Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 29, 22 July 1921 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HOALOHALOHA NO MR. WILLIAM K KALAIWA'A
I ka makuahine aloha i ho'oneleia i kau mea aloha he kane, Mrs. Pakele Kalaiwa'a, Wolohia wale ho'i e! ;- Nou e ka makuahine aloha na ho'omana'o po'ina 'ole iloko o makou no kau mea aloha he kane i pili pu 'ia ai e 'oe iloko o na la o ko 'olua 'ola ana, kā 'olua mau keiki ame na mo'opuna lehulehu 'e u, a e paia'uma pu aku me 'oukou iloko o na ha'awina paumako o ka mokumokuahua o ka na'au, na mana'o kaumaha, a lu'ulu'u i ho'opiha'ia me na ha'awina o ka 'eha'eha; a makou e ho'omana'o po'ina 'ole nei nona, iloko o no la e pili 'ana, a e hui pu 'ana, e noho pu ana, e 'ai pu ana, a e holoholo pu ana i loko o na lakau o ka wela a me ke anu 'o ka 'aina, a 'olua i kipa malihini mai 'ai, a ho'okama'aina i na lae makawalu 'o Kona, i ke Kai ma'oki'oki; o Kona i ke Kai Malino a Ehu: o Kona, aia ka wai i ka maka 'o ka 'Opua, a o Kona i ka wai pukaiki o Helani, kona mau kualono, kona mau luhiehu, a 'olua i ho'ohihi malihini mai i loko o na la o ka noho hau'oli 'ana, a ho'okama'aina 'ia ho'i i ka ho'olu e ana mai i na keiki a me na mo'opuna, e painume aku nei i ko lakou papa, a me ko lakou kuku ma keia 'ao'ao o ko lakou ola honua 'ana; 'aia makou pu ho'i kona mau hoaloha a hoa paahana pu liot iloko o na hana a ko kakou Haku Aloha i pili pu ia ai iloko o na makahiki lohulehu, a boo- kuu wale mai la ia makou, mai ka hana pu ana uie ia no ka wa pau olc.
O ko makou hoa paaliana i haalele mai la ia makou, a o oc no boi e ka makuahine alohn, ka boikc oiaio o na oioa apau; be luna ekalesia, a be hoa- hatiau oia no na Ekaleuia Tluiia o Mo- kuaikaua ame Helani, he haumana no ke Kula Sabati o Helani^ a ho lala oiaio no ka Ahahui Hooikaika Kriati- ano o Helani, a iloko no noi o na hana maikai apau; be makua, a he keiki be kaikuaana a pokii, he lioahanau, he hoaloha, he niakamaka, a he hale kipa Iloko o ka lokoinaikai, ke ahonui, ke aloha, a he hoa hoolaulea iloko o 11a liana apau, a puni ac la na.ipuka o ka wai pukaiki 0 Helani, iloko o kona home aloha, 0 Waikuaaala, ka noho ho* nua ana, o nolo ae la kona man maka mai ia makou aku no ka wa pau olc; 3 o ac la ka leo kumakena 0 ka hoa* noano 0 ka leo o ka belc 0 ka makua- hine aloha, "Ka Luakini 0 Helani."
Nolaila, c laoolioloia cfc matym o pa hi- na ame na hoahanau o na ckalesia Huiia o "Mokuaikaua amc Helani," na liaumana Knla Sabati amc na lala 0 ka Ahahui Ilooikaika Kriatiano o Helani, n.n o komakou znau komitc la, nou e ka makuahine aloha na keiki a«ne na moopnna lehulchu, Kc komo &ku nci roakou apau c auamo pu me oukou na ehaeha, na luuluu, aiuo na kauma- ba iloko o keia ir.au la o ka uiokumo- kuabua.
Ke pule nci makou na Iesu Kristo no ko kakou Huku aloha, a iHoola o keia aof c lawc aku ia mau etiaeha apau mai ia kakou aku; a oiai o Kana olelo aloha c hooko muu ia aku no ia i na wa apau.
"E hele^mai aukou apau i O ' h nei,
_ . 3
'fix ppc luhi rune ka poe kaumaha, a Na'u no oukou c hoonialia. aku." '' Hele n.ai e na luhi,
Luhi kaumaha nei,
Na 'u o hoomaha,
Ka chaeha la.''
TTa paa ko fcc Akua kana^vai; "E hoi ka lepo i ka lepo, a o ka uhane i ka Mca ia Nana i haawi mai."
Me na waimako chacha, o makou iho no.
