Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 20, 18 May 1922 — Loaa ka Palapala Hoohui o ka Ahahui Puuhonua o na Hawaii Makemakeia e Lilo na Hawaii Apau i Poe Makee no ka Holomua o na Hana a ka Ahahui ma ka Hoahu Ana i Waihona Kokua. [ARTICLE]

Loaa ka Palapala Hoohui o ka Ahahui Puuhonua o na Hawaii

Makemakeia e Lilo na Hawaii Apau i Poe Makee no ka Holomua o na Hana a ka Ahahui ma ka Hoahu Ana i Waihona Kokua.

~ ~.i hoonipaa ana aku i ke ku , ka Ahahui Puuhonua o na , ka ahahui i kukuluia ae, .. i pulama ana i ka lahui Hano ku hoopulapula hou ana e , i ikaika i keia lahui, kana- . hoolilo ana ia lakou i poe iho ilalo o ka lepo p ka honua, , ,i,c ka iiui o ke Keikialii ls. :i ī:itiiunaole i make, ka pcresidena e ka ahahui, ua hoopukaia ;. palapala hoohui no kela aha- . ;;if ke aupuni, mamuli o ke ina ae a na luuanui hou o ka . ah īi Puuhonua, ka poe i loaa mmao makee, e hooko aku i na i.omake ame na iini o ke KeikiKalanianaole. >) k a roe na lakou i n.oi ae i ke . T -aui ? i palapala 'hoohui no ka Puuhonua o na Hawaii, oia , Noa W. Aluli, Samuel Wilder K.".;. David K. Trask, C. S. Dwight ; John H. Wise, he mau lala 'Mhiko no keia ahahui. Ma ka la o ka mahina o Aperila aku nei i kakauinoaia ai ikela palal :},, hoohui, e ka Puuku A. Lewis ka puuku o ke Teritore, a i : onoia hoi e Kiaaina Wallaee R. i .rnngton. kekahi o na manao nui iloko n ka Ahahui Puuhonua o na Ha- ? nii. o ia no ka hoahu ana i kekahi aihona o $150,000, no ka hana hoopulapula i na Hawaii, a no ka hooaaauao ana i na opio, ma na h:iv.i e malo'elo'o ai ko lakou ku . na maluna o ko lakou mau wawae ;n, a e hiki ai ke haawi aku i na 1 4;ua ana, no ko lakou mau hoa ma ka hoolilo ana ia lar ;. i lahui holomua ma keia mua o na lunanui o ka ahahui no K- a nee ana aku, oia o Noa W. A uli, peresidena; Samuel W. Kißg, peresWena, David K. Trask; inkanolelo; S. C. Dwight, puuku; .-•■hn H. Wise, lunahooia. i'a xjoa keia ahahui i na Hawaii , .iu e komo mai ai ma ke ano i -:ii lala, a o na hookupono ana no lakou lilo i mau lala, aia kela ma iloko o ka papa kahuwaiwai o , ahahui. ') na lunanui o ka Ahahui Tuu- • o na Hawaii, he poe lakou e i; n na ana me ka uku ole; o na dala . t , i e loaa ana i ka ahahui ehooi wale ia no ia, no na hana npulapula, a hoolaupa'i i ka lahui liawaii, a no ke kokua ana aku n a na alahele kupono apau e ho- • ai keia lahui. ka Poaono, ka la 6 iho nei o ;a mahina, i malama ae ai ka o...:;hui0 ...:;hui i kana halawai mua loa, ma--0 o kona palapala hoohui, a apoi keia olelo ho'oholo mahope ae . .. ka hoomanao ana i ke Keiki- . i Kalanianaole, ka peresidena .a o ka ahahui: Olelo Hooholo • >iai, ua manaoio o Jonah Kuhio K" wanianaole, ko kakou Alii i alo- ! i. ka mea i noho pcresidcna no . ahahui, mailoko lilo mai % o ka .aku o kona puuwai, no ka hoomao ana i na keikikane ame •kaikamahine, ma ka aina mai wahi e halawai ai, mo ke na ana i hoakaka pinepino a.e ' 'no ka pono oi kelakela o ke:a : ;a aku," ame ka hooikaika ana < ' ukuluia na kula a mau halo noho r:-i kahi kokoke i na mahiko, elike ; kaua i iini nui ai, i wale e 1 •' naauaoia ai ko kakou poe kei- - Kane e lawe i na'-hana mahiko; 1 wahi e hoomauia ai na hana o 0? :a Ahahui, ua hoaka>a piiiepine oia ko kakou alakai, hoa-h.'uia "he mea pono e hoahu kakou • kahi waihona dala no ka onou ' aku i keia mau mea imua, pela ka malama pono ana i ka oihaa no ke a'o āna aku i ke kulana :crika; a, 'iai, ua apono o Kuhio i ka ma* ' e iiui aku i wahi e loaa ai he ihona kokua n'o ka hooko anp : ku ī keia mau manao, me !»a olelo m,'' e kakali «ihiki i ka pau ana 1 keia eha maanei—aole he oluolu ; ikai o ko'u ano—ua makemake . o hoomaka i keia waihona ma';a o ko'u lawe ana i kekahi aina •i Molokai;" a, < >iai, ua ili mai i hana laa l .ia a kumu hoopaa na kakou ka hooko aku, ame ka hoopau pono ana keia mau iini nui o ko kakou A!ii, no ka me& aia oia me ko kak"U mau kupuna; nolaila, hooholoia, e imi aku keia • i i wahi e loaa inai ai ma ka "lu ana a ka iahalehu amo ka n anawale'a k&kahi waihona kokua " hookahi haneri % ame kanalima ka"knni dala ($150.000) a oi aku pa-

