Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 18, 4 May 1922 — MOANALUA I KELA AU I HALA A O MOANALUA I KEIA AU. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MOANALUA I KELA AU I HALA A O MOANALUA I KEIA AU.

(Kakauia e J. K. Mokumaia.) (Hoomauia mai.) Ua oleloia o keia owawa o Kamanaiki, he nui inaoli na kanaka e uoho ana ma ia kahua aina, a o ka mea oiaio no ia, uo ka niea, aia uo iie inau poaaku ko ku nei uo, aia iio uoi Ko no he niu, a peia uo noi me Ke aiunuL iNoiaiia īuu ku uuna aku, o ke oiu 'auu o ko iaKOu uouo aua, o īa uo a oiai ue eiuu īuuu aui o uouo uua nia īa awawa, a o ku .uu» L,au iiiua o Jtk.epuo, ue ain maikeia, ua oieioiu'uuna KeKuui uiu muia nui i • Kauu ai, ame ku uiu aiani. \j ko ia nei wahi noho mau o ia i».aui o pui kokoko uua iue uu ..i uhui o iu o WeUapuua, ue uui ~.u. U U lU jiU U Uu. ... ..uuuaU U UUiIU uO uOi ue.e U. ixua uei X UOIaU uv ui i ua ueia i uaia. xj uouo uuu oia īuo ku oluoiu, a nui uo avi ua KUKaoielo auie īua,.auia iu.ua ona, a peia no hOi iuc Ki owai uuku, uxa iwuouukouu •a Ai o..ai to.ei».aui punun.u paiu- ; t i\u .ui uu . u»u. uii live ixOu iiiv'a..a»».aa uw. ivi owai, ue Kupuuuua uu ko ua.u u IUO. ua oieloia, o kahi Jteia a na ma..aiua e naua ai i ka iakou mau iive, ame ka noho ana o na kahuna, o noonoo no k'a pono o kō' lakou nono ana, a oiai keia mau kaiai..jauao ke nee uei nomua, ua komo uiai la keia mau mauao aua e piix ana ho ka u'i kau mtei i ka eueu o na manu, Laieikawai, oiai ua aeluhelu mau au i kona kaao, a ke oieloia nei o ke ki'owai i kapaia 0 Waiapuka, he u'i kone nana iho, uo umaiupali kona, a e ulu $na he kuniu noni ma ka aoao ma Ewa o ite kakaipali. O ka mea pololei maoli, o keia ' Waiapuka ka pololei oiai o keia mau kuhikuhi ua kupono maoli ame kahi u ka makaula i hele mai ai, a ike 1 ka pi'o o ka makole anuenue, oiai o na mea apau i kaaoia nona, o ia mau no lta makamakahou.

Ina oe e ike ana i ka pi'o o ke anuenue o kekahi wawae, aia iwaonakonu o keia ki'owai kahi a na alii e auau mau ai, oiai i ka manawa i ikeia ai keia inaU ki'owai mai o loaa mai 110, ahiki i keia hanauna hou e nee nei, akahi x\o a hoikeia ko kulana o keia mau ki'owai ame ko lakou mau kulana. Nolaila i ka nee ana aku o keia hoonanea ana, e hoi hou ae kaua i ke alii kimopo, oia hoi o Kaleikoa, o ka ia nei hana o ia kona noouna ana i kana kiu iluna pono 0 ia wahi puu o Puukapu, a o kona itahua aina aia no malalo iho. Ua oleloia, ua nui ka waiwai i pakahaia e keia alii ame kona mau kanaka, a oiai e lianaia ana keia hana kimopo, aia hoi keia mau wauine eepa e noho ana ia manawa a ua ma o koia mau wahine m i hoopauia ai keia mau hana kimopo, oiai nae, o ke ano o keia :nau wahine he kino eepa ko lakou ano. Oiai ke kiai e ku kiai ana iluna o ia puu kauwalua, a ike mai la i Keia Weihine u'i hoike aku la i ua alii nei, he wahine u'i keia o hele mai nei o ka mea apiki, ua nalowale iho la, pela aku ana ka ike mau ia, no ia mea e pono e mohaiia 1 kanaka. . Nolaiia o ia hanā ia a ua alii nei, o ke kau i ko kanaka iluna o ka lele. o ia hoi heiau, o ka heiau nui o keia owawa, aia n'o ia iluna o ka Haukomo, kahi e kanuia nei ka halakahiki, ho ikeia aku no ua kahua nei, a i kapāia ka inoa o keia heiau, Wakaina. Nolaila mamuli o ka loaa ole o ka puni a ua alii kolohe nēi, ua ikeia mai la e kekahi makaula, a ua alii nei, a olelo mai la. E ke alii o kau e manao nei e loaa ia oo kela kino wahine, aole loa e loaa ia oe, no kq, lilea he ohana nui keia, o ka ikeia ana keia o keia wahine ame kona ohana. Ua oleloia, o Moanalua kahi nui o keia mau kino eepa, he moo, i mea e ikeia Jli ame fcahi i pili ai, aia iloko o keia mau ki'owai he moo ka ihea noho nmu i kahikiowai o Waialamihi, he wahine u'i oia, ko hoike mai oia, a o kona inoa no ia ka uvrapo o Bihopa, makai o Moanalua. Ua ol.eloia malpua, kahi muliwai o Keahialoa, hfe alii keia, a he mea oiāi'o no, maluna pono o keia kahua, ho kumu puhala nui, aole e nele, na hoi mai oia e pala ana ka lauhala, ua hoi mai, a e moe ana, a i \-ekahi manawp ua kapaia o Kamopela ia mai ana i kou meakakau nei. He wahine u'i no ke hoike iho ua "epa nei ame ke Kuawailele no hoi. Nolaila e ike mai kaua e kini •nakāmaka heluhelu i kc kupānaha ■> ka nui ana o keia ano kino eepa •a keia kahua aina, a i ka ike ana -» ua alii nei i keia mau mea, ua ' poniaka oia e nee mai kona kahua ku, a ua nui hou ka poe i noho mai, a i kapaia kekahi mau puu,

o Maui ame ka puu o Hawaii. Ho ano, kupanaha uo ke ano o ka loaa ana mai o keia inoa, ua oleloia, no ka noho ana o ka poe o Maui ma ia puu, a make no ma ,ia puu a pela iio hoi mo ko HawaiL (Aole i pau.)

xsa -iiu.»a o iuoan&iua—u Ke kx. iu, <*uux Pele i eli ai; a o ke kii hoi malalo il.o, o Mr. J. K. Mokumaia e ku a iwaeua oke ki'owai ana Makaula • nana ai. .