Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 11, 17 March 1927 — KA PUUHONUA. [ARTICLE]

KA PUUHONUA.

(Kakauia e Kaleionamoku) (Hoomauia mai.) Ma ka la 27 o kela mahina 'aku s«i i hala, ua hoike aku makou, he haw» maikai ke kii 4,»tao Kuhio mamua o ka hale ainaaa hou o ke ?eritore, oiai no hoi aia ma kekahi aoao (mamua 0 %% halehana kahiko 0 ke Teritore) ka kii o Kamehameha, a o ka mea » kakon i ike ai, o ia no ka koi ana •ia hoaloha o kakou Hon. Clement Ooiiea, innamakaainana mai Lihue, Kauai mai e kukuluia ke kii o &u« ki9» elike me ia a makou i olelo ai. Ua noaoi pu o Mr. Gomep e ku? lmloia ke kii o Kuhio ma Koloa, kahi bo i hanau ai o Kuhio. Mai* kū, a mahalo. Ke liaawi nei makou i ko makou mahalo ia Mr, Oomea; a e na makamaka Hawaii 0 Kauai. na hoaloha e heluhelu nei i| ke Kuokoa, e ae mai ia makou e | hoolauna aku ia Mr. Oomep, no ka mfea, a keia Mr. Gamea, oia no ke keoaiauna a oukou 0 ike mau ana 1 kona kii maloko o keia nupopa, a oia no ka hoaloha i pana 'i aku ai i koaa mahalo ia oukou e Kanai i ko onkou koho ana iaia i lunamakaaieana oukou. E hoomau aku no i ke kakoo, ana iaia, no ka mea h« aie nui ko kakou i keia hoa Pukiki a hoa kanaka 0 kakou, a e oi aku ana ko kakou aie iaia i kona «īiaw» e kokua pu ai i ka amana ana i ka Bila Hoopulapula a kakou. mahalo a nui loa ia oe e Mr. Games! Ma lapana he ahahui i kaheaia <# Itoen", ke hana nei i na hana kekna, i ike ole ia mamua ma lapana; aka, ma lerusalema kahi i hoomakaia ai ka Hoomana Krlstiano, kekahi hui o keia ano; elua waie no hui o keia ano, apuni ka honua, a he mea maikai no 0 ulu n«i keia ano ahahui, apuni ka honna, a ma Hawaii pu, no ka mea, he ahahui hana i na h'ana kokua, aeHo kanikani wale ka lehelehe, a o na iloko o na pakeke. Eia na porofesa ame ka poo haipule o Europa* ke holo nei no lapana ane leniaalema, no ka nana ana i keia mau hui, mo ka manao e kukulu i ahahui 0 keia ano ma ko lakou aina. A, heaha ke ano o keia ahahuif Na hoomana like ole, aia iloko o keia ahahui ka poe Sinto ae ka lakou aniani ka poo 0 keia hoomana ma lapana wale no, nana nan lakou iloko 0 ke aniani i hooaanaia a ia manawa pu lakou e nana ai iloko o ko lakou lunaike-

