Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 18, 4 May 1922 — Page 5

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

            He kanaka kiekie oia a he ohana honohano a kiekie loa kona a he kanaka waiwai hoi, eia nae, ua nana ole ae la nae oia i kona kulana, a o kekahi kaikamahine a kekahi kanaka nona ka inoa i hapalaia me na hoohihia a he ao panopano hoi ke kaumaha ke kau mau iho ana maluna o ko laua mau inoa, oia iho la ka wahine ana i koho ai e hapai ae ma ke kulana i like me kona.

            O keia kekahi o na manao like ole e hana ana iloko on a i @ona manawa e ku ana me ka puai leo ole, a no ia mau manao naka wale ae la no kona kino no kona maka'u malia, ma ia mua aku e lilo ana paha auanei oia i mea hoinoia mai o ka ohana o ke kanaka ana i aloha ai a i hooholo ai hoi e ma@e me ia, o kana mea e makemake loa ana ia manawa oia ko ke kanaka opio halawai ole ana me ia.

            Ke maka'u e nei au i ke ik@ pu nei nohoi au i kupono nau. wahi ana o ka pane ana iho, mahope o kona noonoo ana no kekahi manawa.

            Heaha kou kumu o ka manao ana iho la pela? Ma kou naauao, i hai aku au ia oe, ua like kou kupono no ke kulana a'u e haawi aku ana ia oe me kekahi o na kamaliiwahine kiekie o Enelani, i pane ae ai ke Sa Wiliama. "O ka mea wale no koe o ia kou hooikaika e hookupono ia oe no ia kulana, a e loaa aku ana ia kulana ia oe i kou manawa e noho aku ai mawaena o ka poe koikoi o Enelani, e ike aku ana oe i ke ano o na lede kiekie o Enelani, a e loaa ana ia oe ka ike ke hakilo ake oe i ko lakou mau ano apau, a he ike no ia e loaa ana ia oe iloko o ka manawa pokole, nolaila e hoopau oe i kou mau manao hopohopo honua ana a pau i nei manawa."

            "O kou wahi hemahema iki wale no i nei manawa, e kuu Vekinia, o ia kou maa ole i ka noho ana mawaena o ka po@ hanohano a koikoi iloko o ka aina, aka, in a no kou lawe mau ia aku e Sa Wiliama iloko o na anaina a ka poe koikoi, e loaa koke ana no ka ike ia oe, a ke haawi aku nei au ia oe na ia nei me kuu hauoli nui, a me kuu naau haaheo no hoi au e haawi aku nei ia oe nana. Na ke Akua e hoopomaikai mai ia olua a elua, e kuu mau keiki."

            Hooki iho la o Mr. Abota i kana kamailio ana me ka haalulu o kona leo.

            E hauoli loa ana oia kehele pu aku me kana kaikamahine no kona home hou, a nana aku i ke ano o ko laua noho ana, a e ike pu aku hoi i ka hauoli o kana, kaikamahine iloko o kona home hou i kona kulana kiekie hoi, aku mamuli o kona ike iho i kona kulana nawaliwali ana e koho ana ia manawa aole i mamao loa aku kona hopena mai ia la aku no ia kumu i kani iho ai kona leo uhu o ke kaumaha, no kona kaawale k@ke mai kana mea aloha mai, alaila huli aku Ia oia a hoi no ka hale me ka haalulu a me na waimaka hoi e haale ana ma kona lih@.

            Mokuna VIII.-Kona Makemake Ana e Ma@e Koke ia na keiki

            Mamuli paha o na manao hoouluku iloko o kona noonoo no na olelo o ke ahiahi mamua iho, a i ole no kona piha loa paha i ke aloha i kana kaikamahine no kona kaawale koke aku, ua hiki ole i ak mea kakau ke ike; ma kekahi kakahiaka nui ae mahope o ka hoholoia ana ka ma@e o Vekinia me Sa Wiliama, he kakahiaka nawaliwali loa ia o Mr. Abota, a no ia nawaliwali loa ua hiki ole iaia ke ala mai kona wahi moe ae.

            I kana nana iho me he mea la ua kokoke loa ka manawa e haalele mai ai kona ikaika ia ia, a no hookahi pule kona moe ana maluna o kahi moe, elike me ke ano o na bepe hanau hou, a e hapai pu mau ana no hoi kona hanu ana, e mauleule mau ana i ka hapanui o ka manawa, me ke kupouli o kona noonoo i kekahi manawa, a no na manawa lehulehu kana o ka ike ana iaia i ho me he mea la e kaawale koke aku ana oia mae keia ao mauleule aku.

