Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 12, 1 April 1899 — HEA HA KA POINO NUI O HAWAII NEI? [ARTICLE]

HEA HA KA POINO NUI O HAWAII NEI?

E Mika Lnnuhoopouopono o knu “Loea K>tlaiuiu», » mo ua ke* ikl ouiu hua metala pu. , E weUna kakou ‘ He ninau keia na ka Halawni 1 Ao Kahunapule o Kauai, ma Na1 wlliwili, ma ka U17 o īanuari. | Ma ka ike ana iho o ka mea e kakau nei, i ka lakou olelo hooholo, i ikeia ma kou kino; na p<>ino ka o Hawaii nei no ka hoo-mana-kii. Auwe no ka hoi o,— ‘ U» pniuo ka ’uaoei i ka honmanakil; o ka hana uo 5a a keiu Lahui ma! kahiko mii, pela mnī a hiki i ka wa i hiki mai ai k« pono (pii t ka laui) i Hawaii uei. Oia mau uo o Hawiūi nei, hoo- ► k»hi wale no ma’i nm i loaa i l k«ia lahoi, oiu ka Okun. i O ka poino nni uo i loaa i keia . lihui, o ka naaupo. Aka uao en t L he maemae no ka noho ana o ka; , Lahni Hawaii; ao!e e • o ka hoo- j , mana-kii, e like la me ka Oleln| L Hooholo a na kuhunapnle ho«»--t jhuiaina, aihue aine, a hoopilime|aai mahope o na haole, a hahni mamnli o ke dula popupo walo | o keiu ao, hoopnnipuni no hoi ka . haole i ke a’o ae, o ka hoomaua 1 kii ka, oia ka laau-muke i poino 1 ai o Hawaii nei; aole bc i ae- e o k* hoopnnipuni, o ke a'o hewa a huna i ka manaoio, e hima ai. JIe ka olelo mai, “E paulele aku ka i na mea o luna, (kahi hiki ole ke piiia) aole i na mea o lalo nei: (O Imliia e Ao ia mai nei knoaka Hawaii [ mai naua onkou i na wniwai o ke ao nei, he popopo wale, be luhi ku imi aua, aia iiuna ku waiv.;»i mau, no k& mea, o ka pnni w»i- i i wai, oia ka mole o ka liewa. I . A puui kanaku i kela a’o ana, L a aia no uae kela mea, he puai waiwai ke lioopne mai la iloko « j nupe malie la. Eia ka hoike. i ka wao ka Moi 1 lekomaikai nni waie o ke ao nei 1 oia hoi ka Moi Albert, Kaleiopal pa,KnnikeaouIi (Kumehamaha m i 0 ko H. P. A.) i kauolia mui >ti \ kona lahni e hookuleaua i mau aiua no lakou, a o lakou nei uo nae ka poe nana e ana mai ua ai- , na, me ka hoohaiki pu mai uo. I ka wa e ana’i, e:a mai ka olelo a ku mea aua aim ; “Mai hoo nni loa oe i ka lawe ana ikaaiua 5 o na ’lii, huhu mai auauei.”» ana ia ihola, he wahi hapa-ha eka, a Lapa-lua eka, a hīki paha i k» e- * Ina eka, aole e oi aku. Aka nae boi, ina uo lakon roa, i ka mukemake ma kahi no aaa i |T olelo mai ai he hnhu nu ’lii ke laweia a nui kon wahi apun»«iuu hoi, he maa eka lehulehu ke haawiia no ko lakouma pono. Pela mau ka Pelehu e hau?. :ii 1 a— Pooeooeo. J Ma ko lakou u’oauamai iu ku1 kbu, e panlele i na mea o lana;l “ ua hooko ia ao e k» Lalmi Oln -; 1 olu o Pawaii, e imna’nu ilnua me! _ ka nmnao ana, he pono koia; eia | | ka ’ua.iei, he malumalama ine ke* pouli a Joo. Hikkie ma kej kua mai; a i ka mauawa a lukou i l I la iike iho nei ua pan loa knkon} 1 ka poholo i ka lakon lu Na’e, a| 1 ke uaua nei iluna, kauoha ihonei j 1 i na keikī a lakon penei;— “E! ko 1 ■ noho la, ea, a hala jq makou mai j keia homia aku, mni poiua hoi | - oukou i ke knili ana'e 1 keia Au-i > puni; i Ko ai ka makou olelo i nai wa i hala’e nei; o oukou akn aua! na’lii o keia Pae Ainn.” Oiai e« i ua a’o uiakou ia lakou e uuun la- | % kou iluna, a ua puni lakou oie ku! hoohemahema aua i im meaohihi 1 1 ne*, a nolailu e«, umi hoohomu l * hema oukou i uuiuea olulo uei. ; I He mea oiaio loa. ua hook«»! -{iholaim keiki i ke kauoha « iu: makii’i imi ko lakon lav;e «nu »e ! i i

