Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 45, 11 November 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOPUKALA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU

BUKE LIX- HELU 45 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POALIMA, NOVEMABA 11, 1921. NA HELU APAU 6477

ILI KA MOKUKUNA CARRIER DOVE MA MOLOKAI A PAU I KA NAHAHA

PAKELE NA LUINA APAU O KELA MOKU MA KA AU ANA NOUKA O KA AINA ME KA POHO NAE O NA UKANA- HOEA MAI LAKOU NO HONOLULU NEI

            I kulike ai me ka lono o ka loaa ana mai no Honolulu nei, ma ka Poalima aku ne ii hala, ua ili ae ka mokukuna Carrie Dove, ma ka aoao kom@-Lana o ka mokupuni o Molokai, ma ka po o ka Poakolu mamua aku, iloko o na minuke pokole loa, ua pau kela mokukuna i ka nahaha; ua pakele aku n@e na luina apau oluna.

            He mokukuna kela o eha kia, a ua piha i ka ukana puluniu mai tonga mai, no Kapalakiko; eia nae, ua pau loa kela ukana i ka lilo i ke kai.

            Ua ili kela mokukuna ma kahi koke i Kalae, Molokai, a ma ka Mikahala, o ke kakahiaka o ka Poalima @e, i hoea mai ai na luina me na alii-moku, no Honolulu nei.

            Ua haalele aku kela mokukuna me ka piha puluniu ia Tonga, ma ka la @@ o ka mahina aku nei o Sepatemaba i hala. he Manawa pokole wale no nae, mohape iho o ka haalele ana aku o kela moku i ka aina, ua hoomake mai la k@@no ka liu iloko; me ka hooanaia ana o na pauma, no ka hoopakele ana @e i kela moku mai ka poino mai. Oiai e hooikaika mau ana e pauma ‘i ka liu o kela moku, ua pau ae la ka @iki ana ke hoohana aku, in a pauma e hooanaia ana e ka mahu ame ka @ila gesolina, e koe wlae iho la no he hookahi pauma, o ia ka pauma, e hoo-hauaia ana e na lima.

            Me kela pauma hookahi me ke komo mau no ka liu iloko o ka moku, i hoomau mai ai kela moku i ka holo ena ma ka moana, a ma ka Poakolu o ka pule aku ne ii hala, ua hoea mai la mawaho aku o Molokai.

            @amuli o ka piha o kela moku i ka liu, ua hiki ole, ka hoopololei i know holo ana @@@@@, ak@ e holo pahu’a mau ana ia, ahiki i ka lili ana iluna o na puako’a me ka pau ana na waapa i ka nahana i ka nalu.

            No ka hoopakele ana i ko lakou mau ola, ua holo okoa aku la na luina nomua o ka moku oini o kahi ia e huli ana iuka o ka aina, a ma ka ihu o ka moku, lakou i lele aku ai a haule iloko o ke kai.

            He nui no na haawina pakalaki i halawai mai me kela moku; no ka mea ma ka mahina o Februari o ka 1920, oiai ma Fiji, me ka piha i ka puluniu no Kapalakiko, ua pa mai la kekahi makani ino ikaika, o ka hopena i keia, o ia no kona ili ana iluna o ka puko’a, eia nae, o kahi o ka laki, mahope iho o na hooikaika ana, ua hemo mai la ia mai kahi i ili ai; a mahope o ka hana hou ia ana o kona mau wahi i po@no, ua hoomau aku la i kana huakai no Kapalakikio, he mau mahina mahope mai.

            Ua piha ka mooleo o kela mokukuna, me na haawina pakalaki he nui, mai kona manawa mai i paa ai, ahiki wale no i kona nahaha ana ma Molokai; no ka mea ma kekahi mau kalepa, he mau makahiki i kaahope ae nei, ua nui na poino i loaa in a luina, a he hookai Manawa i ku mai ai o kela moku no Honolulu nei, me elua wale no luina mawaho ae o ke kapena ame ka malamaimoku.

            Iloko o ka @uahina o Aperilla o ka 1903, ua ili keia moku ma ua kapakai o Kina, me ka pakele minhunehune ana mai o ka ola o na luina apau; ma na hooikaika ana nae e hoolana i kela moku, ua pakele mai ia mai ka poino mai, a ua nui nae na hoolilo ma ka hana hou ana e kupono ai no na kai ikaika @ @ @@ia. iho la kona poi@o ana, e pau loa ai kana like hou ia ana ma keia mun aku.

