Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 23, 6 June 1919 — Page 1
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Koho Hou ia o Joesph J.
Fern i Meia i Keia Kau
Haule ka Loio Kalana A. M. Brown i ka Lunakanawai
Heen---Kaa i na Demokarata ka Hapanui o na
Hoa o ka Papa Lunakiai
Meia. Joseph @. Fern. Demokarata @ Kalana. David Kalauokalani, Repubalika. Loio Kalana. William H. Heen, Demokarata. Na Lunakiai. @ Petrie, Demokarata. @ @ Pacheco, Demokarata. Jonah Kumalae, Demokarata. @ Hollinger, Repubalika. William H. MʻClellan, Demo. Charles N. Arnold, Repubalika. @ Low. Repubalika.
@ @ kupuna o ke kobo baloka no @ @ o ke Kulanakauhale @ @ Honolulu, ma ka Poalua @ @. kekahi o na koho baloka @ @ @ i ikeia, iloko o ka moolelo @ @ baloka kuloko, o ia no ke @ @ ana o Joseph J. Fern, i Kulanakauhale o Honolulu @ @ hoi o C. L. Crabbe, ka @ @ @ao Repubalika.
@ @ loa e like aku ke koho @ @ @ Poalua aku la ba;a, me @ @ baloka o umi-kumamakolu ma- @ @ i hala, ke koho baloka.
Joesph J. Fern, ."Uncle Joe" @ @ i Meia no Honolulu.
@ @ @ o keia kulanakauhale, @ @ @ ai ia Konela Iaukea @ @ makai nui, ma kahi o @ @, a i hoonoho aku ai hoi @ @ i puuku, me ka kaa ana @ @ oihana i na Demokarata, @ @ no, he ekolu mau lunakini @.
@ mau Repubalika i hoopa@ @ i keia koho baloka ana, me @ ka hapanui i na Demokarata, @ lakou nui, a pakele aku ke @ @ David Kalauokalani ma ka @.
@ haule ana o ka moho meia @ mau Repubalika e ae no @ na lunakiai, ua ili aku na @ maluna o na alakai kalai.
Easter Petrie, Demokarata, ka @ @ i alakai ka paa baloka Demokarata na koho hou ia i Lunakiai.
@ @ Loio Kalana A. M. Brown, @ @ ma ka la koho baloka aku la i hala, a ma ka bapanui o na haiolelo ma na halawai kalaiana, i malamaia, he uuku loa na mea e kamailioia ana no na moho e ae, he hookahiwale no moho i noke ia i ka hooikaika, oia no ko A. M. Brown kohoia wale no ka lakou i noonoo nui ia, a hoohemahema i na moho e ae.
Hikiwawe na Hoike Koho Baloka
Ua hele na keena poo o na aoao Demokarata me Repubalika, a piha i ka poe makaikai o na aoao a elua, e ake ana e ike i na hoike koho baloka mai na mahele koho like ole, a he kou aku no hou o ka hikiwawe o ke komo ana mai ana mai o na hoike.
Iloko no o na hora o ke ahiahi, i ka manawa i hoihoiia mai ai na hoike koho baloka, us ikeia na hiona hauoli o ka ulumahiehie maloko o ke keena poo o na Demokarata, aia hoi ma na helehelena o na alakai, na hoailona o ka hauoli, no ka lanakila o ka lakou mau moho, aka maloko o ke keena o na Repubalika, ame ke keena o ke Kakauolelo Kalauokalani, kahi e hoea ae ana o na hoike, he nanaina kanalua me ka hopohopo ke halii ana maluna o na alakai o kela aoao kalaiaina.
Ma ka hora eiwa o kela po, i ka manawa i loaa mai ai ka hoike o ka hapanui o na mahele koho apau, ua
CHARLES N. ARNOLD, koho hou ia i lunakiai ma ka paa baloka Repubalika
maopopo loa, ke kohoia o Joseph J. Fern, e kakali wale aku ana no na mea apau o ka hoea mai o na hoike pahu nunui
He mea oiaio, ma ka hora umi o kela po, ua pau loa na kanalua no kona kohoia, a ma ka hora umi-kumamakahi a oi, i ka manawa i loaa ami ai na hoike o na mahele koho apau, ua hooi loa ia aku ka hauoli o na Demokarata, me ke kukule hoi o na Repubalika, me ka hooili aku i na pilikia o ka lakou mau moho, maluna o na nupepa.
