Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 50, 14 December 1922 — Page 8

AOAO NO NA MANAO PEPA SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA ME NA NUHOU O KA MANAWA

NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H., POAHA, DEKEMABA 14, 1922.

KA OIHANA KANU HALAKAHIKI

I ka nana aku iloko o keia au o ka nee ana o ka manawa, eia ka oihana kanu halakahiki ke pii nei iluna, a iloko o na makahiki kakaikahi wale no, ma keia hope aku, e lilo aku ana ka halakahiki i oihana hoowaiwai loa iloko nei o ka ama, e haule iho ai paha ka waiwai o ka hana kanu ko.

Ma ka hoike a Mr. Albert Horner, ka loea nana kopaa, o ka huli hoi ana mai no keia kulanakauhale, mai kana huakai aku nei no Kauai, ua olelo ae oia, he mea pono i ka poe i lawe he mau aina hookuonoono no lakou, ke kanu aku i ko lakou mau aina me ka halakahiki i keia manawa, a e hoopau i ke kanu ana i ke ko. He elua no mau kumu nui, o ka hoololi ana i ke ano o ka meakanu, e kanu aku ai, o ia no ka ulu maikai ole o ke ko ma kekahi mau aina, a o ka lua, o ia no ke emi o ke kumukuai o ke kopaa, a pii hoi na lilo o na limahana.

Ua makemake nui ia mai ka halakahiki o Hawaii nei, e na wahi like ole o ka honua nei, no keia kumu i lilo mai ai ka mokupuni o Lanai, ma ke kuai i ka Hui Halakahiki Hawaii, no ke kanu ana aku i kela mokupuni i ka halakahiki; ua lilo mai kekahi mau aina ma Waialua ae nei, no keia hana hookahi no: nolaila aole a kakou mau hoohewahewa ana, no ka lilo aku o ka hana kanu halakahiki i hana hoopomaikai mai i na makaainana o keia Teritore.

I ke komo ana no nae ma ka hana kanu halakahiki, o kekahi mea mua loa e noonooia, e ka poe o na aina hookuonoono,

o ia no ka loaa o ke kumukuai maikai, mai na hale hana halakahiki mai o kakou, aole malaila wale no pau, aka e loaa pu, mai na hooia ana no ka laweia aku o na halakahiki, a ka poe hookuonoono. iloko o ka wa pono, e palahu ole ai.

O ka loaa ole o na hooponopono maikai ana. mawaena o ka poe kanu halakahiki ame ka poe no lakou na hale hana kini, he kumu hoopoho mai ia i ka manaolana o ka poe hookuonoono aka ina e pono na hoolala ana ma na aoao a elua, aole he kanalua iki no ka ohi o kekahi poe, he mau aina hookuonoono ko lakou i na pomaikai, ka mea a lakou i ike ole ai i keia manawa, oiai e kanu ana i ke ko.

Aole paha he olelo ana no na aina nui o ka wai, me ka ulu maikai o ne ko, aka no na aina ma na wahi kiekie, me ka hiki ole o ka wai ilaila, o ka halakahiki ka meakanu oi aku o ke kupono, oiai ua hiki i ka halakahiki ke ulu maikai, me ka uuku loa o ka wai, o ka mea nui wale no o ka ma-u maikai o ka lepo, e mau ai no ka ulu maikai ana o ka halakahiki.

O ke kanu aku i ka halakahiki kekahi ninau i hoalaia mai iloko o ka noonoo o na Komisina Home Hawaii, ame ka poe i hoi aku ma na aina hoopulapula o Kalamaula, Molokai, i keia manawa. Ma ko makou manao, he hana pupuahulu ke komo koke ana aku e kanu i ka halakahiki i keia manawa mua, me ka maopopo ole o na alahele maalahi e lilo aku ai ka halakahiki, me ka loaa pu mai o na pomaikai i ka poe hookuonoono; ua oi aku ka pono o ke kakali malie ana iho pela. ahiki i ka hoea ana mai o ka wa pono. kanu ana hoi paha ia, ua maopopo ka ohi mai i na pomaikai he nui.

Elike no nae me ka hana ma na oihana apau, o ia ka hooikaika ame ka hoomanawanui, pela wale no e pono ai ka hana kanu halakahiki, aole o ka hookuu wale aku no. na ka halakahiki e ulu mai. me ka waele ole aku i ka nahelehele.

Ma na hoike i loaa mai i keia pepa. mamuli mai o keia hana kanu halakahiki, ua kuonoono maoli kekahi poe Kepani; aole nae, no ke kauka'i wale aku no na ka halakahiki e ulu mai, aka me ka makaala mau ma ka waele ana i ka nahelehele, ka hoopalupalu ana i ka lepo, ame na hana no apau e maikai ai ka ulu ana o ka halakahiki: nolaila he hana hoopomaikai loa mai keia.

i ka poe he mau eka aina mahuahua ko lakou, no ka hoomaka koke ana aku i keia wa, e kanu i keia oihana helu elua iloko nei

o ka aina.