            Ma ia kakahiaka ua piha loa o Vekinia i ke kaumaha no ka ike aku i ke kulana nawaliwali o kona makuakane, no ka mea, aole oia i ike i kekahi kulana nawaliwali o kona makuakane mamua aku elike me ia ana e ike aku ana ia manawa, i @ona noo noo iho, in a aole e loaa koke ana kekahi laau e hoomamaia ae ai kona ma'i e haalele koke mai ana oia iaia.

            "O, pehea la au e hana ai no ka pono o ko'u makuakane?" i hooho ae ai oia me kaleo kaumaha, oiai kona mau waimaka hunui e hiolo makawalu iho ana ma kona mau papalipa a e puili ae ana hoi i kona mau lima oiai oia e ku papu aku ana mamua o Sa Wiliama.

            I ko Vekinia manawa i ike ai i keia kulana nawaliwali loa o ka makuakane kena koke aku la oia ia Chi Lu, Kahi Pake kuke a laua, e kii aku ia Mr. Hita e hele mai i ka hale, a i kona hiki ana mai o Mr. Hita pu kekahi i hoopihoihpiia aku no ka loli hikiwawe loa o ko Mr. Abota kulana i a nawaliwali loa, a ua hopohopo like laua no ke kokoke loa mai o ko Mr. Abota hopena, no ka mea aole o Mr. Hita he kanaka i maa mau i ka ike i na kanaka ma'i kulipolipo loa elike me Mr. Abota ia manawa mamua aku, a no ia nele on a i ka ike i maopopo ole ai kana mea e hana mai ai, a oia kana o ka olelo ana iho," he kanaka waiwai ole loa au no kekahi haawina pilikia elike me keia."

            Kulou iho la oia e honi i ka helehelena haikea o kana aloha oiai kona mau make e kau pono ae ana iluna iaia, a olili aku ia oia iwaho o ka hale. Aole i liuliu loa ia nalo ana aku ana, hoea hou mai ana me kekahi omole palahalaha waiseke ma kona lima a i mai la:

            "Eia kekahi waiseke," me ka haawi ana mai ia Vekini;" hoohui iho oe i kekahi wai me keia, i elua hapakolu o ka wai a i hookahi hapakolu i kona mama iki ane ae; e ahonui pu oe ma ke kokua ana aku iaia, a oiai oe e kiai ana iaia e holo ae hoi au i kekahi hale kelekalapa kokoke loa a kauoha aku i kekahi kauka ma ke kulanakauhal@ Verekinia e holo mai, me ka hoakaka pu aku i ke ano o ka ma'i i lawe pu mai ai oia i kekahi laau i kupono no ka ma'i."

            Nana ae la Vekinia iluna me na lehelehe haalulu a pane ae la:

            "O, he hana hoomama loa maoli kena au no ke kokua ana mai ia'u a i kuu makuakane ma'i hoi iloko o keia mau minuke o ka luuluu!"

            Alaila apo mai la ke kanaka opio a hoopili aku la i kona @mauma, a haawi iho la i kekahi mau muki aloha ma kona mau lehelehe, me ke apo pu ae o Vekinia i ka a-i o kana aloha a ua lilo hoi ia hoike ana ae ana i kona paulele a aloha oiaio ia Sa Wiliama i mea hooiaio iho no ke kanaka opio he aloha io no o Vekinia iaia, a pane iho la:

            "O ka'u e iini nui nei oia ka hoopakele ana ae ia oe mai na mea hoopilikia mai a pau i kou ola ana Aole. Pono ia'u ke hoololohi iho---he mea pono e loaa kekahi mea kokua i k@ makuakane iloko o kekahi manawa pokole loa. O ke aloha no kou e kuu aloha, no kekahi manawa pokole wale no a hoi hou mai au"

            Oili koke aku la oia i ka manawa a Vekinia i maopopo ole ai mailoko aku o ka rumimoe o Mr. Abota kahi a Mr. Abota e hapai pu wale ana no i knoa hanu ia manawa, a haalele iho la hoi ia Vekinia e hana elike me ka hiki iaia ma ka hoomama ana aku i ka manao o ka makuakane, a i kona manawa i lohe aku ai i ka halulu o na kapuai wawae lio mawaho ua hoomaha iki ia ae la kona naau ia manawa, no kona ike ana iho ua hala aku la kana aloha ma kona alahele no ke kii ana aku i kekahi me kokua no ka hele ana mai e haawi iho i kekahi kokua i kona makuakane.