Iloko no hoi o kela mau hora o ke
M. C. PACHECO, lunakiai ma ka paa baloka Demokarata. Kanaluaia kona kupono i hoa no ka papa.
ahiahi i hoomaopopoia ai, ka haule o A. M. Brown ia William Heen, no ka mea ma ka hora hikimua o kela ahiahi i ka was i komo ae ai na hoike o ka hapanui o na pahu, ua ikeia aia ma kahi o ka elua haneri a oi kona mau baloka oi mamua o Brown.
KA LUNAKANAWAI WILLIAM HEEN.
Ka mea i kohoia i Loio Kalana no ke Kulanakauhale a kalana o Honolulu nei, a haule o Arthur M. Brown, a o ka hoea ana mai hoi i ka loaa ana he mea nana e pulumi aku i na hoki o na Banako Ki-pa maloko nei o Honolulu.
I ka loaa ana mai hoi o ka hoike o kekahi mau pahu e ae, he hoomahuahua wal ana aku no na baloka o kela mau pahu i ka oi o ma Meia Fern, ame na baloka o William H. Heen.
O ka poe i kohoia a puka, oia no ka Meia Joseph J. Fern, ke Kakauolelo Kalauokalani, William H. Heen, a no na hoa hoi o ka papa lunakiai, o Petrie, Kumalae, Pacheco, McClellan, Hollinger, Arnold ame Eben Low, he ekolu Repubalika ame eha Demokarata.
E Hookomo ana he Hoohalahala
I ka wa i maopopo ae ai, ua kohoia o Kumalae ame Pacheco, i mau hoa no ka papa lunakiai, me ekolu wale no mau Repubalika no ka papa i kohoia ua ala koke mai na manao, e hookomo aku i ka hoohalahala, no ka loaa ole o na palapala hoia no ko laua kohoia ana a puka, i kulike ai me ka manao kanawai o ka loio kuhina no ko laua kupono ole e paa i ke kulana hoa no ka papa o na lunakiai.
Ke kau aku nei na manaolana o na Repubalika, in a no ke kakoo mai o ka aha kiekie i ka manao kanawai o ka loio kuhina, no ke kupono ole ia Ku-
BEN HOLLINGER, .ka mea alakai
i ka paa baloka Repubalika holookoa
a i koho hou ia i Lunakiai.
malae âme Pacheco e noho i mau hoa no ka papa, alaila e pii ae ana no moho elua no laua na baloka kiekie, oia o Fargarty o ka aoao Repubalika ame Sheldon o ka aoao Demokarata.
I ka nana aku, e laweia ae ana kekai mau alahele iloko o keia mau pohihihi e pili ana i ke kulana o kela la aku, no ka hoopau ana ae i na
EBEN LOW, .Repubalika, kohoia i
hoa no ka papa lunakiai.
mau lunakiai i kohoia, mamua o ka manawa e hoea mai ai i ka noho ana ae o na hoa lunakiai ma ko lakou mau kulana oihana, ma o ka loaa ana mai o ka olelo hooholo a ka aha kiekie.
O ka heluna baloka i loaa i ka Meia Fern, he 4453; a o na baloka hoi o Clarence L. Crabbe he 3850. Ua like
DAVID KALAUOKALANI, koho hou
ia i Kakauolelo Kalana ma ka paa ba-
loka Repubalika.
ole ka ikaika huki o na Repubalika i ka lakou moho meia, elike me na mea oiaio, i ikeia ma ka heluna baloka i loaa ia A. M. Brown. O na baloka i loaa ia William Heen, he 4328, a he 3932 hoi baloka i loaa ia A. M.