KA MAKAHIKI 1922 E PAU ANA

He elua no helu i koe o ke Kuokoa e puka aku ai, o ka pau no ia o ka makahiki 1922, a komo aku kakou iloko o ka makahiki 1923.

Ma ka aoao o keia nupepa. ke haawi aku nei ia i na mahalo me na hoomaikai ana, i kona mau tausani o ka poe heluhelu, no ka pulama mau ana mai i ke Kuokoa, i hoaloha no na home Hawaii, i na pule apau a makou e manaoio nei. aole i makehewa ia pulama ana. no ka mea ua hoolawa aku keia pepa i na Hawaii. me na mea heluhelu o na mahele like ole, ka mea i loaa ole

i kekahi nupepa e ae, i pa'iia ma ka olelo makuahine, maloko nei o keia Teritore.

Malia paha ua kulike ole no ka manao o kekahi mahele o ka poe hehihehi. me ko makou. maluna o kekahi mau ninau ano nui o ka manawa. ma na ninau pili kalaiaina ame pili hoomana: aole nae no ka manao maoli, e hoopilikia aku i kekahi mea. a e hoehaeha aku paha i ka noonoo, aka mamuli ia o ko makou manaoio ana. e hoakaka aku i na mea oiaio a pololei. a e hoopakele ae i kekahi poe mai ke alakai hewa ia iloko o na hana kuhihewa.

Ma kekahi ano, ua aie nui keia pepa i na makamaka, no na palapala a lakou i hoouna mai ai, no ka hoopukaia aku. no ka mea ua lilo kekahi mau manao i mau mea hoonaauao aku i ka lehulehu. a ua lilo no hoi he mau mea heluhelu hialaai nui ia. oiai he mau manao ia i malihini loa. i ka poe o keia au e nee nei.

Elike nae me ka nee awiwi ana mai o keia makahiki. a nalo aku pela no kakou hoao ai e hoopoina i na mea maikai ole o keia makahiki a e kikoo aku ko kakou noonoo, no ka makahiki

e hoea mai ana me na manaolana e halihali mai ana ia makahiki

i na mea oi ae: a e hoomauia ana hoi na kakoo i haawiia mai i keia pepa e kona poe heluhelu no ka makahiki 1923.

E HOOMANAO MAI I KE OLA O KA PEPA

Ua kokoke loa mai kakou i ka hopena o keia makahiki, ma ka la hope o ka mahina o Dekemaba nei, e pau ai ka hookaa ma, a ka poe i uku mai i ka lakou nupepa, a no keia nee ana aku o ka makahiki 1923, e hoomaka ana ka uku ana, ma ka la mua o ka mahina o Ianuari ae nei.

He mau leka hoohalahala lehulehu ka na makamaka i hoouna mai ai i keia keena, no ka loaa ole aku o ka lakou nupepa no kekahi mau pule; ma ka huli ana aku nae iloko o na pepa hoomanao ame na buke i maopopo ai, ua noho aie kekahi poe. no kekahi mau makahiki. o ke kumu nui iho la ia o ka paaia ana o ka hapanui o na nupepa a kela poe hoohalahala.

Aole o makou makemake e hoonele aku i ka poe heluhelu i ka lakou nupepa i kela ame keia pule, aka nae, i ko makou kakali ana aku me ka hoomanawanui, me ka noonoo ole mai o kekahi poe i noho aie, a hala kekahi manawa loihi, ua konoia mai makou e hoopau i ka hoouna hou aha aku i ka nupepa na lakou ahiki i ka hokaaia ana mai o ko lakou aie kahiko.

O ka makou e kauleo aku nei, ma ka hoomaka ana aku o keia makahiki ae. e hoao kela ame keia mea lawe, pepa e hookaa mua mai i kana nupepa, ina no na mahina eono, a i ole no ka makahiki holookoa paha, no ka mea pela ka rula paa o ka nupepa. he ukumua, aole o ka lawe mua i ka nupepa a mahope e hookaa mai ai.

He elua dala me ka hapalua, ka uku no ka makahiki holookoa o ke Kuokoa, a he hookahi dala me ka hapaha, no na mahina eono: me keia loli nae o ka auhau o ka nupepa, he nui ka poe i uku mai, he elua wale no dala o ka makahiki, a he hookahi dala no na mahina eono, mamuli mai paha keia o ka maa i kela auhau kahiko o ka nupepa. mai kinohi mai; e pau nae kela pohihihi e pono ai, ua loihi maoli keia manawa o ka hoonaauao ana. e maopopo ai ka uku oiaio o ka nupepa no ka makahiki.