ha, a e ikeia ma ke ano "Ka Waihona Kokua Kukio/' e mahele liko ia iloko o ekolu mau makele, o ia hoi: Ka mahelō mua—Kanalimu kaukani dala a oi aku paha, o na loaa makahiki mailaila mai, e hooliloia hoonaauao kiekie ana i na keikikane ame na kaikamahine kupono, (e hooholoia aku ana ka helunaī ame ka huina o ka aie ame ke ana ukupanee), a mahope aku o ia manawa, i ka wa e hoihoi hou ia mai ai na dala iloko o ka waihona, a ua hoi i na daU i hoihoi hou ia mai, ke nana aku no keia hana, e hoohana aku i ka loaa makahiki i oleloia, no ke kokua an.a ma ka hoolako ana i mau homo no na Hawaii kupono. Ka maheie eluli—Kanalima Kaukani dala a oi aku paha, o na loaa makahiki mailaila mai no ka uku o ka poe aiu,lama a mau kumukula paha o ka home, hale noho, kula a aina mahiai no na keikikane Hawaii kupono, ka poe na lakou e uku ana i ka lakou meaai, a pela aku, oiai c hoohanaia ana ma na mahiko a ma kekahi ano e ae paha, e kukuluia ana ma kekahi wahi kokoke mai; a, o ka mahele ekolu o kanalima kaukani dala a oi aku paha, e hoohana i ka loaa makahiki mailaila mai no ka hooholomua ana i na manao o keia ahahui, e laa ka hana manao o keia ahahui, e laa ka hana haiolelo, ke kakau nupepa, ke komo kauhale, a pela aku o keia ahahui; £ hooholo hou ia o na huina piha i hookaawaleia, me ka unuhi ole ia ae ma kekahi ano (aole e laweia ao na hoolilo, he hapa ia i pi|i ponoi i na kahuwaiwal pakihi, a i ka poe—hana pu) "e hookomo koke ia aku maloko o ke keenA hoahu liilii o na hanako aupuni ke teritore, a e unuhi wale ia no, mamuli o ka ae i kakauia e na kahuWaiwai apau o ka ahahui, no ka hana hoopukapuka wale no; a, E hooholo hou ia, o ka hoopukapuka ana i ka waihona i oleloia ame na dalfc, e hana wale ia no ia e ame ke apono ana i kakauia e kekahi mau hui hoopukapuka o ekolu ka haahaa, e lawelawe oihana ana ma Honolulu nei. Ma ka halawai no hoi i malamaia ma kela Poaono, a i kulike ai nie na manao o ka elele lahui i make, ua aponoia na "Kanawai he Umi," e lilo ai i mau loina alakai no ka ahahui, no kona pili *ana me ka lahui Hawaii, a he uwalo hoi ia i ka lahui, e kakoo i ka hana a ka Puuhonua. 1. E hoolilo oe ia Hawaii i ano Amerika, a e kok€a aku i ke ku mau ana o na oihana Ameiika maloko o keia, kou aina kulaiwi. Aia maluna ou ke ko'iko'i. E kipa mai ana a e hele aku ana kekahi mau lahui e ae, a ua hoohikiwaweia mai ko lakou makemako no ko lakou mau aina kulaiwi, a no kekahi mau aina e aku, mamuli 0 ko lakou holomua pili dala, ame ka nele i na kumu hoohoihoi ia lakou ma Hawaii nei; oiai nae, ua hanauia kakou no ke ola ana aku a make no maanei nei—aohe o kakou mau manao uilani no kekahi mau wahi e ae. 2. E aloha aku'oe i kou Lahui, a e aloha oe i kou aina. O ke aloha ole i kou Lahui ame ka 2loha ole i kou aina e lilo ana oe i mea kuewa. He mea pono, e lilo oe 1 Hawaii oiaio, mamua o kou lilo ana mai i Amerika oiaio. 3. E malama oe ina aina no kou Lahui a i pili loa aku i kau mamo. lilo ana i mea kaumaha loa a ko ke ao nei e nana mai ai, ina e lilo ana kakou, na keiki hanau o ka lepo, he poe kuewa, a ua nele i na wahi e hoomoe ai i ko kakou mau poo, maloko o ko kakou aina ponoi, a maloko o ka aina o ko kakou mau kupuna. 4. E kakoo oe i ke Komiaina Home. Hawaii ma ka hoolilo ana i hanH holomua ka hoolaupa'i ana i kā lahui maluna o ka aina o Hawaii nei. E loaa ia kakou na aina no ka hoopakele ana ae i ko knkou lahui, a no ka hooi ana ae i ka maikai o ka aina. E lilo kakou i poe kanaka Amerika mahiai, e hoolako ana' ia Hawaii nei. me na meakuai liilii no ke ola, a e lilo. kakou i mau makua no na keiki ola kino maikai lehulehu e hiki ai ke hoolawa pono ia na makemake no na limahana. 5. E haawi aku oe i na kokuapili dala no ka hoonaauao ame ka hoonui ana ae i ka ike o kau mau keikikane ame na kaikamahine ma