a hookalmli i ko «upuni o LIH’n f h lawu nuieili aela uo, no Ukon. ‘j Aole n» lui-i uku i Imun, ai 'ipuo ae kei» poinoi ka l.ahni Hawa ii, ua lakon okoa no, mailnu» u lalo, mai uka a kai: »ohe wahi hoohewahewa a ka Mal Elua uo auo poino (make) iike ia um keia uoho aua. Ka inaa\ Ko ke kiuo. Ko wa: Kn ka uhane. Mft keia; oka poiuo a make hea la ka laLou i mukemake ai? « i houholo uui ai o ka hoomanakii ke knmu o ka poim o keia lahui a ka lokomaikai nui wale, Pela i’o anei hoi? Aolk pela. O ka mnke a poiuo o na hana pono i WHPna o na Ekuleaia mai Hawiūi a Niihau: hookahi wale no ma’i uhulau nuna i luku; oia uo kela hana poin-ole u lakou i hana ai, oia ka hookahuli aupunl Oia honkHhi wale iho nn ke ke KU.MU nui. U\ en'EMī x.\ kanaka ia lakou a nio b;t'hun%pn-pule paa i ka pu, a paulele i na waiwai o keia ho, O na kahuaa-pulo a pau, i hoopili mahope o ka poe nnna i nookiihuli a i paa i na puUi knimkn;bepoe pepehi-kauaka lakeu, elike tne na kahnna-pnle i paūa iloko n n» kii, alaila, ua j hnulo pu lakou i na kauawaioke JAkua Mana L»a; mai ke kauawai IKouo n hiki i kauawai Umi, Aia ina keia Mahele Mope o na Kanawai, na pili k;i hewa ia lakon a pau. j O k:t pau nna o keia lahui me ka hikiwawe, ua make i na mikanele ma koia mau kuiuu;a- Na lakou i hoohiki i ua kauaka o keia Lahni no Jehov». (i - Na lakon noi lawe mai na ma’i-le: e. r- Na lakou no i « i n» kanakn o kei» Lnhui, me m palahehe mu’i Iepera a mo hehera poki.) d- O keia Lahni, u i hanaiia i * ua laau-l-jpa»n inoiuo; e lua na lwi-k - ,Koko-k- , I’oi— etc. | Ama keia mau mahele manao I 'aela maluua; ua lawa na hooia B knu lahni nloha e • M-ti hoopill wule malmpe o ua 1 1 kahunapnle opala a waha lepo. No ka mee ua piha lakon me na waiwai kuili wale, a me na da-la-kipe. Welheeli ule mm H »o. j Oua liale-pn!e a lakou-ma e :! kamailio nei, e;., ua haumia. liookahi no luakiui, o kou kino ponoi iho no; k» mea noi i > oleloia e ka Baibala; “O oukoo no ■ ko ke Akua luakini. Kn /««,- O koa hale noho no. O kou ohana no, oi» no na ho- * a-haipule wa’ema’e, aoleokapoe i i hane-ka, pepel& iho no na kuli k imua o kuu Makua Nui, o te no t a OlA. ma kahi mehameha o ke ■ oki-aela no ia. Olu no oe. Nolaila ea, e malam i i kou , kiuo, i ole e panmaele. i B welina ika Lnnahoopouopo1 no a me ua keīki oniu-hua. » Ha’eha’e wale. ! Kauanaulu. Kamoolea. Ewa, Mar. 13 1899 i _ .