Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXII, Number 47, 22 November 1923 — He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope [ARTICLE]
He Moolelo Walohia Ko Vekinia Waiwai Hooilina Hoopuhiliia na Hana a ka Mea Manao Ino-Kau i ke Aki i ka Manawa Hope
' 7 Wile dia. ua kau maoli ko'u weli i ka jke aku ia oc me r..in;:ina ou! lieaha ka mea nana e hoouluku la i kou ,;-.r.r, ?" wahi a Vekinia o ka ninau ana ae, me ke kau pu h i kekalii lima ona maluna o ka lima o ke kane ana e ike - : ka naka haalulu ia manawa. ae la ke kane me he mea la, mai ka hiamoe ae, hopu i ka lima o ka wahine a hapai ae la i kona mau lehelehe, - - - i ae la i kekahi minoaka i like me ka poha ana mai a ' - .inmalama o ka la mahope o kekahi ino nui. ;~a r»iha loa kuu naau i ka ehaeha." walii ana, "aka nae • : v or>k?.umahaia kou noonoo i ko'u manawa e hoike aku a <-,c ka'u mau mea i heluhelu iho nei. Aole au e hoike : wahi hou ana, "a no ka mea he hana hoehaeha hou • ; a ia oe elike me ia 1 loaa ai ia oe i na la i hala ina au e :-:e r.ou aku ana ia oe i na hana lapuwale a pau a kuu kai- ; i hana aku ai ia oe. ''Ua lawa no ma ka olelo ana ae o na ehaeha ame na popili- ' . r.pau i loaa ai ia kaua iloko o na la i hala he mau mea awa- ! n mulea loa ia i loaa ia kaua pakahi mamuli o na hana r--a>a imihala a manaoino loa a kuu kaikuahine i hoolala ai i no kaua e kaawale ai, a ua kaawale io no kaua mamuli c '■■■. rrau hana ana i hookumu ai iloko o kona 1010. M>h!n o na ano i maa mau e manaoia o ka buke hoomanao r' '..c ne keia he meahuna laahia loa ia i ka ona nana ia, e ■;;ir.no ole ai i kekahi mea ke nana, aka, mamuli o kekahi mau ! i kakauia maloko a ko'u mau maka i ike iho nei, i koiia • : ai au e nana i na mea apau i kakauia maloko a ua pono 'u nana ana ia buke no ka mea, ua nui ka'u mea i ike iho : : r rili ana nou. ■•r. kuu Veki aloha," wahi a ke Sa Wiliama o ka pane ana r - ne ka leo kuoo," aole loa au e huikala aku ana ia Miriama « : t :nna no k ahewa ana i hana ai iloko o na makahiki he r : -k;rnamawalu i kaahope aku." N .■ kki hoomaka iho la e heluhelu 1 na leka, a elike me ka - rku o kana mau mea o ka heluhelu ana pela no ka pii • -: -,c o ka inaina iloko ona ahiki i kahi o ka leka a ka Lede - e hoakaka ana no kona hoouna ana aku i kekahi hila . a • i \>kinia, me ka olelo pu aku e hele o Vekitiia no kekahi • "•ei:amcha malihini loa iaia, a malia malaila paha oia e ' a e a'o ai i kana kaikamahine ma ke ano e lilo ai ia kai- • — akkie i wahine maikai a hanohano, i hoopoino ole ia ai *in mu la o ia mua aku mamuli o na hana kuhihewa a kona : - • -mnkme." . k 1 : keia wahi i hiki aku ai i ka pilia loa ana o ke kiaha o ko > Wkliama inaina. . . K īi.;n !nn ilio la oiai na leka iluna o ka pa.pahele a hehihehi i k: mc he mea la o ke kino maoli ia o ke kaikuahine awahua < a. :.knka. huli ae la i ka wahine a hopu aku la a hoopili mai ' ; k ra a!o a hookahe aku la i na waimaka o ka ehaeha oiai ! e nohoalii la iloko ona: « k o kuu aloha lioi i liana hewa loa ia mai, pehea la oia : ' r.k.-:;- aku ai i kela mau olelo awahua loa me ka manaoino . ano liaaliaa Ioa?" wahi a Sa Wiliama me ka haalulu o ua !ci. "a e hoouna aku hoi i kela mau haneri paona no ka • -!u."