| | HE MOOLELO — No — FOLORA RIKEKONA A i Ole
KE KOMOLIMA MAKE POHIHIHI Ka Hoowalewaleia Ana — Ka Mare Malu Ana i ke Kanaka Malihini — Ka Holo Makaikai Ana i Europa — Ka Mare Ana me Kanaka Okoa. "Ae, ua loaa no, he ekolu mau keikikane i hanauia mai na
laua, eia nae, ua pau wale no lakou i ka make, o ia ka mea oiaio
loa i ikeia e ka poe apau i kamaaina ia laua."
"Pehea Ia, ina he kanalua kekahi e ala mai ana?" i ninau
aku ai ke kanaka opio i makemake ole e loaa mai kekahi e
ala mai ana?" i ninau aku ai ke kanaka opio i makemake ole
e loaa mai kekahi pane ma ka aoao o ka loio e hookahaha ia
ai oia, a ke naholo la hoi ka ula ma kona mau papalina no ka
pane ana e makau nui ana e ku ai oia i ka hoka, no ka mea,
aneane loa e pii aku oia ma kekahi puu kiekie o ka hanohano
ka mea nui ana o ka iini ana, alaila lilo hou aku la ia hanoha-
no mai iaia aku, he nele a he mea hookaumaha i oi aku mamua
o ka mea hiki iaia ke hoomanawanui iho.
''Aohe mau pilikoko pili kokoke e ae i pili loa aku ia laua
mawaho ae ou, nolaila mai hoopioloke i kou noonoo, e ka ho-
aloha opio; aohe kanalua ana iloko o keia mau la no ka mea
i pili loa aku ia laua o oe hookahi wale no, nolaila e hoopau
loa ae oe i kou mau manao hopohopo a pau, no ka mea he mau
makahiki lehulehu aku nei i hala ua hoopau ke Sa Iuliena
ame ka Lede Pegi i ko laua manaolana no ka loaa o ka laua
keiki, a he haawina pakalaki loa no hoi ia no laua no ka nele
ana i kekahi keiki.
"He moolelo kaumaha ina he makemake oe e lohe aku; he
makemake no anei oe e lohe?" i ninau mai ai ka loio.
"O ia ka'u e makemake nei no ka mea he mea nui i ko'u
noonoo ka lohe ana aku ia moolelo," i pane ae ai o Leikona.
"He moolelo loihi keia a he walohia no hoi. Ua make ka
laua keikikane hiapo i ka manawa he ekolu mahina wale no,
aneane he umi-kumamakolu makahiki i hala aku nei," i hoo-
maka mai ai o Mr. Welinetona i kana hoakaka ana.
''He puupuu ikaika loa keia ia laua, aka nae, ua hoomamaia
no ko laua mau noonoo mahope mai, he makahiki a oi, a i ka
nanawa i hanau mai la he keikikane, alaila ike iho la laua
ua lilo ke ola ana i mea hoohauoli ia laua, no ka mea e loaa
ana i hooilina no ko laua mau waiwai mahope iho o ko laua
make ana aku.
"I ka piha ana hookahi makahiki ame hapa o keia keiki ho-
pe ua hoomaka mai la ke emi o ko Mrs. Pegi ikaika, emi pu
mai la kona kino, a he kulana ma'i maoli kona, no ia nawali-
wali ona kauoha mai la ko laua kauka ohana e holo a noho ma
kekahi wahi ma ka hema loa o Palani no kekahi mau mahina,
malia o kahi ia e loaa ai iaia ka ikaika a hoi hou mai ka mai-
kai o kona ola kino.
"O kahi kaikamahine a laua ka mea i aeia e hele pu me la-
ua. aka no ke keikikane, he wahi keiki hoouluhua mau i ka
makuahine, oia ka i hoonohoia me kekahi wahine malama ke-
iki, he wahine i hilinaiia e na makua, a he wahine no hoi i no-
ho hana me ia ohana no kekahi mau makahiki lehulehu.
