Ka Loea Kalaiaina, Volume III, Number 51, 6 January 1900 — LOHE IA KA LEO O NA Elele a ka Lahui ma Amerika Huipuia R W Wilcox ame Edger Caypless [ARTICLE]

LOHE IA KA LEO O NA Elele a ka Lahui ma Amerika Huipuia R W Wilcox ame Edger Caypless

Na Koa Wiwo Ole Nana e Hoonaueue ala ka Umauma o ka Lahui kanaka o Amerika Huipui Hooike ia ke Aloha Oiaio ia kakou ka Lahui Hawaii a me ko kakou Moiwahine "LILIUOKALANI" Ma ka ninau: Ua kaulike anei keia Hoohui Aina? OIAI EIA LA Ua ike ia ka Malamalama o ka Nani o Hawaii.

Hue hou ia ka moolelo Hookahuli Aupuni mai ka la 17 mai o Januari M. H. 1893 mai, e na Elele i hoike mua ia ae la maluna. Mai ka Nupepa mai o Seattle Washington mai o Amerika Huipuia ka Palapala Hookuu a ka Moiwahine Liliuokalani i kona Aupuni malalo o ka mana ikaika oi kelakela o ke Aupuni o Amerika Huipuia, nona ke Kuhina Mana piha John L. Steven, e noho ana ma Honolulu nei ma ka la i olelo ia maluna. Ma kei« wahl e hoakaka nku ka ' meakakauimua oka poo helnhelu ■ 1 maopopo ke kumu o kela hapai 1 iiou ia nna o kein ninnu: , “Uo kouiiko anei kem hooliui j aina *” . \ Un, kuhn ia ke kii oka Moiwahine Liliuokulnni. a upnHinn.al.hoo ; ka Nupopa a makoui lawemai n T i keia mnu mea hou, i ike mni ai oukou hii Luhui ika h„na n u IM, i hookohu la aku uei o ka Hui Kolaiamn, noka imi anaiko knkou pono ka Lnlmi kanakn Hawaii, ame ka pono'o ko kakou Moiwnhine i , ‘ aloun nuua. Mn lea nana ann iho ike kii okn Moiwahine muloho oim uupopn aln lieku ike nnoano n kapukiipu nlii mnoli no, aple oin wa!e no; akn, o k.1 Imhinlii, kn halo Anpuni, on.o Aliiolnni, pela me kn huki in nnn o kahi.o Hnwaii īlalo. .. imu ao la ka hae Aiuerika iluna, me kapualikoa Anenk. o ka Manuw, Eoaeloao i kauohn ia nku ui e lele mai iuka nei 0 ka «ina, no ko kokua ann ino kuknlu i.x ana o ke Aupuni Kuiknwa. Ma kekahi aono mai ka puali- , koa oke Aupuni, oia hoi nn koao ■ ka Moiwahino, ka mea n-na i oielo aku ai' « p,uo nkn ai me kn mnna o Anm-ikn, ' aku, siO kn mana ikuika oi kelnkola , , . .. t , . , loankuo Amenka Huipmakamon 1 kono mui ia‘u o waiho aku iko’u Aupuni mulalo o Amonka.” PALAPALA nOOKPU AKA MOIwahineliliuokalani 0 keia iho ka palapala hoo , , ,, , ,, kuu a ka Moiwamno i hana ia e kekahi poo kanaka e olelo ana ua hoala lakou i . , i aupum kuikawa no, a no keia anpuni. / *‘A ko waiho a haawi aku nei aiu mamull o ka ikaika i oi ae o Amerika Huipuiu. nona ke Kuhimi Mana Piha, ka ' Mea Hanohano Joh L. Stovons. nona hoi i kona na koa Amei'ika e hoololoia ma Hc* noluln a knleala ae e kokua ana oia i ua anpnui knikawa nei oloioia, * A i mea hoi o kaohiai i icn halawai kuo ana onu puali ■ koa, a lilo paha ke ola, nolai* la. malalo o kein palapala kua v. ir« ko kona pu iu ana mai hoi o koia hana ikaikn, ko hnawi noi nu i ko’u mana a lu'ki ikawa n konupuni o