!u ana aku i kou noonoo, a me ia mau dala hoi e loaa : k'~u '*>!a o ka noho ana?" "Ileaha la kau mea e noonoo iho ai no'u, e manao iho ana r - ke kana lapuwale a lokoino loa ia mahope o ko'u lawe ana : .': : kau mau dala a pau loa, na pomaikai a kou makuakane o kaawi ana mai nau? O ka'u i nalu iho la iloko o'u, pehea ; k •'->> ae ai kou aloha no'u a i ke konakona loa? \".'"u i!m, e uku aloha, aole hiki ia'u ke hoomanawanui, in'i • -• r r <r ana 311 na'ii hou oe no hookahi manawa i koe," a ' ī k r -oki ai i kana kamailio ana hiolo iho la na kulu '11011 i īk pu i f i nie na waimaka inai kona lae a mai kona mau lihik' i maka iho. Wile. e hoopau i ka hookauniaha ana i kou noonoo," i ■■aua.wana iho ai o Vekinia, me ke apo ana mai iaia ma !:•■::a a-i. ''Ua pau hoi ia mea hookaumaha i nei manawa ua ' ••; hou ae la kaua, a ua hoakakaia ae la no hoi na mea apau : v !o ai i mea no kaua e hookaawaleia ai 1 'na makahiki aku la kala : e h.oopoina loa aku kaua i na mea i hala, ina he mea ■ ia ke hanaia. a e hauoli iho a oi aku mamua o ka hauoli 'oaa ia kaua mamua no keia hui hou ana o kaua." j 'Pioopoina! Hu, aole loa e hiki iki ana ia'u ke hoopoina 1 na • .~r.a mo a kela kaikuahine lokoino o'u. Aole loa au e hoopo-;-a ara i keia liewa ino koikoi loa i hanaia mai, aole wale nou, r.ki no kaua pu," wahi a Sa Wiliama, me ka manaopaa. 'O.e kuu aloha hoi. aole loa he mea hiki ke hoihoi hou mai i ra makahiki i hala a kaua i noho ai me ke kaumaha ame ka mau ia o ka noonoo i ka po ame ke ao; aohe mea •■ • e hiki ana ke koi mai ia'u e hoopoina i ka hoomanao ana -•-> i!oko o na makahiki he umi-kumamaAvalu a'u i ike ole ai i ka helehelena o ka'u kaikamahine me ka nana ole aku i kona h(!chrlena elike me ia a'u e ike aku nei i nei manawa. Mai la aku aofe o Miriama Linetona he kaikuahine hou no'u ( kn.iwale aku ana oia mai kuu home aku, a mai ka ike hou a aku lioi a kuu niau maka iaia." MOKUNA L.—"He Aloha ke Akua" 'K noonoo iho oe," walii ana o ka hoomau ana mai i ke ka:r. iih'o, mahope o ka liala ana o kekahi minuke iaia o ka nooana, f, i ke akamai maoli o kana hoolala ana i kana hana he kupanaha maoli kona hooikaika ana me ka hoomau \ • ana hana aloha ole ahiki i ka hookoia ana o kona makemake. T 'A no Mr?. Fanamu lioi kekahi! I kona hiki ana ke hana " e ka holopono. me ka maopopo iaia o ko ka Lede Linetona "r-:iao. me kona ike pu ana ia oe, e kuu aloha, kona hiki ana kr hana me ke komohia ole iho o ke aloha iloko ona no ka mea ! " "'kahi, ke kikowaena o ko kaila mau manaolana, 0 ia hoi k ; kaua A'eki. a haawi aku la oia i kana kokua i kela wahine 1 ewa. nia ke ano e hoopiha ia iho ai ko kaua mau naau pakahi •"f na manao kahaha! O, he hana hilahila loa ia i kau iho •wihina o kekahi wahine elike me ia. Mai keia la aku aole loa e maalo hou kona poo ma na ipuka o ka Hitadela!" I ka hooki ana iho o ke Sa Wiliama i kana kamailio ana ua kc!e ae la kona mau maka a po i ka ula, a he helehelena kona 0 koike okoa mai ana no ia Vekinia ua piha loa oia i ka inan 1 hiki ole ke hoonanaia mai e ke kaikuahine a i ole ia e ka J-rd e Fanamu. "Ke ike ole nei au i kekahi kumu kupono o ko ka Ledc Fana:r u haawi ana i ke kokua ame kona hookomo ana aku hoi iaia