 

AOHE E KALA I HOOLAHALA AI NA KEIKI KEPANA MALOKO

KA MAKE ANA

            TOKIO, Nov. 7.- Ua ikeia ma ka hoike ana a Ryiichi Nakaoka i kona hewa ua noonoo mua ia ko ke kuhina nui Hara make no kekahi Manawa loihi. Ma ka hoakaka a ke kanaka opio nana o Hara i pepehi, ua kauaiia eia ka pahikaua pokole, ka pahikaua i @ouia ai ke kuhina nui, i ka makalii i hala, a mai ia Manawa mai kona hoohalua ana i ke kuhina nui, eia nae, no ka pili kokoke mau o na koa kiai i ke kuhina nui aohe i loaa ka mana-wa maikai iaia e pepehi a ii ke kuhina nui abiki i ka Poalima i hala aku la, ka Manawa i loaa ai he wa kupono e lawe ae a ii ke ola o ke kuhina nui inaloko o ka hale kaaahi kuwaena ma Tokio.

            “He hana kuhihewa nui loa ko Hara @oonohoia ana aku ma ke kulana kuhina nui me ke ku-e i ka manao o ka lehulehu,” wahi a Nakoaka o ka hoike ana ae i keia la. Ua maopopo ia’u ka hana a’u i hana ai he karaima koikoi loa ia na kekahi kanaka opio e hana ai, aka nae, ua hana au ia no kuu aloha i kuu ainahanau.

            “Ua manao au e lawe no i kuu ola ma kela wahi a’u i pepehi a ii ke kuhina nui Hara, a he kaumaha nei au no ka hiki ole ana ia’u ke hooko ia hana.

            “Ua uwe ka paahoa i ka Manawa ana o ka hoike ana ae i kona hewa. Ua noho ka aha a na luna aupuni ele-makule i keia la e noonoo ana na ke kanaka kupono e hookohuia ae no ke kulana kuhina nui, aohe nae i holopono ka lakou noonoo ana ke kana-ka e pani ae ai ma kahi o ke Kuhina Nui Hara i make.

 

HAALELE HOU LA O HAWAII NEI ILOKE O KE ANU

            He leka ka i loaa ae i ka Oihana Kalepa o keia kulanakauhale mai ke Konela Charles J. McCarthy mai Waihinekona mai, ka olelo a ka Oihana Kalepa o Honolulu nei ma Wakineko@@, e hoakaka ana no ko Hawaii nei haalele hou ia i kea nu aohe i komo pu iloko o ka haawina dala federala. I keia Manawa o ka haawina dala e hookahua ana i keena hoonaauao no ku lehulehu a i komo ae i@oko o ka Olelo Hooholo Helu 7 a ka hale aohe i hooholoia. O Alaska pu kekahi i haaleleia, aohe i komo pu iloko o ka haawina dala, wahi a ka lono.

 

NA KULA MAMONA.

            I kulike me ka ke Jahukula Nui Vaughan MacCaughey o ka hoike ana ao o na keiki kepani ka ka hapanui o na haumana maloko o na kula a na Mamona ma Laie, a o a kaikahi wale iho no ka na wahi kauna keiki Hawaii, mahope keia o ka holo ana a ke kahukula nui ma kela huli Koolau ma ka Poakahi nei.

            Ma Ka Manawa mua o ka hoomakaia ana e wehe o na keiki Hawaii ka hapanui o na haumana maloko o ia mau kula, wahi a ke kahukula nui o ka hoike ana ae. I keia Manawa ka ho aneane o pi@ ka baneri keiki unaloko o ia mau kula, a o na keiki Kepaui ka oi aku. Aloe ma Laie walo ia nui o na keiki Kepani i ikeia, aka, ma na wahi no apuni ke teritore.

            Ua Wehoia ka halekua hou ma Wailua a he 700 a oi aku mau haumana i komo aku ma ia kula. Elua pule i hala aku nei ka pau ana o ia hale-kula i ka hanaia.

