Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 8, 22 February 1923 — KA WAUKE KUKAHI O KULOLI E KAULANA NEI. [ARTICLE]

KA WAUKE KUKAHI O KULOLI E KAULANA NEI.

Solomon Hanohano; Aloha kaua a nui:—Aole paha i maopopo i ka lehulehu, a i ole, i na hanauna hou paha o keia au e nee nei, ke ano o kela poomanao e kau ae la maluna. Malia ke kuhihewa nei no paha lakou he moolelo kaao wale iho no keia, elike me ka moolelo o Kamehameha e hoike ana, "e o-u ka'maka o ka wauke o i opiopio." Na ia ano i kono mai i kou meakakau e hoike aku i ke akea, i kahi e waiho nei o keia wahi kaulana i ka wa kahiko o na kupuna o kakou. O keia wahi e kaulana nei, eia no ia ke waiho nei maluna o ka aina hanau o kou meakakau nei. Eia ma Okoe, S. Kona, Hawaii, kēkahi lua i kapaia o Kuloli, mai ka wa kahiko mai ahiki no i keia la. Aia ma ka palena pau mai olalo 0 keia-lua> he wahi puka-uuku no kekahi ana, a oloko aku o keia ana, he akea a laula. He pouli pu aku oloko me ke kukui wale no e hiki ai e komo. - He kapu loa keia ana 1 ka wahine heekoko. Eia iloko o keia ana e loaa ai ka wai, ke hoi mai ke kau papaala o keia aina; Penei e loaa ai ka wai: Oki oe i ka lau maia, hana no hoi e hiki ai e lana ka wai. Hana no «i nui, alaila. penei o kaliea ai: Ua kulukulu, makahakahaka, Kulu e ka po, kulu e ke ao. 0 ko makou wai mau keia ina he mau la e waiho ai a kii aku, ua piha, a hu na aapu wai. Pela iho la e pau ai ka pilikia o ka wai oiai, aohe loaa o ka pahuwai ia wa. He lua keia nona ka liohonu o 140 kapuai a o kona laula o ka. waha oluna, aneane no i ka 400 kapuai. Eia ilalo o keia lua i ulu ai keia wauke, a poaaha hoi kekahi inoa ma ka olelo Hawaii, "Ka wauke kukahi o Kuloli." 1 ka wa kahiko o keia lua, he nuj ka ulu o ka poaaha, ua like kā nunui me ke kumulaau, e hoomaemae mau ia ana ina wa apau. Mai!oko mai o keia Poaaha, e loaa ai na kuina kapa pa-upa-u o ka wa kahiko, a o ke kupunawahine o kou meaj kaleau nei, kekahi i lawa kela hana; oiai oia ka ona o keia aina, a ili mai i kana mau pua i keia wa. He nui no ka ike o na kupuna o kakou i ka hana ana i keia ano kapa, i hiki ole i ka ike o keia au hou ke huli aku; oiai ua hala lakou, lawe pu no me ka lakou mau pono apau. He ulu na meakanu like ole iloko o keia lua, ahiki no i keia wa, a no ka wauke nae, he liilii aohe ulu maikai. Aole no i mamao loa keia lua mai ko alanui holopuni mai o Kau, Kona, aneane no paha i ka hapalua mile makai. Ina makemake kekahi poe e ike kumaka i keia wahi . kaulaina, e liui ae me Mr. ame M'rs. Lohiau o Okoe, a na laua e lioike mai i na mea apau. L r a lawa keia. mau hoaleaka ana; me oe e ka Lunahooponopono ka mahalo nui, a i na keiki oniuhua kepau ko'u welina pau ole. Ko'u iho no, S. W. K. MILOLIī,