lala hou, no j ka hoolohe ann i na haiole'lo mai ka j poe mai i konoia. j ' ke awakea o ka Poalima aku nei i liala, o ka Lunakanawai Ashfor<l ame _ j ka Mea Hanohno A. D. Castro na inea ! i konoia aku e hoea ae ma ka paiiia awakea o ia la, a ua hooloheia aku ku ! iaua mau Iraiolelo me ke ohohia nui, a I ua lohe pu ia hoi na hoike a na komite I lehulehu no ka lakou mau hana, ma na ! mea apan i pili aku i ke kulana o na Hawaii. | O ka Meq Hanohauo A. Caßtro ka ( mua i konoia e haawi mai i kekahi hai-J olelo maluna o kc kulana o $a<PulsUu f ! a wahi ana, i ka manawa i hoea muaj mai ai na Pukiki i Hawaāi nei, he hemahema loa lakou, aole he ike i na j alahele e holomua ai, aka nae, mahope . o ka hala ana o kekahi mauawa, me ka loaa ana o ka hoonaauaoia ia lakou, ua J lilo na Pukiki i keia Ia i lahui holomun ' loa, o ke kumu nui mai uo nae, no ko J lakou huki like, hana like me ka lokahi. j Ua hoakaka niai oia, ina no e ku like, ana na kanaka Hawaii a hana like e loaa ana no ia lakou ke kulana holomua, elike mo ia i ikeia no na Pukiki. j No ua. mea hoi e pili ana i ke eini mau o na Hawaii Llalo, ma ko lakou heluna, ua manaoio oia mamuli o na mea oiaiō i ikeia, no ke kumu holomo- j ku o kela lahui kanaka ilalo, mamuli no ia o ko lakou noho huikau maloko o »a hale hoolimalima loloa; a o ia kana o ka i hoeueu ana mai i kela ahahui, e kokuu 1 aku i na Hawaii, ma ka hoopau ana i na kulana maikai ole e- ikeia nei, na J mea hoi e kaohi ana i ka ulu ana o ka lahui. Ua ike maoli ia aku ka oiaio ame ka j pololei o na olelo a Mr. Caatro, a ua ha-, awiia na mahalo ana iaia, inai na hoa ' inai o ke. kalapu. | Oiai ua pau nui "ka manawa inia, i ka : wa i ku mai ai ka Lunakanawai Ashford, he pokole wale no kana haiolelo,'

eia nae, he raau olelo e hoolana ana i ka manao o na lala o kela kalapn, he mau olelo hoi e kono aku ana ia lakou o ku ino ke kanaka makua, ahiki i ka oili ana mai o kekahi mau hopena maikai. Wahi ana, ma kona kamaaina i na kanaka līawaii, he poo ohohia wale lakou ma na hana apau ē hoalaia ae ana, o ka'mea a-pi'ki nae, he poe hikiwnwe no lakou i ke kuemi hope, aole he hoomau ahiki i ke oo ana o kekahi liana. He mea nae nana e hauoli loa ai, a o mahalo nui ai no hoi, ka hoalaia ana ae o ke Kalapu 'Makaainan Hawaiii no ka imi ana aku i na alahele e hooiia ae ai ke ano maikai o ke kulana aine ke ola ana o na Hawaii, me kona inanaoio, e I ku aku 'ana kela ahahui, me ka ikeia aku o kekahi mau hua ohaha e oilī mai ana ma keia mua aku. Na Hoike Komiie Na Jo»eph Leal, ke komite no na hana piliwaiwai, i hoike mai i ka holomoku o na kanaka Hawaii iloko o na • hana piliwaiwai ki-pa. Ua pulapu ia aku lakou e ka poe na lakou e kukolu nei i na banako ki-pa; no ka mea, wahi, ana, o ka meahuna, ma kela hana pili-! waiwai, oia no ka-nana mua ana ika j hua uuku loa o ke (lala, i kikoia aku «: i ka lehulehu, o ka hua iho la ia e hukij mai ai, no ka mea, ua piha na banakoj ki-pa jne akamai ame ka maalea, ma kela hana piliwaiwai, e kaa aku ai . ka poino ma ka aoao o ka poe kikohua, I a o ka pomaikai me ka pokeokeo ma ka . aoao oka poe na lakou ka banako. j

Ua hoeueu mai ke komite e lioikeia ae keia mea maloko o na nupepa Hawaii, no ka hoonaauao ana aku i na kanaka, eia lakou ke alakoia nei iloko o ka poino, e ka poe na lakou i kukulu i na banako ki-pa, maloko nei o keia kulanakauhale. Na John Wise, ke komite no na hale hoolimalima loloa i waiho mai i kann hoike, aole i noho malie ke komite, aka ke hana mau nei ia a e hoea mai ana no i ka manawa e holopono ai na mea apau i manaoia. Na ke komitc himeui, Charles E. King, i hoonanea ae i kela paina awakea a ke Kalapu Makaaiiiana Ilawaii, me na himeni maikai, ft ma ka paina o keia awakea, o Mr. Kruest Kaai ka mea uana e hoonanea mai ana i o ke kalapu. Na Mr. >r. īl. Hakuole, ka lunahoomalu o ke koniite pa'i, i kana hoike no ka holopouo o na hana a kela komite,. ma ka hoolaha mau ia ana o na hana a ke kalapu ,a i hoike no ka oiaio o kana lioike, ua kuhikuhi ae oia i ka nui aine makolukolu maoli o ka poe i hoea ae ma ia awakea. Ma ka paina o keia- awakea o Kauka Cawles ka mea i konoia o haawi mai i kekahi haioleio, a ina aole e loaa ana ua kuia, e hoea pu ae ana o Mrs. Aliee K. Maefarlane malaila, no ka hoakaka pu ana mai i kekahi uiau manao maluna o u» ninuu i pili i na HaAvaii. — —