Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 37, 12 September 1919 — Page 8
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA HALEKUAI LOLE
THE MODEL
Ala Papu ma Waikiki o Pauahi.
"Hiki ke L@weia na Bona Aie Maanei."
MA KE KAUOHA
TERRITORE O HAWAII
Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu. Ma ka hana e hoopau ana i ka HAWAIIAN AUTO COMPANY, LIMITED.
OIAI, o ka HAWAIIAN AUTO COMPANY, LIMITED, he hui ia i kukuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na ka@awai o ke Teritore o Hawaii, i kul@e ai me ke kanawai i hoomakaukauia ma na hana o keia ano, ua waiho ia mai iloko o keia keena he palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i @leloia, hoi i@ me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui pu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.
NOLAILA, ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha i kekahi mea, a i na kanaka apau he mau kuleana mamua a e o ka @ @ awakea o ka la 22 o Sepatema@ @ a o kela ame keia mea e ma@ ana e hooloheia aku maluna o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho maloko o ka Hale Mana Hooko, Ho@ ma ka hora 12 awakea o ka la i o@ a e hoike mai i ke kumu, in a he kumu @kahi i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala @oi i oleloia.
DELBERT E. METZGER, Puuku, Territore o Hawaii. Honolulu, Iulai 11, 1919. @- Iulai @ 25; Aug. 1, 8, 15, 22, 29; Sept, 5, 12, 19.
TERRITORE O HAWAII.
Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu. Ma ka hana e hoopau ana i ka THE HAUOLI COMPANY, LIMITED. OIAI, o ka THE HAUOLI COMPANY, LIMITED, he hui ia i kukuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o ua kanawai o ke Territore o Hawaii, i kulike ai me ke kanawai i hoomakaukauia ma @a hana o keia ano, ua waiho ia mai iloko o keia keena he palapala i hooiaoia i hoohui pu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai. NOLAILA, ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha i kekahi mea, a i na kanaka apau he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ua kekahi ano iloko o ka hiu i oleloia, e pono e waiho mai i na ku-e ana no ka ae ia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena, mamua ae o ka hora 12 awakea o ka la 22 o Sepatemaba, 1919, a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho maloko o ka Hale Mana Hooko, Honolulu, ma ka hra 12 awakea o ka la i oleloia, a e hoike mai i ke kumu ina he kumu kekahi i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala noi i oleloia.
DELBERT E. METZGER, Puuku, Territore o Hawaii. Honolulu, Iulai 11, 1919. 63@7-Iulai 18, 25; Aug. 1, 8, 15, 22, 29; Sept. 5, 12, 19.
TERRITORE O HAWAII.
Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu. Ma ka hana e hoopau ana i ka HOY FICK COMPANY, LIMITED. OIAI, o ka HOY YICK COMPANY, LIMITED, he hui ia i kukuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Territore o Hawaii, i kulike ai me ke kanawai i hoomakaukauia ma na hana o keia ano, ua waho ia mai iloko o keia keena he palapala noi no ka hoopaa ana i ka hui oleloia, hui pu me kekahi palapala i hooiaoioia i hoohui pu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai. NOLAILA, ma keia ke haawila aku nei ka hoolaha i kekahi mea, a i na kanaka apau he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia, e pono e waiho mai i na ku-e ana no ka ae ia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena, mamua ae o ka hora 12 awakea o ka la 15 o Sepatemaba, 1919, a o kela @ kela @ e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa m@alo iho maloko o ka Hale Mana Hooko, Honolulu, ma ka hora 12 awakea o ka la oleloia a e hoike mai i ke kumu, in a he kumu kekahi i wahi e ae ole ia aka ai ka palapala noi i oleloia.
DELBERT E. METZGER. Puuku o ke Territore o Hawaii. Honolulu, Iune 27, 1919. 6356-Iulai 11, 18, 25; Aug. 1, 8, 15, 22, 29; Sept. 5, 12.
HOOLAMA
Ke haawi aku nei ka mea nona ka inoa malalo iho nei i ka hoolaha, eia oia ke noho hana pu nei me kekahi hui loio maloko o Wakinekona, D. C., a e hiki no ke lawelawe i kekahi hana pili i ka oihana kanawai e waihoia aku ana malalo o kona malu. E haawiia no na kiai makaala ana no ka pono o ka poe e makemake ana i mau home hookuonoono maluna o na aina aupuni o Hawaii. Hoouna mai i na leka no keia manawa malalo o ka malu o ka Elele Hawaii i ka Ahaolelo Lahui, Wakinekona, D. C. W.A. KINNEY.
UA MOE AKU LA KA MAKUA REV. J. KEKIPI I KE 88 MAKAHIKI O KONA OLA ANA ME KE ALOHA NUI IA.