ka aina makua. He hahan» ka paio ana, a © oi aku ana ia ma keia mua aku. O ke kumu hoohoihoi maikai loa, i Waihona Ko kua (e ikeia ma ke ano ka "Waihona Kokua Hoonaauao Kuhio" no ka hoomanao ana i ka hana kilakil» a ka peresidena i make o keia hui), e hoohanaia ka loaa makahiki no keia hana, no ko kakou mau keikikane ame na kaikamahine kupono, e nana aku ai/lamua, no kokua ana aku ia lakou, no ka hoomakaukau ana ia lakou iho, no ka paio. . 6. E lilo oē i mea hooikaika ma ka hoomalu ana i ka hooulu ana i kau ai ponoi iho, a ku'i i kau poi ponoi, mai ke kalo mai i ma kou home. Ke ai nei kakou i ka kakou poi i hanaia jna kona kulana maka e, a mui na lima mai o na malihini. Ke ai nei na lahui e ae i ka lakou ai lahui, ka palaoa, ka uala ame ka laiki "mai ko lakou kapuahi ponoi ,mai a iluna o ko lakou miyi pakaukau'' a ma ke kulana maemae; a ke ai. nei kakou i ka kakou ai lahui, mai na haleaina mai 0 na malihihi. 7. E hoomahuahua oe i kou ana hanau, a e hooikaika e loaa ke kulana kanaka makua ola kino mnikai o kau mau keiki, a ma ia ano e hoemiia maf ana kou ana make. 1 wahi e hiki pono ai ke hoomahuahua i ke ana hanau, a e hoomi mai i ke ana make, he mea pono e malama mau kakou ia kakou iho ma ke kulana ikaika ma ka Hoonoo a_ma ke kino. 8. E pakiko oe iloko o kou ola ponoi iho a akahele, me ka hooikaika ana o hoomahuahua ae i kou home ame ka uku inisua, a e ike auanei kakou i ka hoomakaulii. 9. E kokua oe a e paa malalo o na kahawai e hookapu ana i ka liana ana ame ka inuia o ka waioona. O ka waiona ka mea nann i kaolii i ka holomua o ko kakou lahui. O ko kakou mahuahua aia ka mnnaolana ma o ke knawale ana aku o ka tralonā, Ua nui ka maikni i liAa ia kakou mamuli la o ka hookapu waiona. 10. E "ku oo a nana a hoolohe" a e loaa ka makee, a e komo kino iloko o ka hookeleia ana o kou aina kulaiwi, a iloko o ka hodhanaia ana o na hui waiwaipaa no ka pomaikai. E ku makaala oe me ka nee ana o ke au o ka manawa, a e hakilo aku me ka makaala pono ana i na hana o ke aupuni federala,- ke aupuni teritore, ke aupuni kalana, amo kekahi mau lahui e hoopuni ana oe.