Jno. Kaeletnakulc, Jno. Keawehawa- ii, Mrs. Geo. K. Kauhaihao, Jno. "W. K. LeJeiwi, Samuel K. Kauihana, Mrfl. y. M. Kawowehi; koniitc 6 na Ek*alcaia Ituiia.
Mrs. Gracc P. Kahaliouui, Mrs. Ha- laulani E. Lanai, Mrs. Harriet K. Ma- comber; komite Kula Sabatl o Holani.
Mary Lucy Kaopua, William Lele- iwi, 8. K. Haluapo, komito Ahabui Hoo- ikaika Kristiano o Holani, Henry L. Kawewohi, Komitc no na hana Hoa- loh.iloha.
Kcouhou, Han-nil Iulai JO, 1921. •*-
HE HOOMAIKAI IA MB. AME MRS.
ROBERT W. DAVIS.
■ ■ '
Kc haawi aku nci ka Ekaleaia o Kancolie Koolaupoko, Oahu, ame kona Ahahui Kula Sabati ame Abahui C. E. i ko hoomaikai a nni ia olua no ko olua hookipa oliiola ana aku i >ka elelo sme ka hope peresidena o na mahele o kau ao la ir.aluna ma ko olua borne aloha.
A oiai ho makuablne kahiko oe c Mrs. R. W. Davie no keia ekaleaia, a ua plli aku hoi oe mo «ka Ekaleaia o HaiJi, Hilo, pola no e hiiil ole ai i keia ekale9ia kc hoopoina i kau mau hana raaikai he nui.
A ke noi nei i ka makua lani e kiai, malama a hooraaJkai mai ia olua ina la apau o ko olua ola ana.
MAKEMAKE IA E WAWAHI I KA
PA ALU KE HOLOPONO ANA
Iloko o kekahi o na la i hala oku laua lehulcbu na kahea ma ike kelepona i loaa ac i ka Meio Jonh H. Wilson a pela hoi i ka Knekinia o ke aupuni kulanakaubale Fred Orht, clikc me ia i hoolahaia ae, e pili ana i ka wawalii loa ana i ka po pohaku ante 'ka pahao e hoopuni mai nei i ka pa^alii ma ke alo o na kahua o ke Ivapitala, a ma kekahi mau maaatva ua uiia ae ka he mau ninau e pili ana i ke kupono ole O ka kukulu ana ao i ka pa maloko o ka auwnlia i eliia ai e na kanaka liana no ka honkea ana ac i kc kuca kuwae- na o ke kulanakaubale ma ike a'unui Moi. O ia poe apnu o ka uinau ana ae ko ka Meia ame 'ko ka enekinia Orht rnanao ua hoakaka pu ae lakou i ko
ia kou mau manao no ka oi ae o ka maikai o ka nanaina ina e waiho olo- loheia ke kahua ma ke alo o na kahua o ke kapitala me ka pa lino ole niue ke kahua pa pohaku ole.
O ka pane i hoikcia ae e ka Meia Wilson, i ka poe i wakemake c wawahi- ia ka pahao aohe kuloana o >ke aupuni kulanakaubale ma ia hana, no ke te- ritoro ia walwai, o ka luna nui o na hana o ka lehulehu ka mea kuleana ia mea, oia mau hana apau aia malalo o ka mona hooponopono o ka luna nui 0 oa hana hou o 'ke aupuni.
Ua houkaka ac ka Mcia Wilson amc ka Enckiniu Kulanakauhalc Orlit i ko laua manao he oi aku ka n.aikai o ka nanaina o «kc kuea ma kc alo uiai o ke Kapitala ina o hana hou ia ac ana ko kabua a maikai rnc ka pa olc, oia hoi, ua hoike ac laua i ke kulike.o ko laua mau. mnnno rue ka poc i kclepona ac ai ia laua.
Ma ka nica e pili ana i kcin hana i hoakakaia ac la ua hoike ao ka laua oui o na haua hou Lyrr.an II. Bigelow
1 kona manao ma ka Poalima aku la i hala, ina no ka wawahiia o ka pa- pohaku apau loa, ma kahi o 'ka hoo- nccia aku ihope a kuliko mc ka laina
0 kc alanui hou, e lilo ana ka pa alii
1 vrahi alahula i ka lchulchu, a e lilo ana ke krihua o »ka halcalii i paka hoolulu no ka lchulehu, no ka mca dohc mea alai mai ia ia lakou mai ka hoo- piha ana aku ia wahi, a o ka hopcna c ikeia ana e pau loa ana ka ir.auu, i nani kc finna a'ku i nci manawa, i ka make i ka hcilici mau ia c na vra- war.
