Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 20, 16 May 1919 — KUOKOA-3 HE LEO ALOHA I NA HAKU MAKAAINANA KOHO BALOKA O KE KALANA O HAWAII. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KUOKOA-3 HE LEO ALOHA I NA HAKU MAKAAINANA KOHO BALOKA O KE KALANA O HAWAII.

Soloinon Hanohauo, Ks(|., I.unahoopo- | nopono o ka Nupopa Kuokoa: Mo ko j alolia: —K oluolu inai ana anoi oo i wahi kaawalo no'u kauwahi, nau lioi ia l e lawe aku a haawi aku i kuu aloha, a lululima pu aku hoi au mo o'u mau haku makaainana kupono i ko koho ba- ' loka o ka Mokupuni o Hawaii, e nolio ana i Puna paiaaala i ka hala, na Hilo, i ka Ua Kanileliua, Hamakua, i ko Alai ulili, Kohala', na Puuhaeielua, pili me j Kalahikiola, Kohala, i ka Ua Kipuupuu o Waimoa mo ke Kai Hawanawana o Kawaihao, na Kona, kuu aiiia kulaiwi, Kona 'kaioiiua i ka La'i, Oj>ua hinano ua malie; Kau, kuamakani ho ipukai pohina ia na ke Aeloa, aloha nui oukou apau loa. i Ma ka po oka la .'5O o. Aporila, .1919, ; i hookuu ai na hana o ko kakou ahaj olelo kuloko, kahi hoi a oukou i hoo- | una mai ai ia'u e hana a e kiai iko oukou mau pono, a ine ka pono laula o ka lehulehu me ke aupuni. Ho elua kau ahaolelo a'u i nolio kiai ai iloko o ka aha senate, he nioa hauoli no ia 'u, ka | hoike ana nku imua o oukou ko'u mau haku makaainana, ua hooko al<u ,ka ou- ! kou inau kauwa na senatoa o ka Mo kupuni o'llawaii, me na hinamakaaiiia- ' na o Hawaii Hikiua, me Hawaii Komo- | hana i ko oukou mau makeniake apau; j a e kakoo liko ana hoi ka oukou mau j kauwa, a o na mea i holo liko, ua lilo ia i kanawai, e hooko ana hoi «i ka ; makoniake o ka leliulehu, a o ike oukou ma-'na nupepa, a nmloko hoi o na bukc . kanawai, kau ahaolelo o 1919. Kc hoike hou aku nei au imua o oukoUi niai ko'u noho ana iloko o na ahaolelo o ke Aupuni Moi, Kuikawa, me ke Teritore o-.Hawaii, ma kuu hoomanao ana ae a hookuku, o ke kau ahaolplo' o 1919 i puu i hjji la, kc k,au ahaoleU)! pookela, iloi<o. p:k>r.nvpolQlp .o: keia aii e nōe* ni'i, • k'a liookomoiii āna mai o kekahi mau bila kanawai ano nui iloko o ka alia senate, i hookomo ole ia i na kau ahaolelo i liala. Ma keia kau ahāolelo i hookumu ia ai ke kukulu ana ō ke aupuni tcritore 0 Hawaii i hanako lahui (fann ioan act), mailoko mai o na loaa o na aina aupuni, a i mea hoi e liiki ai i ka poo | ilihune o na home hookuonoono ko loaa J ka lakou niau dala, ma ka helo ana e aie iloko o ka Imnako lahui me ka omi | mai o ka ukupanee, i like ole mo na banako e ku nei i keia wa. Ma keia mahele, ko haawi ae noi au 1 na mahalo kiokie i na Senatoa R. W. Shingjc o Honolulu; H. A. Baldwin, G. P. Cooke ame H. W. Rioe o na Honoapiilani, ame O. A. Hiee o ka Mokupuni Kaili La; .1. \V. I?us8olI o Hawaii, ka j poe waiwai a kukulu lianako iloko o | keia Tcritoro o Hawaii, i ko lakou lole like ana mai a hana pu mai nio niakou na senatoa ajiau o na inokuj>uni iloko o ka aha aenaie me ka manaoi'o o hooholoia keia l.iila kanawai i hookomoia mai ai e Scnatoa John Wisc o Oahu, n mamuli o ka manno niakee o na «onatoa apau iloko o ka aha senatc o liooko i ka lakou 01010 hoopaa mo "ka ua loaa ka manao lokahi ahiki i ka hooholo loa ia ana o keia hila kanawai nia kona heluhelu ekolu ia ana; a holo' akn la iloko o ka hale o na luuamakaainnnn, ilaila kahi i lomilomiia mai ai ahiki i ka mohala ana ao a ma T<a apua ka holo ana, a hooholo loa ia iloko o ia hale hanohano, a pii koke aku i ko kiaaina, a.kakauinoa ia-mai. Mamuli o ka makemako 0 ka lohulohu mai na mokupuni like ole mai, o noi j mai ana e hoemiia niai ke kumukuai o na eka aina aupuni i liiki ai i ka jioo ilihune ke niahi n kukulu i mau liomo hookuonoono, ma ka hoemi ana niai i ka ' waiwaii 'o niai ka hookahi haneri a i kai iwakalua-kumanialima <lala o ka o'ka, ua 'nui ka noonooia o koia mau noi lohulehu ahiki 010 i keia wa, a ua waihoia mai lie niau olelo hooholo hui; a hoo holo ia, a aku i ka ahaolelo makua, kahi e man-aolana ia aku ai a hooholo a hoololi ia mai kekahi mau pauku o 'ko kakōu kanawai kumu, o, loaa ai i ko kakōu ah-aolold''ka mana e hāna i na kanawai e pono'iai ka lohulehu. ,Ma keia mau niahele ae la, o na 01010 hooholo, o noi ana i ka ahaolelo makua. o haawi mai i kokahi mau inana i ko kakou ahaololo noi, ua hooholo