Ma ke kakahiaka nui poniponi, hora 5:05 a. m. o ke Sabati, la 13 o Iulai, ma kona wahi noho ka Koula, Honolulu Oahu, i pauaho mai ai ka Makua, k@ alakai hoi nana i kukulu a hoala hou ae i ka Hoomana Naauao, mahope iho o kona nalowale ana mai ko ke ao nei, o ia no ka ekalesia a Paulo, i a'o aku ai i ko na aina e, a i hoikeia mai hoi a Rev. J. Kekipi, no ka pomaikai o ka lahui Hawaii. Ua upoi iho kona mau maka i ke 88 makahiki ame na malama elima o kona ola ana me ke aloha nui ia. O Kapohulimaia kona makuakane, a o Luka Kuaole kona makuahine, ua hanauia oia ma Makapala, Kohala Akau. Hawaii, ma ka la 11 o Februari, 1821, pela i loaa ai iaia keia mau makahiki he nui o kona ola ana.
Ua hoonaauaoia no o Rev. J. Kekipi e kona makuakane, ahiki i ka piha ana iaia o na makahiki i ka 16; ua hookomoia aku oia ma ke kula a Mr. Bond i ka 1850, aia no ma Kohala keia kula; hemo mai oia mai ke kula a Mr. Bond, i ka 1852, a komo no i ke kula hanai o Hilo, o ia no ke kula e noho poo ia a@a e ka Rev. D. B. Lyman, a ma ka makahiki 1854, oia i puka maikai mai ai mai kela kula mai, me ka mahalo nui ia, ma kela makahiki no, no ka pau ole no on a manaolana imi naauao, ua hoouna loa ia aku oia no ke kula nui o Lahainaluna, a ma ka makahiki 1837, oia i puka mai ai me na hoomaikaiia he nui.
Mahope o ko Rev. J. Kekipi puka ana mai ke kula nui mai o Lahainaluna, ua hoomaka no oia e lawelawe i ka oihana kumukula makai o Koiele, he wahi kela e pili la me Kalepolepo, ma Maui, (he wahi ia i piha i ke kanaka i ke aukahiko, aka ua neoneo i kela wa, i ahona i na aina hookuonoono o Kihei, ikeia ae ai he wahi kanaka). Mahope iho o kona noho kumukula ana ma Koieie, ua nee aku oia uo Makawao a malaila oia i mare mua ai i ka wahine i ka 1859, a nana mai ke keikikane o J. E. K. Maia, o Honolulu, e ola nei i keia wa. Mahope o kona noho ana ma Makawao, ua hoi aku oia e malama i ke kulawae ma Hana, Maui, ma ke kauoha a Mr. Kahananui, ke kahukula o ka Mokupuni o Maui, a malaila oia i noho loihi ai no kekahi manawa, no ka hoomakaukau ana i na keki no ke komo ana aku no ke kula nui o Lahainaluna.
Mahope iho o kona noho ana ma Hana, Maui, ua hoi aku oia ma kona ainahanau ma Makapala, Kohala, Hawaii, a lawelawe i ka oihana mahiko me Mr. Hart, ma Niulii, a he kokua kahu hoi no ka ekalesia o Iole, ma Kohala, malalo aku o Rev. Bona.
He kanaka o Rev. J. Kekipi i ike nui ia imua o na lii, ame na kanaka hanohano o ka aina, mai Hawaii a Kauai, he hale hamama kona i ke kanaka hanohano ame ka ilihune, he puuwai hamama me ka heahea, he hookipa i ke kanaka nui ame ke kanaka iki, he akahai ame ka lokomaikai, he hoomanawanui me ka panai ole aku i ke ino no ke ino.
Ma ka malama o Aperila, la 16, 1881, i hoikeike mai ai ke Akua iaia no kana hana, a ma ia po oia i hana ai i kana berita, me Ia ahiki i kona moe ana aku la me ka maluhia, iloko o kona wa elemakule maikai (no ka wehewehe ana aku i na mea apau a ke Akua i aʻo mai ai iaia no kahi wa okoa aku ia me kona malama i ka hoohiki ana i hana ai me ke Akua ana i paulele ai.
Ma ka wanaao o ka po o ka la 29 o Okatoba, 1887, ma Kakapala, Kohala, i hoike mai ai ka Haku uaua ma ka moeuhane no ke kukulu ana i kona ekalesia ma Hawai nei, nona ka inoa Hoomana Naauao, (Rom. 12:1), hoikeike pu mai i na makaukau apau, oia ka pohaku, na ki o ke aupuni o kalani, ame ka paetizoz i ka Uhane Hemolele ame ke ahi, ame ma mihi e ola ai.
