Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 8, 10 October 1893 — Page 2

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

NA BULA ALAKAI

O’KA

NUPEPE PUKA LA

ALOHA AINA

 

 

E hoopuka mau ia ake ana ma kela ia a me keia ia ka nupepa puka ia Hawaii

ALOHA AINA

E hoopika ia ana ana kona mau kelamu me na manao kalaiaina naauao inaluna o na ninau lehelehu o ka la na moolelo, na kaao, nanuhou kuloko a kuii aho, na manao alakai naauao o na makamaka i kakau inoa ia.

E hoopuka ia noi na olelo hoolaha, na mele, na kanikau, no ka uku loaa mua.

E hoounaia aku no na pepa i ka poe kauoha mai, ke hooili pu mai I lha uku pepa.

O ka uku pepa, he hapaha ko ka pule, hookahi dala o ha mahina, umi dala o ka mkahiki a heumi kenata no ke kope hookahi.

KEENA HANA

MA KA HALE O KILIKINA.

Alanui Papu, Honolulu.

Aloha Aina.

J. K. Kaunamano

Ona, Lnnahooponopono a me Puukau.

Poalua, Okatoba 10, 1893.

Ko Makou Manao.

He manaolana ko’u, aole loa i ho’oi loa ia aku na hoopilikia o ko makou kula’na e Noado pa a me Sapakela

Ma keia wahi o ka leka a ko kakou Lunakanawai Kiekie, e hooiaio ana he hoohui aina maopopo loa oia e kue aua kona noho ana kiekie no ke aupuni. Moi ma ka olelo aua iho ko makulana.

“Ua ike nooe’ ika poe koikoi nana keia hana no ka lawe ana ae i ua Paeinoku Hawaii, @ ka lima ae o na hookele lalau ana @ na lii a hoohui me Amerika loaa he dupuni onipaa.”

He waki olelo keia i enaepa kona ano ma ke kappa ana iho “hookela lalau a na lii” Noho poo wale iho no ka ka moi, aia no ka hookele i na luna aupuai

O ka Lunakanawai Kiekie ke poo o ka mana hookoloko lo, aia malalo o kona mana ka hookele aha apono ana o na aha me na kunakanawai apana. A ina pela, heaha ka hookele lalau a na ‘lii.

“Na na pee koikoi keia hana no ka lawe ana i keia Paemoku.”

Keu keia a ka mea kupanaha i ko’u noonoo ana ii o.

IIoopiha ia ae la ke kulanakauhale nei me na olelo ana no ke kumukanawai ka hewa o ka Moi.

Ma ko’u houlaulu ana i ko’u mau uoonoo a hoomauopopo iho.

Pololei ka poe e walaau ana, he hana hao wale keia, he pakaha. Kamailio pu ae ka Leo a me ka Holomua, ma ia lalani olelo hookahi, powa, pakaha, hao wale.

“Ua holo mua loa ka hooponopono ana a ke Aupuni P.G. i oi kelakela hoi i ko na ma kahiki loihi.”

O na hana bea la ka ke Aupuni P.G. i hoohole mua ai a oi ae i ko na makahiki loihi i hala, he ole loa i ka makou ike.

He hiki no ia makou ke olelo ae me na hooia kupono i ka nui o na hana kolomua a ke Aupuni P.G. ano.

He holomua oia ma ka hoolako ana i na lako kaua a me ka hoonui ana i na koa a me ka hoonui aku i ko lakou mau uku koa.

He lavva a makaukau makou ke olelo ae, ua holomua ke Aupuni P.G. ma na hoolilo ano ole kuahewahewa.

“Aole o’u manaolana e hoi hoi hou ana ka Peresidena O Amerika Huipuia i ka Mo’wahine Liliuokalani.”

He kuaki ka manao ke ike ho i keia wahi olelo hoole makemake ole i ka hoi ae.

“He nui wale na uhane, o ka oi aka nae mawaena o na Hawaii i makemake nui i ka hoohai aina.

Ua puni maoh no a helu hewa i ka ae wale i ma ka waha. He Aloha Aina nae ma loko o ka naau.

O keia mau ano olelo kai make loa ia Blount me kekahi pauku hao iloko o kana hoike ka Peresideaa.”

He leho hou keia akahi no a pae mai ke ola nei no ka io iloko.

KA LETA A CHAS. NORDUOFF E PILI ANA I KANINAUO HAWAII.

