Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXV, Number 12, 25 March 1926 — Page 5

Page PDF (1.38 MB)

NUPEPA KUOKOA HONOLULU, T. H. POAHA, MARAKI 25. 1926. ELIMA
O oe no ka'u i ike aku ai.
Ma ke kelepona hui ai kaua,
Na ka uwila i lawe mai nei,
A loaa i ke ahe a ka makani.
Kukulu iho la ka ninau penei,
Owai kuu wahi laau hele pu me ke kanaka.
Haina. PAHUKUPAPAU. O ia ka laau hele pu me ko kanaka.
I mea e pili pono ai ka'u haina
me ke kanaenae a ka mea nana
ka nane wehewehe ana peni:
I ko kaua wa e ola ana e hauoli ana kaua, ahiki mai i ka hopena
o ko kaua mau la, o ia ka make, e
hoike aku aua oe ma ka uwea ole-
lo, oia hoi kelepona, ina ma Waialua a i ole ma Kahuku, a pela aku apuni Oahu nei, ua hui kaua ma ia mea, aole holo ka olelo ke ole e loaa ka uwila. No ka loaa o ka uwila pela i hiki ai ka olelo. A loaa i ke ahe makani. Ea loaa pono aku la paha oe i ke keiki o ka ua kuahine o Manoa ke hele la a hiolo ka pali kapu o Keoua ame ke aalii kumakani e pili pu aku ana, ua pau loa i ka ulaaia.
Ua makemake au ina o ka haina keia, e pai kii kaua, ke ae mai oe e holo mai i Honolulu uei.
Owau no me ka oiaio,
KEIKI O KA UA KUAHINE.
Manoa, Honolulu.
Hiolo ole ka pali kapu o Keoua ame ko aalii kumakani i ka loku hala ole a ka Ua Kuahine o Manoa. Hoomanawanui hou ia mai!—L.
HOOLAHA KUAI O KA HOOLI-
MALIMA AUPUNI.
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha akea ma ka hora 10:00 a. m., Poaha, Aperila 22, 1926, ma ka puka mamua o ka Hale Kalana Lihue, Kauai, T. H., malaila e kuai hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea
i ka mea koho kiekie loa malalo o
na manao o ka Pauku 73 o ke Ka-
nawai Kumu o Hawaii, a o na
Kanawai Hooponopono Hou ia o
Hawaii 1925, ka Hoolimalima Lau-
la o ka aina Aupuni mahope ae
nei:
Apana 4 ame 5, Kuea S, na Apana Taona o Kapaa, Kapaa, Kauai nona ka iliaina o 16,285 kapuai kuea; oi aku a emi mai paha.
E kaa ka hoolimalima e hooliloia aku ana malalo o na kumu aelike apau ame na kulana o na Hoolimalima Laula Aupuni i hoopukaia e ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni.
E kaa ke kuai maluna ae malalo
o na kulana mahope ae nei:
A. Manawa o ka hoolimalima:
lo makahiki mai Aperila 22,
1926 aku;
B. Uku hoolimalima haahaa; he
$50 o ka makahiki; e hookaa
mua ia ma ka hapa makahiki.
O. E uku ka mea e lilo ai ma
ka haule ana o ka hamare i
ka uku hoolimalima mua o
eono mahina, hui pu me na
hoolilo apau o ka hoolaha ana
amo na kaki e ae apau e pili
ana me ka hoomakaukauia ana
o ka hoolimalima i oleloia.
No ka hoakaka aku i koe e ninau
ae ma ke Keena o ka Hope-akena
Mr. J. M. Lydgate, Hale Kalana
Lihue, Kauai, a i ole ma ke Keena
o ke Komisina o na Aina Aupuni,
Hale Kapitala Honolulu, kahi o ko
kii palapala aina o na aina e hoo-
limalimaia aku ana ame ke ano o ka
Hoolimalima Laula Aupuni e waiho
noi a e ikeia ai.