Mai ka hea ana o ka Haku ia Rev. J. Kekipi, ma ka wanaao o ka la 29 o Okatoba, 1887, aole i ku kino ae ka ekalesia ahiki i ka malama o Maraki, 1893, ua lika ia me eono makahiki mahope mai, ma ke ano hoopiliwale ke ano o ka hoomakaia ana, me na leo hoino he nui wale, aka ua lilo nae ia mau hoino ana he nui i mea e holo awiwi ai o ka hooneeia ana o na hana pili ekalesia; no ka mea ma ka la 31 o Iulai, 1897, i hoolaaia ai ka luakini mua o ka Hoomana Naauao, ma Koila, Honolulu, Oahu, nona ka inoa Kealaulaokamalamalama; Iune 16, 1900, hoolaaia o Ka Olinolinookamalamalama, Pauweʻa, Maui; Oct. 4, 1903, hoolaaia o Ka Lanakilaokamalamalama, Keomuku, Lanai; Jan. 25, 1905, hoolaaia o Kekilohanaokamalamalama, Waiakea, Hilo, Hawaii; June 10, 1906, hoolaaia o Ka Hokuokalalamalama, Aleamai, Hilo, Palikn, Hawaii; Jan. 25, 1911, hoolaaia o Kekupaianahaokamalamalama, Kaunakakai, Molokai; Apr. 28, 1918, hoolaaia o Kamauloaokamalamalama, Olaa, Puna Hawaii.
He mau ekalesia ohana i ku ole na luakini he nui wale, aia ma ka Mokupuni o Oahu, ekolu mau ekalesia, ehiku ma Maui, ekolu ma Hawaii, hookahi ma Molokai, elua ma Kauai; ua waiho iho o Rev. J. Kekipi, na ka ohana hou o keia mua aku e kukulu aku i na luakini no keia mau ekalesia, me ka hoonee pu ana aku i ka haʻi ana i ka inoa mana o ko kakou Haku o Iesu Kristo.
KANALUAIA KA HIKI I KA ADIMARALA KE HOOMALU LA RUSIA
I kulike me ka hoakaka a ke Kanikela Kepani K. Kumasaki, ka Iapaua kanikela hou e holo aku ana no Nu Ioka ma ka Poalua nei ma ke manawa ana o ke kipa ana mai i keia awa ma kona alahele no Nu Ioka, "he mea waiwai ole ka noonoo ana iho no kekahi manawa e hiki ana i ka Adimarala Kolchack ke hoihoi mai i na lahui apau oloko o Rusia malalo o kana hoomalu ana."
O ke Kanikela Kumasaki ka Iapana kanikela o ka hoonoho ana aku ma ke kulanakauhale o Makao, Rusia, ahiki i kekahi manawa kokoke aku nei i hala a hookaawaleia mai oia malaila mai a ua ike oia i ka hiolo ana o ke aupuni o ke Czar ame ka hoohioloia ana o ke aupuni o Kerensky mahope koke iho. o Kumasaki ka mea i ike i ke ano a ke alakai iloko o na hana o ko na aina e a Iapana a ua ike hoi oia i na pilikia apau maloko o Rusia.
Ma ka manao o ke Kanekela Kumasaki aole i loaa i ka Adimarala Kolchak, ke poo o ke aupuni ku-e i ke aupuni Bolsheviki maloko o Silesia ka ikaika e huki mai ai ia Rusia, a i ole ia Siberia, mailoko mai o ka noho ana huikau a e hiki ai hoi ke hoomalu i ka lahui kauaka mai o a o,
"O ke kanaka i maopopo pono ke kulana haunaele maloko o Rusia aole oia e manao iho ana ua ai ae ko ka Adimarala Kolchak mana mamua o kekahi o na alakai e ae o Rusia," wahi ana. "A oiai ua nele ka Adimarala Kolchak i ka mana hoomalu ia Rusia aohe no i oi aku ka mana hoomalu o na luna aupuni maloko o Makao mamua o ko Kolchak. Aole o Lenine a i ole o Trotsky paha e hiki ana ke hoihoi aku i na lahuikanaka apau o Rusia maloko o kana hoomalu ana, No'u iho, i ka nana aku, he pouliuli ka noho ana o ka lahui kanaka Rusia ma keia mua ak@ Aia wale no a ikeia aku he alakai kupono a oiaio e hoomauia ana kela ano haunaele a puni ka aina no ka manawa pau ole."
F. MEYER UA HALA
Solomon Hanohano:–E ahonui mai kou puuwai no kela mau wahi lalani olelo e kau ae la maluna, in a nae e loaa ana he wahi rumi kaawale ma ke kino lahilahi o ka kaua lei milimili, o ia hoi ka Nupepa Kuokoa:
Ma ka la 22 o ka mahina o Augate, 1919, o ia hoi ka Poalima, mawaena o ka hora 10 ame ka hora 11 i kii mai ai ka Anela o ka make a lawe aku la i ka hanu ola, mailoko aku o ke kino o ko makou haku hana i aloha nui ia, oia o F. Meyer, i kona hora hope loa, aole i ike kana wahine i kona aho hope ame ka laua ohana keiki, na kana poe hana i ha'i e i keia make ana o ua haku nei o makou, o ia hoi na Kepani e hana ana i kona hale ponoi.
I ka wa i loheia ae ai keia lono kaumaha, ua nui ko makou puiwa, kona mau paahana, no ka mea i kela kakahiaka no, hora elima paha ia a oi, ua kamaikio pu ka mea nana e kakau nei keia mau manao, me ua haku nei o makou, eia ka o ka make koke mai la no ia.