            Aole i hoomaha iki ka holo ana o ka Sa Wiliama lio ahiki i ka hoea ana i ka hale kelekalapa. I ka hiki ana o Sa Williama ilaila ua hoounaia aku la kekahi kelekalapa, a mamua o ka hala ana o kekahi manawa loihi ua loaa mai la ka pane, e hoakaka ana e haalele ake ana ke kauka i ke kulanakauhale o Vekinia ma kekahi kaaahi e 'hoea mai ana ilaila.

            Eia nae, e hala ana he mau hora liuliu mamua o ka hoea ana mai o ia kauka, a iloko o ia manawa loihi ana o ke kakali ana ua hoopiha loa ia oia i ka uluhua ame ke pihoihoi pehea aku la la ke kulana ma'i o Mr. Abota oiai oia ma kahi e mai ka hale, a pehea la ko Vekinia manao no kona makuakane oiai oia e ku kiai ana nona ma ka aoao o kona mo, me ka iini nui nona e hoi koke aku me ke kauka.

            Eia ne, ia Sa Wiliama i hala mai ai ua hooko pono o Vekinia i ke kauoha a Sa Wiliama e haawi mau i puna laau i ka makuakane i kela ame keia manawa, a mamuli o ia haawi mau ana on a, ua ike oia i ak loaa iki o ka maha i ka makuakane ma kekahi ano, he mea hoolana loa ae la ia i kona noonoo.

            I ka la no hoi e aneane aku ana e napoo ma kela aoao o na mauna hoea aku ana o Sa Wiliama me ke kauka, a ia manawa, me he mea la i ka Vekinia nana iho iaia me he mauna nui la ka manao kaumaha i olokaaia mai kona naau luuluu ae.

            No ia po a ao ko lakou kukiai ana i ka mea ma'i, a no na manawa lehulehu ko Vekinia koikoiia ana mai e hoi e hooluolu, a no ka hoomau loa aku o Sa Wiliama i ke koi iaia, no a kau iluna o ka uluna ua kaia koke ia aku la oia i ka hiamoe kuliolipo loa, mamuli o ka maluhiluhi no ke ku @ ana i ka makuakane ia la a po.

            Ma kekahi kakahiaka nui ae i ka nana aku ia Mr. Abota ua ikaika iki ae oia me ka loaa loa o ka maha, ia manawi ua lana loa ao la ko Vekinia noonoo e ola loa ae ana kona makuakane.

            Aka nae ua hookaumahaia oia me na manao luuluu, i ka manawa i pau ai o ko lakou aina kakahiaka, huki aku la o Sa wiliama iaia a loko o ka rumi hookipa, me ka helehelena kuoo, eia nae me ka piha oluolu i ka wahine, a i mai la:

            "He mea ka'u i makemake ai e kamailio aku ia oe, e Vekinia, kekahi mea a'u e noi aku ana ia oe, eia nae, e hoomanao oe e pane mai oe ia'u, me ka oiaio a me ka huna ole aku i kekahi me."

            Nana ae la o Vekinia iluna iaia me ka helehelena haohao, a me he mea la hoi e ninau ae ana iaia.

            "O ka makemake o ko makuakane e mare mua ia kaua mamua o ka haalele ana mai o ka hanu ola iaia," i pane iho ai o Sa Wiliama.

            "O, aloe e make koke aku ana o papa! Mai hoike mai oe ia'u ia mea, ua maikai hoi kona helehelna i keia la, ua maha loa kona kunu ame ka naenae, a ke manaoio nei au e oi aku ana kona ikaika a e pii mahuahua mau ae ana kona maikai ke loihi aku kona ai ana i ka laau.

            "E kuu aloha," wahi a Sa Wiliama," aole au e hoopunipuni a apuhi aku ana paha ia oe, no ka mea, he hana maikai ole ia a'u e hana aku ai pela ia oe. Ua olelo mai nei ke kauka Walaka ia'u ma kona manao aole e ola loihi  aku ana ko makuakane, e loaa wale ae ana no ka maha iaia no kekahi manawa pokole, mamuli o ka pilikia o na mea paahana oloko o ko makuakane i loaa ai iaia ka ike he manawa pokole wale no koko makuakane e ola ai a haalele mai oia i keia ola ana. No ia kumu i makemake mai nei ko makuakane ia kaua e mare koke ia me ka hoohakalia ole aku, no ka mea, aole i mapopo kona hopena. Nolaila au e ui aku nei ia oe, e hooko koke ia aku anei ia makemake ona? Hea ha kau pane, e kuu Vekinia?"