HOOLAIA KA PUPULE MA KA
HUEJIA ANA O NA NIHO POPO PELA KA HOOHEMO ANA I KE KO'E LIPINE MAI KA OPtJ AKU
Ke kol nei ka poe akcaVamei piiil ka nbane, he nui waie o na mn'i pupule | i loaa mai nuimuli o na nlho pop®— o I keia iho la lie kumu t pono nl e main- m» loa !a kou man nlho. Ua lko pu ia no hoi, o na ko'o i ike mau ia ke pine, bipi, puaa a ko'e lipine o kekahi koma oij reninum^ noon wpojwrvj «x *"• utni data me kanaba karaamuwnlu ke- mai ia o ka pupule. Ua oi loa aku nat i kcia. Ho nui wale na make ma kekahi mau ma'i, no ka boohemahema walo ia o keia mau ko'o liiliL No- laila ina na loaa iki ia oe kekahi wahi manao, ua loaa ia oe kekabi o na ko'o i hoikeia ae nei raaluna, e lone koke i ke alahele e boopauia ai ia mca.
O na boailona maopopo loa no ka loaa ana o na ko'e, o in no ka hemo maoli ana aku o na ko'e. Aole nae tio ike pinopinc ia o kcia mea. O na hoai- lona nae no ka loaa ana o fce ko'*. o ia keia: K& ono ole o ka ai, ke alelo keokeo, ka wela o ka ufauina, ka nalu- ra o ka naau, ka naluea o k» opu, ke kalakala o ka pun, ko kuhakuha mau, ke kihekiho man o ka Ihu, ka wall olo
0 ka ai, ka bu'i o ke kua me na lala, ka pohioa o na maka, ka nele i ke ko- ko, wne ka aalulo. Ka loaa ole o ka blamoe maikai i ka po. Ka haalulu, ke ano o ka mea i loaa i ka pnpule, me na ano e ae e lioike mai ana no ka lona
1 ke ko'e lipioe, a e aohee akn ai ko bemo-ka ko'e. Nui na kane, na wabine ame na kamalii i lapaauia mo ka bolo- pono ole ma kekabl mau ma'i e ae, oial nae o ko kumn maoli o ka pillkia no keia«nau ko'e liilii maL Ina ua nianao oe, ua hovpilikiaia oku oe me keia mau ko'e, o ka haoa pono walo no, o ia ke kauoba ana mai i ka lapaau piba ana a ka Laiatode*, ka hua laau kaulana hoo- hemo ko'e nona ke kumukoai o ural dala me kanaka kumamawala kencka. Ha- nalca lapaauia, eono dala mo kanabiku- kumamalima keneka. B hoounaia aku no ke loaa mai ka Bila Halcleka, dala kuike, a kikoo banako. Ko knal wale ia pei no e ka Marvel Med. Co., ka noe boolaha i ka Huaale Ti Bulgaria kanlana no ka Lepopaa. "Dept." M-5 B9H3 Pltteburg, Pa Iniaua no ka pu-z
NA LEKA KII OLE IA MAI AHIKI I LULAI 16, 1921
Anui, Mrs Annie Kanekoa, Geo.
Amaikalani, K Kapaki, Lili
Oio, Chas. Lui, Jos.
Kaulahau MAhelona, Geo
Kauwe, Jos)2_ Makaiwi, S D.
Kakeia, Mrs K Makaaa, W
Kaluai, David Manuhia, Mrs
Kamaka, Mary Malailua, Joe
Kamau, Geo Naihe, Geo
KA BILA HOOPULAPULA I LILO O KANAWAI
(Hoomauia mai)
(4( Aole e hooliloa aku kekahi hapa o na dala i aieia no kekahi hana e ae mawaho o na hana i aieia aku ai ke dala.
(5) E hooko ka mea aie mai, a i ole o ka mea paha mahope aku on a, i kuleana i kona pono iloko o ka aina, me na kulana e ae, i kue me kekahi o na manao o keia poo, elike me ia a ke komisina e hooholo ai maloko o ka aelike aie.
(6) E hooko ka mea aie a i ole o ka mea paha mahope aku on a, i kuleana i kona pono iloko o ka aina, me na kulana i hoakakaia maloko o ka mahele 208, ame na manao o ka hele 209 o keia poo, ma na mea pili ana i ka hoolimalima o ka aina.