"Ua hoihoiia ka wahine malama keiki ame ka bebe i Pali-
kona, he kulanakauhale aohe no i mamao loa mai ke Towera
Woakini aku no ka noho pu ana aku me kekahi wahine i
noho hana mua no no ka Lede Pegi ma ke ano he wahine ma-
lama keiki a ua mare nae i ke kane, a ma ke kulanakauhale o
Palikona oia e noho ana ia manawa. ,
"I ka Lede Pegi ma ka hema o Palani ua hikiwawe loa ka
ka pii ana ae o ka maikai o kona ola kino, no ka pumehana o
ke ea o ia wahi, a no ka loaa mai i na ea kai mai ke Kaiwae-
naonua mai, a i ka la hope o ka eha o na mahina a laua o ka
noho ana malaila. ua hoike ae 1 ke kauka no ka hiki ia laua
ke hoi mai.
"Ia laua i hoi mai ai a oiai ua makemake laua e hoohala i
kekahi mau la kakaikahi maloko o Ladana mamua o ka hoi
Ioa ana aku i ko laua home ma ke Towera Woakini, ua ma-
kemake Ioa o Sa Iuliena e ike i kana keikikane, no ia manao,
kakau iho la oia he leka a hoouna aku la i ka wahine malama
keiki e holo mai me ka bebe a hui mai me laua ma ka hokele
Akedia, he hokele i maa mau no ia laua i ka hele a noho ma-
laila i kekahi manawa, i ko laua manawa e holo mai ai i La-
dana.
"Ma ia Ia hookahi no kakau iho la oia he leka a hoouna
aku Ia na ka ona o ka hokele Akedia e hookaawale i kekahi
mau rumi nona ame ka oliana. Eia nae, o ka mea i ikeia, a
he pilikia ike mau ia no ia, ua pane mai la ka ona o ka hokele
ua piha loa na rumi aohe mau rumi kaawale no lakou.
"I ka loaa ole ana he mau rumi no lakou maloko o ka ho-
kele Akedia, kelekalapa aku la oia i ka ona o kekahi hokele
okoa a ua paneia mai la e loaa ana he mau rumi no lakou ma-
loko o ia hale, nolaila, kakau hou iho la oia i kekahi Ieka a
hoouna aku la i Palikona i ka wahine malama keiki, aole e
holo ae i ka hokele Akedia, no ka mea, ua hoole mai ka ona
o ia hale aohe rumi i koe no lakou e noho aku ai, aka, e holo
mai oia i ka hokele nona ka inoa ana o ka hoike ana aku.
"O ka mea apiki i ikeia me he mea la aole i loaa aku kana
leka hope i ka wahine malama keiki; ma ka moolelo a ka wa-
hine i noho pu aku ai ka wahine malama keiki me ka bebe ua
hala mai oia no ka hokele Akedia, kahi i hoikeia aku ai iaia
ilaila laua e loaa mai ai oia ka manawa mua a o ka manawa
hope loa hoi i loheia ai no ka wahine malama keiki me ka bebe
e kekahi o ko laua mau hoaloha."
"O kupanaha maoli ka !" i hooho ae ai o Leikona, i ka hoo-
ki ana iho o ka Welinekona kamailio ana.
Iloko o ka Welinekona manawa a pau e hoakaka mai ana i
kana moolelo ua hoolohe aku o Leikona me ke pihoihoi o kona
noonoo me ka makau pu, malia ke ola mai nei no kela keikika-
ne a na Pegi e lilo ole ai oia i hooilina no na waiwai a pau o
ka ohana Pegi.
"He kupanaha io no hoi," i pane mai ai kona hoa a hoo-
mau mai la no i kana kamailio ana.
"I ka manawa a Sa Iuliena Pegi ame ka Lede Pegi i hoea
mai ai i Ladana aneane i ke aumoe, mamuli o ko laua hoo-
kauluaia he mau hora lehulehu no ka lehulehu o na wahi e
ku ai ke kaaahi a- no ka nui hoi o na ukana e hookauia mai
ana, aohe i loaa mai ka wahine malama keiki ame ka bebe e
kakali aku ana ia laua malaila, a ua hoopihoihoi nui ia ko laua
mau noonoo. | "Ma kekahi kakahiaka nui ae kelekalapa aku la ka baroneta
Pegi i Palikona e ninau aku ana no ke kumu o ka hoea ole
ana mai i kahi ana i hoike aku ai o ka wahine malama keiki.
O ka pane i loaa mai iaia ua hala mai ka wahine malama keiki
he la mamua aku, elike me ke kauoha no ka hui ana mai me
laua maloko o ka hokele Akedia.
