Ka Wai Ola - Office of Hawaiian Affairs, Volume 38, Number 2, 1 February 2021 — Ke Kūlia e Kāmau ai [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Ke Kūlia e Kāmau ai

NaKamalani Johnson Me he ahe kolonahe e holu ai ka lau o ka niu, pēlā pū ho'i ke ea 'ana a'e o ka mauli Hawai'i a kanaloa i ko Hawai'i Pono'ī 'āina iho nō. Mai kahi e helu mua ai nā kukuna 0 ka lā i Makanoni a lilo loa aku i nā moku kā'ili lā i Kawelonaakalā, 'o ke aloha 'ōlelo me 'oe, e ka hoa ku'upau 'ōlelo e ho'onu'u nei i ka 'ōlelo hiwahiwa o ka 'āina. Ma lalo o ka 'ōlelo kūhelu o ka 'Aha Aupuni Hui Pū 'Ia, ho'oholo 'ia, 'o ka makahiki 2019 ka makahiki i hāpai 'ia a'e ai nā 'ōlelo 'ōiwi o ka honua. Ma ia ho'oholo 'ana, ho'opaipai 'ia a'ela ka makakau o ke ao 1 nā 'ōlelo 'ōiwi, ka ho'okuluma 'ia o nā 'ōlelo 'ōiwi, ka ho'āmana 'ia o nā 'ōlelo ma ka ho'oulu kanaka 'ana, a me ka hakuhia o ka haku hou 'ana ma luna o ke kahua ku'una e kū nei nā 'ōlelo 'ōiwi o ka honua. He mea ko'iko'i ia ho'opaipai 'ia 'ana o nā 'ōlelo a puni ke ao i huli ka nānā 'ana o ke kanaka a ho'ohonua iho i nā 'ōlelo 'ane halapohe 0 ke ao e ho'oikaika nui nei i ka ho'ōla hou 'ia mai. He 40 a 'oi makahiki i ka'ahope aku nei mai ka wā i ho'okūhelu hou 'ia ai ka 'ōlelo Hawai'i 'o ia ka 'ōlelo kūhelu o Hawai'i Pae 'Āina. He mea nui ia mau makahiki i ka'ahope akula, no ka mea, 1 loko nō ho'i o kāia mau makahiki i ho'ohonua ai ka Hawai'i i nā loina a hana e ho'īnana 'ia a'e ai ka mauli Hawai'i i kino mai ma nā papahana i pa'a mai: 'o ka 'Aha Pūnana Leo, 'o ka Papahana Kaiapuni, ke kikowaena 'ōlelo Hawai'i 'o Kawaihuelani ma Mānoa, ke koleke 'ōlelo Hawai'i 'o Ka Haka 'Ula o Ke'elikōlani, nā papahana kāko'o 'ōlelo Hawai'i e la'a 'o Awaiaulu, 'Imiloa, nā hana ho'ōla 'ōlelo 'ōiwi a Nā Kula 'o Kamehameha, a me 'Ōiwi TV pū kekahi. He hua pono'ī kēia o ka laua o ka hana a Ku'upau me Pa'u; a ma kēia hua i ola ai nō ia 'ōlelo kahiko a nā kūpuna: "He iki unu mai au e ka'a ai ke kahua loa." Aia nō ho'i i loko o Ke Kūlia e Kāmau Ai nā mo'olelo i kākau 'ia no loko mai o nā papahana e pa'u nei i ka ho'ōla 'ōlelo ma nā po'opo'o like 'ole o Hawai'i Pae 'Āina e hō'ike ana i ka nui holomua, ke 'ā'ume'ume, ke ala e hehi aku ai ke

kapua'i wāwae i kēia mua aku, a me ka laina mō'aukala e hō'ike ana i ka mo'o 'ana o nā wā nui loa o ka ho'ōla 'ōlelo Hawai'i. No laila, e kau a'e nō 'oe, e ka hoa hiala'ai 'ōlelo, ma luna o kēia wa'a e kaupē 'ia ai ka hoe a kō mai a papapae like aku nō i kōkī o Wailau. Hiki ke ho'oili uila 'ia 'o Ke Kūlia e Kāmau Ai ma ka paena Padlet a ka Hale Kuamo'o i ho'okumu ai i kapa 'ia 'o "Nā Kumuwaiwai Ho'oulu 'Ōlelo" ma lalo o ke kōlamulamu 'o "Ke Kūlia e Kāmau ai" (loulou: https://padlet.com/hkuamoo/ jllooaj4rg6kk4rc). He paena ua Padlet nei e hō'ili'ili 'ia ai nā kumuwaiwai 'ōlelo Hawai'i e ho'oulu 'ia ai ka 'ōlelo Hawai'i ma ka 'ohana a ma ke kaiaulu pū kekahi. ■ '0 Kamalani Johnson ka laekahi 'ōlelo Hawai 'i a ho 'omohala ha 'awina o ke Kikowaena 'ōlelo Hawai'i 'o Hale Kuamo'o ahe kumu a'o 'ōlelo Hawai'i a mo 'okalaleo no ke koleke 'o Ka Haka 'Ula o Ke'elikōlani ma ke Kulanui o Hawai'i ma Hilo.

IIP j JJ MW M lUCJIfMP 1 /MB rV fclrVllhinki , *7*,. ft ) TI ■ frNPWia^^r'tra : nlf"? • ' Jr w ^ ML „ AD Bf 4 ~ "Ua 'akoakoa na kula kaiapuni o Hawaii no ka wehena kau 'Aha'olelo o ka makahiki 2018 ma ke kapikala o Honolulu, Hawaii." ■ Ki'i: Biyson Hoe, 'Oiwi IV