 

HE ELUA MAU OPIO I HOPUIA NO KA AIHUE

            Ma ka po Poakahi ne ii paa ae a ii na kaikiu i ka hopuia he opio i hoike ole ia ka inoa a o ke kokoolua o na opio i komo pu ai e aihue oia ka na makai o ka hoomaka ana aku e hula, mahope o ka hoopii ana ae o S. Tanabe, ke Kepani nona ka halek@@i e ku nei ma ke ala nui Nuuanu,  he $372 i nihueia e na keiki mai kana pahu waiho dala aku.

            I Kaliko me ka hoike, elua inau keiki i komo aku iloko o ka halekuai o Tanabe ma kela po a kuai i kekahi maumea liilii. Ua hoi aku laua ma-hope o ka loaa ana o na mea a laua o ke kuai ana, a mahope iho ua hoea hou ae la laua ia halekuai, a hookani o lanai  noi ne ia Tanabe o hoikeike mai i kekahi lole kupono ka hana ana palule, a i ka Manawa e @lo ana ke Kepani i ka ana i na i-a lole a kekahi keiki i noi aku ai, o ia ke Manawa o kekahi o laua i hele aku ai a kahi o ka pahu waiho dala, elike me ka hoakaka a Tanabe, a law aku la he $327, a holo aku la.

            O ka poe e makemake ana e holo i Waialua no ka hoike Kula Savati e malamaia ana malaila ma keia Sabati iho e pono e makala mua ae a hoea i ka hale kaaahi mamua ae o ka bora 7:30 a.m. o keia Sabati iho, o haule i ka hope waa.

 

PEPEHI KEKAHI KEPANI I KANA WAHINE A MAKE

ME KA KOʻI KELA KEPANI I OKI AKU AI I KE POO O KA WAHINE A KAAWALE MAI KE KINO AKU

LAWE KELA KEPANI I KONA OLA PONOI

UA MANAO WALE IA HO KA LILI MAI KE KUMU O HOOKOIA ANA O KELA KARAIN@A ELEELE

            Ma ke kakahiaka o ka poaono aku la i hala, i kulike ai me kekahi hoike ma ke kelekalapa uwea #e o ka loau ana ma ii Honolulu nei @ lawe ae ai he Kepani o Yamasaki Muramoto ka inoa, i ke ola o kana wahine, ma ke oki ana i ka poo me ke ko’i, alaila lawe okoa ae la no i kona ola iho, ma ka lele ana i ka pahi.

            He Kepana kela no Ookala, Hilo. Akau, nona na makahiki ma haki o ke kanaha, a he iwakalua hoi makahiki o kana wahine, o ka hoea koke ana mai nei no mai Iapana mai, aole he loihi ae nei o na la i hala.

            Mahope iho o ka hookau ana aku o ke kane i ka make malua o kana wahine, o ia ke oki ana i @@ poo a kaa-wale mai ke kino aku me ke ko’i, ua hole aku la oia ma ka aekai ae ahiki i ka hoea ana i kahi o ka pali, alaila lele aku la ilalo, a make loa.

            Ua loaa aku ke kino make o kela Kepani a waiho ana ma kahi o ka halo’alo’a pohaku, i ka poe na lakou i hookolo aku mahope ona, he Manawa pokole, mahope mai o ka hanaia ana o ke karima.

            Aole he maopopo o ke kumu o kela hana naaupo, aka ua manao wale ia nae, mamuli mai no la o ka manao lili.

            Ma Honolulu newi @ @ maria ai o Kela mau Kepana @ @ @ Manawa mamua koke aku nei, i ka wa i hoea mai ai o ka wahine mai Iapana mai, aole nae i loihi ko laua noho ana e hauoli, in a la o keia ola ana, hoopoko=le e ia ae la ko laua mau ola, ma o ka peoehi maoli ia ana o kekahi, a lawe o koa ae la hoi kekahi i kona ola iho.

AEIA E NA LUNAKIAI NA VITO A KA MEIA.

            Ma ka halawai a ka papa o na luna-kiai o ka noho ana ma ka Poalua nei ua waihoia aku ka haawi ana i ka aelike no ka hana ana i ke alanui o Waimanalo i ke keena o ka loio kula-nakauhale a i ke komite ala nui o ka papa no ka waiho ana ae i ka hoike ma ka halawai mau a ka papa.