Ka Pane ia rev. Oleson a me Kakina – Ke koi a Iapana e loaa ko lakoa Mana Koho- Ke Kumukanawai o 1887 – Ka hoonele ia ana o na kanaka Hawaii i ka Pono Koho.

(Hoomama.)

Ka Haiolelo a Kakina i ka Ma la na o Okatoba.

Aele makemake o Amerika huipuia e lawe i keia Aina me ke kue i ka manao o na kanaka Hawaii. Aole kela he mea noonoo ia i keia manawa, a i na e hoea mai ana na hiohiona o ia a o, alaila, mamuli no ia o ke alakai hewa ia ana. Ua hoao ia no e lawe mai ka @ , aka, ua pale mau ia aku ia mea. He mau olelo kela no ka manawa koho balota. A i na no e pau ana ke koho balota o ka pau iho la no ia o ia maulelo ana, a hiki mai no ia manawa puka hou mai ho na olelo oea ano. Mamua o ka hoopuoho ia ana e ka poe hoopuiwaiwa he mea pono ka noho a noonoo. “Ua ike ia ma na moolelo a pau o ka noho ana aupuni ana, aole he makemake o Amerika Huipuia e kaili i keia aina me ke kue ana i ka manao o na makaaina.

Eia keia olelo a Kakina.

Ua olelo o Daniel Webster, na e lawe o Farani i ka Paeaina Hawaii, e ku mei ana lakou a hoihoi hou mai ia kakou i ko kakou aina a me kona kuokoa na no o ka mana a pau o Amerika ko hoohana ia no kela mea. Oia ko lakou kulana a pela mau lakou e malama nei ia mea a hiki i keia wa.

Ua haawi mai o Amerika Huipuia mawaho’ ae’ o kona loko maikai ia kakou he kuikahi, aole ma ke ano e panai ia aku me ke dala, aka, he mea e loaa ai na miliona dala ma ka lima o kela a me keia iloko o keia Aupuui.

Ke elolo nei au he like ole ka Rev. Olesona hana me ka Mr. Kakina no keia kumu: “Ua hahauia o Kakina ma Hawaii, a o Hawaii kona aina. He alakai oia ma na mea pili kalaiaina o Hawaii, a ua nolio iloko o ka Ahaolelo mamuli o ke koho Iokalii ana o na kamaka Hawaii maliope ona a me kona hoohiki ana e hoolohe pono i ke Aupuni. Iea oia i olelo o kana hana o ka hoike i ka mea oiaio i na la ke mau ala no kona mahalo a malaila. Aka, i kona olelo ana i ka Ahaolelo a imua o kona mau hoa Hawaii nana oia i koho he hoa oia ma ka aoao kue mai, ua hoowahawaha ia oia elike me ka Aha Kuhina. Ua ike no oia ua hoowahawaha ia oia, aka, o kela wahi manao mua o lakou eia hoi ka hoohui aina, ua hookokoke mai nei oia i na hoa o ka Ahaolele kaukanawai’o Amerika nei, iwaena o lakou, ua manao au o Blount kekahi, no ka nana ana i na e hiki ana’iaia ke koi aku ia lakou e ae mai i ka hoohui o ha waii me Amerika.

Aole like iki o ka Rev. Olesona ha @ me ka Mr. Kakina. Na Mr. Olesona no nae ia e ike nona iho.

[E ko’amau ia aku ana’.]

W. M. GIBSON (KIPIKONA.)

E noho alakai ana o Gibson ma ke poo o na Aha Kuhina lehulehu o ka makou manawa e kamailio nei.

Ma na kulana kalai aupuni a ia alakai a makou i hoomaopopo iho ai, oia maoli no na alakai ana no ka pono o Hawaii e hoomaopopo iho ai ke kanaka Hawaii’ he mau keehina ko kona mau kapuai e ku maloe @.

A oia manawa i ka’i huakai mai ai ka lili, ma ke kino, a o ka makee oihaua ma ka manao, oi oa ak u nae na mauao kuhalahala no ko na kanaka pii ae a hoopaa iho i ko lakou kahuamaoli, e olelo ai no Hawaii au a o Hawaii no.

A oia wa no ka wa i puka mai ai na lili lehulehu mai loko mai o kekahi lua poepoe.

Ma ko Gibson mau alakai, he mau mea ia a ka lahui i manao ai e hooi loa i ko lakou makemake.

Aohe manao maikai e ae a makou e olelo mi i ko ka lahui manao oi ae o ka makemake i na hana pomaikai a holomua o na hooponopono aupuni o ka manawi mua wale no.

@ *

 

 

* Column is cutoff in the middle.