I ka hoouna ana mai no hoi i na hookaa dala, e hoouna pololei mai ma ka inoa o ka Advertiser Publishing Co., Ltd.,

a i ole, ma ka inoa o ka Nupepa Kuokoa, aole ma ka inoa o ka lunahooponopono o keia pepa; aole paha no ka pilikia o ka hana ana pela, aka i ole ai e loaa na hoohihia a mau hoohuikau ana ma kekahi ano, aka e kaa aku ke ko'iko'i o ka ohi ana mai i I na dala apau maluna o ka hui pa'i nupepa, aole ma ka inoa o kekahi limahana.

AHEA NO HOI HA'O NA ULIA KAA

Ma ka Poalua iho nei i hoopuka ae ai ke kiure koronelo nieniele kumu make, no ka pili o ka hewa lawe ola i kekahi kiakaa kalaka, mamuli o ka hooku'i ana aku o kona kaa, me kekahi keiki Kepani e holo ana maluna o kona kaa baikikala, a o ka hopena i ikeia ma kela hooku'iia ana aku. o ia no ka make ana o ke keiki Kepani, he elua la mahope mai o ka loaa ana i ka ulia.

Ahea no hoi ha'o mai na ulia kaa otomobile! Iloko o ka makaala mau o ka oihana makai, i ka poe holonui ame ka poe oki pokole ma na kihi, i ka wa e hoohuli ai i na kaa, aole wa e nele ai ka loaa o na ulia.

Malia paha i hoaano na kiakaa o na kaa kalaka ame na kaa otomobile i ka mama loa o ka hoopa'i e kauia aku ana, maluna o ka poe i ahewaia; ina he kanono ka hoopa'i me ka noho iloko o ka halepaahao no kekahi mau mahina, malia pela paha e noonoo ai na kiakaa i ke no o ka hooholo ana i ko lakou mau kaa, no ka maka'u o loaa ole auanei ia Iakou, he hele lanakila hou ana.

Ua lilo ma'uwale he mau ola lehulehu, mamuli o na ulia kaa otomobile, o ke kumu mai, he ku maoli no i ka hookiekie, ka haakei ame ka hookano, na kiakaa, e hoolilo ana i na alanui me he mea la o lakou na haku maluna p ke alanui, oiai nae he like no ke kuleana o ka poe e kau ana maluna, o na kaa, me ka poe helewawae ma na alanui o ka lehulehu.

Ina nei no ka pili o keia kiakaa i ka hewa, e hoopa'i hoopaahaoia oia e pono ai, no ka haawi ana i kekahi haawina a'o maikai loa. aole iaia wale no, aka i na kiakaa otomobile apau, i wahi no lakou e akahele ai ka hooholo ana i ko lakou mau kaa ma na alanui. .

KA AHAHUI KAHEKILI O MAUI

Ma ka pule aku la i hala i kukuluia ae ai ka Ahahui Kahekili ma Maui, kekahi o na hui lala o ka Ahahui Kamehameha. a o ka ekolu hoi o na ahahui lala i kukuluia ma na mokupuni ano nui o kakou.

Akahi a kohu pono iho la ua loaa na ahahui lala o ka Ahahui Kamehameha ma na mokupuni, mawaho aku nei o Oahu, o ka mea i oi loa aku ai ka maikai, o ia no ke ano Hawaii iloko o keia mau ahahui, a o ka mea oi aku, o ia ke kapaia ana o ka inoa o na alii kahiko o Hawaii nei.

He ahahui kahiko loa ka Ahahui Kamehameha e ku nei, he hope wale ae nei no na ahahui ma na inoa haole, ua oi aku ka nui o na Hawaii i komo iloko o kela mau ahahui; nolaila e lilo ka poe he mau lala no kela mau ahahui i keia wa, i poe hooikaika, ma ka hookomo ana mai i na Hawaii iloko o kela mau ahahui; o ko lakou ahahui oiaio ia, aole o na ahahui malihini, i kukuluia ae e na haole.

I ke ku ana o kela ahahui hou, e makee kona mau lala i ka ahahui, ma ka malama ana i na kanawai ame kona mau rula hooponopono; e hele ma na halawai i maopopo ai ke kulana

o ke ku ana o ka ahahui.

He mea hoopakele ka ahahui i kona mau lala, i ka wa o ka pilikia, he mea kokua aku ka ahahui i kona mau lala ma ka hapai ana ae e kau ma kekahi mau kulana, o keia no ke kumu

i kukulu ai na haole i mau ahahui no lakou, no ka ike, aia he mau pomaikai mai ka ahahui mai ma na ano like ole.

E hoomaikaiia na keiki o Maui, no ke ku ana o ka Ahahui Kahekili. o ka keia pepa e kalokalo ae nei, e mau aku ke o ana

o kela moto kaulana o "Maui no ka Oi," ma ke. ku ana aku o kela ahahui, ma ke kulana kanaka makua, me ka ikaika ma kona mau aoao apau.