"No keia pane ike koke iho la no ke Sa Iuliena Pegi ua la-
lau kana kelekalapa hope o ka hoouna ana aohe i loaa i ka
wahine malama keiki na "ua pilihua loa kona noonoo; ike ko-
ke iho la no oia ua hoaa ka wahine malama keiki a ua hele
he wahi okoa, o kona hele koke aku la no ia i kekahi hokele
aku no ka ninau ana ina he wahine kekahi i hiki mai ia ho-
kele a ninau no laua.
"Ua hoike mai la ka ona o ka hokele iaia he wahine ka i hi-
ki aku ia hokele me kekahi bebe e paa ana a ninau mai la no
na keena o Sa Iuliena Pegi maloko o ia hokele, a ua hoikeia
aku iaia aole oia maloko o ia hokele, a ua hiki ole no hoi ke
loaa i rumi nona maloko o ia hokele no ka mea ua piha loa
i na malihini kaahele.
"I ka ike ana o ka wahine i kahi kupono ole e noho ai ma-
loko o ia hale ua hele aku oia no kekahi wahi, aohe nae i mao-
popo iaia ia wahi ana o ka hele ana aku no ka hooaumoe ana
ma ia po.
"Aneane ka baroneta e pupule no ka nalowale ana o ka wa-
hine malama keiki me kana keiki, a me ia ano maikai ole o
kona noonoo i hoi aku ai oia me kona manao e loaa iaia kahi
e noho ana o ka wahine malama keiki ame kana keiki.
"No kona manao ua hoi hou aku paha ka wahine malama
keiki i Palikona, kelekalapa hou aku la oia i ka wahine nona
ka hale a ka wahine malama keiki ame ka bebe i hoi aku ai a
noho, kela wahine malama hale mua o laua. aohe no oia ilaila.
Ua hooikaika ia ma na ano apau e loaa kahi i noho ai o ka wa-
hine malama keiki aohe no i loaa iki; pau oloko iho o ke ku-
lanakauhale mai kekahi kihi a kekahi kihi iloko o ia mau pule
mai, ua lilo ia he hana huliia, no ka mea, aohe wahi moali ike
e hiki ai ke hookolo aku a loaa kahi o ia wahine i noho ai, me
he mea la ua aleia paha oia e ka honua."
"A pehea, aole loa no la he mea i loheloheia no ko laua ho-
pena?" i ninau aku ai o Leikona me ka manao pihoihoi.
"Aole; aole loa he lono maopopo i loheia; no ka mahina
holookoa ka nokeia ana i ka huli a komo i ka lua o ka mahi-
na, he neo no ka mea i loaa. Eia nae he mahina a i ole elua
paha ma ia hope mai, o kekahi o na hokele ma kekahi alanui
aku kahi i ku ai aole no i mamao loa mai ka hale aku a ka
wahine malama keiki i kauohaia aku ai oia e hele ilaila, ua
pau i ka a-ia e ke ahi ma ia po iho no ana i hele aku ai a noho
malaila. a ua manaoio loa ia o ka wahine malama keiki a me ka
bebe kekahi i pau pu i ka aia e ke ahi, aka nae, aohe hoike
maopopo i loaa mai iaia e hiki ai ke hooiaio iho ua make ia
wahine me ka bebe.
"Ma kela po a ka wahine i hoi aku ai iloko o kela hokele
ua hele ka ona nana ia hokele i kekahi wahi a pau aku ka
hokele ana mahope, a no ka nui loa o ke kaumaha o ke kupa-
kako o ia hokele no ka pau ana o ka hale i ke ahi a pau pu me
na buke, ua lilo oia he kanaka pupule ma iahope mai me ka
hele auwana ana ma o a maanei, a me ia ano pupule oia ahiki
i kona make ana.
"O, aole kena he moolelo walohia a kana mai, a me ko'u
kanalua ole ke olelo ae, o kekahi ia o na kumu i hoohikiwawe-
ia ai na la o ke ola ana o ke Sa Iuliena," pela o Leikona o ka
i ana aku, me kona ehaeha pu iho la ia manawa no kana mo-
olelo i lohe iho la.