Inisua o Ka mea aie
Pauku 216, Ua hiki i ke komosina ke koi aku i mea aie, e inisua, ma ke kahi huina a ke komosina e kau ai, elike me ka hoakaka ana a ka rula hooponopono i kauia, no na holoholona ola apua, na hale ame kekahi mau hanahou paa maluna iho o kona aina, i kaiia a i kukuluia mai kekahi dala mai, i hoaieia aku mai ka wahona aie mai, a ma kekahi koi paha no ia mea, ua hiki no i ke komosina ke lawe ae ia inisua, a hoohui aku i na lilo i ka huina o ka uku liilii ma ka makahiki, ma lalo o kekahi ano hoemi. I ka wa e loaa ai ka manaoio i ke komosina ua kue ka mea aie mai i kekahi kulana i hoakakaia ma ka pauku (2), (4), (5) a (6) o ka mahele 215 o keia poo, e haawi aku ke komosina i hoolaha a manawa kupono no ka hoolohe ana i ka mea aie mai, a i ole ka mea paha mahope mai on a, i kuleana i kona pono iloko o ka aina, elike me ka mea e ikeaia ana. I na ma ia hooloheia ana ua ike ke komosina ua kue ka mea aie mai i ke kulana, e kukala ae ke komisina no ka hiki ana mai i ka wa e uku ia ai na uku liilii ma ka makahiki, a e uku koke ia aku, me ka nana ole i kekahi manao maloko o ka aelike aie. E loaa no i ke komosina ke kuleana koi maluna o ke kuleana o ka mea aie mai, a mea hoolimalima iloko o ka aina na hale, ame na hanahou paamau e ae maluna oloaila ame kana amu holoholona ola no ka huina o na uku liilii apau ma ka makahiki, i hiki mai i ka wa e eku ai, a i uku ole ia, ame na auhau apau maluna o ka aina ame na hanahou i ukuia e ke komosina. E lilo ia koi, i mea mua loa, maluna o na hoopaa e ae apau, i hoopaaia ai ka aina na hale a mau hanahou e ae pah a i ole na holoholona.
Ka hoolo ana i na Koi
Ua hiki i ke komosina, ma kekahi manawa e ikeia ai ke kupono, e hooko aku i ua la, ma ke kukala ana ae, ua haaleleia ke kuleana o ka mea aie mai, iloko o kona aina, a o ka mea paha mahope mai on a i kuleana iloko olaila, elike me ke ano o ka mea e ike ia ana, pela me na hale ame kekahi mau hanahou paaniau e ae maluna olaila, na holoholona, a e hoopauia no ka hoolimalima iloko o ia aina, a e haawi aku i ke kauoha, e haaleleia ka aina, a e haawiia aku na holoholona, iloko o kekahi manawa nui kupono. O ka pono hana a noho o na aina home Hawaii i komo maloko o ia aina, e hoi hou aku no ia iloko o ke komosina, a ua hiki no ke lawe ae ke komosint i ka aina, ame na hanahou apau maluna iho: Koe nae, e uku aku ke komosina i ka mea aie mai i kekahi koena o kona pono niawaena (1) ke kumukuai kupono o na holoholona ame na hanahou e pili ana i ka aina, i hanaia e ka mea aie mai, a e kekahi hope paha i kuleana i kona pono iloko o ka aina, a (2) ka huina o ke koi.
Ka Hiki Ole ke Hooko
Pauku 217. na e hooko ole ana ka mea paa hoolimalima a mea aie mai, a i ole, ka mea mahope mai on a i kuleana i kona pono iloko o ka aina elike me ka mea e ikeia ana, me kekahi kauoha i hoopukaia e na komosina mallalo o na manao o ka pauku 210 a i ole 216 o keia poo, e lawe mai ke komosina (1) i hoopii kupaku, a mau hoopii kupono e ae paha, a i ole (2) noi aku i ke kokua ana mai a ka aha kaapuni o ke Teritore ka apana hookolokolo kaapuni i waiho ai ka aina i hookaawaleia e ke komosina. Na ia aha e kauoha mai i ka mea paa hoolimalima, a i kona home mai paha, e hooko me ke kauoho a ke komosina. O ka hooko ole ana i ke kauoha a ka aha, e hoopaiia no, ma ke ano ke hoowahawaha aha. O kekahi aina i haaleleia malalo o na manao o ka pauku 210 ame 216 o keia poo, us hiki ke hoolimalima hoi ia aku e ke komosina, elike me ia i hoamanaia ai mana manao o ka pauku 207 o keia poo, koe wale no o ka waiwaiio, e like me ka manao o ke komosina, no na hanahoi apau, i hanaia e pili ana i ka aina e ka mea paa hoolimalima mua, a e kekahi mea paha mahope mai i kuleana i kona pono iloko o laila, e lilo no ia i aie i hanaia e ke komosina me ka mea paa hoolimalima hoi. E kaa aku no ia aie malalo o na manao o keia mahele ame ka mahele 215, koe ka pauku (1), ame (6) ma ia ano hookahi ma ke ano aie i hanaia e ke komosina mai ka wahona.