E piha malihini mai ana ke kulanakauhale nei, ma keia Poaono iho: akahi nae a ikemaka kekahi poe hanohano o Amerika i ka nani ame ke kaulana o ka Paredaiso o ka Pakipika; e kau aku nae ko kakou mau manaolana. ma o keia mau malihini kaahele honua la, e hooiia aku ai ka ikeia mai o Hawaii nei, ma keia mua aku.

Ua laweia mai ka lohe e hoike i keia keena, no ka mo'a kolekole o na puaa o Kalihi, i kaluaia ai no ka ahaaina luau a na Demokarata ma ka Poaono aku nei i hala. O ia la hoi ka olelo kaulana a kahiko: "O ka hele no ia o ke kolekole a kahi nui o ka wahie." Heaha iho la keia hoailona e na kuhikuhipuuone kalaiaina?

Ke hamau mai nei no na mea e pili ana i ke kakauolelo a ka Elele W. P, Jarrett e holo aku ai no Wakinekona, aohe wahi mea a puapua'i iki mai. Ma ke ano auanei o ka mea e kohoia ae ana i kakauolelo, e maopopo ai ke kulana o ka elele no keia mua aku.

Eia no na komisina limahana mai Wakinekona mai, ke nianinau pono mai nei i ke kulana oiaio o ka ninau limahana maanei nei; ke manaolana nei keia pepa, o na mea oiaio wale no ka lakou e hoike aku ana i ka ahaolelo lahui, aole o na manao

i hookomoia aku iloko o Iakou, e na lala p na. hui uniona ma! Hawaii nei.

	E KUKULU AKU ANA KE KAUKA RAYMOND HE HALE NUI MA KE KAONA NEI He halekuai nui eono papahele me na keena oihana kekahi o na hale nani loa ma Honolulu ke kukuluia aku ana e ke Kauka J. H. Raymond o Ulupalakua, Maui, maluna o kona apana aina e waiho nei ma ke kihi o na alanui Alakea, Union ame Beritania, he apana aina i lilo iaia mai ka manawa mai o ka hoohuiaina, elike me ia o ka hoikeia ana ae ma ka Poalua nei. O ke kii no keia hale hou a kukuluia aku ua pau i ka hoamakaukauia e na kanaka kahakii Ripley & Davies & Fishbourne. He hale o elua papahele ka ke kauka i manao ai e kukulu mua, o na papahele aku eha i koe mahope aku e kukulu ai, ke maopopo ka poe e noho ana no ia mau keena e kukuluia aku ai. He 8554 kapuai kuea ka iliaina o ia apana aina, 131 kapuai ma ke alanui Alakea, a 170 kapuai ma ke alanui Uniona me ke koena aku o ia apana mawaena o na alanui elua aneane 115 kapuai ke akea. E moe ana ia apana mai ke akea aku a i ka hele ana a oioi me he ihu moku la ma ka aoao mauka e hui la me ke alanui Beritania. O ia hale e kukuluia aku ana he konakalika ke uhi aku ana mawaho o ka hao elike me ka hoakaka ma ke kii i kahaia ai. Ma ke kii i hoo	makaukauia he umi mau keena e hanaia ana ma ka papahele malalo oa i mau halekuai, a o na papahele maluna i mau keena oihana. Aohe mau hoolimalima e ku nei i nei manawa no na halelaau e ku nei maluna o ia kahua, elike me ia o ka hoikeia ana ae. O ka hana e pili ana i ke kuai no kela mau aina hanai holoholona o Kauka Raymond ma Ulupalakua, Maui, ua pau i ka hanaia a ua lilo ia wahi me na holoholona apau ia Frank F. Baldwin no $625,000. ELUA MAU KOA I HOOPIIIA AE NO KA AIHUE E hoakaka ana kekahi lono mai Hilo mai no ka hopuia ana mai la o kekahi mau koa elua, he mau koa laua a elua no ka Puali Pukaa 8 B, a no laua na inoa pakahi o James O. Collett ame Charles Welshans, a hoopiiia ae no ka hewa aihue ma ke degere elua. Ua hopu a hoopiiia ae laua no ke komo ana iloko o ka hale o kekahi Pilipino ma Keaau a laweia he elua paa kamaa, he paalole, elua palule me hookahi kuka ua. Ma ia lono ua hoike ae ka laua a elua i ko laua komo ana iloko o ka hale o ka Pilipino a lawe i na waiwai a ka Pilipino i hoike ia ae la maluna, a ua noi pu ae ka i na luna aupuni nia Hilo e hookolokoloia laua maloko o na aha hookolokolo o Hilo mamua o ko laua hookolokoloia ana mai e ka aha hookolokolo o ka oihana koa.

Nuhou Kuloko

Eia na lala o ka Ahahui Phoenix ke hoomakaukau mai nei, i ka lakou mau hana hoikeike e weheia aku ana ma Aala Paka, ma keia pule ae.