            Puliki aku la o Vekinia i ke kane me ka piha loa i ke kaumaha a hookahe aku la i kona mau waimaka me ka luuluu loa o kona uhane ia mau minuke. He puupuu ikaika loa ia i hoikeia aku la iaia ua kokoke loa e haalele mai kona makuakane i keia ola ana.

            Ua kamailio mua aku no ke Sa Wiliama iaia mamua me ka moakaka loa aole e loihi ana na la i koe a haalele mai kona makuakane i keia ola ana, a ua hoehaeha mau ia no hoi kona uhane mai ia manawa mai, aka i ka paluaia ana aku o ia olelo hookaumaha i kona uhane ua hiki ole iaia ke uumi, oiai nae, ua manaolana oia a ua manaolana mau mamuli o ka hoea kino ana mai o ke kauka e loaa ana la ka maha ame ke ola i kona makuakane, eia nae, ma keia hoakaka aku la a Sa Wiliama iaia aohe mea e ae iloko o kona naau o ke kakali wale aku no i kona hopena.

            Ke hoomau la no ke Sa Wiliama i ka puliki ana aku iaia i kona alo, me ka hoao ole iho e papa ia Vekinia mai ka hoohanini ana aku i kona mau waimaka, no ka mea ua ike maopopo no oia nona iho o na keiki a pau, elike me Vekinia i pili ka naau i ke aloha i ka makua, aole e nele ana ia haawina ehaeha ke hiki mai ia manawa.

            Ua ike iho ia oia he oi aku ka maikai e hookuu no ia Vekinia i kona mau waimaka elike me ia ana e uwe haaloulou ana. E loaa ana no iaia ka mama ae o ka noonoo ame ka ikaika hoi o ka manao mahope aku, oiai nae, o kela leo uwe o Vekininia ana e lohe iho ana, me na weimaka hoi e hiolo ana, he ku maoli no i ka ehaeha e hiki ole ai i kona naau ke hoomanawa nui iho.

            Aka nae, i ka hala ana o kekahi mau minuke o ia hoohaniniana a Vekinia i kona mau waimaka, a no ko Wiliama makemake e lohe i ka Vekinia pane no ko laua mare koke, ke kumuhana nui hoi i pili kokoke loa i kona puuwai, ninau hou iho la:

            "E Vekinia, kuu mea aloha, e ae ana anei oe e mare koke ia kaua a e lilo koke oe i wahine na'u mamua o ka haalele ana mai o ko makuakane i keia ola ana?

            "A'ole o'u makemake e koikoi wale aku ia oe i keia manao i nei manawa, aka, na ko makuakane keia manao i hoike mai nei, oiai pia hoi ke Kauka Walaka ia nei, nolaila in a no ka holopono o keia mea ia oe, hele ae au e hoike aku no kou ae maikai ana, i hiki ai hoi ke Kauka Walaka ke hooponopono mai i kekahi mau mea e makemakeia ana maloko o ke Kulanakauhale o Verekinia, no ka mea, e hoi aku ana no oia i keia la, no ka nui o kana mau hana mahope.

            "Ina no ka holopono o keia mea ia oe, e hoi aku ana ke kauka a noi aku i kekahi kahunapule ma Verekinia no ka holo ana mai ianei, aole oia wale, he mau hana e ae no hoi kekahi a'u i makemake ai e hooko koke ia aku, nolaila, e hooholo koke kaua i ko kaua manao i nei manawa.

            "Eia nae, e kuu aloha, in a ua lilo keia mare koke ia o kaua i mea hoehaeha aku ia oe, a e manao ana paha oe e kakali a kahi wa aku, aole no au e koikoi wale aku ana. Ua hiki no ia'u ke kakali ahiki i ka holopono ana o ia mea i kou mano."

            "Na papa io anei kena'manao i hoolala mai nei ia oe?" i ninau ae ai o Vekinia.

            "Ae; nana ka makemake i hoike mai nei ia'u a pela au i hoike aku la ia oe, no kona ike i kona haiki loa, a ua manao no hoi oia ua kokoke mai kona hopena, a oiai oia e ola ana ua makemake oia e ike mai ua lilo kaua i hookiha, a k hooehuiia ae kaua e lilo ana ka ia i mea hoomama loa i kona uhane.