HE HALAWAI KA
NA DEMOKARATA
MA AALA PAKA
Mamuli o ka Lanaki'a i Loaa i na Moho Pela i Manaoia ai e Ma-
lama i Halawai
HE HALAWAI KELA NO KA
NUI O KA HAUOLI I IKEIA
E Loheia Ana na Haiolelo Mai na Moho Mai Ame na Alakai o ka Aoao Demokarata
Mamuli o ka hauoli no ka puka ana o ka lakou mau moho ma ka pahu baloka ma ka la i nehinei, ua hui ae ua moho ame na alakai o ka aoao
Demokarata ma ka po nei mahope iho o ka pau ana o na baloka i ka helu, a hoohoo iho @ lakou, e mala-ma ia i halawai makaainana nui ma@ala Paka ma ka po Poaono e hoea @anai ana ma ka hapalua o ka hora ehiku.
Ua paiakuli ae ka lewa i na leo huro mai ka ke keena kuwaena o ka aoao Demokarata i ka wa i loaa mai ai o na moho Demokarata o ke aupuni kulana-kauhale. Ua pihaku'i aku ke keena kuwaena o ka aao i na kanaka me ka hook@k@ e ake e ike i ka hopena o ke koho baloka, a ma ka ike aku o keia kekahi o na po hauoli lo@ o@a Demokarata i ano like aku me ka ko-ho baloka o ka makahiki 1912.
I ka wa e oili mai ai o kekahi moho o ka aoao malaila e ikeia aku ana ko-na lululima ana me kona mau kakoo i makemake loa e puka oia, o i kekahi wa e ike aku ana oe i ke pa'i aku kekahi ma ko lakou mau kua. No Meia Fern iho aole oia i hoea @ ia keena. O lunakanawai Heen kekahi @ea i ohohia loa ia i kona wa i hoea aku ai ilaila.
Ua hoahewa aku o L. L. McCand@ @ ka poe haole i ke koho ole ana @ @iaus L. Roberts i kakauolelo, no ka mea ma kana ike ina lakou i kon@ @aia in a ua h@ule o Kalauokalan@ Brown, ua like me hookahi haneri a oi ae baloka ka oi o Brown, mamua o Crabbe. O na baloka oi o Fern ma-luna o Crabbe, he 603, a o na baloka oi hoi o Heen maluna o Brown, he 396.
O ka paio no ke kulana kakauolelo, kekahi o na paio hahana loa, he 218 wale no baloka ka oi o Kaluaokalani mamua o Roberts, a ua hookahahia aku kekahi mahele nui o na makaaianana, no ka hahani loa o Roberts ma-hope o Kalauokalai, i hele ai e hooikaika nona iho, ma na wahi hai-olelo, mamuli o ka loaa ole he manaw@ iaia, no ka nui loa o kana mau hana.
No e kulana lunakiai, ua kaa ke alakai ana i na moho apau ia Petrie, be 4622 on a mau baloka, ok ka heluna
WILLIAM H. McCLELLAN, koho hou ia i hoa no ka papa lunakiai. baloka kiekie loa i kohoia, no na moho apau. O Pacheco aku ka ukali mahope on a, me na baloka he 4571, a o Kumalae aku ka helu ekolu me na baloka he 4323, o ka huina baloka kiekie loa keia i loaa i na moho Repubalika. Malalo aku o McClellan, me na baloka he 4300, Arnold me na baloka he 4203 a o Low aku me na baloka he 3722.
Iloko i na mahele mua eono i hoi-@oiia mai ai na hoike, he mau hoike wale no ia no ka hauoli iloko i Crabbe ame Brown, ua lika me hookahi haneri.
Maluhia ke Koho Baloka
o ka Poalua Aku nei i Hala
Ikeia ka Nei o ka Poe Hooikaika no ka Lanakila o A.
