Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 20, 20 May 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MAHELE ELUA NUPEPA KUOKOA MAHELE ELUA

KO MAKOU MAMA ALOHA, MRS. KEOMAILANI MUNSON UA HALA

E Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe:- E oluolu hoi oe e hookono iho ma kahi kaawale o ka ahailone a ka lahui i ke poomanao e kau ae la maluna, i ike mai ai hoi na makamaka ame na hoaloha, mai ka oili ana a ka la ma Kumukahi, ma Puna, a ka welo ana a ka la i ka mole olu Lehua.

Ma ke ahiahi Paha, hora 7 p.m., i hala. Aperila 14, 1921, ma Pu'unui, Honolulu, i lele loa ae ai ka hanu hope o ko makou mama, Mrs. Keomailani Munson, he wa ia e hoopuni ana o na keiki, na moopuna ame ka ohana ma ke ka'e o ka moe o ka mea make me ke kaumaha.

Ua hanauia ko makou mama ma Puna, Hawaii, i Maraki 2, 1865, a i kona make ana iho la, i piha ai iaia na makahiki he 56.

I kona mau la opio ua are oia i ke kane, he elua maua kaikamahine me na mo'opuna lehulehu. I ka make ana o ia kane, noho hou iho he kane a nana mai he ekolu keikikane, he elima ko makou nui e ola nei, me na moopuna lehulehu.

O ko makou mama i hala aku la, he nui kana mau hana maikai, he oluolu, hookipa, heahea a pela wale aku, a ma ia ano he nui kona mau hoaloha.

Nolaila, o makou o ka ohana o ka makou mea aloha, ke haawi aku nei makou i na hoomaikai piha pono, me ka mahalo nui i ka poe apau i haawi mai i ka lakou mau kokua, ma na boke pua ame ka po@ i hiki ae.

O makuo iho no me ka ohana,

                        Mrs. S. F. Kenn.

                        Mrs. Manuel Borges.

                        J.K. Munson

Honolulu, Aperila 12, 1921.

Na kuhina o koloa.

I Koloa nei iho la ke keiki o Waipahu, Mr. Peter Kealoha, ame kana aliiwahine, no ka ike ana i ko laua papa ame ka makaikai ana i na wahi apau o Manokalanipo, a huli hoi aku la no ma ka la 16 i @al@.

I ko laua hiki ana mai, moe iho la ka ihu o ka puaa a ka makua, i aloha i kana mau keiki, i ko laua, hiki malihini ana mai, oia@ o kou k@u hanu meahou kekahi, ma keia papaaina, oiai hoi ua makaukau na mea apau o ka haupa wale iho no, ua haawiia mai la na kou kiu e hoomaikai mamua o ka ai ana.

I ka pau ana o na leo pule, ua hoomaka iho la namea apau e haupa i na ono i hoomakaukauia, elua a ka lio, a kamau mai la no hoi kahi apu awa, he hoonoenoe mai hoi kau, iho pono iho la koluna poe, ono pono iho la kahi i'o puaa, hele loa i ka pono.

Ua ai a lawa, ua inu a kena, i ka lokomaikai o ka makuakane maikai, a huli hoi mai la no hoi, kahi kaaka piha eu o Makahuena, me kona wahi kiheipili o ka hu'ihu'i kehau anu wela no ka hao, puehu liilii ka lehu o kapuahi, i ka eueu o Makahuena, pau iho la elua maua i ka Ha'ukeke, i ka ono o ka i'o ka puaa, aohe no kau he hana e ka makua, he iniinisi wela maoli no.

Nolaila, ke haawi aku @ei kau mau keiki i ka mahalo ame na hoomaikai nui palena ole, ia oe e ka makuakane maikai, no kau mau mea maikai i haawi mai ai ia makou e hoonuu a piha ka opu, ame kela apu awa on a loa, na ka Haku e malama a hooloihi i kou mau la a hui hou kakou.