Pauku 218. Aole e kupono kekahi mea paa hoolimalima o kekahi aina a mea paha mahope aku i kuleana i kona pono i loko olaila, e lilo i mea neia e loaa aku kekahi aie, no ua mea pili i ka aina, i hanaia malalo o na manao o ke Kanawai o ke Teritore i kapaia "ke Kanawai Hoaie o na Kanaka Hawaii Mahiai Hawaii" i apanoa, Aperila 30, 1919.
No na Loea Ike Mahiai
Pauku 219. Ke hoamanaia nei ke komosina e hoolimalima i na loaa ike mahiai ma ka uku a ma ke ano e ikeia ana ke kupono. O na hoolilo makahiki no ia ukuhana, aole e oi aku mamua o $6,000. E lilo no i hana na ia mau loca ike mahiai, ke kuhikuhi ame ke ao ana i ka mea paa hoolimalima o kekahi aina, a i ole o ka mea mahope aku i kuleana i ka pono o ka mea paa hoolimalima iloko o laila, i ke ano makai loa o ka mahiai ana me ka hanai holoholona ana ame kekahi mau hana e ae, e loaa ai ka holomua i wahi e hookoia ai na makemake o keaia poo.
Pauku 220. Ke hoamauaia nei ke komosina ma keia, e hoomaka koke aku e hoohana a e lawelawe ma ke ano laula i wahi e loaa mai ai ka wa, ame kekahi mau hana nui e ae, e pili ana i na aina home Hawaii. Ke hoamanaia nei ka ahaolelo o ke Teritore, e hookaawale mailoko ae ka wahina puuku o ke Teritore, i na huina elike me ia e ikeia ana ke kupono, no ka hoolako ana aku i ke komosina me ka dala lawa pono, no ka hooko ana aku ia mau hana. Ke hoomana hou ia nei ka ahaolelo e hoopuka i na bone, elike me ka lawa e ikeia ana, i wahi e loaa mai ai ka heluna o kekahi huina i hookaawaleia. E uku aku ke komosina mai ka wahona hoaie home Hawaii aku i loko o ka wahona puuku o ke Teritore:
(1) Ma ka la e hoea mai ai i ka ukuia ana o ka ukupanee maluna o kekahi bona i hoopukaia pela, i ka ukupanee i hiki mai i ka wa e uku ai a
(2) E hoomaka ana me ia la mua, he hookahi makahiki mamua ae o ka hoopukaia ana o kekahi bone, a ma kekahi laukupanee mahope mai, e hoea mai no i ka wa e ukuia ai ka huina elike me ia e hoohuiia na huina apau, no ka ukuia i ka manawa e ku ana ka bone, i hoohuiia ma ka makahiki ma ke ana ukupanee i hoakakaia maloko o laila, e like aku uo ia me ka waiio o ka bone, ma ka pau ana o kona manawa.
Ka Hoohana Ana i ka Wai
Pauku 221. (a) I ka wa e hoohanaia ma keia mahele.
(1) O ka manao "laikini wai" kekahi i hoopukaia e ke komosina o na aina aupuni e haawi ana i kekahi mea i ka pono e hoohana i ka wai i onaia e ke aupuni; a
(2) O ka manao "wai oi loa" o ia hoi elike kanui me kekahi wai i noia e ke aupuni, i paa ma kekahi laikini wa, a i ole elike ka nui me kekahi wai i onaia e kekahi mea, i oi loa aku mamua o ka nui kooa no ka mea paa laikini, a on a paha.
(b) O na laikini wai apau loa i hoopukaia mahope aku o ka hooholoia ana o kea Kanawai, e manaoia no, ua kaa aku malalo o ke kulana, in a paha i hoakakaia a hoakaka ole ia maloko o laiikini, e haawi aku no ka laikini ke noi mai ke komosina, i kapono e hoohaua wale me ke kaki ole, i kekahi wai, a ke komosina iike ai ua lawa kupono no ka hoolako ana i kaholoholona, a i ole no ka pono o ka noho ana o na kanaka maluna o ka aina.