(Aole i pau)

 

He Moolelo no

PITA NIKOLA

A I OLE

Ke Duke i Haalele Aku i Kona Kulana

Hanohano a Lawe Mai i ke

Kulana Makaainana

            "He mau makahiki ko'u ike ole ana iaia, aka ia'u i hoea ai ma Pueholo, ilaila i halawai hou ai maua, e noho ana au ma kela wahi, maloko o kekahi lua gula. He nui kana mau dala i kela wa, me kona hoike ana mai ia'u, e hele ana oia no Amerika Hema, no ka aina o ke keleawe, me kona noke ana mai i ka haanui, no kona pomaikai, in a e holopono ana kana mau mea i hoolala ai.

            He nui no ka'u dala, o ka malama ana, no kona noke loa mai i ka haanui i ka pomaikai, ke hele like maua no Amerika Hema, o ko'u ae aku la no ia, me ko'u haalele ana i ka'u hana; a ke mihi loa nei nae au, no ko'u ae ana aku e hele pu me ia.

            "Ua nui no ke dala e loaa ana ia'u ma Puebola e hoonua ana no i dala na ka'u wahine ame ka ohana ma ka hikina, aka nae, he maekmake loa au e lilo i kanaka waiwai o oaiai he kanakolukumamalima wale no o'u makahiki i kela manawa, ua oi aku ko'u hooikaika ana e huli waiwai iloko o kela mau makahiki, mamua o ko'u elemakule ana, malia paha o kela ka hana ana e hoopokoleia mai ai ka luhi o ka hooikaika ana, hoolohe aku la au i ka Haka Kenede mau olelo.

            "hoolako iho la maua ia maua iho ma puebolo, a hoomaka aku la e hele ma ua palena o Mekiko. Mamuli o ka ninaninau ana ma o a maanei, i loaa mai ai ia maua ka lohe, aia kekahi mau aina waiwai loa iloko o ka waoakua a he kanaka o Beni Kamerona ka inoa, oia ka mea i loaa he lua keleawe.

            "I kinohi, aole o maua hoolohe aku i na olelo a na kamaaina, aka i ko maua hoea ana no kekahi kulanakauhale uuku, ilaila i hole ai maua, i ka hoea ana mai o Beni Kamerona i ke kulanakauhale, e kuai ai i mau meaai nana, ame kekahi mau pono e ae o ka noho ana, a oiai oia e inu ana i kona kiaha rama, a no ke kahi'ohi'o paha, kamailio ae la oia i na kamaaina, no konahalawai ana me ka pomaikai.

            "I ko maua lohe ana i na mea e pili ana no Beni Kamerona, hooholo iho la i ko maua manao, e hookolo aku mahope o ka meheu o kela kanaka, he hana maalahi loa ia, mamuli o ka ninaninau ana aku i na kamaaina ame na Ilikini, i kahi i noho ai o kela kanaka, ua pololei maoli ko maua hookolo ana aku ahiki i kona wahi i noho ai iloko o ka waoakua.

            "Ke hoohiki nei au imua o ke Akua, aole loa he wahi manao pepehikanaka iloko o'u, ma kela hele ana aku o maua e huli ia Beni Kamerona. O ko'u manao maoli, o ia ka hele ana aku e ike maka, in a ua loaa i'o ke keleawe ia Beni Kamerona, a o ke gula paha, alaila e hooikaika aku no hoi maua ma ka huli ana, ma na wahi e pili kokoke mai ana i kona aina, malia aia no hoi na pomaikai malaila kahi i waiho ai.

            "Ua loaa i'o aku la o Beni Kamerona ia maua, e noho ana maluna o kekahi puu pohaku, aia kona wahi e noho ai maloko o ke ana, kela wahi no ana i noke ai i ke eli, a loaa iaia ke gula. He hookahi mea i maopopo ia maua, aole o Beni Kamerona i noi i ke aupuni e hoopukaia mai i palapala hookuleana nona no kela wahi, ua kuhihewa loa oia, aole e noonoo aku ana kekahi poe, aia oia iloko o kela waoakua kahi i noho ai, me kekahi pomaikai nui.

            "Aole i'o no he poe e aa e noho ma kela wahi, ua like maoli me ka luaahi, i kau a mea o ka hahana o ka wela, o ia no oe o ka hahana o kekahi kapuahi enaena. Ua kaa mua ka ike ia Beni Kamerona no maua, nolaila noho mai la oia maluna o ka puu pohaku, me kana pu raifela e waiho ana maluna o kona mau kuli, no ka moa ua lilo ko maua oili ana aku, i mea maikai ole i kona manao.

            "hookokoe aku la maua iaia, me ke kamailio ana aku o Haka Kenede ma ke ano hookamaaina aku ia maua, me ia, ua pikanana mai la nae kana pane ana me ka olelo ana mai, e hookaawale loa maua mai kona wahi mai.

