Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 36, 7 September 1922 — HE MAU HUNAHUNA HOONANEA. [ARTICLE]

HE MAU HUNAHUNA HOONANEA.

—— Ua nui a lehulehu na inoa o na meaulu o ka aina, i nalowale aku i keia hanauna e ola nei. O ka inoa o na laau nae ka mea i minamina loa ia; a no ka mea, ina no e maopopo ole ka inoa o kekahi mau i'a o ke kai, e loaa ana no ma o ka hoomanao ana ae i ka inoa o ka laau. Ua moekahi ka hoonohonohoia ana o ka inoa o na laau, na i'a ame na holoholona. Ina e olelo ae kaua, e kuu mea heluhelu ,aia he holoholona i kapaia he puaa, e loaa ana no ia kaua he i'a ma ke kai ma ka inoa puaa (Humuhumunukunukuapuaa). Ina no e olelo ae kaua, aia he nahele ulu ma ka aina i kapaia he hau, e loaa ana no ia kaua he i'a i kapaia ma ia inoa (Lauhau). Eia keia ,aia he mau inoa e ae i ano, i mea e huikau ole ai o kanaka, i ka ike aku i ka like a like o ke ano. Elike me ka laau ohia. He ohia hamau, he ohia leo ,a o Kukaohialaka. O ka ohia hamau, o ia ka ohia pua ano like loa me ko ka lehua; he pua pipili ia kona e na manu mukiki wai o ka pua. A no keia mea ke kumu i kapaia aku ai ia he ohia hamau, penei: I ka hele ana o na kiamanu no ia hana, he kiamanu, ua kapiliia aku ke kepau i kekahi lala o ua ohia la; a i ke kali ana no kekahi wa, aole no hoi i liuliu, lele mai la ka manu a kau ae la ,a kau ma kekahi lala e kokoke ana i ka lala, e kau ana o ka pua, a i kapiliia hoi me ke kepau. Ia wa e ikeia ae ai o ka pihoihoi o na kiamanu, a walaau maoli kekahi i kekahi me ke kuhi ana o ka lima i ka manu, mai ko laua wahi e pee ana. Ia wa e hoailona ae ai o kekahi, me ka palulu ana ae o ka lima i ka waha, me he mea la no e olelo maoli mai ana, e hamau, i ke kanaka i walaau. O ka manao no hoi o keia o walaau auanei me ka liilii o ka leo, a nui loa ae, lohe hoi ka manu ,a puiwa lele

loa aku no kahi e. No keia papa ana a hamau ma ka hoailona i kapaia aku ai o ia ohia, he ohiahamau. O ka ohialeo, he okoa no hoi kona moolelo; aole nae i like me ko ka laau kamani a kakou i lohe ai i ke kahea mai a pela aku. O keia ohialeo, o ia no ka ohia huaai e pala mai nei i keia wa. He ohia lalama ia e kamalii ame kanaka makua pu, no kona hua i ke ku pala o ka ohia. He mea keia i maopopo loa ia kakou i keia wa, ame he mea la no i nehinei iho la no kakou i ka pii ohia. I ka lalama ana o ka poe ono i ka ohia a kau iluna o ka laau, e ike like ana lakou i ke kinikini o na hua, mai ke nui a ka liilii. No keia mea la, i ka ike ana o na maka o kela ame keia i kekahi hua puipui, a pala maikai, e hooho ae ana ia mea, me ka i ana: "Na'u kela hua nui;" a ike no hoi kekahi he hua e ae, hooho no hoi oia no kana mea o ka ike mua ana. Ma keia walaau ana la —a he kanawai paa no hoi no keia lahui pii laau, ka hoike ae i kau mea o ka ike ana, i lilo o oe ka ona o ia hua ,i kapaia aku ai o keia ohia ,he ohialeo, no kau mea o ka walaau iluna o ka laau. No ka ohialaka, he laau keia i puka ae ai o kekahi mau kookoo mana o ka wa kahiko o Hawaii nei, o ka papa kumuhonua; elike no me na kookoo o ko Aigupita i ka wa a Mose, ke alakai o ka Isoraela i paio aku ai i na kanaka malama kookoo, me kana kookoo he Kamulanii; a ua ikeia ka mana. Ma ka oleloia he ano kupua no keia laau ane like no me ka laau Nioi o Molokai, i kapaia ma kekahi inoa o Kauilaokalani. O ka anela hookahi no keia i hoakakaia ma ka buke o ke Kauoha Hou, a Iesu ka Haku i olelo aku ai i ka haumana, mai hauoli oe i ka hoolohe ana mai o ka daimonia i kau i kauoha aku ai; ua ike aku la au ia Satana i ka haule ana mai ka lani iho me he uwila la. O Kauilaokalani no keia Satana ma ko kakou moolelo hemolele. O ke kookoo mai keia ohia mai i hoolaaia e na kupuna ma o keia anela la, ua mana maoli, elike no me ka mana o na kookoo o ko Aigupita i hoakakaia maluna ae, ka poe i lohe ole i ka inoa o Iehova mamua aku o ko Mose hoea ana aku ilaila. He laau kupanaha keia ma ke ano o kona pua ana. He okoa no ke ano o ka pua ma ka lala e moe ana ma ka hikina, he ulaula; a he okoa no hoi ka pua ma ka lala, e moe ana ma ke komohana, he kea; a i kekahi manawa pua mai ia he ekolu ano. Ua nui ka poe i pilikia i keia laau i ka wa i makemakeia ai, e kua ilalo, mai ka Hawaii a na lahui e. O na Hawaii i hoomaopopo i keia mau mea, holo no lakou mai keia laau aku i ka wa no ke kauohaia mai e kua a hina ilalo. O kakou no paha na Hawaii ka hoomaopopo i keia mea, aka, no na lahui e ,aole o lakou hoomaopopo ae. Aka, o ka mea kupanaha ua ko no na mea i oleloia no ia laau. He ohia laka keia ke malama ka mea i manao i haka; he oiaio, aole o keia kumulaau ,aka, o ka uhane nona keia hooakua ia ana, o ka laau a kanaka, o ia o Satana (Kauilaokalani no ia). Ua nui no ka ike o na kanaka Hawaii, iloko o na mea pili uhane i ka wa kahiko, pela lakou i lawe ae ai i na mea kino ,a hea aku ma ka inoa o ka uhane i manaoia. O ia iho la no ka buke o ia au naauao. Ahiki mai nei i keia wa o ka hoomana ana, me ka uhane i ke Akua o ka lani, ma ka inoa o Iehova, papau kau iloko o ka pule naaupo— ma o ka hua i loaa ae ka maopopo ana, ua naauao a ua naaupo paha.

E kuu mea heluhelu, o keia ae la ka ike ame ka naauao o na kanaka iloko o na meaulu, ka haawi ana i na inoa kupono ame ka ike i ka hana i kupono ia laau ma ke ano lapaau ma'i ana. He ano moolelo kaao keia i keia la, o ke au ko iluna, a no ia mea, lilo kakou ilaila ike hou ole ia aku kolalo. Ua like no keia ano ike o Hawaii me ko Aigupita, i paa ma na moolelo i hoakakaia ma ka buke eono a Mose i palapala iho ai, e hoike ana i ka mana ame ka like ole o ka hana, ame ka ikaika o na anela like ole, i hoomanaia e na kanaka o ka honua, elike ae la me keia maluna ae, o Nioi ka laau o Kalaipahoa ka anela; o ke ahi ka mea kino, o Pele ka anela, a pela aku.