Puni nui hou iho la no ke akule ma Lawai, he mau mano, iloko o keia mau puni ana elua, he elua tausani dala a oi ka loaa, ohi mau no keia poe Kepaui i ka mea a ka pele@u o ka pokeokeo.

Ma ka la 8 o keia mahina i hoomanao ae ai o Mr. ame Mrs. Kanani Mahu i ka piha makahiki o ka laua bebe Moke, he wahi paina luau nona, me na kohi kelekele a ka puukolu, puaa, poi, moa i'a maka, opihi, limu, pipi mo'a, loli mo'a, kupee, oopu, law@lu, inamona, nioi, meaono, waimomona, i@@ cream, a pela wale aku.

Ua ai a pololi i ka lokomaikai o balala ma, a hooku'i ana me Keoni Bulu, hoomaha liilii, a kani hone mai la na kaula eono o uwehone, li'o aku la a@ i ka lala, hoi i ka muku he pahee, he pakika mai hoi kau, me na iwa kiani o ka Uanoe.

Ua hoomauia na le'ale'a inaikai ana a na @ora o ke sulusulu a@moe, a hoi aku la kela a@e keia no kona wahi me ka ulumahiehie.

Ke kalokalo ae nei i ka Makua ma ka lani, e hooloihi i na la o ke Kamaiki, a pela no hoi me kona mau makua, ia haawina hookai.

I Koloa nei iho la ka hoahanau@, Mr. B. N. Kahalepuna, no kana huakai pili oihana, a hoi koke aku la no.

Me ka Lunahooponopono ko'u mahalo nui, ame na keiki on@u hua kepau o ka papapa'i ko'u welina pau ole.

O ia mau no,

PETER KAMANO

 

MA KE KAUOHA

Na Kanawai Ahaolelo Kau o 1921

KANAWAI 95.

[B. @. HELU 203.]

HE KANAWAIE HOOKAAWALE ANA I MAU DALA NO KA HOOKO ANA I NA HOAKAKA A KE KANAWAI 181 O NA KANAWAI O KE KAU O 1917, E HOOMAOPOPO ANA NO NA UKU O NA PAAIIAO.

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

PAUKU 1. Eia ma keia ke hookaawaleia nei mai loko ae o na loaa laula o ke Teritore o Hawaii ka heluna o umi tausani dala i hookaawaleia mamua aku nei no ka hooko ana i na hoakaka a ke Kanawai 181 o na Kanawai o ke Kau 1917.

PAUKU 2. O na hoakaka ma keia Kanawai aole e ku-e aku a i ole ma kekahi ano e ae hoololi i ka manao o ka Pauku 9 o ke Kanawai 181 i oleloia.

PAUKU 3. E mana no keia Kanawai a e hookoia i Iulai 1, 1921.

Aponoia i keia la 14 o Aperila. A. D. 1921.

 

C. J. McCARTHY

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

Kanawai 90.

[B. H. Helu 228.]

HE KANAWAI

E PILI ANA I NA AUHAU MALUNA O NA LUNA AUPUNI.

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

PAUKU 1. No cela âme keia chope palapala i hooiaia o kekahi palapala pili aupuni no lakou na auhau aole i hoakakaia ma ke kanawai, o kela ame keia luna aupuni, mamua o ka haawi ana aku i kekahi kope i hooiaia, @ auhau aku a e o@@ i kekahi auhau, penei:

Iwakalua-kumamalima ken@ka no kela ame keia haneri huaolelo i loko oia palapala, a i iwakalua-kumamalima keneka no ka hooia ana ia mea.

O na auhau apau oia ano e ukuia aku no e ka luna aupuni e lawe ana a e ohi ana ia mea i ka pu@ku o ke teritore, a i ole kalana. a i ole kulanakauhale ame kalana na lakou e hoohana ana i ka luna aupuni i oleloia ma ke ano he loaa no ke aupuni.