Ma nehinei aku la i hoouna aku ai ka Banako o Bihopa ma i na kikoo aala, a ka poe i komo iloko o ke, Kalapu Hoahu Karisimaka o keia makahiki.

Ma ka Mauna Kea o ka Poakolu nei i hala aku ai ka Mea Hanohano W. J. Coelho no Hilo, a ma keia Poaono iho no oia e huli hoi mai ai me na malihini kaahele honua mai Amerika mai.

Ma kahi o ka hookahi haneri mau kaa otomobile, i hoolimalimaia no ka lawe hoomakaikai ana i na malihini kaahele honua, e kipa mai ana no keia kulanakauhale, ma ka auwina la o keia Poaono iho. :

Elike no me na makahiki aku nei i hala, pela ana no e malamaia aku ai na hana hoomanao Karisimaka maloko o ka pa'lii, ma ka po Sabati, ka la 24 o Dekemaba nei, a ao ae ke Karisimaka.

Mahope iho o ka hooka'uluaia ana no kekahi manawa ae nei i hala, i hoea mai ai i ka wa e hoomaka koke aku ai ka hoomoe ana i na paipu wai ma ke alanui Moi, ame ka hana hou ana i kela alanui.

Ma ka noho ana ae o ka halawai a ka papa o na lunakiai ma ka po

o ka Poalua aku la i hala, i hooleia ai ka manao o ka poe no lakou ka hokele Moana, no ke kuapo ana i ke alanui Kaiulani, ma kekahi wahi okoa aku o ka aina o ka hokele.

Ua hoakaka ae ka Makai Nui Rose, aole he mau hana hoopaiakuli a mau hana hoohauoli e lawelaweia ma na alanui o ke kulanakauhale nei, ma ka po mamua iho o ke Karisimaka ae nei, aka e waihoia na hana hoohauoli a hoea mai i ka Hapenuia.

Ma ka papu Kahauiki ae nei, ma ka Poakahi aku la i hala, i halawai ae ai kekahi haole koa me ka make ulia, mamuli o kona wiliia ana e ka mikini hoowali palaoa, oiai oia e hana ana maloko o ka hale puhi palaoa o na koa malaila.

Maloko o ka Hale Kiionioni Bell Theater, ma Kakaako, ma keia po, Dekemaba 14, e wehe ae ana ka Hui Hawaii Holomua, he hoikeike tabalo maloko olaila, he mau hoikeike i ake nui ia ai ka lehulehu o Kakaako, e hele ae e ike pono i ka nani, he ole ka lohe pepeiao.

Ma ka hapalua o ka hora ehiku o keia po Poakahi iho, Dekemaba 18, e malama ae ana ka Ahahui Kokua ame Manawalea o na Poola he halawai hoomanao, maloko o ka hale halawai o ka ahahui ke Poola Hall, a ua makemakeia na kane ame na kaikuhine poola e hoea ae ia halawai.

Mailoko mai o na apana aina hoo-pulapula o Kalamaula, Molokai, i hookaawaleia ae e ke Komisina Home Hawaii, he eha wale no mau apana i koe, no ke koho ana aku o kekahi mau ohana a ke komisina i apono mai ai e hoi a noho ma Molokai.

Ke hamau loa mai nei ka lohelohe ia o ka mea e kohoia aku ana i peresidena no ke senate, aka nae he lono ka i pu-a ae mai Hilo mai, no ke kaa aku o kela hanohano i ke Senatoa Ernest Akina o Kohala, kekahi o na hoa kahiko oloko o ke senate.

Ma ka mokuahi Shinyo Maru o ka haalele ana mai i keia awa, ma ka auwina la o nehinei, i hala aku ai o Mr. Ernest Kaai, me 12 mau keiki Hawaii himeni me hookani pila, no ke kaahele ana ma na aupuni like ole, a hoea loa aku no Europa.

TSINGTAO, Dec. 10.—Ua hoihoi hou ia aku ia Kina ma ke awakea o keia la ka okana aina o Tsingtao me ka hukiia ana iho o ka hae Kepani ilalo a hukiia ae iluna ka hae a na Pake maluna ae o ka hale o ke kiaaina, he hoike ana i ko Iapana hookuu ana i kona mana kivila ame ka mana hoomalu o ka oihana koa maluna o Kiaochow, kahi i hoolimalima mua ia ia Kelemania, a o kahi hoi a lakou i paa ai mai na la mai o ke kaua nui o ke ao.

HE HOOMAIKAI

Ma keia ke haawi aku nei ia Ahahui Manawalea (L. D. S, Relief Society), i na hoomaikai palena ole

i ka poe apau i hoea a i haawi ae i na kokua ana no ka holomua o ka lakou Ahamele, o ka weheia ana ma ka Phoenix Hall ma ka la 2 o Dekemaba, 1922, i hala iho la.

MRS. MINERVA E. FERNANDEZ.