Ua nui ka minamina ia, he 20 makahiki a oi kona hookele ana i ka mahiko o Waianae nei, ua nui na pomaikai i loaa mai mamuli o ka noeau o kana malana ana pela no hoi i loaa ai na uku kupono ia makou kona mau paahana; ua haalele iho oia he wahine me na ohana keiki he lehulehu ame na moopuna, ua nui ke kaumaha, no ka mea, ua hala aku la ka makua, ka mea nana e huli a loaa hanai mai i ka waha o ka wahine, pela hoi me na keiki.
Ua piha iaia na makahiki he 57 ma keia ola honua ana, a kii mai la no ka mea nana i hana a lawe aku la na ka poe ia e ola ana, e kanikau aku nona, hala no hoi ka makua o keia aina, ua nui kana mau kokoua ia makou kona mau paahana, ame ka poe aku mawaho o ka mahiko. Eia ka mahiko o Waianae nei malalo o ka hookele ana a kona hope oia o Kale Balaunu, o kona hope lunanui no ia.
Na ke Akua mana loa e hoomama mai i na manao kaumaha a luuluu o kana wahine me kona ohana.
O makou iho no iloko o ka luuluu, na limahana Hawaii o ka Mahiko o Waianae, ma o ko makou komite la,
D. KAHUHU
Nolaila o Rev. J. Kekipi, ua hoololi ia o J.K. Maia mahope mai), he kihohana nau e Hawaii lauhi, ke ku kilakila nei kona mau kiahoomanao poina ole, me na lama aamau pio ole i ka makani, Kauaula, he puuhonua nou e Hawaii.
No laila ma ka mana o ka Aha Paeaina o ka Hoomana Naauao o Hawaii, ke hoikeia aku nei i na ekalesia apau o ka Hoomana Naauao, e komo pu aku na hoahanau apau i ka hoomanao ana aku i na leo pule kanaenae hoalohaloha i ko kakou Makua Lani no ko kakou Makua Rev. J. Kekipi i hoi aku ma ka poli aloha o ka Haku ana i paulele ai, a e hui pu aku na hoahanau apau me ka ohana i ka paumako pu ana no ko kakou makua aloha, ka mea nana i hapai ia kakou mai ka lepo mai, a i hookiekie hoi i ka mea popilikia.
Me ka Lunahooponopono o ke Kuokoa ko'u welina ame na keiki hoonohohua kepaa hoi ko'u aloha.
O wau no me ka haahaa,
REV. W. E. EDMONDS,
Komite.
Hilo, Hawaii, Aug. 24, 1919.
NA ANOAI O KOLOA, KAUAI.
He o ia mau ke ku o ke alalauwa ma Koloa nei i keia mau pule e nee nei, e huli a mahi mau nei na lahui like ole i ke ao ame ka po.
Ma ka la 23 o ka mahina i hala i hoopuniia iho ai ma keia wahi hookahi no, he mau lau oama, e na keiki laeula o keia wahi, Mr. ame Mrs. D. K. Pele, ame ko laua mau hoaloha, mahope iho o ka puni ana, ua haawi wale ia aku la i na makamaka ame na hoaloha, me ke kuai ole, hoi luuluu i ke one o Hanakahi, ola ia kini ke a mai la ke ahi.
Ua haawiia mai la i kou meakakau nei he mau wahi kauna, aole no i ka nui, o ka lawa no o ka ai ana, nui ka momona ame ka ono o keia ano i'a, he ono i ka aimaka, he ono no hoi ke maloo, he ono i ka palai, lawalu, eia no keia mau i'a ke ku like nei no i kahi hookahi, elike no paha me ko na wahi e ae e ku mai nei.
Ma Lawai, oiai kekahi haole e holo ana maluna o kona mokokaikala, ua huli pu aku la oia a loaa iaia he mau eha kukonukonu loa, aole i maopopo kona hopena.
Ma ka la 25 mai, mawaena o ka hora 8 ame 9 o ke kakahiaka ma Wahiawa, ua ki iho la kekhi Pilipino i kekahi wahine Pilipino a make loa, me ka pu panapana, a mahope koke iho no, ua ki iho la no keia Pilipino iaia a make pu laua i ka manawa hookahi.
Mahope iho o ka hoea ana aku o ka Hope Makai Nui Geo. Kaleimaile me na makai ma kahi o keia kipu weliweli, ua make mua keia mau mea elua, a o ko laua mau kino puanuanu ke waiho ana, ua pau elua i ka ha'ukeke, ua haalulu mailuna a lalo.
O keia wahine Pilipino i make iho la ua hele aku kana kane mare i ka hana, me kona ike ole i ka hanau hope o kana wahine, a o keia Pilipino nana i ki iaia i ka pu a make, he wahi aikane hulu manu nana, no ka manawa, eia ka e haa'ele ana i ka la i ka mea mahana, hana i'o ka hulu o ka manu.
He lahui minamina ole keia i ko lakou ola, he limakoko, he hana mau i na hana karaima menemene ole, apuni o Hawaii nei.