            O ka mea nana ke koho haahaa loa no ka hana ana i ke ala Waimanalo oia o George E. Marshall, ua ku-eia kana koho, e kekahi mea e ae i koho no ia hana, no ke kumu ua hoahu ae o Mr.Marshall he bila dala na ka mea haawi dalai  ka huina o $29,823,@@5 pakeneka o ke koho, aloe nae he bila dalai  hooiaioia a i ole kekahi palapala hoike paha no ka hoahu ana ae e like me ia i koiia ma ke kanawai.

            E aponoia ana paha ka bila dala a Mr.Marshall o ka hoahu ana ae ma kea no e manaia aku ia ua like no me ka bila i hooiaioia a aole paha aole i hooholoia ia ninau e ke keena o ka loio kulanakauhale, e like me ia a ka hipe loio kulana kauhale Vitousek o ka hoike ana ae.

            Ua waihoia ae e E.J. Lord he palapala imua o ka papa, ka lua o ka mea koho haahaa loa, e hoakaka ana aole i ku i ke kanawai ka bila dala a Mr. Marshall o ka hoahu ana ae ma kea no he mea hoopaa me ka aupuna a o kekahi kumu hoohalahala o ia ke kakauinoia ana o ka bila e ke kokua puuku a mea haawi dala, he ku-e pu i ke kanawai.

            O na olelo hooholo e noi ana i $17,-965.50 a e uhuhiia mai ka wai hona mai o na hana paa mau no ka hoolilo-ia ana aku no ka laina paipuwai o ke Kiekiena Pakipika ame $4200 no ka laina paipuwai nui no ke alanui Puowaina mawena o ke alanui Beritania ame Moi ua hooholoia e ka papa ma ka a’e ana maluna o ka vito a ka Meia Wilson.

            O na koho no kekahi mau paipuwai no ka hoohanaia ana aku ma ka apana Spreckels ka i heluheluia, a ua haawiia na apono ana ma ka mahele like ana no na itamu eono i hoakakaia ma na koho.

            I ke kulana kauhale iho nei ka Hon. Robert Ahuna, no kekahi mau la pokole, a me ke Kilauea o ka Poakolu nei, i huli hoi aku ai oia no kona home hookuonoono ma Puuwepa, Hawaii.

 

MAKAUKAU NA HOOMANAO NO KA LA HOOPAU KAUA

MAWAHO AE NEI O KAPIOLANI PAKA NA HANA HOIKEIKE ME KAʻIHUAKAʻI HOOKAHAKAHA MA KEIA LA

HE IWAKALUA A OI PIʻO I HANAIA

E HULIAMAHI ANA NA AHAHUI LIKE OLE ME NA PUALIKOA ILOKO O KELA KAʻIHUAKAI NUI

            Mawaho ae nei o Kapi'olani Paka, na hana hoomanao no ka La Hoopau Kaua. Ma nehinei, a ma keia kaka hiaka nui, na hana hoohiwahiwa hopo loa, no na pi'o kukuluia, o ka hana wale no o keia la, o ia ko komo ana iloko o ke keia la, o ia ke komoana iloke o ke kai 'huakai nui, i ike ola ia ma ka moolelo o na ka'ihuak@i ma keia kulanakauhale.

            He 26 ka nui o na pi'o i hanain, e kela ame keia ahahui, a puulu o na lahui like ole ma Honolulu nei; he 16 mau kaa nunui i hoohiwahiwaia, a he 12,000 hoi ka nui o ka poe e komo ana iloko o ke @ai'ihuakai.

            E hoomaka ana ke ka'i ana o ka hua ma ka hora 11 ponoi o ke ka kahiaka, aka nae, e hoomaka ana ka hoonohonoho ana, i na mahele like ole o ka huakai, mai ka hora ewalu aiai o ke kakahiakaa; a i ka wa e makaumaku ai na mea apau, o ka wa ia e kani mai ai o na o-le hoailona, no ke ka'i ana o ka huakai.

            I ke kani ana ka hora 12 ponoi o ke awakea, e kani ana na o-le koailona no ke kulou ana na poo o na mea apau ilalo, a hoohale i elua minuke ma ka pule ana iloko o ko lakou mau naau, i ke Akua, a i ka pau ana o kela mau minuke elua, e hoomaka ai na hana haiolelo.