hala, ko lakou uhane, ina ua hana lakou i ka howa ka poe o ka hoomana Buda me ko lakou aahu eleele uie »» "korona" a lakou e pule a. e hookeai mau ana ka poe Kakolika e nana mau ana i ke kii o 3Talie Hemolele ka poo o na hoownm Hoole Pope e heluhelu mau ana. i na Baibala like ole, ka poe polopeka o na kula nui o īapana i haalele i kela oihana ka poe onawiiinmi o lapana i haalele i na hons« maikai o lakou ka poe ilihune i haalele i ko lakou home o ka inea ka poe e paa ana i na oihana kieki« ka poe i ikeia e lapana holookoa he poe naauao, o keia ano poe la, ke noho nei lakou iloko o ka uele ame ka inea, na lakou pakahi so e holoi i ko lakou lole na lakou pakahi no e hana i na hana apau loa e pili ana i ko lakou noho ana, ke noho nei lakou ma kekahi "eamp" nurwaho o ke kulanakauhale o Tokyo, a o »a hana haahaa loa elike me ka hapai ana i na •'ino" a kiola i kahakai, na hana lepo *pau loa, na hana aole makeinakela e ha'i o keia hana ka keia poe e hana nei a heaha ka ukuT Aole ma ke uku dala, no ka mea aole o lakou lawe ia mea he dala, aka, ma ka meaai -wale no i lawa 7io kela la wale no ame kahi welu aahu, ina ua nahae a ua ino loa ka aahu, a hookahi wale no paalole o ka lala hookahi. Aole kanaka hana hoomaemae i ka hale, aole mea malama bebe, aole mea malama i ka ma'i, aole kuke, na keia poe e hana; a hana lakou me ka olioli ana, hana lakou me ka hauoli, hana lakon me ke dala ole, hana lakou no ka meaai o loaa mai ann mai na haku mai 0 lakou i hana al no kela lā, ina no he nui a he uuku ht ino a h« maikai ka meaai, ua liko no U ia lakou; a i ko lakou huli hol ana no keia "eamp" no lakoo, hol Ukou me ka hauoli. A, i kela amo keia hora o ko lakou ola ana, o ko lakou iini, e hana kokua me ka uku ole ia ma ka dala. Pehea ko oukou manao no keia poef Aole paha hiki ana ia kakou ke ku-e i keia poe no ka mea, ke hana nei lakou i na hana KristUmo oiaio. Ua ike iho la makou, ua hoopau ka ahaolelo o lapana i ka auhau noaluui 0 na aina 0 kanuia nel i km laiki a ua hoopau pu ia na auhaa o na apau e pili ana i ka inm laiki, no ka mea, 0 ka manao aui 0 ®a alakai o kela aupuni, e hoohaahaaia ka kumukuai 0 ka «0 ka pono o ka lehulehu. makou he mea maikai no ka ana o kekahi kanawai e hoopaa *" a i ka auhau o na aina 1 kanuia i ke kalo ame ka laiki o Hawaii nei. Kekahi, ina aole e auhauia ana na aina i kanuia i ke kalo ame ka laiki, he kumu no la t kono mai ana ia kakou o kanu 5 na meaai a kakou, a ma ia hana aaa, e emi mai ai ka nolio ana a e loaa pu no hoi 1 na keiki a kak<m ka ma na home. He kumuhaaa maikai koia no ka poo o aa kuaaina no ka mea he apana aina ko lakou. Aole paha i ka poe o Hoaolnlu nei ke hana i kela ano t,.|, B o lea mea aole 0 lakou pahile. Uolaila, e ka poe o na kua-

aina, e $oopoo piaj Qukoi} i muhana. Eia kakou ke holo nei ma na kaa otomobtl2, maJw»» 9 }w kaauwila.ke holo nei no ka lealea, a hala 0 Pawaa a kokoke j ka home oia hoa kanaka Jonah Kumalae, a 0 iko ana kakou i kekahi hale ha» lawal hall me na huapalapala M. B, A-" ma]una o ka puka, a e hQOjnanao kakou, he hale halawai kela no na Kepani, na keiki ame na makua, 0 Kamoiliili, he wahl no na Kepani e noho nei ma kela aoao 0 Honolulu e luana ai he wahi no na kamaiii e akoakoa a e paani ai; ia kakou e pii ana ma ke alanui Nuuanu a kokoke e loaa ke alanui Kula, ma ka aoao ma Ewa, e ike ana kakou ho moe no na Kepaui, Ue home no na kelki makua ole o na Kepani; |a t kakou 0 holo ana, mo k* noonoo ole ae i ko kakou bopena ma ke ano he lahui, maluna 0 ke alanui papu mamua 0 ko kakou hoea ana i ke alanui Kuakini e ike ana kakou i na haleku)a i ame na hale haipulo o ka Hoomanaj Hong Wanji 0 na Kepani; i ko ka-j kou manawa 0 holo kaapuni ai apuni 0 Oahu nei, 0 ike ana no kakou, ma kola ame keia apana, i na kula 0 na Kepani no na keiki a lakou "Lanjpjage a he mau halekula he mau ha!e>halawai> he mau halepule no ko na Pake ma Honolulu nei a ma'na apana 0 Oahu nei. Maloko 0 keia mau hale e akoakoa nei na Pake, makua ame »a keiki, a noonoo a kukakuka, a hooholo a hoolohe i na hoike a na komite ka holomua o ko lakou ma* nao ka holomua 0 ka lakou kumuhana, ka lanakila 0. ko lakou lahui ma Hawaii hei. Aia kakou na Hawaii, a hana i na hana e hanaia nei e na Kepani ame na Pake, aia kakou a hoomanawanui a kukulu a malama i hale no na keiki īnakua ole "orphans" 0 kakou elike me keia mau lahui a elike me na Korea e malama nei i na hale 0 ia ano ma Kalihi; a, aia kakou a lokahi a kokua ma ka haawi dala ana a aole ma ka kanikani wale no 0 ka waha a kukulu i hale e hiki ai ia kakou ke halawai i kela ame keia manawa, alaila auanei hiki ia kakou ke olelo, eia kakou na Hawaii ke hoomaka nei e paio no ka-