PAUKU 2. Aole keia kanawai e koi ana e uku mai kekahi keena i kekahi k@ena okoa aku o ke aupuni teritore no ka hoomakaukau ana ame ka hooia ana i kekahi palapala aupuni, a aole no hoi e manaoia e hoololi ana a i ole e hoopau ana i ka Pauku 2597 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915.

PAUKU 3. E mana no keia kanawai i kona aponoia ana.

Aponoia i keia la 14 o Aperila, A. D. 1921.

 

C. J. McCARTHY,

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

KANAWAI 97.

[B. H. Helu 273.]

HE KANAWAI

E UKU AKU ANA IA AH FAR NO NA AUHAU KINO I OH@A ME KE KU-E I KE KANAWAI.

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore Hawaii:

OIAI, he kahunapule ka Ah Far oihana a ua hoolaaia ma ke ano he lunakahiko mai Okatoba 17, 1897 mai; a

OIAI, o Ah Far i oleloia ua uku i kona mau auhau kino i ke aupuni mai 1897 mai ahiki a e @@ipu ana me 1918; a

OIAI, malalo o na hoakaka a ka Pauku 1243 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1925, ua hooku@ia mai oia mai ka uku ana i ka auhau i oleloia; no laila,

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore Hawaii:

PAUKU 1. O ka Ouuku o ke Teritore o Hawaii ma keia ke hoomanaia aku nei a ke kuhikuhiia aku nei e uku aku maluna o kekahi palapala kikoo dala e hoopukaia'ana e ka lunahooia ka heluna o hookahi haneri me elima dala ($105.00) ia Ah Far i oleloia ma ke ano he hoihoi hou ana aku i na auhau i ohiia me ke ku-e i ke kanawai.

 

KANAWAI 100.

[B. H. HELU 95.]

HE KANAWAI

E HOOMAOPOPO ANA I HAAWINA O ELUA TAUSANI EHA HANER. AME KANAHA-KUMAMALUA DALA (2,442.00) NO KA POMAIKAI O J. L. OSMER, J. E. SANTOS AME D. P. McGREGOR.

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

PAUKU 1. O ka heluna o elua tausani eha haneri ame kanahakumamalua dala (2, 442.00) ma keia ke hookaawaleia nei mai na loaa laula ae o ke Teritore o Hawaii no ka uku piha ana aku ia J. L. Osmer, J. E. Santos ame D. P. McGregor no lakou koi no na uku o lakou mai ka la mua o Novemaba, A. D. 1918, ahiki a e hui pu ana me ka la umi-kumamalu o Iune, A. D. 1919, i ulu ae a mamuli o ko lakou hoopauia ana me ke ku ole i ke kanawai mai ko lakou mau kulana ae ma ke ano he mau lunanana ola o ka papa ola o ke Teritore o Hawaii; a o ka lunahooia o ke Teritore Hawaii ma keia ke hoomanaia aku nei a ke kuhikuhiia aku nei e hoopuka i mau palapala kikoo dala in a e hooholo mai ana ka aha kiekie o ke Teritore o Hawaii ua kuleana lakou a i ole o kekai o lakou i hoikeia ae nei na inoa maloko o ka hihia e ku nei imua o ka aha kiekie i oleloia, e pili ana i na koi a kekahi o na poe i hoikeia ae nei na inoa maluna, no ka uku ana i ka huina i oleloia o elua tausani eha haneri kanaha-kumamalua dala (%2,442.00) ia J. L. Osmer, J. E. Santos ame D. P. McGreor i oleloia i na huina i hoikeia mahope o ko lakou mau inoa, oia hoi:

J. L. Osmer…………………………..$814.00

J. E. Santos…………………………..814.00

D. P. McGregor……………………...814.00

PAUKU 2. E mana no keia kanawai i kona aponoia ana.

Aponoia i keia la 16 o Aperila, A. D. 1921.

 

C. J. McCARTHY,

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

 

KANAWAI 101.

[B. H. Helu 133.]