M. Brown ma na Mahele Koho Like Ole me ke
A u Pu o na Demokarata
Ma ua mahele koho baloka apau, ma ka Poalua nei, ua ike maoli ia no na pukana o na aoao kalaiaina a elua, me ko laua makaukau piha, e k@ili ae i ka lanakila o ka la, eia nae, na ka hopena o ka hoouka kalaiaina i hoike ae ua kaa ka lanakila i ka aoao Demokarata.
Ua ikeia na alakai o ka aoao Repubalika, ame ka poe hooikaika no Brarunu, me na lipine melemele ma ko lakou mau umauma, e hooikaika maoli ana no e lanakila moho me na kaa o@omobile, e hooikakaha ana ma na wahi koho baloka, aole nae i lilo ia mau hooikaika ana i kumu e aha'i ai i ka lanakila.
Ma na wahi koho apau, ua ike maoli ia aku no na Repubalika ame kekahi poe Demokarata, na makai no hoi malalo o ka Makahi Nui Rose, e hooikaika ana e koho ia o Brown, me he mea la, he kakaikahi loa na mana koho i hele ae e hookomo i ko lakou mau baloka, i @ele ole, i ka haawiia aku o na kauoha ia lakou, e koho no Brown, me ka hooikaika ole ia o na moho e ae o ka aoao Repubalika.
He maluhia ke koho baloka, ma na wahi koho apau, koe wale no kekahi poe kanaka kakaikahi, i malule i ka waiona, olakou ke loheia ana i ka walaau no Brown, oia hoi na Demokarata me ka maile wale n@oka lakou haa@ ana, aole he niau lipine a mau hoailona e ae ma ko lakou mau kino, koe wale no kela manao paa iloko o lakou, e paio aku no ka lanakila o ka lakou mau moho, me ka maalea ame ke akamai, aole hoi ma ka hookikina wale ana aku i na mana koho.
Ma ua pahu nunui o na mana koho, ua oi loa ae ka nui o ka poe i koho ma ka Poalua nei, mamua o ke koho baloka wae moho aku nei i hala, mamuli wale mai no keia o ka makee ana e ike i ka lanakila o na moho i haawiia aku ai na hooikaika ana.
Iloko o na hora o ke kakahiaka, mamua ae o ka weheia ana o na wahi koho, ua hoea mua na kanaka malalia, no ka hooikaika ana i moho o ko lakou mau aoao, a i hakalia n oa hoea i ka wa no ke koho ana, o ka hoomaka iho la no ia o ke komo o na kanaka, mamuli o ka manao, o ka manawa kupono wale no ia, e kaawale ai lakou, no ka
JONAH KUMALAE, koho ia ma ka paa baloka Demokarata. i kanalua ia ka lilo ana i hoa no ka papa.
a oi baloka ka ai o Brown mamua o Heen, a in a pela ke alakai mau o Brown mamua, ua maopopo loa, ua loaa @a lanakila iaia, aole nae pela, @e lanakila liilii loa kela, o na hoike o na mahele liilii wale no ka i komo ana , a koe aku na mahele, o na Demokarata, kahi i kau aku ai o Heen ka manaolana kona lanakila mala@a.
I ka manawa nae i komo mai ai ka hoike o na baloka o ka mahele o Pauoa, ua ikeia ka pii ana mau o Heen, a hahani loa mahope o Brown, a mai ia manawa aku, a i ka wa hoi i komo mai ai ka hoike o ka pahu o ka mahele eiwa o ka apana elima, ua pii ino loa na baloka o Fern ame ko Heen, ahiki i ka oi ana o Heen, ma kahi o ka 156 baloka mamua o Brown.
Ma ka hoohuihui ana i na baloka o ka apana eha, ua kaa o Crabbe mamua hooikaika baloka ma ke awakea ana ae a ma na hora o ka auwina la.
I cela âme keia manawa, e hoea aku ana na moho maluna o ko lakou mau kaa otomobile ma na wahi koho, aia hoi ma ko lakou mau helehelena ka minoaka, elike me na hooia i loaa aku ia lakou, no ko lakou lanakila, a e hoea pa ae ana no hoi na kaa, me ka poe hookani pila, i hoolimalima no kekahi poe moho.