Hanaia ma Honolulu, maloko o ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, i keia la 16 o Maraki, A. D. 1926.
C. T. BAILEY.
Komisina o na Aina Aupuni.
6403—Mar. 18, 25.
DAVID PAOO
Jelling me
EDWIN KEKUKU
He mau opio kuai, huli aina; ha-
na palapala kual, maraki, kuai a
paa moraki, a he Noteri no ka lehu-
lehu. E ui ae ia laua.
Rumi Helu 8,
Hocking Bldg.
Kihi o na Alanui Moi me Nuuanu
Kelepona 3212
Pahu Leka
The New Princess
Theater Co., Ltd.
HOOPAUIA
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka New Princess Theater Company Ltd., e waiho mai i ka lakou mau koi i ka mea nona ka inoa malalo iho nei ma na Alanui Kalepa ame Papu, Honolulu T. H., iloko o ka naiwa (90) la mai ka hoopuka mua ia ana aku o keia hoolaha, o ia ho he kanaiwa (90) la mai Feberuari 27, 1926 aku.
O na koi apau e waiho ole ia mai ana pela e hoole mau loa ia aku no.
HENRY WATERHOUSE TRUST
COMPANY, LTD.,
Kahu o ka New Princess Thea-
ter Company, Limited.
6341—Mar. 4, 11. 18, 25.
Nupepa Kuokoa
No ka makahiki (one year)...$2.50 O na Dala ame na Hoolaha apau e hoouna pololei mai i ka ADVERTISER PUBLISHING CO., LTD. wale no, P. O. Box 3110, Honolulu T. H.
217 Alanui Moi, ma Waikiki o ke Alanui Alakea; ka Nupepa Advertiser.
Entered at the Post Office at Ho-nolulu, T. H., as Second Class Matter.
SOLOMON HANOHANO, Luna
hooponopono.
CHARLES S. CRANE, Luna Nui
HE HOALOHALOHA.
Puka mai no ia me he pua la,
a ua okiia aku,
A holo aku no ia me he aka la,
aole ia e mau,
Pela ko makou komite kiai John Kauwalu, ua hala.
Ua hala i ka poli-kua a Kane.
Elike me ka uwila i anapu mai; pela no ka holo ana o ka lono kaumaha o ka lohe i ka hora 7:30
o ke ahiahi Poalima, o John Kau-
walu ua make, i Feb. 26, 1926.
Nolaila, hele ke kanaka i kona hale mau, a o ka uhane e hoi no ia i ke Akua Nana i haawi mai. Pomaikai ke kanaka ke make iloko o ka Haku.
O ko makou hoapaahana iloko o ka Haku, he komite kiai oia no ko makou ekalesia o Waialua, he alakai himeni, a he komile e hooponopono ana no na hana ekalesia apau.
He Kahu Kula Sabati Nui, e hooikaika ana i na hana e holomua ai o ke Kula Sabati He kumu Kula Sabati, a he komite haipule no ko makou Ahahui Hooikaika Kristiano o na makua o ka Ekalesia o Waialua; e lawelawe ana i na hana apau i kauia aku maluna ona, a he makaala mau ma kana mau hana.
He hookipa, he oluolu a he ike ohana, a makamaka, a hoaloha.
Nolaila, ua pau kana hana, ua kuu ka luhi, a waiho iho la mahope nei i ka ukana luuluu a ke aloha na ka wahine e paiauma aku, me na waimaka e hiolo ana no ka hoomanao ana aku no kana kane
i hala aku ma o; aloha aloha no.
Aole au e poina ia oe, wahi a
kana wahine e uwe helu aku ana nona i na wa apau.
Nolaila; o makou na hoahanau, na hanauna Kula Sabati ame na lala o ka Ahahui C. E., o ka Eka-lesia o Waialua, ma o ko makou mau komite la, ke komo aku nei e auamo pu i na ehaeha, kaumaha ame ka luuluu me oe ka wahine i hooneleia i ke kane, na keiki, ame ka ohana apau. Nana e hoomama mai a ke pule nei i ka makua mana loa e hoomama mai i na naau luuluu a kaumaha o ka ohana.