Nuhou Kuwaho

WASHINGTON, Dec. 5 .— He huina emi mai o ka hanau a he huina oi aku o ka make maloko o Amerika no ka 1922, ke hoohalikeia me na huahelu no ka 1921, ke ike mua ia aku nei e ka buro helukanaka. He hoike keia i hookahuaia maluna o na mea i ike mua ia no na mahina mua eono o ka makahiki.

CONSTANTINOPLE, Dec. 5.—Ua lawe ae na koa Pelekane i lako me na pu mikini i ka mana homalu o ka hale kukeawa i keia la a hoopakele i ke kau ana aku o aneane 100 mau kanaka Amenia iluna o na mo- i ku, ka poe na lakou na tikiki i lawe limanui ia ai e na koa Tureke.

SAN FRANCISCO, Dec. 5.—Eha mau. kanaka holonui ma na kaa mo- tokaikala i hoopai paahaoia i keia la mai ka elua la a ka hookahi a umi makahiki. Hookahi i ahewaia no ka lawe ola.

SAN FRANCISCO, Dec. 5.—E holo aku ana o H. H. Wanters, ka akena hopuhopu opiuma o ka mahele makaikiu no Honolulu ma ka la apopo maluna o ka mokuahi Moana, no ka hana e pili ana i ka. Hoopae malu ia o ka opiuma ma kela awakumoku.

VLADIVOSTOK Dec. 10.—Ua ho-

ikeia mai ianei ka a'e ana mai o na Rukini i lako me na mea kaua ma keia aoao o ka mokuna aina Manekuria ma Alianox a hoao mai la e lawe aku i na lua maina lanahu a na Pake. Ua lele kaua mai na Rukini i kekahi hapa o na koa o Chang Tso-lin, a ua hoauheeia aku nae lakou.

VICKSBURG, Mass., Dec. 9—Ekolu mau kanaka i make a ekolu poe e aku i eha iloko o ka wa o ke kaua ana me ka pu mawaena o na akena limahana ame ka poe mahiai ma Duckport, La.

Ke kanu nui mai nei o Dr. Bald-win i ka pea ma Maui. O kekahi o na huaai pii loa o ke kumukuai ma na makeke o Amerika. I keia la ke hoomaka mai nei na haole e ike i ka ono o keia huaai, a ke kanu nui ia mai nei ma ka Hema o Kaleponi. Hookahi wale no mea nana e hoemi nei i ka pii ana o ke kumukuai o keia huaai oia no ka nalo ai huaai. I keia la aole e hiki ia Hawaii nei ke hoouna i keia huaai i Kapalakiko, no ke kapu o na huaai o Hawaii nei, mamuli o keia nalo. Aka, ke imi nuiia nei na nalo naua e pepehi i keia nalo, a ke loaa e hoi hou aku ana o Hawaii nei, a elike me na la i hala aku. O kekahi no hoi, aole he komo o keia nalo iloko o na hua pea, a ina e hiki ana e hooia ia keia i ke Keena Mahi o Wakinekona, e hoopauia ana keia hookapu ana.