© I wahi e lawa pono ai ka hoolako ana i na holoholona, a i ole na makemake paha o ka poe e noho ana maluna o kekahi aina, ke hoamanaia nei ke komosina (1) e hoohana, me ke kakiole, i ka wai i onaia e ke aupuni i komo ole iloko o kekahi laikini wai, a i ole komo paha ma kekahi laikini wai i hoopukaia, mahope o ka hooholoia ana o keia Kanawai, aka e komo ana he hookoe ana no ua wai la, no ka pomaikai o ka lehulehu , a (2) e hana i aelike me kekahi mea no ka pono e hoohana a i ole e lawe mai, malalo o na hoopili aina i kulike me ka mea e ikeia ana, i na hoopii, i hoakakaia ma ka mea e pili ana i ka aina e ka mahele 667 ahiki i ka 678, i huipuia, o na Kanawa Hooponopono Hou ia o Hawaii o ka 1915, i ka pono e hoohana i kekahi wai oi aku i onaia e kekahi mea, a o kekahi wai oi loa aku paha i onaia e ke aupuni, i komo i loko o kekahi laikini wai, i hoopukaia mamua ae o ka hooholoia ana o keia Kanwai, i komo ole nae he hookoe ana no ua wai la, no ka pomaikai o ka lehulehu. O ua lawe ana mai la e paaia no ia no ka hoohana ana a no na pono o ka lehulehu. Ua hiki no i ke komosina ke hookomo i na hoopii pili aina, ma kona inoa ponoi.
Hookahe Wai Kaokoa
Ke hoamanaia nei ke kmosina e hoohana, me ke kaawale mai na kaki mai apau no na hana pakuʻi aku e lawa pono ai ka hookahe wai ana, i ka wai i onaia e ke aupuni maluna o ka mokupuni o Molokai, ame ka wai oi loa ke aupuni ma ka manawai o ka muliwai o Waimea ma ka mokupuni o Kauai, i komo ola maloko o ka laiki wai, a i komo paha maloko o ka laikini wai i hopukaia mahope o ka hooholoia ana o keia Kanawai. O kekahi laikini wai i hoopukaia mahope e ka hooholoia ana o keia Kanawai, a e komo ana ka wai i onaia e ke aupuni. e manaoia ua kaa aku no ia malalo o ke kulana in a paha i hoakaka, a hoakaka ole ia iloko olaila, e ae aku no ka laikini, ke noi mai ke komosina, e haawi aku i ka pono e hoohana me ke kaki ole i ke kahi wai maluna o kamokupuni o Molokai ame kekahi wai oi loa ma ka manawai o ka muliwai o Waimea ma ka mokupuni o Kauai, i komo maloko o ka laikini, a ke komosina i ike ai ua kupuno no na hana pakui aku i wahi e lawa pono ai ka hookahekahe wai ana i kekahi aina.
(e) O na pono apai i haawiia maluna o ke komosina e keia mahele e hoohana, aelike, a i ole lawe ae i ka hoohana ana o ka wai, e manaoia no ua komo ka mana e hoohana, aelike a i ole lawe mai i ka hoohana ana o kekahi auwai, a i ole laina paipu i hanaia no ka puunaue ana aku ame ka hoomalu ana ia wai, a i kupono no ia hana e ke komosina.
Na Hoolilo o ke Komosina
Pauku 222. Ua hiki no i ke komosina ke hana i na rula hoponopono, me ke apono ana mai a ke kiaaina o ke Teritore ma ke kakau, e hana aku i na hoolilo e komo ana iloko olaila na ukuhana, a e hookohu aku a e hoonee aku i na paahana ame na akena e ikeia ana ke kupono o ka hooko ana i na hana i kaa aku ka mana iloko o ke komosina makeia poo. O na hoolilo apau o ke komosina, e aeia no ia, a e ukuia, a o na dala apau e ikeia ana ke kupono no ka hoaie ana e ke komosina, i kulike ai me na manao o keia poo, mai ka wahiona hoaie home Hawaii aku, ke waihoia mai na kikoo i itamuia, i aponoia e ka lunahoomalu o ke komosina. E hana ke komosina i hoike o elua makahiki i ka ahaolelo o ke Teritore ma ka la o kela ame keia kau mau, ame na hoike kuikawa, elike me ia e koiia mai ai i kela ame keia manawa e ka ahaolelo. E haawi ka luna hooko ame ke kakauolelo i bone ma ka huina o $25,000 no ka hooko pono ia o kana mau hana. O na hope ma ka bone ame na kulaia no ia mea, e aponoia kela ame keia makahiki e ke komosina.
Pauku 223. Ke hookoe nei ka ahaolelo lahui o Amerika Huipuia i ka pono e hoololi pakuu, a hoopau i na manao o keia poo.