            Mamua o ke kani ana o ka hora umi-kumamalua ma kela awaken, e hookaniia ana na bole o na luakini like ole ma keia kulanakauhale, ma ke ano he hoailona na ke komo ana o na mea apau, ma ka pule ana maloko o ko lakou naau; in a no he poe kekahi, e lawelawe ana ma ka lakou mau hana , a hoea i kela manawa, ua ma kemakeia lakou, e waiho iki aku i ka lakou ma hana, no elua minuke wale no.

            O keia malalo iho nei ke ano o ke ka'i ana o ka huakai, elike ma ia i hoonohonohoia:

            Na pualiko, o ka oihana kaua moana, me kaua aina, me ka pi'o, me ke komo pu o ke kaa hoikeike, a e ukaliia aku ana e ka puali o ua Ligiona, me na Korea.

            Na pualikoa kiai lahui o Hawaii nei me na pi'o elua, o komo pu ana me na koa marina, na Pake, na Kepani, na Pilipino, ka Hale o na Alii o Hawaii, ka Elks, ka ahahui o na Kanaka Ili Ulaula, na ahahui o na Kanaka Ili Ulaula, na ahahui San Antonio me Lusitania, ke Kalapu Rotari me ke Ke'a Ulaula.

            Ka Puali Hoola me ka pi'o, me ka ukali pu ana o ka ahahui o ka Poe Kalepa. (E nana ma ka Aoao 4)

 

APONO KA PERESIDENA I KA HO-OPUKALA O NA BONA.

 

            "Ua aponoia e ka Peresidena elike me ia ma ka la 15 o Okatoba, na bona hookahi miliona dala no na hana hou a ke aupuni kulanakauhale ame kalana. Eia nae, ua hoole ke keena waiwai i ke apono ana ia mau bona e hoopaa i na dala i honhuia e ka lehulehu."

            O keia ae la ka lono ma ke keleka-kapa o ka loaa ana ae i ke iKaaian Farrington ma ka Poalua iho nei. O na dala apau e loaa mai ana mai ke kuaiia ana aku o na bona e hoolilo wale ia aku no i na laina paipuwai hou e hooloihiia aku ana ame na laina paipuwai e moe mai nei i nei manawa a ke aupuni kulanakauhale ame kalana, a ma na manao o ke kanawai a ka ahaolelo i hooholo ai e hoamoa ana no ko lakou hoopukaia ana mai, he aie pololei na bonn malua o ka oihana wai, a malua hoi o na lona laula o ke aupuni kulanakauhale ame kalana.

            Mamuli o keia manao ua kunana ka poe akamai e pili ana ma na mea o ka dala a ua hooholo lakou ma ka Poalua e kali i ka loaa ana mai o ke-kahi mau hoakaka mai ke keena wai-wai mai no na kumu o kona hoole ana i ke apono i na bona mai ka unuhiia ana mai na dala mai a ka lehulehu i hoahu ai.

 

POWAIA KA MAKAI NUI CHARLES ROSE MAWAHO AE NEI O WAIKIKI

NA KEKAHI MAU KANAKA ELUA O KA HOLO ANA MAI A KAU MALUNA O KONA KAA I POWA IAIA- NUI NA POINO I KAU AKU MALUNA O KONA KINO

            Mawaho ae nei o ke alanui o Daimana o Hilo, ma ka aoao ma Waikiki aku o ka Paka Kapiolani, i powaia ae ai ka Makai Nui Rose, o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ma ka hora 2 o ka wanaao o ka Poakahi nei e kekahi mau kanaka elua i maopopo ole ko laua ano, a ma na ulia pomaikai wale no, i hoopakeleia ai kona ola pela hoi me ka lilo ole o kana mau dala ame kana uwaki, mai iaia aku.

            Ua haalele aku ka Makai Nui Rose i kona home ma kela po Poakahi, ma-muli o kekahi kauoha i loaa mai iaia mai Kahala mai, a iaia o ka huli hoi ana mai maluna o kona kaa, a hoea ma kahi i powaia aku ai oia, o ka ma-nawa ia ana i ike aku ai i ka pii ana mai he elua kanaka noluna o kona kaa, he hookahi ma kela ame keia aoao o ke kaa.

            E holo malie ana kona kaa i kela manawa, a i ka wa i kau mai ai o kela mau kanaka mawaho o kona kaa, ua hahauia mai la oia e ke kana-ka ma kona aoao aku, a i wahi nae e pa ole mai ai kona poo, ua kau ae la oia i kona lima akau iluna, o ka wa ia. i loaa pono mai ai kekahi mea oole'a, ma ka eha ana o kela lima.