"Oia ke kumu koikoi loa, a no ka elemakule mai no hoi
kekahi, a no ka nawaliwali mai. He ku i ke aloha ka ike aku
iaia e huli ana ma kela ame keia wahi me ka ninaninau ana i
ka poe apau ana e halawai aku ai no ka poe i make, ina he
mea kekahi i make maloko o ka hokele i pau ai i ke ahi, oiai
iloko o kekahi kulanakauhale nui elike me keia aole no i nele
ka make o kekahi poe iloko o na hale i pau i ke ahi, a ua hoo-
poina kokeia, a maloko o ekolu pule ma ia hope mai o ka pau-
ahi, ua ku ae he hokele hou ma ia kahua mua no."
"Pehea ka loihi o ka manawa i hala aku no keia pauahi au
i hoike mai la? i ninau aku ai o Leikona.
"'Eono a i ole ehiku paha makahiki i hala aku nei, kokoke
e piha ka ehiku pela ko'u manao," wahi a Welinekona. "Ane-
ane loa e naha na puuwai o ke Sa Iuliena Pegi ame ka Lede
Pegi, i na manawa a pau ma ia hope mai ua loli loa ko
laua mau helehelena ame ko laua mau ano i maaia mamua
aku, a no ka hoomahuahua hou ana iho i ko laua kaumaha,
ekolu makahiki ma ia hope mai ua make iho la ka laua kaika-
mahine uuku, me he mea la he hoopa'i ia i kau ia mai maluna
o laua.
"Ua lilo kela home muimuia mau ia e ka poe maka hano-
hano i hale mehameha loa, ua hoopauia aku ka hapanui o na
kauwa a laua, ua panikuia na puka apau o ko laua towera nani,
a ua kaahele aku laua ma na aupuni e no kekahi mau maka-
hiki.
"Ma ko laua manawa i hoi hou ae ai i ke towera me he mea
la he iwakalua makahiki ka oi ae o ko laua kahiko. Aole i
loihi loa ma ia hope mai, ua emi mau mai la ko Sa Iuliena
Pegi ikaika, a no ia nawaliwali kauoha mai la ke kauka iaia e
holo a noho ma kahi kokoke aku i ke Kaiwaenahonua, a ma-
laila oia i ola ai he mau pule kakaikahi wale no a make aku
la, a he mau mahina kakaikahi no hoi ma ia hope mai, make
pu aku la no me kana wahine, a mai ia manawa mai ko maua
huli ana i kekahi pilikoko i pili loa aku ia laua."
"A pehea he palapala hooilina no anei kekahi i hanaia?" i
ninau ae ai o Leikona. .
"Ae, ua hanaia he palapala hooilina e Sa Iuliena Pegi e
haawi ana i na waiwai apau o kela me keia ano i ka Lede Pegi,
a no ka hikiwawe loa o ka nawaliwali ana o ka Iede a make
koke no aohe ana palapala kauoha i hana ai, ua make kauoha
ole oia, nolaila i ka pilikoko pili kokoke loa e ola ana e ola ana
e holo aku ai na waiwai a pau o laua, a o ia ka'u e hoike aku
nei i ko'u mahalo ia oe no kou lilo ana he kanaka opio laki,"
wahi a ka loio.
"Ea, he moolelo walohia maoli ka keia, me ka paanaau ia
oe mai ka niua a ka hope," i pane aku ai o Leikona me ke ka-
haha nui iloko ona.
"Aole anei he palapala kauoha i hanaia?" i ninau ae ai o
Leikona. "Ae; ua hanaia he palapala kauoha e Sa Iuliena
mahope iho o ka make ana o kana kaikamahine, e haalele ana
i na waiwai apau o kela ame keia ano i ka Lede Pegi, eia nae
ua hikiwawe loa ka emi pu ana mai o ko ka lede noonoo ame
kona ikaika, iloko o kona ma'i hope ana, a ua make aku oia
me ka hana ole ia o kekahi palapala kauoha, no ka mea, aohe
maopopo iaia ia manawa ka pilikoko i pili iaia ia manawa e
ola ana, nolaila ua make oia me ke kauoha ole, a no ka piliko-
ko i pili loa aku iaia i nei manawa ia mau waiwai a pau. "O
ia ka'u e haawi mua nei i ka mahalo ia oe, e Mr. Leikona," | no kou lilo ana he kanaka haawina laki," a hooki iho la ka
loio i kana kamailio ana.