He mau la papaala keia o Koloa nei, i aho@a keia i ka ehu a ke kai. Me keia wahi meahou liilii, ua lawa a hui hou aku no.
Me ka Lunahooponopono ko'u mahalo nui, ame na keik ioniu hua kepau o kou papapa'i ke aloha nui.
Oia mau no,
PETER KAMANO, SR.
Makahuena Light Station, Kauai.
OIA ANEI? OIA NO.
Na G. K. Keawehaku.
He maoli a he kamahao,
Na kapakai, na kula uli mau,
Na kahua pa hee ame ho-lua
O ka aina hanau o'u.
He alana makamae waiwai nui
I loaa ia'u noluna mai;
O kou mau apaa, kou mau maukele,
O kou mau eiwa, na waonahele ame na kuahea ou;
Noko o ka uli a uliuli o kou mau hihipe'a,
Nee mau nomua na kaoo ana o kou manao,
Nou no ka home ka aina hanau o'u.
O na kookuu âme na kua-mauna oi,
Ko'u haku'i a o-ne-o-ne mau ana mai ke ao a po,
A ao ae a po, a ao hou mai no.
O na a pae lalani puu ou ka loko o'u a auume nei,
O na lalani na pae mauna oi eia ke oni nei;
Eia ke kupu nei a kupukela noluna oluna aku.
Nanani ke kalalea, nanao, laumania ame ka nihinihi oi,
Ka puainawele i ka iu iluna aku iluna koiuiu
Nou au e kakua a e kahei mau nei,
He nalenale ia'u i ke ao, a kau ka la
He paihi, lion a linohau, nene a kolomanu;
Ke halia mau nei au no ka malu o na auau omua.
O kou mau kualono, na wai-paihi, hoohuelo aweawe,
Ka mahiole, ka ahuula ame ke kalaunu o ka kaua hanohano.
O na anahulu ale o na kai apiipii ou ka'u e pulama,
Nou au. No Hawaii a mau.
Oia anei. Oia no.
Me he lena-alani la o ka Mamo,
Me he ula-weo la o ka Iiwi,
Me he ula-uli la o ka Apapane,
Me he omaomao la o ka O-u,
Me he lelo-lena la o ka O-o,
Me he ele-uli la a ka Alae,
Me he keokeo opua la o ke Koae,
Ka nani ou e Hawaii a mau.
Oia anei? Oia no.
Me he punohu ula la,
No Alenuihaha oluna ae;
Me he onohi ahiahi la,
No Alalakeiki oluna ae;
Me he ua nonoula la,
No Naeheehe oluna ae;
Me he leikoko-ula la,
No Kealakahiki oluna ae;
Me he anue makolu la,
Na Pailolo oluna ae;
Me he anue kaha loa la,
No Kalohi oluna ae;
Me he honu luu kai la,
No Auau oluna ae;
Me he ahi-lele-pua-o la,
No Kaiwi oluna ae;
No Pailolo oluna ae;
Me he Koloa pulu wai la,
Me he ne-ne-aukuu la,
No Kaulakahi oluna ae;
No Hawaii makua, pua, mamo,
No Hawaii a mau oluna ae.
Oia anei? Oia no.
He 250 ka nui o na Boys Scouts i hele aku e hoomoana ma Castner i keia makahiki, elike me ka lakou e hana mau ai i na makahiki apau.
HE HOOMANAO ALOHA NO KUU KANE ALOHA I HAALELE MAI.
Mr. Lunahooponopono, Aloha oe:–E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui ka Nupepa Kuokoa, i kela mau hua e kau ae la maluna, he puolo waimaka.
Ma ke Sabati, Aug. 24, 1919, hora 12 i pauaho mai ai o Lakana Moses S. Keaunui i keia ola ana ma Kalaupapa, Molokai; ua haalele mai oia ia'u i ka wahine e u aku nona, a ua haalele pu i na keiki, na moopuna, na kaikuahine ame ka ohana e noho ana mai Hawaii a i ke one aialii o Kakuhihewa. Luuluu wale! Ua hanauia kuu kane aloha L. M. S. Keaunui i Iulai 25, 1859, ma Hauula, Koolauloa, Oahu, ua hoohuiia maua ma ka mare i ka 1880, a haalele mai la ua;u i ka A. D. 1919, ma keia aina o ka ehaeha.
Ua laweia mai kuu kane no ka ma'i lepera, a hele mai au i kokua no kuu kana, eia ka e haalele mai ana oia ia'u i keia aina malihini. Auwe ka mea ehaeha o ka naau e, oiai ua hala aku la kuu makua o ke kane, a haha poele iho la ka papa'i o Honolulu; ua lawe ke Koolau-wahine lilo. Minamina wale!