            Aole i haalele koke na kanaka powa i ka laua pio, aka ua hoomau mai la no i ka hahau ana, i kekahi mea oole'a me ka pa pono ana mai ilua o kona poo, o ke kupouli ae la no ia o kona noo a pau ae la ka hiki ana ia o kona noonoo, a pau ae la ka hiki ana iaia ke hoomaopopo no kekahi mea.

            Ua kukonukonu maoli ka eha i loaa i ka Makai Nui Rose, ma kona waha ame kona lehelehe, me ka pau hoi o kekahi maa @ahu i @ haka@@@@.

            Ma kana hoomaopopo, i ka wa i hapai ai o kona lima akau iluna, no ke kupale ana iaia iho, mai ka loaa pono ana mai o kona poo i ka hahauia me kekahi mea oole'a, me he mea la ua hooniniu paha kona lima hema, i ka hui@a hoopololei i k aholo ana o kona kaa, pela iho la i holo aku ai kona kaa, a komo iloko o ka pa o Mr.Beckley, me ka mau no o ka holo ana ahiki i ka hooku'i ana aku me ka ulu. hau, me ka manumanu hoi o kona helehelena.

            O ka mea apiki nae, ma ka manawa i nanaia aku ai o ka kaa, aole he koko maluna o kahi a ka Makai Nui Rose i noho ai, ma kela manawa o kona powaia ana, aka ma ka noho mai mahope o ka kaa malaila kahi o ke koko, e hoike mai ana kela hoai-lona, me he mea la, ua hukiia oia mai kona wahi mai e noho ana mamua o ke kaa, e na kanaka powa, a haule ma ka noho mahope, aka nae, o ke ano o kona haule ana ilalo mailuna mai o ke kaa, he ninau pohihihi loa ia i hiki ole iaia ke hoomaopopo.

            Ma ka manawa i hoi pono mai ai kona noonoo maikai, ua kaawela loa oia mai kahi mai i waiho ai o kona ka'a, no ka mea mawaho pono oia ka hale o ke kalapu Elka, iaia ma kela wahi, i olili mai ai ke kaa o Robert Belser, o ka Honolulu Consturetion & Draying Company, e holo ana no ke kulanakauhale, i ka ike ana mai i ka mea poino, hookau ao la iaia maluna o kona kaa, a hoihoi mai la no ka halema'i o na ulia poino.

            Ma ka manaoio o ka Makai Nu Rose he hookahi kumu o kona pakele mai na hana hoopoino mai a na kanaka powa, me he mea la ua maka'u kela pa, pela laua i holo ai, a haalelo i ka laua pio, me ka hoopoino hou ole aku.

            He hookahi hora mamua aku, 'o kela powaia ana o ka Makai Nui Rose, i kulike ai me ka hoakaka a ka kakiana Makaikiu Kellett, he kaa otomobile no kekahi ma kela wahi hookahi, i hoaoia e powa e kakahi mau kanaka elua, o ke kumu wale no o ka holopono ole o kela hana powa, o ia no ka hookaniia ana ae o ka pu hoailona o kela kaaa ma ke ano ulia o ka mama no ai o na wawae o na kolohe i ka holo.

            He elua mau mau mea malua, o kela kaa mua, i hoaoia ai e powa, he kaao a he wahine, i ka wa a kela mau kanaka elua, i hoa mai ai e hooko i ka laua hana, i kakali ai, ua pa aku la ka pu hoailona, i ka wahine opio, ma ke ano ulia, o ka mama no ia o ua mau kanaka nei i ka holo, nolaila ua pakela na mea oluna o ke kaa ma ka ulia laki wale no.

            Aole he mau hooiaio maopopo loa no ke ano o kela mau kanaka powa, aka nae ma ka manao o ka mea ma-lua o ke kaa mua i hoaoia ai e pow, he mau haole koa kela i komo i na lole o na makaainana.