Ma ka manawa mua no ana o ka ike ana mai ia Mr. Leiko-
na ua hoopiha ia kona naau i ka hauoli no no kona ike ana mai
i ke kulana keonimana o ke kanaka opio, a iloko o ia manawa
a laua o ke kamakamailio ana ua hoike mau aku o Mr. Leikona
i kona mau ano maikai a pau imua o na loio i kaulana ma La-
dana apuni.
Ma keia ano iho la i lilo ai kekahi o na aina maikai loa ma-
loko o Enelani ia Mr. Leikona; mahope o kona huli ana a loaa
kekahi kanaka kupono nana e malama i ka hale ame na kau-
wa hoi na lakou e lawelawe mai i na hana apau, hoi aku la
oia i ke Towera Woakini, a hoomaka kona hoomaemae ana
i ka hale i haaleleia no ka manawa loihi. a pela hoi ka hana
hou ana ae i na wahi i nahaha, a pela hoi ka hoomaemae ana
i ka aina elike me kana e makemake au
No kekahi mau mahina elua kona noho ana me ka hanoha-
no nui maloko o ia Towera a i ka hala ana o ia mau la a ua ike
iho la hoi oia ua maemae na wahi apau o ka hale, a ua kaa
aku ka malama ana o ka hale iloko o ka lima o ke kanaka ana
i hilinai ai, a o na aina ame na holoholona aohe ana makaala
ana aku, no ka mea, ua kaa aku la na na kanaka hana ona e
malama ia mau mea, aohe no hoi he noonoo nui ana aku no
ka pilikia no ka mea ua nui ke (iala e hiki ai ke uku aku i na
kanaka hana, a ke hoopau aku hoi i ka pilikia kokoke loa e hi-
ki mai ana iloko o ka manawa pokole.
Nana ae la oia ma o a maanei o na aina i ili mai la iaia, ka
hale nani no hoi i hana maiauia e na lima o na kanaka akamai
i ke kukulu hale, a he like hoi me ke kihapai o Edena i kana
hoohalike ana. alaila puana ae la oia i keia mau olelo:
"O keia mau waiwai apau a'u e ike aku nei na'u wale no,
a owau ka haku a o ka ona hoi maluna o keia mau waiwai
apau! Ua kokua mai na lani ia'u a ua hoopomaikai nui mai
hoi a oi aku mamua o ka'u mau mea i upu ai. Hookahi mea
nele i koe, a ke loaa ia o ka piha, pono ana ia o ka'u mau mea
5 makemake ai, oia hoi ka lilo mai o Folora i wahine na'u a ke
loaa oia a hoihoi mai iaia i hakuwahine no keia home, o ka
pau ana ia o na mea a ka noonoo e uilani ai." MOKUNA XIII Ka U'i o Kaleponi. "Alia, e nana ae au," wahi ana, alaila huki ae la i kekahi
wahi buke uuku mai kekahi pakeke ae o kona puliki,'' no ke
kulanakauhale o Felona ka ohana Siva no ka mahina o No-
vemaba, elike me ka ike i loaa mai ia'u mai Ladana mai, a no
ke kulanakauhale aku o Venise no ka mahina o Dekemaba
a me ka Hokele du Kuirinale, a no Roma i ka mahina aku o
Ianuari ame Feberuari.
"A oiai, ua pau na mea apau maanei i ka hooponoponoia ma-
nao au no Pama ka'u huakai mua, a no kekahi mau mahina
au e noho ai malaila, a mahope aku no Koma i ka mahina o
Ianuari aneane i ka pule mua, a ia'u e hui aku ai me lakou,
alaila hoopiha aku au ia lakou i ke kahaha no ko'u loli ana
mai ke kulana ilihune a i ka noho haku ana maluna o kekahi
mau waiwai, alaila hoao aku au e noi ia Folora no kona lilo
mai na'u ma ka mare."
O ia wale no ia e kamailio ana iaia iho, a ua hoopuiwaia
nae oia i ka hoea ana aku o ke kanaka kuene, he kanaka i noho
hana mua me ka ohana Siva, a i kona lohe ana e wehe hou ia
ana na ipuka o ke Towera Woakini e ka hooilina hou, o ia ke
kumu o kona hele ana mai no ke noi ana i hana nana maloko
o ia hale, elike me ia ana o ka noho hana mua ana me kona
mau haku mua.