            "Ua hiki loa ia maua ke ike aku, i ka nui maoli o ke gula loaa iaia, e waiho okoa mai ana no na puupuu gula nunui, pela no hoi me ke keleawe. Nonoi aku la o Haka Kenede iaia e haawi mai i kekahi wai nona, oiai no nae he nui no ko maua wai, aohe ia he kumu no Beni Kamerona, e maliu mai ai, o kana wale no o ke kipaku mai ia maua e hele ma kahi e, me ke kau ana ae i kana pu iluna, ma ke ano hoomaka'uka'u.

            "No ka hoolilo ole mai o kela kanaka ia maua i mau hoaloha nona, hoomau aku la no maua i ka hele ana a hala paha ka mile me ka hapa ilalo o ke awawa, malaila i kukulu iho ai ko maua halelole, a wehewehe na holoholona. He gula no ka i loaa aku ia maua ma kela wahi, eia nae, aole elike aku ka nui me kahi i loaa ai ia Beni Kamerona.

            "Ma kela po ana iho, aole he kamailio wale mai o Haka Kenede ia'u, iwaho wale no oia iwaena o na pohaku e noho ai, me ka maopopo ole aku ia'u, o ka mea nui iloko o kona noonoo. Ma ke kakahiaka ana ae o kekahi la mai, hele like aku la maua no kahi o Beni Kamerona, e hono ana no o Beni Kamerona maluna o kela puu pohaku no ana i noho ai, ahiki i ke ao ana ae.

            "Hele aku la maua a ma kekahi wahi kokoke, e loheia a ka leo ke kamailio aku, pane aku la o Haka Kenede: 'He keu aku maoli no ka nui o ke gula me ke keleawe ma kou wahi nei?"

            "'pela i'o anei?' i pane mai ai no hoi o Beni Kamerona.

            "'Aole anei ou manao, o kena mau puupuu gula nunui iloko o na pakeke o kou lolewawae?' i pane hou aku ai no o Haka Kenede, ma ke ano hoopaani.

            "'Heaha auanei ka mea e pilikia ai, oiai no'u no keia lolewawae. E hookaawale aku olua ma kahi e, aole he maikai o ko olua manao a'u e hoomaopopo aku la, me ke kukulu ana ae i kana pu raifela iluna, a ua hiki loa ia maua ke ike aku, ua hele maoli oia a piha i ka maka'u, no kona hopohopo paha, o koi aku maua, e komo like makou iloko o na pomaikai i loaa mau iaia.

            "'O oe anei ka on a nona keia waoakua holookoa, i kauoha mai ai oe ia maua e hookaawale mai keia wahi aku? He ekolu wale iho no kakou oloko o keia wahi waoakua kanaka ole, e ae mai oe e hele aku maua ilaila, no ka nana ana i na mea i loaa ia oe, aole no ko maua makemakea i kou waiwai, aka no ka makaikai wale ana no i ke ano o kou mau pomaikai, i mau aku ai no o Haka Kenede i ke kamailio, a mahope o ka hala ana o kekahi manawa loihi o kela papaleo pu ana, mawaena o laua, haawi mai la oia i ka ae, e hele ake maua e nana i kona wahi.

            "I ko maua hoea ana akua, a nana i na lako hana o kela kanaka, ua maopopo la, aole oia he kanaka ulakolako; he oi ae ka maua mau meahana imua o kana, a ua oi aku no hoi ko maua lako. Hoikeike aku la Haka imua on a, he nui ko maua mau hoaloha ma ka hikina, he poe nunui wale no o ke dala, e hiki ai ke kokua mai ia maua, in a no ka manaoia, e hoomoe i alahao, e holo ai ahiki iloko o kela waoakua; ma keia hoohele kamailio ana, i loaa mai ai ka ike ia maua, aole on a maua hoaloaha, ma kela aina, a oiai ua maikai maoli kela kamailio ana o makou, noho like iho la makou ekolu e ai, i na meaai mama.

            "Aole he wahi manao hoohuoi iki iloko o'u, a pela no paha me Beni Kamerona, no kekahi poino, ua kokoke loa mai iaia. O, e Nikola, ua hiki loa ia'u ke ike aku i na mea apau i hanaia, me he mea la, i nehinei koke aku la no! Iloko o kela noho nanea, i ku ino ae ai a Haka Kenede iluna, me he mea la e nana ana no kekahi mea, o kona unuhi ae la no ia i kapa pahi loihi, a hou aku la ia Beni Kamerona ma kona kua. Ua hikiWawe loa kela hou ana mai a haka I kana pahi a mamua o ka hiki ana ia beni kamerona ke hopu aku I kana pu o kona hina aku la no ia ilalo make loa.