	KANUIA HE KUMULAAU RUBBER MA KE KAHUA O KE KULA NUI O HAWAII Elike me kekahi kumulaau o ka nui i ulu ae mai kekahi anoano liilii ae pela no i manaoia ai e ulu ae ana he kumulaau rubber nui mai kekahi kawowo kumulaau rubber opiopio ae i kanuia maloko o ke kahua o ka halekula nui o Hawaii ma ke kakahiaka Poakahi nei e ke Dr. David Starr Jordan, kekahi o na kumukula kaulana loa o Amerika. Ma ka manawa ana i kanu ai ia kawowo rubber a hoopiha iho la i ka lepo hoomomona lepo mahai, ua hoike ae oia i kekahi mau huaolelo ma ke ano hohonu loa ke kanu ia ana iho o ia laau opio, o na lua hohonu wale no i eliia no ka poe kalaiaina. O keia ka mua loa o na laau o keia ano i kanuia maluna o ia kahua, a ua manaoia e lilo aku ana i ululaau nui o keia ano maluna o ia kahua ma nei mua aku oiai e kanuia aku ana mai kekahi manawa a i kekahi e na malihini ko 'ikoi e kipa mai ana i Honolulu nei, elike me ia i. hanaia ma ke kahua o ke kula nui Stanford noho peresidena ia e Dr. Jordan no na makahiki he nui. Mai Kapalakiko mai ia kawowo o ka laweia mai ma ka manawa like a Dr. Jordan o ka holo ana mai a nei a holo loa aku i lapana. Na kekahi kanaka i haawi mai iaia ma ke ano he makana iaia e makaukau ana e haalele aku ia Kapalakiko a ee mai i ka moku. Na Mrs. Jordan i hoaa a i malama ahiki i ka ulu ana, a i ka hiki ana mai i Honolulu nei ua haawiia ae ua kawowo kumulaau rubber la ia E. M. Ehrhorn, ka mea kanu laau o ka oihana mahiai Teritore, no ka malama ana mo kona manao mua ole nae nana ponoi ana no e kanu ana ia kumulaau, mamuli wale no o ka ulu ana ae o ia manao i na kumukula o ke kula nui o Hawaii. Ma keia huli hoi ana mai la o Dr. Jordan mai ka Hikina mai maluna o ka mokuahi President Cleveland ma ka po Sabati, ua hoikeia aku la iaia ka manao e pono oia e haawi mai i makana paa mau nana ia Hawaii ma O kona kanu ana i ke kawowo rubber ana o ka Iawe pu ana mai i Hawaii. hei, maloko o ke kahua o ke kula nui o Hawaii. O ka poe i akoakoa ae ma ka manawa o ke kanuia ana o ia kumulaau na haumana o ke Kula Kui o Hawaii, na kumukula, ka Meia John Wilson ame kekahi poe e ae i hoikeia aku ka mea e hanaia ana ma ia la, a na Dr. A. R. Keller, ka hope peresidena o ke kula i hoolauna aku ia Dr. Jordan imua o lakou. Imua o ia poe i hoakaka aku ai o Dr. Jordan i ke ano o ka loaa ana mai o ia laau opiopio iaia, kona lawe pu ana mai a waiho ianei ia Mr. Ehr- horn, eia ka nana ponoi no e kanu ana, a ua hoike ae oia i kona manaolana e ulu ana ia laau a nui a lilo i kumulaau hoomalumalu iia kahua. Ua papa aku oia i na keikikane o ke kula aole e hakihaki i na lala, e malama me ka makaala loa, a ua kauleo pu aku i na kaikamahine aole e hahaki i na pua, aka nae i kona noonoo ana mahope iho hoakaka hou ae la malia aohe paha he pua o ia ano laau, alaila uhi mai la me ka kapala i ka lepo apuni. Lehulehu wale na himeni i meleia ae e na haumana e ke kula. NA MARE C. Bumales ia Julian Hana, Dec. 2. Roy J. Bonner ia Ella Kanei, Dec. 2. Joseph Hoohuli ia Rose K. Kane, Dec. 2. Wm. A. Inman ia Rena E. K. Bertelman, Dec. 4. John J. Kelly ia Rebecca Cooper, Dec. 7. Sam Pupuhi ia Mrs. Miriam K. West, Dec. 7. Samuel K. Kanahele ia Mrs. Annie Liwai, Dec. 7. NA HANAU Na John Rodrigues ame Hattie Poai, he keikikane, Nov. 17. Na David K. Copp ame Rose Ahuna, he kaikamahine, Dec. 7. Na Ernest K. Dias me Julia Kahaulelio, he keikikane, Dec. 7. Na S. C. Warner ame Hattie E. Kapiioho, he keikikane, Dec. 8. Ua Paul J. Thurston ame Jane K. Holi, he kaikamahine, Dec. 8. Na.Mr ame Mrs. Pupuhi, he kaikamahine. Dec. 8. Na H. Keawe ame Marion Kahaokamoku, he kaikamahine, Dec. P. Na Robin Gooman ame Julia Hose, he keikikane, Dec. 10. NA MAKE Look Ching Keomaka, ma Pauoa Dec. 4. Ahoe H. Akina, ma ka Halema'i Moiwahine, Dec. 5 . Violet K. Kaneakalau, ma Kauikeolani Hospital, Dec. 6. Malia Akina, ma ka Halema'i Pupule, Dec. 7. Sarah H. Maia, ma ka Halema'i Moiwahine, Dec. 9. Henry Palenako, ma ke Alanui Kulika, Dec. 9. Emaline Robero, ma ka Aina Mahi Laiki, Dec. 10. V. Mokulehua, ma ke Alanui Moi Dec. 10. ' Andrew Kama, ma ka Home Lea- hi, Dec. 12.	