Ua hoakaka mai la oia i kona manao o ka hele ana mai, a
hoakaka pu mai la no hoi imua o Mr. Laikona he kuene kana
hana mamua me ka ohana Siva, a ua makemake oia e hoi hou
mai a hana maloko o ia hale.
I ka loaa ana o keia ike ia Mr. Leikona, ua apono koke aku
oia i kaha noi, a mai ia la aku ka hoomaka ana o ia kanaka e
hana malalo o Mr. Leikona.
Mahope o ko laua kamailio ana ma kekahi mau mea alaila
i mai la i ka baronea opio, he makemake oia e hahai aku iaia
no ka hoomakaikai ana i na rumi e waihoia ai o na waina mai-
kai loa o na ano like ole, a i hoahuia aku hoi maloko o na rumi
like ole, a i pu mai la nana i hoonohonoho aku ia mau pahu
waina like ole maloko o kela ame keia rumi i kona manawa
e hana ana maloko o ia hale.
Ua pono loa keia i ko Mr. Leikona manao, nolaila hahai aku
la oia mahope o ke kanaka kuene kahiko ahiki i ka u komo
like ana aku i ka halelua malalo o ka hale.
Aia ia halelua malalo pono iho o kekahi o na eheu o ka ha-
Ienui, a ua hanaia no hoi a paa loa. Ua pakuia a kaawale kela
rumi keia rumi, a maloko o kela ame keia o ia mau rumi he
mau pahu waina maikai loa, he okoa no ka waina. maloko o
kekahi rumi a he okoa no hoi maloko aku o kekahi rumi, a
pela a pau pono na mmi.
"Ea, maikai maoli ka hoi keia wahi i ka nana aku, e Mn
Bana; ua maemae maoli keia wahi au o ka hana ana a ke hau-
oli nui nei au no kau mea i hana ai," pela ka Sa Walaka mea
o ka pane ana aku, iaia e hele ana mai kekahi rumi aku a i
kekahi, me ka halo ana ma o a maanei, a nana ae la no hoi i
na paia o na rumi liilii a pau i hamoia me ka puna a aiai, a
iaia e nana aku ana ma kela ame keia holopapa kahi o na omo-
le waina i hoonohonohoia aku ai he maemae maoli.
"Pehea kau e ike ae la e ka baroneta opio, aole anei oe e
mahalo iho ana no ko'u hana ana i ka'u hana m ka maemae?"
i ninau mai ai ke kuene me kahi ano hooio i ka Sa Walaka
nana aku, no kona mahaloia aku. Ia laua e makaukau ana e
haalele iho ia mau rumi, ike aku la o Sa Walaka i kekahi pu-
ka ma ke kihi o kekahi o na rumi i Iakaia a paa me ka laka ami.
"He puka kela a'u e ike aku nei e Bana; ina no ka hemo
mai o kela puka he iniini aha ia a heaha ka waiwai oloko?"
"O kela kekahi o na rumi waina kahiko," i pane mai ai ke
kuene me ka huli anoe ae la o kona mau maka, a huli koke ae
la no no ka haalele ana aku ia wahi, me he mea la he make-
make oia e haalele koke iho a he mea paha kana i makau ai.
"Na lua kahiko!" hoopili aku ai o Sa Walaka i kana kamai-
lio ana me ka nee ole aku. "E Bana, mai wikiwiki oe i ka hele
aku, he makemake au e maopopo i na mea apau e pili ana i
keia mau lua kahiko; heaha ko lakou kumu o ka wawahiia
ana a hanaia he mau lua hou? Hoi hou mai oe ihope nei a
hoakaka mai ia'u i kekahi mau mea hou aku e pili ana no keia
mau lua."
Alaila hoi hou mai Ia o Bana a ku ma ka aoao o kona haku,
me ke ano hoihoi ole loa, a ua lilo keia i mea pahaohao na Sa
Walaka.
"Aohe no i nui ka'u mau mea i ike no ia mau lua, no ka mea
o kela mau lua la ua hanaia i ka manawa o ke kupunakane o
ka baroneta Pegi. He lehulehu na hana hou ana i hana ai ilo-
ko o kona manawa, no ka mea he kahiko loa keia hale o ke-
kahi o na wahi kahiko loa o ka hale ana i ike ai i ka popopo | a helelei mai ua pau i ka wawahiia a he mau mea hou ka i
hoopihaia aku ma ia mau wahi. O kuu anakala ma ka aoao
o kuu makuahine ka i noho loihi maloko o keia hale ma ke ano
kauwa mamua aku o ko'u noho ana mai, oia ke kumu o ko'u
ike ana no ia mau lua."