Ku ino ae la au iluna aohe nae he mea hiki iau ke hana aku no ka mea ke kau mai la ka waha o ka pu a haka kanede imua oe ina nei no kou kue aku iaia aole ana oia e hoohakalia iho ana I ke ki ana mai iau a make.

Mai hoao oe e ala kue mai iau! E haawi mai kau pu! I pane mai ai oia a I ka lilo ana aku o ka pu iaia kamailio hou mai la aoe he haku okoa ae maluna o keia waiwai o oe wale no ame au a ua hoopokoleia ko kaua luhi.

Haawi mai la o mr. makuaia I ka hoailona ia nikole e hoopiha hou aku I ke kiaha I ka wisake a I ka inu ana ae o ua kanaka nei I ke kiaha wisake pane aku la o nikola:

Pehea hou aku ma ia wahi e hoomau mai I kau moolelo?

Iau I nana ae ai aohe mea hiki iau ke hana aku ua noho mana mai la o haka kenede maluna ou he hookahi wale no hana pono o kou hoikeike aku iaia ma kou mau ano ame kau mau hana ua komo pu aku ai ma na mea apau me ia

Hele aku la maua e kanuu ia beni kamerona alaila kii aku la I ko maua mau ukana apau a hoi mai la noho maloko o ke ana o beni kamerona. Ua kailiia aku kau pu e kela kanaka, pela no hoi me ka pu a beni kamerona me ka wehewehe ia o na poka apau ua like au me he wahi keiki la I hiki ole ke hana aku imua o kela kanaka.

Ma kela po ana iho kauoha mai la o haka kenede iau e noho malie oiai oia e kakau ana maluna o kekahi apana pepa ana o ka uhae ana mai ka puke pakeke mai a beni kamerona he aelike keia no ko maua keleana ana I kela lua waiwai.

Ma kela wahi I ku okoa ae ai o mr. makauaia iluna me ka hele ana aku no kahi e ku ana o ka pahuhao a mailoko mai o kekahi umi uuku I lawe mai ai oia I kekahi wahi leka bolu unihi ae la he apana pepa mailoko ae olaila a haawi mai la ia nikola:

E ike iho ana oe e nikola maluna o kena apana pepa I ka mea nana I hookau mai I ak weli maluna ou e haka kenede. O kena ka hana hoopunipuni ino loa a kela kanaka I hookikina mai ai iau e kakau inoa aku. He elua mau palapala I kakaua I like loan a manao me kena a o ia palapala aia ia haka kenede. E heluhelu iho oe I na manao I kakauia maloko o kena pepa!

Hope aku la o nikole I ka apana pepa me ka nana ana iho ua kakau me ka penikala eia nae he moakaka no na huaoelo a penei na mea I kakauia:

He aelike keia I hanaia mawaena o haka kenede ame maika makuaia. Ua loaa like aku ia maua o beni kamerona maluna o kona aina maloko o ke awawa madara. Ua pepehiia oia a make na maua like no a elua. O haka kenede ame maika makuaia na ona no laua keia lua gula he mau hoahui like maua ahiki I ka make ana pela ke akua e kokua mai ai a ua kakauinoaia kela palapala e na kanaka elua no laua na inoa I hoikeia maloko.

E ike iho oe e nikola ua hana kela kanaka I kena palapala e like me na olelo au o ka heluhelu ana iho la I kumu e noho hamau loa ai kuu waha aole e hoike ae I ke karaima ana I hana ai.

Ae ua maopopo iau kena mea au e kamailio mai la, I pane aku ai o nikola. Alaila o keia anei ke ano o kela mau olelo ma ka pepa a haka kenede I kakau ai ua kaawale no kau a ua kaawale no kau?

Ae ua pili no ia I kena palapala aelike a palapala hoi e hoike ana no kekahi hana karaima au I lihi launa ole aku ai.

Nana pono loa aku la o nikola ma na maka o kona haku ke noii la hoi oia ina paha ua huna aku o mr. makuaia I ka mea oiaio alaila ninau aku la:

Ke hoohiki mai nei anei oe imua ou o kau mau olelo o ka hoakaka mua ana mai nei no kou pili ole I ka hewa pepehikana ka o ka mea oiaio loa ia?