Ma na mahele koho apau, iloko o na hora kakahiaka ka nui loa o ka poe i koho ai i ko lakou mau baloka, me ka hele liilii mai no nae i kela ame keia muawa, a i ka wa i huli hoi mai ai na mana koho o Puuloa, ma ka hora eha o ke ahiahi, o kekahi manawa ia i ikeia ai ka nui o ka poe koho, ke hele la, a oi wale aku ka heluna o ka poe i koho i ko lakou mau baloka mamua o ko ke koho wae moho aku nei i hala.
Mawaho o Kaimuki, a ma na pahu koho baloka no apau, malaila na makai kahi i hooikaika maoili ai no Brown, me ka huna ole iho i ka lakou mau hana, ma ko lakou ano he mau luna oihana a he poe Demokarata hoi, @ka o hooikaika ana ma na ano apau, e lanakila o Brown, me he mea la o ko lakou haku ia ma ka hana.
Me kekahi mau mahele koho, aohe wahi mea a loheloheia aku o na walaau o na kanaka no William Heen, a no kekahi mau moho e ae paha o ka aoao Repubalika me na Demokarata, o ka inoa wale no o Brown, ka i ka waha o na kanaka.
Aole i @ele ka Lunakanwai Heen ame ka Mea Fern i na luna hooikaika ma na waho koho baloka, ua ku paa lakou, mai na paheleia mai, e na luna hooikaika o ua moho o kekahi aoao, a ma ka pahu balkoa lakou i hoike ae a i ka lakou pane.
O kekahi mea ano nui i ikeia ma kela la koho baloka, i oa no ka mehameha o na alanui i na makai, ma kahi o ka lakou hana, u komo kino aku na makai iloko o ka hooikaika ana no ka Loio Kalana Brown, oiai nae aohe o lakou kuleana ma ia hana, a in a paha no ka hooikaika baloka, o ka moho o ko lakou aoao kalaiaina, ka lakou e pono ai e hoikaika, aole nae pela ka mea i ikeia.
o Fern , aka i ka apana elima sku nae, ua po'i pu ia kona mau baloka puka o ko Fern.
Ua lanakila o Brown, maluna o Heen ma ka apana ea, me na baloka he 32 wale ao, i ke kaa ana nae i ka apana elima, ua hiki ole iaia ke paa i kela lanakila, eia no nae e haawai ana no kekahi mau mahele o na Demokarata i na baloka kiekie iaia, mamua o Crabbe.
Ma ka hapanui o na pahu koho baloka apau he nui na hana hookahaha i ikeia, no ke ano o ke koho ana a ua mana koho. Ua nui no ka poe i koho pololei i na moho o ko lakou aoao kalaiaina, ma kahi nae o na kakauolelo ame na loio kalana, e koho ana lakou @ na loio kalana, e koho ana lakou aia maloko o na mahele o na Demokarata ka hapanui o keia ano o ke koho ana i ikeia ai, elike no hoi m@ na mea oiaio i hoomaopopoia, ma ke ano o na baloka i loaa i na moho meaia ame kakauolelo a na Demokarata.
LILO KE DALA MAULUNA AKU O
KE PAKAUKAU.
Ma ka Poakolu, Poaha and ka Poalima o ka pula aku la i hala he huina Kanawalu dela ka i aihue liilii ia mailoko aku o ke pakaukau o ka Hope Makai Nui Kalana A@h e kekahi paahao o Henry Kamalii ka inoa. Ma ka manawa mua ana o ka lawe ana he @20, ma ka lua mai o ka manawa o ka lawe ana he @35 a ma ka manawa hope loa he $25.
Ua paa oia i ka hop@ia a ma ka manawa o kona hookolokoloi ana mamua o ka Lunakanawai Lightfoot ua a e ae oia i kona hewa no na kumuhoopii ekolu e ku e ana iaia. Ma keia la e kauia aku ai ka hoopai maluna on a. Eia no keia opio Hawaii malalo o ka iwakalua o kona mau makahiki.