E hooholoia, i hookahi kope i ka wahine kane-make, a i hookahi kope i ke Kuokoa.
O makou na komite,
Komite Ekalesia—
CHAS. KEAHINUI,
JOHN AWAI,
Komite Kula Sabati—
JAS. L. AWAI,
THOMAS CLARKE,
Komite Ahahui C. E.—
MRS. LIZZIE AWAI.
HAINA NANE.
I ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa; Aloha:—-E oluolu hoi e hookomo iho i ka'u haina o ka nane a ke kupueu o ka pali kapu o Keoua a e olelo ana ua nane nei ana penei:
Kuu wahi laau hele pu mo ke ka-naka, loaa au i ke ahe a ka makani,
Haina. KI. Penei ka wehewehe ana: Elua wahi o ke kanaka i kapaia Ki, oia hoi Kipoohiwi ame Kikala, nolaila he Ki ka laau e ulu nei a e olelo ana hoi kekahi poe he La'i Ua olelo iho ua kupu eu nei ma ke mele penei:
O oe no ka'u i lohe aku nei,
Ma ke kelepona hui ai kaua.
Na ka uwila la i lawe mai nei,
Aloaa i ke ahe a ka makani.
He mea oiaio o ka lau o ke Ki ke lewa nei i ke ahi a ka makani, hoihoi ae hoi kaua i ke kino o ke kanaka auwe, no hoi oe e he niniu mai hoi kaua o ke kikala o ka poe apau e hula kui ana a e hula olapa ana, he lewa hoi kau i ke ahe a ka makaili ke nana aku.
Me keia mau wehewehe ke hooki nei me ka iini e he-e like ana i ka nalu o kuikui me ke keiki o ka pali kapu o Keoua.
Me ka Lunahooponopono ko'u welina,
Owau iho no.
KAIKAMAHINE O KA UKA
LEO HONE O KE KAHULI.
S. Kona Hawaii, T. H.
Hee like ole oe me ke keiki o ka pali kapu o Keoua i ka nalu ha'imuku o Kuikui no kou nele oe i ka papa heenalu. Huli hou ia mai!— L. H,
HAINA NANE.
Mr. Lunahooponopono o ka Nu-pepa Kuokoa, Aloha oe a nui loa:— E oluolu mai oe ia'u ina he rumi kaawale kekahi o ka hiwahiwa a ka lahui, oia hoi ka Nupepa Kuokoa, no'u hoi ia rumi no ka'u haina o ka nane a ke keiki o ka pali kapu o Keoua ana i kaena iho ai, ina e loaa iloko o 6 mahina alaila hookahi makahiki lawe wale i ka Nupepa Kuokoa a ina oi aku mamua o 7 mahina aole e loaa ka uku makana no hookahi makahiki ame $2 dala manuahi, he nupepa wale no, a penei ka manao o ka nane e olelo ana: Kuu wahi laau hele pu me ke kanaka.
OKA mua Ioa o na mea apau o ia ka i kapaia
ka "ukuhana haahaa" o $1.00 o ka la. O
ke ku ana o keia uku, o ia ka ukuhana HAA-
HAA, ua lilo i mea hoohuikau me ka maopopo
ole, me he mea Ia o ka ukuhana iho la ia e ukuia
ai ma ke ano laula, aole nae pela ka mea oiaio.
O ka loina lawelawe ma ka mahiko e koi
mai ana ia no kekahi wahi e hoomaka ai ma ka
ukuhana haahaa i hoopaaia no na limahana hou
a maa ole. Ua lawelaweia keia ma Hawaii nei
ma ka hoopaa ana e loaa i kela me keia limahana,
ina no he mea hou Ioa ka ukuhana HAAHAA o
$1.00 o ka la, hoohui aku me ka hale noho. wale,
ka wai loaa wale, ka wahie ame ka lapaauia me
ka uku ole nona iho ame kona ohana. Pehea ka
nui e loaa ana mamua aku o keia i ka limahana
maluna ponoi iho no ia ona, elike me na hoakaka
ana e hoikeia aku ana no ka loina o ka hana ma
na mahiko. Ma kahi wale no o 5% o ka hana
malalo o ka ukuhana haahaa i hoopaaia.