Imua o kea lo o ke akua kiekie loa ke hoohiki nei au me ka oiaio I pane mai ai o mr. makuaia me ke kau pu ana ae I kona lima akau iluna.

Pehea hoi kela hana ku I ka lokoino au I haalele ai ia haka kenede e make ma kela waoakua heaha kau pane ia mea?

Noho ino iho la o mr. makuaia ilalo me ka nui ana ae o kona hanu aia hoi ka hou ke hiolo la ma kona papalina a ma ka lae alaila pane ae la:

Aole he maopopo iau o ka mea pono e hana ai. Ua ike au owau mai ana no ka ilina o na hana hoopoino a keia kanaka ina e hooko ole aku ana au elike me kona makemake. Aole mea hiki iau ke kupale nou iho ina e manao ana kela kanaka e pepehi mai iau a make. UA KAILI AKU OIA I KA PU MAI IAU AKU A INA NO ME AU KAU PU AOLE LOA AU E HOOHAKALIA IHO I KA PEPEHI ANA AKU IAIA A MAKE NO KOU NELE NAE ME KEKAHI MEAEHA E HOOKAU AKU AI I KA POINO MALUNA ONA NOLAILA UA NOHO HOOMANAWANUI AU NO KEKAHI MAU LA:

Ua kuhihewa loa oia aole he manao kue iloko ou no kana mau hana a I ka hala ana o kekahi mau la o kona hakilo mau ana iau ua hele maoli oia a luhi loa me ka nui no hoi o ka makehiamoe I kekahi po haule iho la oia hiamoe o kou ala ae la no ia me ka wli ana I puka iloko o na pahuwai a beni kamerona o ke kahe aku la no ia o ka wai iloko o ka pohaku.

Aohe ona wahi mea a ala iki mai o kou kii aku la no ia I na lio ekolu me na hoki ukana lawe mai la I na koena wai aku I koe o kou haalele aku la no ia iaia ma kela whai iloko no o kona hiamoe kulipolipo me ka ike ole mai I kou hele iloko o ka pouli o ka po.

Ua hiki no ia oe e nikole ke kappa mai I kela hana au he pepehikanaka aka ina no o oe ma kou wahi manao au o keia no kau mea e hana ai I kaawal mai ai oe mai ke kanaka mai I hoao e noho mana mai maluna ou. O kela maoli no ka uku hoopai no kekahi kanaka limakoko a pela wale no au e kaawale mai ai mai iaia mai. I kou hoea ana no kahi o na kanaka I nho ai ala mai la ka manao iloko ou e hoi hou aku ihope a e hoopakele ia kimo kenede mai ka make mai a ina ua make mmua oia alaila e lawe mai I ka lua o ka apana pepa ana I kakau ai no ke karaima au I hana ole ai.

O ka mea apiki nae aole au I hooko aku I kela manao a no ia hana ole ana ou ke uku nei au I ka hopai o ke maraima au I hana ai. Aole ou hopohopo iki no ke karaima I hanaia maluna o ben kamerona aole au I pili I ka hewa aka no ka hoao ana e pepehi ia haka kenede ma a haalele ana iloo o keia waoakua ka mea nana I hokau mai I aku weli iloko ou oia no kona oili hou ana mai aole I make elike me kau I manao mu ai.

Pehea hou aku ke koena o kau mooleloi mau aku ai no o nikole I ke kou ia mr. makuaia e kamailio mai.

I lkou hoea ana no kahi nui o ka wai ua hookuuia e au ka lio o beni kamerona ame kona hoiki halihali ukana alaila hoi pololei loa mai la au no puebolo a hoike aku la I ka poe malaila ua make kou kokoolua ua loaa I ka mai fiiva ua manaoio loan a mea apau I kau moolelo a waiho aku la au I kau kou imua o ke aupuni no kou keleana I ka lua keleawe me ke gula o ka loaa ana ia beni kamerona.

He hookahi mahina kou noho ana ma kela wahi alaila hoi hou aku la iloko o ka waoakua me kekahi kanaka o munaro kona inoa ke kanaka nana I kokua mai iau me ked ala no kke kuai ana I kela lua waiwai. Aole he mea I loaa aku I maua. Ua noke ia e maua na wahi kokeke mai apau I ka huli aole he loaa iki o haka kenede a I ole hoi ia o kona kino make he keu aku a ka mea kupaianaha oiai ua maopopo loaiau aole e hiki iaia ke ole me ka nele I ka wai no ka haneri mile a oi ka mamao mai kela lua waiwai mai.

(Aole I pau)