Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 3, 20 January 1927 — KE ONI NEI NA HAWAII IMUA. [ARTICLE]

KE ONI NEI NA HAWAII IMUA.

Iloko o keia au o ka manawa e nee nei, aold a kakou hoohewahewa ana, no ka oni ana o na Hawaii imua, ma na kulana like ole o ke ola ana, ua ikeia keia ma na hana 'hoomakaulii. Iloko o na makahil;i kakaikahi ae nei i hala, ma ke ana hanau, ke kulana o ke ola ana, ame ke kulana ma na mea pili dala, iwaena o na Hawaii koko piha ame na Hawaii koko hapa, ua ike maoli ia ka oni o na Hawaii imua. Me ka hoohewahewa ole ke olelo ae i keia manawa, ua loaa ka lanakila holookoa i ka lahui Hawaii, maluna o na keia mea oiaio i pili i' ka lahui Hawaii, e George Mellen maloko 0 ke keaka ke Keikialii o Hawaii i hoomakaukauia e Charles E. King e hoikeikeia mai la ma Amerika. Penei ka George Mellen i hoakaka ae ai: "O ka lanakila' i loaa no na kulana ano hoii o ke komo ana mai i Hawaii nei, me ke kanalua ole ke olelo ae, mamuli no ia o ke pookele o ka noonoo, ke ol aana ame ke kilakila o ke kulana oka lahui Hawaii. Me kela puuwai lahalaha oka lokomaikai, ka oluplu me ka hookipa, i loaa ole i kekahi mau lahui e ae, ua halawai aku na kanaka Hawaii me na ninau o keia au hou, a mawehewehe aku ia lakou me ka holomua loa, a i keia la he mana nui keia lahui, ma na mahele apau o ke ola ana ma Hawaii nei. "O na haole ka poe na lakou i haawi mai i na mea e hoopomaikaiia ai na Hawaii, aka nae o na Hawaii ka poe na lakou i pana'i aku i kekahi mea a oi aku i ka na haole i hana niai ai, o ia hoi he mea ano hou iloko o ke ola ana, o ia ke aloha, he huaolelo me kona inau manao lehulehu, ka oluolu, ka lokomaikai, ka hookipa ame ke kokua manawalea." Hookahi ninau ano nui iloko o keia au hou, i hiki ole i na Hawaii ke hoomaopopo, o ia no na mea pili i ke dala—na dala maoli ame na dala pepa. ma kahi o na waiwai—ka ai, ka lole na aina, na hale a pela wale aku. Owai ka mea hiki ke hoahewa aku ia lakou? Iloko o na kenekulia i kaahope aku o ke ola ana o na kanaka Hawaii, aole he mea i ikeia, no ko lakou makemake i ke dala. Aole a lakou-mea i maopopo, no ke ano oke kalepa ana. No ka hoahu ana i na.mea nomua aku nei, ua hanaia ia, mamuli o na mea maoli, e laa na meaai, ka lole, na lako meahana, na waa. na anoano no ke kanu ana, a pela wale aku. Nawai no e ole ka hala o kekahi manawa e imi ai a loaa'mai ka ike no 1 ka lilo o ke dala i hoahuia maloko o ka banako i mea e loaa ai kela mau lako ae la. * Ua lanakila nae na Ilawaii maluna o keia ninau, a o ke kumu ia o ko lakou holomua ame ka palekana, a ua lilo ka lahui Hawaii, i mea mana nui ma ke ola ana o Hawaii nei, a ke oni mau nei ko lakou pii ana iluna i kela ame keia la. Ua maopopo keia mea ia makou, aole wale 110 ma na hoike pili oihana, aka ma na hoahu dala maloko o na hanako. Oi aku mamua o ka ekolu —hapaha o na lala o ke Kalapu Hoahu Karisimaka o kei 1926 he poe Hawaii! Ua komo ae lakou iloko o lanuari, a hoomau i ko lakou uku ana ahiki i ka pau aiia o ka manawa i hoakakaia. Lehulehu wale o lakou aole i maa i ka hoahu ana mamua. no ke kumu aole i maopopo ia lakou ke ano o ke Kalapu Hoahu Karisimaka. ke alahele maalahi loa me ka maopopo loa i kukuluia no ka houluulu ana i ke dala e kekahi mea. Aole au kanalua ana no ko lakou komo hou i mau lala i keia makahiki. He mea maikai 110 ka 11001100 ke ike iho i ke ku 6 kou mau wawae maluna o ke kahua paa o kekahi moohelu waiwai inaloko oka hanako. E haawi mai ana ia ika noho kuokoa ana, a e mawehe ae ana hoi i alahele no mua aku nei no kela ame keia mea, a no kona ohana paha. Eia ke olino mai nei ka manawa maikai loa o ke keiiekulia no ka liolomua ame ke ano nui' o ka lahui Hawaii. Apuni ka honua nei, aia ka huaolelo Hawaii ma na lehelehe o na kanaka. I ko lakou Wa e hoejr mai ai ianei, ma kahi o na miliona ma keia mua aku, makemake lakou e halawai pu me na kanaka Hawaii. e lolie i ke kamailioia o ka olelo Hawaii ame na mele Hawaii, kuai i na mea hanalima a na Hawaii ame na moolelo pili i ka lahui Hawaii, ka lahui ano nui imua o na maka o ko ka honua nei £oe. k E makaukau na Hawaii e pono ai no na ninau ano nui o keia mua aku!