E ka Uakanilehua, o L. M. S. Keaunui ua hala; e ka makani apaapaa e, o L. M. S. Keaunui ua nalo; e ka Ua Kukalahale, o Honolulu, kahi a kuu kane i lawelawe ai i na hana like ole, ua ipo iho la ke kuui poahaaha o Huleia. Paumeko wale! He oiaio ua alo hoomanawanui wale ia no e maua na inea o keia noho ana a haalele mai la oia ia'u i ka wahine.
Elike me ka ke Buke Nui i olelo mai ai, he mahu ke ola o ke kanaka a nalo aku. E hoomaikai ia Kona inoa, a no ka mea, Nana no i hawi mai a Nana no i lawe ku. Elike me kou hele kohana ana mai mailoko mai o ka opa o kou makuahine, pela no oe e hoi kohana aku ai i ka opu o ka honua. Ke haawi aku nei au i ka'u hoomaikai i ke Kauka Doohue ame na makamaka ame ha hoaloha i laulima pu mai me a'i i na hora o ke kaumaha ahiki i kona halelua, a pela hoi i ke kahu o ke hoomana kalawina no kana mau huapule hope maluna o kuu mea aloha.
E Mr. Lunahooponopono e kala mai oe ia'u no kuu hooluhi ia oe. Me oe kuu hoomaikai a nui.
Owau iho no me ka luuluu,
MRS. KAHANANUI KEAUNUI,
Ame ka Ohana.
Kalaupapa, Molokai, Aug. 28, 1919.
HE HAINA NINAU
E Mr. Solomon Hanohano, Pailaka o ka Mokulele Kuokoa; Aloha oe:--E oluolu oe e haawi aku i ko'u aloha ia Keoni Pauaka, ka mea nana ka ninau: "Hookahi noloko mai o ka elua koe i ka ekolu."
Ua loaa mua no iaia ka haina; o keaha la kokna makemake, o ka wehewehe ana mai paha ea. Ina pela ua ua hiki!
E koi mua aku oe e MR. Lunahooponopono i ua o Pauaka e uku ae i ka hookahi dala o ka nupepa haawei wale, i ka mea e loaa ai ua ninau nei ana, eia nae ka mea apiki he mea lawe pepa no au, eia nae e pau ana ko'u manawa i keia mahina ae. No laila in a o ka wehewehe ana kona makemake, alaila penei iho ka'u wehewehe ana.
He elua wale iho no maua owau me ka'u wahine i kinohi; i keia manawa he eono ko makou nui, he elua mailoko aku o maua, he elua hanai, koe i ka eono. Ina hoi he hookahi noloko aku o maua e koe ana ehia. O kau wale no koe e Keoni o ka nana ae, in a ua pololei keia poka i ka piko o ka pipi bulu. Me ka mahalo i ka Lunahooponopono ame kou mau hoa paahana.
F. P.KAWAILELEHUNAAOAKAKA
Hakalau, Hawaii.
Ua ku pono mai la kau pahuna i ka piko, ke newa nei ka pewa hiu o Keoni Pauakaak@. O ke kiina iho la no ia a ke akamai, ke hele la a pili pono ka la i Papaenaena. Aia a loaa mai ke dala o ka nupepa makana haawi wale i ke keena nei alaila hoounaia aku ko makana! O kau haina kekahi e Leimokihana, o Kapaa, Kauai i pololei, ua hiki hope mai nae oe, ua kaa eke eo i ke keiki o Hakalau. Me ka mahalo a nui ia olua!--L. H.
NA MEAHOU MA PAUWELA, MAUI
Solomon Hanohano, Aloha nui:--E oluolu oe e hookomo iho i na meahou o keia mau la e nee nei ka manawa imua.
Ma ka Poakolu, Aug. 27, i puni ae ai ke akule o Puniawa, Pauwela, Maui, i na keiki o ka Ahahui Lawai'a o Pauwela me ka holopono o keia kuu ana, ua loaa no na pomaikai i na makamaka ame na hoaloha, a ua kuaiia aku kekahi no ka pono o keia ahahui. Eia no ke akule ke ku hou mai nei, a e kuu hou aku ana no i keia mau @a aku.
He o ia mau ka pipii o na mea kuai ma na kuaaina nei i keia mau la.
Ma ka mahina ae nei o Novemaba e hoomakaukau ai ke kukulu ana i ka halewili Halakahiki hou, o ia ka lohe i pane ia mai e ka hui hou nona ka inoa o Cotter & Co.
Ke noho mau nei ka lahui okinawa ma na kuaaina nei i keia mau la no na mea e pili ana i ke kanu halakahiki ua pau loa na aina o kela me keia i ka hoolimalimaia.
Nui ka ua o keia mau la ma na kuaaina nei. Ola no hoi makou i ka ninini mai o ka Makua lani i na paniwai o ka lani.
Me keia meahou, ke haawi nei keia makapeni i ke aloha nui i na kaiki oniu hua metala. Goodbye.
KOU KIU HANU MEAHOU.