iho iloko ona hana ino aka Lede Linetona!" i pane ae ai o Vekinia me kona noonoo nui. "Heaha la ia mea au i ninau mai nei, e kuu aloha?" i ninau aku ai ke kane me ka akaaka iki ana iho. "Ke manao nei au ua hiki ia'u ke pane aku i haina no kau ninau, oiai nae he mea kolio wale aku no paha ia, a i ole he mea hoehaeha aku paha i kou noonoo," wahi ana. "A eia, e lilo i Lede Hita a i hakuwahine hoi maloko o ka Hitadela, oia ka iini nui ame ka makemake pio ole o kona makuahine ame ka Lede Linetona pu, lie mau hoaloha kahiko loa o Mrs. Faīianiu ame ka Lede Linetona, o ka laua i makemake ai e mare au me Sede Fanamu, aka, i ka manawa i hoohokaia ai ko laua makemake, ua ike oe i ka hopena o ka mea i hanaia no kaua." Aohe pane koke mai o Vekinia no keia mau olelo a ke kane, 0 ka ula nae ma kona mau papalina e naholo ana ka mea hoike i ka hana a kona puuwai, ua piha loa oia i ka inaina no nei hoakaka aku la a ke kane. Akahi no a loaa ka ike ia Vekinia no ke kumu o kona lilo ana 1 mea nanakeeia mai e na lede i ka manawa a laua i hoea aku ai i ka Ilokele ma Nu loka, kalii ana e noho ana ia manawa, a ia manawa like ke noonoo nui la oia 110 ke kumu 0 kona kaiehu koke ia ana e ka haku o ka hokele e haalele iho ia hokele, a i hele kuewa aku ai oia me kana bebc i ke ala me ka Waimaka. No ka pane koke ole mai o Vekinia, a no ka ike pu aku no hoi kekahi o ke kane ua pilia o Vekinia i ka huhu, kulou iki aku la ke Sa Wiliama imua a hoopa aku la i kona mau lehelehe i na papalina 0 Vekinia e puapua'i ana ka ula ia manawa a hawanawana aku la: "I hai aku au ia oe me ka oiaio loa, aole hookahi wahine i aloha a i koho ai e lilo i hakuwahine no kuu home, ka Hitadela, o oe, ooe hookahi wale no. E hoihoi koke aku ana au ia oe i ka liitadela kahi i kupono loa ia oe e noho ai ma ke ano he hakuwahine a he moiwahine hoi no ia home." Ua hoomahuahua loa ia ae la ka ula ma ko Vekinia mau papalina, a no ka pane ana mai nae i ka ke kane mau mea o ka elelo ana aku la iaia i mai la: "Ua poinaia palia oe; ua ike no hoi oe aohe o'u kuleana iki e hoi aku ai ilaila, no ka mea ua okiia kaua e ke kanawai a kaawale. Ua haalele loa au i ko'u kuleana a pau i kou inoa ame kou home, a ma ke ano hea auanei oe e hiki ai la ke hoihoi aku ia'u ilaila?" "Ae; pololei wale kau i olelo mai la ua poina au. Aole io au i hoomaopopo iki he mau mea kaua i hookaawaleia mai kuu manawa i ike aku nei ia oe a i loaa iho nei hoi oe ia'u, aka, i hai aku au ia oe, mai keia manawa aku na'u hou ana oe elike no me ia i na la a kaua o ka hui ana ae; o oe pu kekahi e hoomaopopo iho ia mea; imua o na lani o oe no ka'u wahine oiaio i keia la elike no me na la i hala, koe wale no ko kaua hookupono hou ae ia kaua a ka loaa hou no ia o ka inoa maemae ia kaua. "Pehea la kou manao, makemake no anei oe e hoomaemae hou ia kaua; o ka pilikia liilii wale no ia kaua i nei manawa he mau mea kaua i hookaawaleia e ke kanawai, aka, ina makemake oe e hoohui hou ia kaua he hana pokoke loa ia e hanaia. Ina no ko kaua mare hou nei, pehea la, e ae mai ana no anei oe e hoi kaua me a'u i kuu home?" "O. ina no kou kaawale hou mai ia'u aku e make ana au," wahi a ka Vekinia pane, me ka lele ana mai a puliki i ke kane, me ka helelei pu mai la o na waimaka. "E hoomanao oe he liakoko ikaika loa ka'u o ka paio ana'me ka luhi pu iloko o na makahiki he umi-kumamawalu i kaahope aku la, a ina aole 0 Veki me a'u, ina ua waiho mua au i na haawe kaumaha a pau o keia ao he manawa loihi i hala aku nei. No Veki wale 110 au i ola ai iloko o ia mau makahiki, a nani ia ua loaa iho nei oe aole loa au hookaawale hou ana aku mai a maua aku, 110 ka mea ua aikena au i