No ka hoohoihoi ana i mea e mau ai ka hana
ana, e haawi ana na mahiko i na limahana Ia apau
i hana he 23 Ia o ka mahina a oi aku paha he uku
manuahi mahina o 10% o ko lakou uku. Nolaila
o ka ukuhana haahaa loa i hoopaaia he $1.10 o
ka la, hui pu me na lako e ae o ka noho ana a
pela aku.
E haawi hou ia ana kekahi uku manuahi i na
limahana hana la apau loa e hana ana he 23 mau
Ia hana a oi aku paha o ka mahina, ina e loaa ana
he 5c ka averika o ka paona a oi aku paha o ke
kumukuai o ke kopaa. Ma kahi o ka 5c ke ku-
mukuai averika o ke kumukuai o ke kopaa maka
e loaa ana ka uku manuahi o 5%, e ukuia aku ai
maluna iho o ka 10% uku manuahi "paa". No
kela ame keia hakina o ke keneka i hoopiiia ae
maluna o ka 5c o ka paona no ke kopaa, pela no
e hoomahuahuaia ae ai keia "mahele pomaikai"
a i ole "hoemi pomaikai" paha nolaila ina ma
ka 6c ka averika o ke kumukuai alaila he 15%
ka uku manuahi; ma ka 7c, he 25c a pela aku.
E loaa ana i ka limahana malalo o ka uku-
hana haahaa i hoopaaia, elike me na mea i ikeia
no ka poe hana la e ae, he uku no ka manawa
ka'ulele o "hookahi Ia me ka hapa" e ukuia ana
no hoi ke ana ukuhana ame na uku manuahi me
ka uku manawa.
Nui keia uku no ke kanaka uku haahaa.
Ma kahi o ke 95% o na limahana la o ka ma-
hiko e lawelawe ana i ka lakou mau hana malalo
o kekahi o na ano "aelike". Na "aelike" ma na
mahiko o Hawaii nei, aia he nui o na loina pili
hana. Aia he elua mau papa laula o na aelike,
ka aelike "pokole" ame ka aelike "loihi".
He hana ma ka aoao o ka mahiko ka hoohoi-
hoi ana i ka limahana e hana malalo o ka aelike
i wahi e loaa nui ai iaia ke dala, no ka mea e nui
ana na hana e lawelaweia eia. O ka nui o na
hana e lawelaweia e kela me keia limahana pa-
kahi, e hoemi mai ana ia i ka heluna o na lima-
hana ame na hoolilo o ka hoolako ana i na hale,
ka lapaau ana ame ka wahie, a pela aku. Na ka
limanui e hooponopono i na hana o kona mahi-
ko, e hiki ai iaia ke waiho aku i ka waele ana i
na malako i na kanaka, ka hookahekahe ana i ka
wai i ke ko, ka hoomomona ana i ke ko, ke oki
ana, ka halihali ana ame kekahi mau ano hana
e ae. Ma keia mau aelike pokole, e loaa ana i
na kanaka ka uku, elike me ke ano o ka hana a
lakou i lawelawe ai, me ka loaa mai ke $1.50 o
ka Ia a ka $4.00 o ka la, a i kekahi manawa oi
aku, a no keia uku, i paku'iia aku ai na ano elua
o ka uku manuahi.