hou ko ltakou ahnolelo k\ilokrt ik>ī i na numike hoj>e loa o keia kau. Hoolioloia e koho ia i komisina o olua lala o ka aha scnate, a i olua lala o ka llale o 11 a Lunaniaka«inana, me ko kia aina ka loio kuhina, komisina o nn aina nu]nini, 1110 ka Elele K. Kalani anaolo. no ka holo ana i Wakinekona, i ka aliaololo lahui, no ko kokua ana i nn nioa o holopono ai ka makoniako o ii.! makaainana o koia Toritoro o Ha waii. , Kia liou, ka hooholoia ann o ko kanawai o a'o ia ka olelo Hawaii iloko n na kula kiokio o koia Teritore mo ke kula a'o kuinu, ma kekalū manawa o ka la. olike me ka hooponopono ana a ka pa»»;i lioonaauao. Xo ua nlanui holopuni o ko Kalana o lia'waii, na alanui nia na apana liko (Slo|'Mialnnui o na home hookuouoono. na paka, o >ko ia no ia iloko o nn kanawai," o hookoia aku ana o ko kakou papa lunakiai, no ko lnkou manawa o oha ine hapa makahiki, e hoomaka aku nna mai lulai 1. 1019, me ka hoopma ao <• ko lakou niau uku i koia wa. Nolaila, 0 na haku makaainana, ua kokoko mai ka wa e wae ae ni oukou i mau kanaka n oukou i iko ai o hooko ana lakou, a o kokua ana hoi i na kanaka limahana no ka hoohana ana ma na alanui o k<> kakou kalana. o ko oukou wao ana ao, a koho i na kanakn kupono iloko o ko kakou niau apana pakahi, o ko ka kou lanakila no ia iloko o na makahiki oha nio ka hapa. Ta oukou ]>akahi, ia oukou hui na haku makaainana kupono i ko koho haloka o ka Mokununi o Uawaii, owau mo ko'u kokoolua R. Hin.l, ua noho nmua iloko o ko kakou aha sonato, iloko o keia mau kau elua, a o ]>au ana ko ma ua manawa iloko o NoveiiKil»a, 1920. No 11 a koena hana i koo, i manaoia he mau pono laula ia no ka lehulehu o hooa mai an« ma koia hope aku iloko o ko kakou ahaololo, o ao ia mai ana o ka almololo ma'kua, a'u me ko'u kokoolua 1 lana ai ka iiianao, ina i ao, a wao hou ae ou'kou ia maua i miui kauwa h*ou na oukou i ka wao moho sonaton o Nove maba, 1020, e liiki inai ana, i hiki i a'» ko hooko akn i na liana i koo i hiki 010. nei 110 na noi ana mai nn apana koho lialoka mai, ia maua i moho sonatoa ma ka aoao o Hawaii Komohana ma koia k;\u koho haloka o liiki mai ana. A ina elike me ka aoliko i hana'wi niawaona o ka apana koho lunamakaaiīiana ekahi, me olua i ko kau koho haloka o Novomaba, 1918, no llawaii Hikina mai na moho souatoa i holo ai, oia o S. L. Dosha, 1110 J. W. Russell, nia ka aoao llepuhalika; li. H. Makokau iiie C. Not,lcv, ina ka aoao I)oniokarala. TJa koho ia na sonatoa mai llawaii Hi kina mai ,oia o S. L. Pesha aino J. W. Russoll, e noho ana i keia wa, a o pnu ana ko laua nianawa i Novoniaha, 10*2:*..

Nolaila, e na liaku makaaiuana o ka Mokupuni o Hawaii, o oukou no. ke kuleana e wne ao i na moho sonaloa iio 'keia kuu ne, inn ua manao oukou ua kupono e hoomnu hon aku i ka hana o ka lehulehu, o ko oukou kuleana ia, a ua ao no maua o hooko aku i ko oukou •niakoniako i na wa apan. Owau iho no, ka oukou knuwa haa-haa, GEORGK P. KAMAUOHA. Honolulu, TVlci 8, 1919. Hc 242 mau bila kanawai i kakauinoaia e ko Kiaaina maniua o ka |»au ana o ka manawa i kaupalonaia ma ka noi, o ka hiln hopo loa i kakauinoaia oia !ka 'hila e hoakaka ana no kfi uku ana aku ia Knuka A. K. Han<'hott no na liana i lawolawoia oia e j>')li ana mo ka wai o Nnuanu.

GEORGE P. KAMAUO:iA