"Ae, ke maopopo aku la ia'u, o ka hapa hea o ka hale ka i
wawahiia?" i kahamaha koke aku ai o Leikona, no ka mea
aohe iho taona noonoo nui aohe no hoi ona makemake e
lohe aku i ka moo kuauhau o Bana o ka hoakaka ana mai la.
"O ka rumiaina kahiko ame na rumi maluna ae o ia rumi,
o ia kahi i ike ia ua palupalu a he manawa wale no e hiolo iho
ai, a o kekahi no ke ano pouliuli aohe komo o ka malamala-
ma o ka Ia iloko, o ka rumi aina ua hanaia ma ka aoao hikina
o ka hale."
"A, ke ike aku la au; alaila, pela ka na halelua e waiho ai
na waina, i hanaia ai i kaa malalo pono iho o ia rumiaina, i
makemakeia ae no ia ua kokoke kahi e kii iho ai. Pela paha,
ea?"
"Pela i ka hoomaopopo iho," i pane mai ai o Bana. "O ke-
kahi paha no ka ikeia ana i ka nalukai o ia wahi no ke kahiko
loa, no ka mea, ma ko'u lohe he mau kenekulia lehulehu ke ku
ana o keia hale."
"Heaha na waiwai e waiho nei maloko o kela mau rumi ka-
hiko?" i ninau aku ai o Leikona, no kona makemake e mao-
popo na mea oloko o ia mau lua.
"Aohe au i maopopo," wahi a Bana, me ka hooekeu ana ae
i kona mau poohiwi. "Ma ka oleloia iloko o ka manawa e ola
a e noho ana o Sa Iuliena Pegi, Sr, maloko o keia hale, he
kaikaina ka kona ua pupuleia ma ka manawa e hana hou ia ana
o ka rumiaina.
No ka hookiekie o kela ohana ua hunakele wale ia no ia mea
me ka hoike ole ia ae, me ka makemake ole e hoi aku i ke ka-
naka pupule i ka halema'i pupule; nolaila i ka wa i wawahiia
ai kela hapa kahiko o ka hale. ua hanaia na lua malalo o ka
hale a maikai, a maloko o ia halelua kahiko i hoopaaia aku ai
ua kanaka pupule la me ka hoonoho puia aku o kekahi kanaka
no ke kiai a malama ana iaia.
"No ke akamai loa o ka malamaia ana me ka lohe ole ia
he ekolu wale no poe iloko o kela ohana i maopopo no ia ka-
naka pupule a i ka make ana aku o ua kanaka la, a i ole ai
e loheia ae a e lilo ai hoi i mea nune nui ia e ka lehulehu, ua
hanaia kekahi o na halelua a paa loa me ka paluaia o na paia,
a maloko o ia rumi i waihoia aku ai ke kino make me ka ha-
naia a paa loa owaho aku me ka puna kameki e hiki ole ai
ke ikeia he kupapau koloko."
I ka lohe ana o Leikona i keia moolelo a Bana, naka ae la
kona kino, no ka maka'u, a i aku la :
"He moolelo maikai ole maoli ka keia au e Bana i hoakaka
mai la," a hoomamao koke aku la no oia ia. manawa mai kahi
mai o ke pani-puka e kau ana o ka laka ami. "Aohe pono ia'u
e hoopoino i keia wahi, e waiho malie i ke kino o ka mea ma-
ke pela, a ke manaolana pu nei no hoi au aole. paha oe e palua
hou mai ana i kau kamailio ana no ka mea au i kamailio mai
nei, ia'u, a i ole ia i kekahi o na kauwa, o oe hookahi ka i
maopopo ia mea, a e nalowale loa ia mea iloko ou wale iho no.
Pela ana anei?''
"Ae; aohe no au i ikemaka, aka, he lohe mai ko'u mai kuu
anakala a mai kuu anaie mai oiai laua e u kamailio ana no
ia mea ma kekahi po a hoolohe aku la no hoi au oiai au e hia-
moe ana, ua kuhihewa paha laua ua hiamoe loa au, eia no nae
e ala aku ana no au, a pela au i lohe ai i keia moolelo la," i
hoakaka mai ai o Bana.