Aia no hoi na aelike loihi, malalo olaila e ha-
awi ana ka mahiko i kekahi puulu o na kanaka
i kekahi mau eka i kanuia i ke ko no ka malama
ana. Na keia puulu o na kanaka e malama i ke
ko, e lawelawe ana i na ano hana like ole no kela
mau eka ahiki i ke oo ana, a e ukuia ana na kana-
ka ma ke iona o ke ko i loaa mai ma ka lakou
malako; e kauia ana ke ana uku, elike me ka moo-
lelo ame na mea i hanaia no ka mahiko, e loaa ai
i ka mea paamau i ka hana, kekahi ukuhana no
ka la. Oiai ke ko e ulu ana, a e lawelaweia ana
na hana ma ka malako, e uku ana ka mahiko i
kela ame keia mahina i na limahana, me ka pa-
ku'i pu ia aku o ka uku manuahi. Ma ka mana-
wa e hooponoponoia ai malalo b ka aelike, aole
e hoolaweia ae ana na uku manuahi, aka o na
dala i ukuia aku ma ke ano kokua, e laweia ae ana
ia. He akamai loa ka poe lawe i na aelike loihi
i ka hooulu i ke ko, a o lakou kekahi poe nui loa
o na dala loaa ma na mahiko.
E loaa ana na uku manuahi i na limahana
Iawe aelike apau mai ka poe aelike pokole a loi-
hi paha, me ka loaa pu o ko lakou mau hale, ka
wai, ka wahie, ka lapaauia me ka uku ole, elike
no me na limahana e ae o ka mahiko.

O ka loina o ka hoohanaia ana o na Mahiko
o Hawaii nei, no ka haawi ana aku no ia i ko la-
kou mau limahana i na manawa maikai loa e loaa
mahuahua ai ia lakou ke dala, ma ka nui o ka la-
kou hana e lawelawe ai. Ua kuli nui ia na ano
o ka hana ana, a ua hoonaauao pu ia aku na ka-
naka i ke ano o ke oki ana i ke ko, i wahi e oi ai
na iona e okiia e kela ame keia kanaka, pela no
e nui ae ai kana dala loaa mai.
. Hookahi mea ano nui loa i na limahana, o ia
no ka hiki i na Mahiko o Hawaii nei ke hoolako i
ka hana apuni ka makahiki. Aole wa noho wale
— aohe kikina hoomaha — aohe mau hana e mimi-
no ai ka waihona hoahu e nui ai paha na hoolilo
ame ka pilikia.
Ua ikeia ka holomua o na limahana ame ko
lakou makaukau ma ke ano laula no ka loaa mai
o ke dala malalo o ka hana mau ana, ma o na kei-
ki maemae la a hanai pono ia a na limahana ma-
loko o na kula aupuni, ma ka nui o na heluna o
na kaa otomobile i onaia a e malamaia ana e na
limahana o na mahiko, maloko o na kauhale ma-
hiko. Aia maloko o na banaka hoahu he mau ha-
neri kaukani dala i hoahuia e na limahana a mai
ka eono a i ka $800.000.00 i hoounaia aku i kela
ame keia makahiki e na limahana Pilipino o na
mahiko i ko lakou mau makua a mau ohana pa-
ha ma ka Paeaina Filipine, he kahua oiaio keia
no ka holomua o na limahana malalo o ke ana
ukuhana a ka hui mahiko.
Ua loaa i na limahana Pilipino i holo mai no
Hawaii nei ka pono e huli hoi hou aku ai ihope
malalo o na hoolilo o ka mahiko, mahope o ka
hala ana o na makahiki ekolu, i ka pau ana o ka
manawa o ko lakou aelike hana. Nui na lima-
hana i hoohana i keia pono, i huli hoi aku i Pili-
pine me ko lakou mau ohana, aka mahope o ka
hoohala ana he wa hoomaha malaila ua huli hoi
hou mai la i Hawaii nei, no ka hoohihi no i ke
kulana o ka hana maanei ka uku maikai ma na
mahiko, na hale maemae me ka maikai o na mea
e ae e hoopuni ana i ka noho ana.
AHAHUI O KA POE KANUKO HAWAII