( O ke koena aku o keia kanawai ua pili no ia i na hoololi i ke Kanawai Kumu o Hawaii nei, nolaila ua kapueia mai ka hoopuka ana aku.)
LEINAALA SONG.
Hooheno keia no Leinaala,
Ka ipo hoohie a Elenale,
Kui aku e ka lono puni ke taona,
Ka hikina a ka la ma kumukahi.
Akahi a lana koʻu manao,
E hui olelo me ke onaona,
Onaone na maka o Leialoha,
Ua pulu i ka wai lohi o Maleka,
Ma ka leka kuu ike lihi ana iho,
Hoopulu i ka welelau lihilihi.
A he lihi kuleana kou ilaila,
Aia kuu kuni i ka puuwai,
Waiwai ke aloha e hiipoi nei
A nau a nau no kekahi,
Hookahi hoi oe hookahi au,
I kolu i ke aheahe kehau,
Na ke elelo waha ole a kuu aloha,
A loaa mai au e walea ana
I ka olu kohai a o ke taona.
E hai mai ana i ka nuhou,
Olapa ka uwila weli ka honua
Aole au e loaa mai,
Kaukani miliona kou palena,
Alia hoi oe e pulale mai,
Ahikiki Kino aku ko lei rose,
Ko lei hoohie o ke ahiahi,
Hoa hooheno o ka pili o ke ao
Ua ao kaua e ka inuwai,
Ua pa ka makani a he Moae,
Ke huli hoi nei kou aloha,
E ike i ke one Kulaiwi,
Kau aku i ke kaa nome ka huila,
Alawa iho oe ani ka makani,
O ka nee a ka mea ua liilii,
Hoopulu i ka ili o ke Kamahele,
Ke huli hoi nei lau wapine,
Ma ka ihu haulani o Maunaloa,
A waho kai au o Mamala,
Good-by ke aloha no ke taona,
Oni ana makapuu hone i ke kai,
Hooheno i ka poli o Kawaihoa,
He hoa kuilima no Mailekini,
Hoa hooipo a o Kanaikawai,
Ke pii hoolai nei na Iwa,
Ma ke kai holuholu a o Pailolo.
Kau aku ka manao no Lahaina,
E ike i ka malu Ulu o Lele,
Oka lele mai a ke ao nalu,
Hooni ae nei kuu puuwai,
Kau aku ka manao no Keahole,
Ka ipukukui a eha ka manao,
Oni ana Hiiaka kau mamua
Hooheno i ka polli o Kamakahonu,
Leko, na boki i ke ehu kai,
Hoolai na Iwa i ka ae one,
Onaona ia pua ke honi iho,
Hoopumehana i ka poli o salia,
ke aku ka manao a e ike aku,
Kuu Lei Daimana anapanapa,
Ke huli hoi nei kou aloha,
E ike i ka nani a o Haleola,
E ike i ka nani a o Haleola,
E ola kuu lei kuu milimili,
A kau i ke ahe pua aniani,
Haina ia mai ana ka puana.
Kuu ipo i ke Kai malino a ehu:
Haina hou ia mai ana ka puana,
Kuu lei Daimana anapanapana.
Hakuia e LAUHUNEHUNEOKEKIAWE
WEHWEHEWE ANA I NA OULI O KE KANAKA.