"Aohe au hopohopo ana iho no ka loheia o keia mea, no ka
mea, ke hoohiki aku nei au imua ou aole loa au e. kamailio iki
aku ana i kekahi mea, no o'u pomaikai ke kamailio wale aku
no no ia mea," wahi hou ana. "E hoopau loa ke kamailio
ana no ia mea i nei manawa a mai keia mua aku ; hookahi a'u
mea e hauoli nei, o ia hoi o ke ki o kela laka ami ua nalowale
ia, a hookahi wale no hana e hiki ai e hemo kela puka o ka
wawahi maoli aku: he hana hiki ole no nae ia ke hana aku me
ke ku-e oleia o ke kanawai o ka aina."
Huli ae la oia no ka hele ana. i kona manawa i hooki iho ai
i kana kamailio ana, a hahai aku la o Leikona mahope ona.
I ko laua hoea ana aku i ke poo o ke alapii, malaila i kaa-
wale ai laua, oili loa aku la o Leikona iwaho a hele kaapuni
ae la i ka hale no ka nana ana apuni ka hale a no ka huli
ana i kahi o ka paia i hanaia ai.
Ua hanaia ka paia o ka hale me na pohaku mai ka lepo ahi-
ki i kaupaku, aohe puka makani i hanaia ua paa wale no na
na wahi a pau, no ka mea, aia ma ke kua o ka hale, kahi i ma-
naoia aohe kupono o ka hana ana i puka aniani malaila; aka
he mau puka uwahi nae ke ku ana maluna o kaupaku a ma
ka paia ohope o ka hale apuni ua paa i ka hihiia e na mea hihi,
a na ia mau meaulu hihi i huna aku i na pohaku uliuli.
"Me he mea la eia malalo pono o keia wahi na lua," i na-
munamu iho ai ka banoneta opio, a ke hoomau la hoi i kana
hele malie ana maluna o ke alanui kameki e moe ana mahai
o ka hale.
Aole i liuliu loa ia wahi ana o ka hele ana aku lohe aku la
oia i kekahi leo nunulu kupanaha i maa ole i kona mau pepeiao,
alaila huli ae la oia e nana ma o a maanei, a no kona ike ole
aku i kekahi mea kino, huli iho la kana nana ana iluna o ka
lepo.
"Eia ka mai keia wahi ae ka leo kupanaha a'u o ka lohe
ana iho la, ua hanai ka ma keia alanui he mau kuea aniani
manoanoa, a i ka wa e hehi iho ai e loheia iho ana, kekahi kani
kupanaha elike me ka'u i lohe iho nei."
"He kupanaha no ko'u ike ole ana iho nei. Me he mea la
eia malalo pono o keia wahi na lua. a i hanaia keia mau kuea
aniani manoanoa maanei e ka baroneta elemakule i hiki ai e
loaa iho ka malamalama i na lua kahi o ke kanaka pupule ame
ke kanaka kiai i hoopaaia ai.
"Ha! Pehea la e loaa iho ai i na lua malalo kekahi ea, oiai
ua hanaia na paia me ka paa loa? O, me he mea la mai ke-
kahi iho o kela mau puka uwahi e ku mai la maluna o kau-
paku," a hooki iho la kana namunamu ana, me ka alawa ana
ae iluna a nana ae la i na puka uwahi.
"He keu iho la ka hoi ko'u makemake e iho ilalo o kela mau
lua, o ke ki ole hoi e hiki ai e hemo na puka, me ko'u nana
ole i ka mea hoomaka'uka'u a Bana i olelo mai nei he kanaka
make ka iloko o kekahi o kela mau lua," wahi ana.
Aka he hana e ae no kekahi e hukiia aku ai kona noonoo
nolaila ua hoopoina loa ia ae na mea huna pohihihi i maopo-
po ole iaia no kekahi manawa, a he pule mahope iho aia oia
ma ke alahele e hoea aku ai i Parisa.
Aneane ekolu mahina i hoohalaia eia maloko o keia kula-
nakauhale piha lealea a kamahao me ka huikau pu ana aku
me ka poe puni lealea a me ka poe inu rama o Parisa, na Iea-
lea no ana i iini mau ai i na mahina lehulehu mamua aku
kona hiki ana ae i Parisa.
(Aole i pau.) | |