HOOMAKAUKAU NO MUA AKU NEI
E HOao e Hoomakaulii Ano.--E Malama I ke Dala e wehe i Buke Banako Hiahu me ke
CHINE-AMERICAN BANK
A NANA AKU I KA ULU O KAU DALA
NA PAHU DALA $1.00 no ka Wehe Kihi o ke Alanui
ao ka Hoolimalima Ana i ka Hoahu Moi me Nuuanu
LUAU Na PA, NOHO, PAKAUKAU ame na HALELOLE
no ka Hoolimalima.
PEOPLE'S HARDWARE STORE.
453 Alanui Moi Akau, Kokoke i Palama Settlement.
Kelepona 2670.
6348--8 wks.
PAINA LUAU MA KALAUAO.
Mr. Sol. Hanohano, Aloha kaua:--Eia mai kahi kuhikuhinia a ka puukolu, e oluolu hoi oe e ke kapena e hookomo iho ma kahi kaawale o ke kaua makahiapo, a ua ka kaua mau keiki e kaulele iho i ka ua kikoniili i ka nahele, a ahu iho i ka papapa'i o kou keena me ka mahalo.
Ua hoala ae o George Keola me ka@a wahine he paina luau, no ka hoomanao ana i ka la hanau o ka laua kamalei, no ka piha makahiki, ma ka la 25 o Augate, 1919. Ua hiki mai ka poe i konoia, ka ohana ame ka poe e ae mawaho mai na wahi like ole mai. I ka hiki pono ana i ka hora 12 ponoi, ua makaukau na meaai i hoomakaukauia iluna oke pakaukau, i kahalia i ka oili mai o ka leo o ka mea nana ka paina alaila kahea mai ana e komo mai e hanai ai, a hewa ae ka waha, ia wa kaheaia mai ana ko'u inua, kahi makaikiu nei na'u e kalokalo ae i na lani, me kaleo pule i na meaai i hoolakoia, i ka amama ana u anoa, o ia ka wa i haluku ai ke puna me ke o, ka manamana lima me ka poke puaa, kamau ka miki poi, he kapalulu hoi kau iloko o ka opu, ka lua o ka inaina, i alawa aku ko'u hana, elua a ka lio, ekolu a ka ekake o na Kona.
He nunui, puipui a kana mai na moku topido a Josephus Daniels i lawe pu mai nei, no ka mea, ua nui hewahewa a kana mai o na meaai i homakaukauia.
I kie@ aku ko;u hana ma ka puka mahope e oni mai ana na keiki o Aiea. He puiwa hoi kau o ka poe e ai ana ikuna o ke pakaukau, i ka hoene o ka lea o na pila kika, ukulele, waiolina, o ia ko'u wa i ike aku ai ia Ha@ale e holo ana iwaho mailoko aku o ka hale, kalo ana o John Bulu.
Pau kela hoomaka ka poe mua, komo ka poe i koe, ke iho nei ka hema, ke pii nei ka akau, ke mau nei no ke kani ana o na pila a aa keiki o Aiea, ia wa ana o na pila a na Keiki o Aiea, ia wa himeni ia mai ai o Kamau kiaha i olu, i pahee ko puu ke moni, mai kuhi mai oe na ha'i, o kau apaa ana ilaila.
Pau keia poe maona ku a hele, na keiki hookani pila ka hope loa.
O wau iho no ke kiu imi meahou,
W. K. APUKEHAU.
HAINA NANE.
Mr. Solomon Hanohano, Aloha nui:--E oluolu oe e hookomo iho iloko o ke kino lahilahi o ka Nupepa Kuokoa, nana ia e aha'i mama aku ma na kaiaulu aloha ou e Hawaii, i ka nane hoi nana e hoopuhili nei i na loea huli nane o keia mau la, a penei ke kukulu ana o ua nane nei:
He kama ka'u i hanauia o Kahiki-ku i Kahiki-moe, popoia a kau ma ka paia lewalewa o Keoni Liilii, he laau ma kona elemu, he pohaku ma kona opu a he kuaiia i ke kenikeni, eia ka ninau a ua keiki nei: Owai ka inoa o kuu kama i hanauia?
Haina: Maia. Penei ka'u hoonoho ana. He kama ka'u i hanauia i Kahiki-ku i Kahiki-moe. He kumu maia. Lewalewa o Keoni Liilii, o ia no ka ahui maia; he laau ma kona eelmu; o ia no ka iho o ka maia e lewalewa ana mahope i ka ahui; he pohaku ma kona opu, o ia na na e-ka e lewa ana me ka ahui i ka lewa, a e lewa ana no hoi he laau ma ka elemu o Keoni Liilii.
A oo o Banana la, pokeia ma ke e-ka kau ia iluna iloko o na store, he kuaiia i ke kenikeni.
He mea ono o Guru Banana i ka ai.
Me ka lana o ko'u manao ua loaa pono aku la i ka Banana. O Keoni Liilii aole e nalo i na maka uwila o ke Kaikamahine o Maui, ke hele nei ke kumu o ua Banana la a lolo'u ilalo i ka ua mea o ke kaumaha ia Keoni Liilii.