na inea o na makahiki lehulehu i hala me ka loaa ole o kekahi mea e hilinai aku ai no ko maua palekana." "Ina pela ua pono ae la. E ae mai ana anei oe ia'u e holo 1 Ladana e kii i laikini mare no kaua me ka hookaulua hou ole aku, oiai, me ia mea wale no e hiki ai ia kaua ke hoohui hou ia, e pono kaua e hooko aku i ka makemake o ke kanawai, Aole hiki ia'u ke hookaawale hou mai a oe mai mahope o kou loaa ana iho nei ia'u a mahope hoi o kuu noho pololi ana i ko aloha no na makahiki lehulehu he nui i kaahope aku la," I pane mai ai ke Sa Wiliama, me ka holoi mai la i na waimaka o Vekinia e kiheahea ana ma na papalina. "Eia palia auanei ka pilikia, pehea ana e hiki ai ia'u ke haalele iho i kuu anakala, ka īlaku Noatona?" i ninau ae ai 0 Vckinia, no' kona hoomanao koke ana ae he koi hou keia iaia a he hoohiki lioi kana i hoopaa ai me ka anakala ona e noho pu oia me ia me ka haalele ole oiai no oia e imo mai ana na maka. Alaila hoakaka aku 1 aoia i ka weheweheia ana o kona pili 1 ka Haku Noatona a maopopo loa ma kekahi manawa kokoke mamua iho, a ia manawa hookahi i hoakaka mai ai i ka makemake o ka anakala ona e noho pu oia me ia ahiki i kpna mau la hope ma keia ao. "Ile manao maikai ia o ko anakala i lioike mai la ia oe, nolaila, o kau hana maikai ma kou aoao o ka hooko aku ia makemake ona, no ka mea he mau la kakaikahi wale no koe ona ma keia ao a hala aku; owau pu iho Ia kekahi i poina, eia ka he aie ko'u iaia, he hana kana i haawi mai ai ia'u na'u e liana aku ahiki i ka pau ana, nolaila, aole kaua e haalele koke iho ana iaia a liala aku oia," wahi a Sa Wiliama. Alaila hoakaka aku la ke Sa Wiliama i ka liana i haawiia na ka hoahanau ona William Hita e hana ame ka halawai ana 0 ka hoahanau ona me kekahi poino ulia e hiki ole ai iaia ke hoomau aku i ka hana ana, ame kona kauohaia ana aku e holo mai no ka lawe ana ae i ka hana a ka hoahanau nana e hoopau aku, a o ke kumu hoi o kona hoea ana mai ilaila; o ka h'ana i haawiia mai nana e hoopau pono aku oia ke kope ana 1 kekahi mau manao o ka Haku Noatona no ka hoopaa ana maloko o ka buke a ka Haku Noatona i makemake ai e pau ia buke i ka hanaia mamua o kona make ana, a oiai, ua nawaliwali ka Haku Noatona a he manawa wale no nona e haalele) mai ai i keia ola ana, nolaila ua koiia mai oia e hooikaika me l:a hoomanawanui ame ka hookakaiahili wale ole e ulolohi ai, 1 mea e pau koke ai ka hana ana ia buke. No keia hoakaka a ke kane hooholo iho la laua e kakali laua me ka noho mau ma ka home o ka Haku Noatona ahiki i ka pau pono ana o ka liana o ka buke mamua o ko laua lawe ana i kekahi mau keehinahana hou e pili ana no ko laua hoohui hou ia ma ka mare. E ike ana no laua kekahi i kekahi i kela ame keia la, me ko laua hoohui koke ole ia ma ka mare, o lilo auanei ia i mea kamailio nui ia e ka lehulehu ina e loheia ae ana mamua kona mahe koke i ke kaikamahine hanauna a ka Haku Notona. Ua hooholo hou laua ia manaw r a aole e lohe ka Lede Linetona i kekahi mea no ko laua mare ahiki manuia iho o ka rnanawa a laua e hoi ae ai i ka Hitadela. No ko Vekinia piha l°a i ka hauoli no kona mare hou ae me ke kane 0 kona mau la opio aneane loa oia e hoopoina i na hana ino a ke kaikoeke lokoino ona iaia a e huikala aku iaia no kana mau hana īno apau, a e kono aku hoi ia laua ame kona ohana e akoakoa pu mai ma ko laua manawa e mareia ai. (Aole i pau.)