 

KOMO KA AIHUE MALOKO O KE KEENA O KE KUPAKAKO

            Oiai ka mokuahi Siberia e ku ana maloko o ke awa nei, ua komo aku la kekahi haole malihini iloko o ke keena o ke kupakako i ka manawa o kekahi keiki Pake hana oluna o ka moku e ku ana ma kahi kokoke i ke keena o ke kupakaka. Mahope o ka hoikeike ana aku o ka haole malihini i kekahi pihi e kau ana ka huaolelo "Inspector", o kona komo aku la no ai iloko o ke keena o ke kupakako a hoomaka ke kuekaa ana i na mea apau e waiho ana malua o ke pakaukau, a o ia huli ana a loaa paha kana mea i makemake ai, haalele aku la oia ia keena me kekahi puolo uuku e paa ana iloko o kona lima, a olelo aku la i kahi keiki Pake he ehiku mau hapa kini opiuma iloko o ia puolo, elike me ka ke keiki Pake o ka hoike ana ae. "E hoi hou mai ana au e kii ai oe, wahi a ka haole i ke keiki Pake.

            O ka ike hope loa ana no ia o ua haole la, eia nae, aole i ikeia kekahi kanaka e haalele iho ana i kela mokuahi me kekahi puolo ma kona lima, aohe no hoi he haole i ikeia kekahi kanaka e haalele iho ana i kela mokuahi me kekahi puolo ma kona lima aohe no hoi he haole i ikeia o ai ano maluna o ia moku mamua aku a mahope iho o ka aihueia ana.

            No ka maka'u o ke keiki Pake ua hele aku la oia e hoike i ke kapena, a hoomaka koke ka huliia ana o ka haole aihua me ka pihi "Inspector" e kauana mamua o ke kuka.

            O ke pihi e kau ana maua o ke kuka o ka haole malihini he okoa loa mai ke pihi ae i maamau ka ikeia ma ke kuka o na lunanana o ka oihana iloko o ia keena, a ma kekeahi opiuma iloko o ia keena, a ma kekahi koho wale ia hoi e hoao ana kela haole e hana i kekahi mea e poino ai ke kupakako, no kekahi mau kumu i maopopo ole. Aohe i hoakakaia ka mea i aihueia.

 

MAKE LA WAHINE KOʻIKOʻI O HAWAII NEI.

            Mahope iho o ke kaama'i ana no kekahi mau mahina lehulehu ae nei i hala, i pauho mai ai i keia ola ana o Mrs. Hana kaniau Evans ma kona home ma ke alanui Young, me ke he paluna o ka hora eono, o keahiahi, o ka Poaono aku nei i hala.

            Ua hanauia o Mrs. Hana Kaniau Evans, ma Lahaina Maui, ma ka la 11 o Iulai, 1856, a ma kona manawa o ka haalele ana mai i keia ola ana, ua piha iaia na makahiki he kanaono-kummalima me ekolu mahina me ne la keu.

            He moopuna o Mrs. Hana Kaniau Evans, na Kaniau, kekahi o na Kau-kualii Kiekie o Hawaii nei. Iloko o kona mau la opio, ua laweia mai oia no Honolulu nei a hanaiia ma ka home o Ake Clehorn, Ka makuakana o ke Kamaaliiwahine Kaiulani.

            O Mrs. Hana Kaniau Evans, kekahi o na wahine ukali o na moiwahine, lehulehu i ke au o ke aupuni moi o Hawaii Nei. Ua mare oia ia Mr.Evans i hala mua i ka make.

            Mailoko mai o ko laua noho mare ana i loaa mai ai na keiki lehulehu, i haaleleia iho la mahope nei, e kanikau aku no ko lakou makuahine oia o Thos. J. K. Evans, ke kokua ana @ o ke Teritore; Luther Evans sia ma Kaleponi i keia manawa ka hana hanai holoholona; Mrs.Samuel W. King, ka wahine a ka Lukanela King o keia Kulanakauhale Farancis Evans, o noho hana nei ma ke keena o enekinia kulanakauhale ame J. Kaaiau Evans, e noho mai la ma Pittsburg, Penn, a mawaho ae o kana mau keiki, he kaikina, o Mrs. Lilia Aholo,

            Ua puhiia kona kino i ke ahi, ma ka la Sabati ae, a ma ka hapalua o ka hora ekolu, o ka auwina la Poakahi mai, i malamaia ai kona anaia hoolewa, me ka akoakoa ana ae o ka ohana, na hoaloha na makemake ma ia anaina.