Me oe e ka Lunahooponopono ko'u mahalo a nui ame kou mau keiki limahei o ka papapa'i ko'u aloha nui. Owau iho no me ka haahaa,
MAUI GIRL.
Hope hewa mai la oe e ke Kaikamahine o Maui i ka Banana palakahuki o ka E-a, a pakele aku la no o Keoni Liilii, ke haalo lo'u mai la ka aka ma kuono. Aole ia Banana o Keoni Liilii e loaa ai, eia iho no i kahi ale iki. Huli hou ia mai!--L. H.
HOOKAHI NO HIHIA I HOOPIIA
AE E KE KIURE KIEKIE
Hookahi wale no palapala hoopii hoahewa i hoihoiia ae e ke Kiure Kiekie o ke Teritore ma ka Poalima aku nei imua o ka aha hookolokolo kaapuni, oia ka hihia o Ah You i hoopiia ae ai no ka hewa hoeha me ka ku i ka make, he hamare, maluna o Shimatsu Nishiki,
KakelameKuke
(KAUPAL@NA@A.)
Poe Kalepa ma ke Komisina
-A HE-
Poe Agena no na Mahiko Lehulehu
AINA KUAI EMI LOA
$550--Apana Aina 50x1071/2 ma ke alanui Iana, kokoke i ka pa kini popo o ka Moiliili, a kokoke pa no hoi i ke alanui kaa uwila. $25 ka ukumua, $15 i na mahina a pau.
$350--Apana Aina 40x85 ma Lanakila mauka o ka Hale Pupule. He maikai a nani ka noho ana o kela wahi. He $25 ukumua a $10 i na mahina apau.
$160--Apana Aina, 50x100, Alanui 10, ma Palolo. $10 ukumua. $5 i na mahina a pau.
PAULO KALAUKA,
(P. E. R. STRAUCH)
Akena Kuai Aina Emi Loa.
Waity Bldg., Helu 71 Alanui Moi.
NUPEPA KUOKOA
No ka makahiki (one year)…..$2.00
No eono mahina (six months)….1.00
O na Dala âme na Hoolaha Apau e hoouna pololei mai i ka ADVERTISER PUBLISHING COMPANY, LTD., wale no , P. O. Box 208, Honolulu, T. H.
Entered at the Post Office at Honolulu, T. H., as Second Class Matter.
CHARLES S. CRANE…LUNA NUI
J. BROWN, JR.
LOIO.
He keiki Hawaii i makaukau ma kana mau oihana a he oluolu na kuka ana.
Na hana Palapala, Huli ana i na Aina Pohihihi, Akena Kuai Aina, na Koi aie ame Hoaie Dala.
Keena Hana: @umi 3, Waity Bldg. Iluna, Alanui Moi, Mauka o Wall Nichols.
Kelepona Helu 5938
6348
HE MEA KOKOUA.
G. GOODMAN--He mea kokua i ka poe pilikia i ka ma'i rumatika, ka maui o na lala ame ka hana ana e pau ae ai ke koho ino iloko o ke kino. E loaa no ma ka papahele elua o ka hale ma ke kihi o na alanui Nuuanu ame Kalepa. Na hora hana: Mai ka hora 9 a. m. a 4 p. m. a mai ka hoa 6 a 8 o ke ahiahi.
--Hoolaha.
Sept. 5, 12, 19, 26.
Kela Laau Kaulana
B.B.C.
He laau i hoohuiia o na launahele, laau e hana pu ana me ka hana ke Akua he hoomaemae a hooikaika ae i na mea paahana @olookoa o ke kino, e kipak@ ana i ka ma kimo ame na ma'i iki wale mai, e haawi ana i ke kino i ka ikaika, ke ola ame ka mana i na aaloko.
E hoopiha ana ka B. B. C. i ke kino me ka ikaika have o ke ola a me ka ikaika o na la opio. Ua hoolaia na poe nawaliwali ma na manawa lehulehu mahope o ka inu ana h mau pule wale no. Ua apooia e na kauka kaulana nhe nui ame na kanaka iloko o ke ola lahui ana. O ka B. B. C. ka laau kamahao loa ma ke ao.
KUAIIA MA NA WAHI APAU.
Keena Kuai Laau B. B. C., 161 Alanui Moi
Honolulu, Hawaii.
he Kepani, ma ka la 11 o Mei i hala. Ma keia Poakahi ae hora 9:30 e hooloheia ai ka hihia o Ah You mamua o ka Lunakanawai Cornell S. Franklin, a ma ia manawa oia e waiho ae ai i kana pane, no ka ae ana ae i kona hewa a hoole paha. Ma ka Poalima o ka pule i hala ua hoihoi ae ke kiure kiekie he hoike imua o ka aha aohe hoopii oiaio i iwkeia no Ah You, a ma ka Poalima aku la o ka pule i hala i loaa ae ai ka aeia e ka aha e noonoo hou ke kiure kiekie ia hihia, a o ka hua i loaa ma ia noii hou ana oia ka waihoia ana ae la o ka hoopii hoahewa ma ka Poalima ak ula i hala.