HE KANAWAI

E HOOMANA ANA A E HOOMAOPOPO ANA I KA HANA, KA MALAMAIA ANA, KA MAHELEHELEIA ANA AME KA HOOLAKOIA ANA O KA HOOKAHE AU UILA NO KA HOOMALAMALAMA ANA AME KA HOONEE ANA I NA MIKINI MALOKO O NA APANA O HILO AKAU AME HEMA AME PUNA, MALOKO O KE KALANA O HAWII, TERITORE O HAWAII.

E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:

PAUKU 1. Laikini. O Harold V. Patten, a Hilo, Kalana o Hawaii, Teritore o Hawaii, o kona mau hoa hui, kona mau hooilina a hope ma ke kanawai, a i ole, o kekahi hui ana a i ole a lakou e kukulu ai a hoohui me ke aupuni malalo o na kanawai o ke Teritore o Hawaii (oia a i ole o lakou ma keia mua iho maloko o keia e hoomaopopoia iho o ka "ahahui") ma keia ke haawiia hei ka mana, ke kuleana ame ka aeia e hoohana, e kuai, e hoolako a hoolawa i ka hookahe au uila, a i ole i ka ikaika o ka uila maloko o na apana o Hilo Akau ame Hema ame Puna, maloko o ka Mokupuni o Hawaii, Teritore o Hawaii no ka hoomalamalama ana i na alapuni, na alanui, na hale aupuni a hale noho, a i ole no ka ikaika hoonee mikini, a i ole no kekahi ano mea hana e ae no pa@a a ka ahahui e manao ai he mea pono e hana ia, a mai kekahi manawa mai a i kekahi manawa no ka manawa o kanalima makahiki, no ka hooholo ana i na mea i hoakakaia maloko nei o keia, e kukulu, malama a hoohana i mau pou kupono, i mau laina uwea i mau uwea nunui, i mau kukui, i mau pou kukui, i mau mea lawe uila, i mau paipu lawe @wea, ame kekahi mau lako a pono @ ae i manaoia ai i kela ame keia manawa no ka hoolako pono ana aku i ka hoonee ana aku, ka mahelehele ana ame ka hoolako ana i ka uila i na poe e makemake ana e lawe uila, malalo iho, ma ka aoao, maluna iho i ole maluna ae o na alaloa, na alahelewawae ma ka ao@o o ke alanui, na alanui, na kuea, na uwapo, na ala liilii ame na ala aoao maloko o ua mau apana nui i oleloia o Hilo Akau ame Hema ame Puna, a e hoohui i ua poi ewea nei i oleloia, na laina ame ma mea lawe uila, me kekahi wahi wili a hana e ae, na hale noho ame na hale aupuni, na kukui, na pou kukui, ame kekahi hale a me e ae me ka wahi i loaa mai ai o ka uila; koe nai keia, aole mea i hoomaopopoia maloko o keia e manaoia iho e haawi ana i na kuleana ame na pono i ka ahahui no ka manawa a oi aku mamua o ka la 10 o Iulai, 1945, no kela mahele o ka apana o Hilo Hema i ikeia o ke kaona o Hilo, elike me ka manao o ia mau huaolelo i hoopukaia ma ka pauku 852 o na kanawai i hooponoponoia o Hawaii, 1915, ame laikini i haawi mua ia i ka Hui Hana Kukui Uila o Hilo, i kaupalenaia, malalo o ka heluhelu ana a ia pauku; a e pau keia laikini a e mana ole no ke kaona o Hilo elike me ia i hoakakaia ae la maluna mai a mahope mai o ka la hope i ha'iia ae la maluna; aka nae, e loaa ka mana ame ke kuleana piha i keia laikini no na wahi e ae apau o ua mau apana nei o Hilo Akau ame Hema ame Puna mai ka la aku e hoomaka ai o ka hoohana ana a mahope aku o ia manawa no ka wa o kanalima makahiki.