HEAHA KAU MAKANA KARISIMAKA AME HAPENUIA I KE AKUA? Oiai kakou e Karisimaka aku ana a Karisimaka mai; a e Hapenuia, aku ana, a Hapenuia mai - ,-;.,,., iho no, heaha hoi kau Karisimaka i ke Akua. Heaha hoi kau K-i- .--. -..^ Iaia? Iloko o ke ae nei a iwaena o na lahui i hookuonoonoia e ka ii lama o ka Euanelio, aia iloko o ko lakou puuwai na hoomanao ana o nei mau la elua; aka nae o ka lahui Hawaii, me he mea la o ka Hapenuia paha ko lakou la o: ^ o] na hoolakolako ana i na mea a lakou i makemake ai no ia la. Ma ka hoomaopopo aku no i na hookupono aaa a keia lahui i nei mau la nui elua; e ikeia aku no me ka maopopo loa ka oi ae o ka Hapenuia i ke Karisimaka, ma o ke kalua nui ia ana o na puaa ma o ka hapanui o na home o na kanaka Hawaii; a he kakaikahi wale hoi i ke Karisimaka. O na haawi makana ana nae a ka hoaloha i ka hoaloha o ke Karisimaka, panai mai A panai aka na makana Karisimaka kekahi i kekahi; hauoli no hoi ka puuwai o kela ame keia i loaa na makana Karisi- maka; a kukule no hoi ka poe i loaa ole he wahi puolo Karisimaka. A ia oe e olioli la no na Karisimaka a kou hoaloha ia oe. a pela no hoi oe iaia, pehea, aole anei ou hoomanao ae i wahi Karisimaka hoi kekahi au e haawi aku ai na ka Mea oi pookela ae o ka makana Karisimaka i haawi wale mai ia oe I kou hoaloha wale no anei o ke ao nei oe e haawi Karisimaka aku ai? Pehea hoi kela hoaloha oi ae Kela hoaloha oiaio loa i haawi wale mai; a i molia hoi Iaia iho me Kona kino ponoi i maewaewa; a i mainoino hoi mahope ou. Nou e ke kane, ka wahine ka olua mau keiki ame ka olua maa moopuna Kana i haawi mai ai i Kona kino ponoi e make; he makana hiwahiwa luaole a pookela oi loa, no ko ke ao nei apau. I ka la au i haawi makana aku ai i kou hoaloha, Oia pu no kekahi e nana mai la ia oe; me ka manao no hoi e loaa pu aku ana Iaia he wahi makana Karisimaka mai ia oe aku ia manawa hookahi, aole nae. Hoomanawanui mai la no nae kai ia oe, me ka manaolana eia iho pani i ka hora 12 o ia po, aia no nae ke nana mai la i kau mau hoomakaukau ana no ia po; a i ke kani ana o ka hora 12 o ia po, holopuni ae la ki olioli i Kona puuwai, no ka loaa aku no hoi o kau wahi ekekeu moa: a wahi i'o puaa la hoi, a i ole la hoi ia, he wahi waimomona a meaono paha, a i ole la hoi o kahi mea e ae no e ahu ana iluna o kau papaaina: aole nae. Aole i kahi ekekeu moa, aole no i kahi i'o puaa, aole no i kau wahi kulu waimomona, aole no ma na ano apau; he oki loa no. Aka, aole no nae Oia i haawipio wale i Kona manaolana, no ka loaa aku no laia o kau wahi makana Karisimaka mai ia oe aku, malia hoi na hookaokoa no hoi oe i kau makana Iaia a ka la Hapenuia mai. A ia pe e hoomakaukau ana no kou Hapenuia, aia no Oia ke nana mai la ia oe, ke hoowehiwehi nei oe i kau papaaina me na ono like ole a ka pou e monimoni ai, ke okuu mai la no nae Oia nana ia oe. Mo'a, mai la ka puaa kau i ke pa-kaukau, nononoho iho la na hoaai iluna o ko lakou mau noho pakahi, aia ao kela ke okuu mai la me ke kau mai o kona mau maka aloha ia oe e ka haku o ka home, o ke kahea aku, aka, aohe leo hea, aole no hoi he wahi kunou, aole loa no ma na ano apau, ike mai la kela i nei mau hiohiona o ke pi, ame ka maua e noho haku ana malana ou ^.ini ^' la Kana uhu no ke aloha no -a -P. A ia oe e kike kiaha la - '-' "'" i loaa ia oe, aia no kela ke -^ aloha mai la ia oe, ahiki i ka -M: ana mawaho o na hoomanao 'kup -^ '9 no ka hanohano o ia la; k: '" "-kela a haalele mai la ia ^ waimaka no ke aloha no ia oe I ka panina hope o keia "— e oluolu e lawe aku i ka i ^ " "" olelo a'o waiwai nui a e '^ """' ke hiki hou mai ua Karisimaka i Hapenuia,. a ke mau aku n.-. . - "-ola ana a loaa hou ia mau .'. " " keia makahiki ae, e hoo-.'-' ' keia, "E haawi ka Kaikala ''-- '^^ kala, a e haawi ka ke Ak'.' ^ Akua." O ia hoi, i Kamim ^ ka hoaloha, pela pu i ke Aku:.. N'a ; loa Kona aloha ia kakou. A ; " GEORGE MALI ' ^ 905 Waiakamilo Road. HALE O NA ALII O HAWAII Ahahui Poo. E malamaia ana ka halewili -mau o ka Ahahui Poo) o ka H.ii', '' na Alii o Hawaii, ma ka Phoenix Hall, i keia Sabati iho, Dec. ^ 1922, ma ka hora 2 p.m. Ma ke kauoha a ka Iku Ha' W. J. COELHO, Iku Kau