kou iho no. Eia ke noonooia nei e hoopau i na lunakanawai apana apau loa 0 Oahu a hookahi wale no lunakanawai ma Honolulu nei, a o ka poe apau loa e makemake ana e hele imua o na aha apana, elike me ia e ikeia nei ma Hauula, i Honolulu nei lakou e holo mai ai © hoopii, a i Honolulu nei lakou e holo mau mai ai me na hoike o lakou no ka hana ana 0 ka hihia imua 0 ka aha; a ina e holo ana keia Bila Kanawai, e poino ana kakou na Hawaii e noho nei ma na kuaaina, a e pau ana na lunakanawai Hawaii 0 kakou; a, i makemake kakou e malama i halawai no ka noonoo ana maluna o keia ninau, no ka hooholo ana i ka kakou hana ku-e e hana ai 0 ka ninau ihea ana kakou e malama ai i keia halawail E olelo ana ke'kahi 0 kakou, "Uku no hoi 1 ke dala a hoolimalima i rumi, a i ole i hall'* a ina aole hiki ana ke loaa, no ke kumu aole dala e uku ai a aole no he rumi a hall paha 0 hiki ai ko hoolimalima pehea anaf Nolaila, he mea maikai no ka loaa ana 0 na hale elike mo ko na Pake, na Kepani, na Korea, ame na lahui e e malama nei no lakou. E nana aku-no nomua! . i Aloha no kakoul TJa ike a ua lohe iho nei kakou ua malamaia iho nei kekahi halawai paio << dcbate M mawaena 0 na kamalii kula o Ililo, Maui, Kauai ame Honolulu nei, maluna o ka ninau hoole waiona", a 0 ka mea i ikeia aole keiki Hawaii 1 komo iloko 0 kela paio, aOle keiki a kakou na Hawaii i komo iloko 0 kela paio, aolo keiki a kakou na Hawaii i komo iloko o kela "oratorical contefit ,, f a0 na keiki Pako ame Kepani amo Korea walo no, a lilo ka haaheo i ke kaikamahine Kepani o ka Hilo Hlgh Sohool. He mea oiaio aolo i lanakUa ke koiki Haolo a he mea oiaio no hoi aolo i ikeia ko keiki Hawaii ma keia anaina. Aloha no kakoul Ua lawa no ka ike i na keiki a kakou no ka komo ana iloko 0 keia ano hana, aka, aole kakou na makua i paipai 1 na keiki a kakou e komo iloko 0 keia ano paio; nolaila, he mea maikai no no kakou na makua, ka makaala ana, a ke manaolana nei makou i koia makahiki ae, e ikela ana no he keiki Hawaii ma koia ano hanā. E makaalal »♦»