Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 46, 16 November 1922 — HE LAHUI HANA NA HAWAII. [ARTICLE]

HE LAHUI HANA NA HAWAII.

i£e ike' mai nei na lahui e i ka nani o na aina o Molokai, a ke iko hou ae la no i ke kulana o na aina o Molokai o keia mua aku. He aina nani a waiwai nui aua, wahi a lakou. E pomaikai no na Hawaii ke hoi i leeia mau aina me ka manao hana, aole me kela manao na ha'i e hana mai no lakou. He oiaio no kela! Ma ia olelo nae i oleloia ae la, aole i manaoia he lahui molowa keia, aka, he mau olelo hooikaika wale no; a no ka mea, mai kinohi mai ahiki i hoikeana ma ka moololo 0 Hawaii nei, aole loa he kupono, alodio, konohiki, ahupuaa, a mokuna aina o keia paemoku o Hawaii nei, 1 laupa'i i na kanaka, a kaulana ia mea ho molowa. īie lahui limahana keia. Ma ka hana wale no i pono ai ke ola ana o na kanaka o keia aina mai kinohi mai. He oiaio aia no he hookahi maanei, a he hookahi ma-o iwaena o ke aluka, i lawo ae ia ano oihana lapuwale he molowa, iloko o ka piha naauao ame ka maalea. A ma ia hana no loaa ko lakou ola, elike no me ko keia au; aole nae he mahuahua o ka' heluna o ia ano • ma kela wa, eia ka mahuahua i keia A o ka oi aku ma ka aina makua. Ua lohe no oukou i kahi moolelo a Hon. Kivini Desha, i kana hele ana ma Amerika ma ka lakou misiona euanelio me ua elele mai Hawaii aku nei. Ua hoike ae oia, ika hu ana o kona aloha i ka ike ana i kekahi kanaka e noho ana ma kapa alanui, me na hua palapala nunui i kakauia piajuna o kekahi pepa e kau paapu ana ma kona umauma, penei; "He makapo au, e kokua." No keia mea, a oiai no hoi he mea ku loa keia i ke aloha ia e na Hawaii, ua nanao iho la ua Kivini nei ma kona kieke a unuhi ae la he hapaha dala, me ka i aa aku i ua makapo la, "Na ke Akua e malama mai ia o<f."

Apau keia, hele aku la ua Kivini nei ma kona alahele, a no kekahi mau kikoo wawae he' lehulehu, ua huli hou mai la oia ihope me ka manao aloha no i ua wahi makapo nei; o ka mea apiki, aole ua wahi makapo nei ma kona noho, aka, e hele ana ma o mai io Kiwini aku me ke kalali a palamimo o na kiina wawae. Ike pono aku la oia i ua wahi haole nei me na maka maikai —kela maikai kupono e nalowale.ole ai ka ike iho i ka hapaha dala a Kivioi. No keia mea, ua pahaohao loa kona uhnno i na hana a ka lopa naauao o ia aina. Pola no ma Hawaii nei. Aole nae o kola ano kulana lapuwale piha i ke knlohe. Ho kaknikahi loa ia &no ma nel, a noluilr>, kupono 010 no ko kakou lawo mal ia mnnao a heoko'iko'i iho i maa e hoopHikia ai i ko kakou maji manao maikai, Jle lahui piha haaa kakou, E »ana aku i ke *no o na Hawall me ka mau olhana Hke ole, 0 kela Bme keia hana ma ko lakou nau wa pakahi, aole e hoonelela ka hana ana ma kona wa, Aia he hana ko ke kakahiaka, ko ke awakea, ko ke

ahiahi, ka napoo ana o ka la, ka | puka ana a ka mahma, ka puka ■, ana a k» i'», k« kau ana a ka i'a i ka 1010, ke 000 ana a ka moa, ke 'olowalu ana o ka moa, ame ka o ana mai o na kukuna o ka la ma na piko kuahiwi o ka aina. Ma keia mau wa i hoakakaia, ua puka ae na kupuna a hana i ka lakou mau hana. E nana aku i ke kanaka e hele aua i> kana hana i ko kani ana o ka pioa kukahi, ma ke kuahiwi paha, a ma ke kai paha; aole ona kapa mahana elike me ko kakou o keia au ; aka, ua hana no ia kanaka me kahi mea hoomahana i ke kino a kakou o keia au e hoole ai, aole kupono o ka hana, a he anuanu ka wanaao me ka makaukau no i na kapa hoomahana. No keia ano Ja, ua hiki ole ia kakou e na Hawaii o keia au e alo ae mai k» hana ana i na hana apau b holomua ai keia kanawai hoopulapula, e hoohanaia njai nei ma kai. Ke pii mahuahua mai nei ka ikaika hoohana a na komiaina i»ina hoopulapula ma 'na hana apau. Ke hana nei lakou me he mea la o lakou ponoi ke hoi aku ana ilaila i lieia wa. Iloko nae o keia mau hana apau a na komiaina, aole he mau olelo maikai uo lakou; ae, malia paha, aia a pau pono ae ka lakou mau hana o keV elima makahikil Ina pela, ua maikai no. A no ka mea aohe no a lakou mau manao mai pela, e mahaloia aku. 0 ka liolomua waLo no ka lakou mea nui e hookolo nei; ame ka manablana nui e hoi aku kakou ma na aina a kokua aku i ka hooholomua oi loa iloko o keia paeaina ma na mahele hana apau o ola ai ko kauawai.

Nolaila, o ka hopa wale no o na hana i koe, aia uu ko kakou mau lima o ka lehulehu o Hawaii kuauli. A pau pono ka kakou hana, hoohui aku me ka na komiaina, o loaa ana ma ka puu huahelu nui o ka houluulu ana mahope Mio o ka piha ana o elima makahiki, keia mau olelo penei: "Ua hemo na aina aupuni a pau o Hawaii Paeaina i na Hawaii, no ka hoopulapula hou ana i laupa'i o Hawaii, elike mo na la o Kamehameha I.