O na kanaka apau i hanauia mai ka la 4 mai o lulai ahiki i ka la 3 o Augate, komo pu ia mau la, ua hanaia iloko o ka LIONA, kekahi o na hoailona ma ka poailani. He poe piha i ka hauoli, he aloha i ka hoakanaka, he hoomakamakaa he nui na hoaloha, he oluolu a he lokomaikai. E makaala nae a e kiai i le e lilo i poe aluuu makona; he makemake nui i ka launa ana me na hoa a iloko nae o ia launa ana e makaala i ole e komhia aku iloko o na hana apuni a maalea e alakai he waia ai. Ma o kekahi ulia laki o ka manawa e loaa aua kekahi waiwai hooilina mai ka waiwai mai o kekahi poe malihini. E loihi aku ana na la e ola ai nei poe mamua o ko na makua. E lilo ana lakou i poe makaukau loa ma na mea kakau ame na mea helu a e haawiia mai ana ma ke ano he makani ia lakou na noonoo maikai, eia nae, he liilii loa na mahalo e loaa mai ana mai kekahi poe mai uo ko lakou lokomaikai aku ia hai. I ka manawa e holo ai maluna o ka moana, he poe piha loa lakou i ka makau; e lilo ana lakou i poe hoomalu aku maluna o kekahi mau hana ano nui: he poe ake nui e loaa ka hanohano ame ka waiwai a e hoolilo nui ana lakou i ko lakou mau noonoo ame ko lakou ikaika i mea e loaa mai ai ia hanohano, a he poe haaheo eia nae he poe hooman Akua; he poe makemake e huili nui i ka olelo o ke Akua ame kekahi mau ike kiekie e ae, a he poe maikai o na noonoo ame na hoomanao ana no kekahi mea. Iloko o na makahiki oo oke ola ana e lilo ana lakou i poe hauoli loa, he kuoo nae me ka hiki ole ke hoohuliia aku ka noonoo a he hikiwawe ma ka huhu, a he hikiwawe pu no nae hoi ka pau ke hoomalielieia aku. He poe hoomanawanui ma ka hana me ka hooikaika e hooholomua i ka hana, a e kohoia ana i kanaka hana no kekahi mau oihana lehulehu ano nui a e holomua ana no hoi ka hookele ana ia hana. E loaa ana ka waiwai a nui ma o ka mare ana, eia nae, in a e noho ana ma na aina e e lilo aua ka waiwai i huliia ai i mea pho mamuli o ka holopono ole on a hana o hookeleia ana malaila. a e nui ana ke poho ma ke dala. He haawina makewai mau ko lakou, he holowai ke koko aole maemae o ko lakou ili, a e halawai ana no hoi lakou me ka uila pino i kekhi mana. E halawai ana lakou me na mai a ka opu ka punawai, ke poo, ke kua, na maka a me na niho, iloko o na la kanikoo ka ei aku i ikeia ai keia mau ano mai.
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
K I L A U E A !
Ian 5 …………………………..no Hilo Ian 14……………….Kaapuni ia Kauai Ian 19…………………………..Kona Ian 26………………...…………Hilo Feb 2…….Kona, e ku ma ma Kaunakakai ma ka holo ana aku a me ka hou ana mai Feb 11.……………..Kaapuni ia Kauai Feb 16…………………………..Hilo Feb 23………..Kona a me Kaunakakai Mar 2…………………………….Hilo Mar 2…………………………..Kona Mar 18……………..Kaapuni ia Kauai Mar 22………………………….Kona Mar 31…………………………Hilo
E haalele ana ka mokuahi la Hoooiaia ma na hora 3 ahiahi, kow wale no na holo ana e kipa ai ma Kaunakakai, oia hoi ma ka hora 1o o ka po a haio ai. Ma na holo ana i Hilo. aole e haalele ana ka mokuahi ia Lahaina mamua o ka hora 4 A M ma ka holo ana aku malalo nei. Ma na holo ana i Kona, aole e haalele ana ka mokuahi ia Lahaina mamua o ka hora 6 A M. Ma keia la aku, o ka uku ohua o na eemoku, e hooko pololei loa ia ana. Na palapala ee moku ma ka Hale Oihahana o ka Agena wale no e luna ai. Aole e hihia ka Agena no na paiki i kakau inoa ole ia, a me na ukana e ae i kakau inoa ole ia ka loaa ana mai. 630-3ms SAMUELA G. WAILA, Agena
KA HUNTS LAAU OLA!
(HUNTS REMEDY)
HE LAAU LAPAAU HOU, MAI AMERIKA MAI!
He Laau Maikai keia no
No Mai PEHU o ka OPU,
No MAI o ka PUUPAA a me ka OPU MIMI,
MIMI PAA, MIMI EHA, MIMI HELELEI.
Ka LEPO GRAVEL, iloko o ka OPU MIMI,
Ka MANA OLE KAPALILI HUI, ONO OLE ka AI.
NA MAI WAHINE.
NAWALIWALI o ke KINO,
LEPO ULA iloko o ka WAI MIMI.
Manoanoa paha ka Wai e like me ke Keokeo o ka Huamoa, like paha me na Kaula Silika Keokeo, Eleele. Lenalena paha; a i ole ua like paha me ka Lepo i Anaiia i na iwi keokeo, a i ka Mimi ana, ua wela noi ka mai, me ka eha nui o ke Kikala a me ka Puhaka.
HE NUI NA HOIKE e ola nei, ka poe i loohia i keia mau mai i haiia maluna ae, ua pau lakou i ke ola maikai, no ka inu ana i ka
HUNT LAAU OLA, "HUNTS REMEDY"
KUMUKUAI, he $1.50 no ka Omole.
DILLINGHAM & CO.,
Na Agena no ka Pae Aina Hawaii
Hale Pohaku Hou. Alanui Papu. Helu 31. 914 3m 925