# Amenka Huipuia e woho ai, mamu lj 0 na kumu oiaio 0 waiho ia aku ai i moa oni|f , _ oia hoi ka huna a konu nuno U1 ’ e IlOĪhoi liou ao ai ia u Roko o UQ inana hoopono* pOllO. ma ke ano. Owau ka Moi Kumukanawai 0 ko Hawaii Pneaina. 0waa 0 Liliuokalaiu: Ma . ka Lokomalkai 0 1<G Akua a malalo o ko Kmmikanawai o ke Aupnni Mol 0 Hawaii, ke kue Ioa nei , ftū J ha hana i , , lawelawe ia mai ai maluna o’u* a mo ko Aupunni Komu* kauawai o ko Hawaii Pueaiua , , , . 6 kekahl P 0B 1 1,080 0 kukulu 1 Aupuni Kūikawa ma kahi o ko Aupiini Moi. .. Ko liaawi j 0 ;, u Uinlalo oka Mana Kaua Oi kelakokl 0 Amer,ka Hlli- „ , , , Paio, mamuh o ke leauolm ako Ku hina Amerlka John L. Stevon ina pualikoa kaua moana 0 Amenka _ , Hmpuin o lele mai malann O Honolulu, ame kona kuka j a pu ana 0 ] cakoo ana . . 01a 1ke Au P nni Kuikawa • oleioia. A ano j wahi e hakoko 00 ai [ ia ManaKaua a elua ka nui oka mako nia* muli Oia kaua ana, ke hoawl pio nei au i ko’u Mana ma 'o keia palopala ala, mamuli 0 na hoo kikina . . ana a keia mana kaua. a . . , klkl 1kawa a Auplllli 0 Amerika Huipuia e ipawehB “ ai1 na hana 11 k0na Kuhiūa, a lioihoi hou mai ia ’ u 1 ko ’ u Mana “ a ke ano . owan ka Moiwahino ona Pueaian 0 Hawnii " “ a “ ia ma Honola i“ 1 keia la 17 o Jan A, D. 1893. . “Liliuokalani ĪU”

Na Edoah Caypless oka moolelo oko au hulihia o 1893 i hoopiha ia mo n a hana koloho okneka lōa, he raca po hihihi loa ole ia i ka iko a kola amo keia. Ma ko ku kaawale loa ana mai na ninau • ko * iko »| mfti 0 ka manawa, e laa ka ninau hoopulahalaha mano. npela wale aku. a mo ko ku kaawaio lou aun mai ko kuekuu una iko ano oka poo un. lakou i kumakala i koin Luhiii kamilni uuku, ko lnkou mau hoine kulniwi a mo ko lukou mau pouo; a i olo in nm Uo

f ******* ift'u, e lilo noiftmftameaaj J)QU i rt oo. Ololo hou aku lu o U'SU iaia t o holo pola o Srio*m muhopo o’u Aolo i noho maua . ,v’iiana a kokahi iniha hunahnna lopo o aa aupuni aj>au ana i haawi mnnawalea aku ai ia Kv]sto, ho moa ia ua ike raaka ia. A ke manaoio noi au ho mea oiaio loa no iu raaloko o ka moelnlo o kelu au heu. e liko rae na na mea i ike ia maloko o ka nioolelo o kela au i hala aku, aka. o iko aku ana no kakou, 1 wahi e hookinohinohi ai 9 ina hilahila olo i lawelawo la i loaa ai hoi na hoomaikai ana raai na uupuni nui rnai, aia hoi ua ieapa ia iho la keia ohnmu iapi ia LihuokalanK lie “Hookahuli Auponi/' Aka aole loa oia ka moa polplol. No ka mea, e hoomanao ia o ko ono a me ka io o ka huaolelo hookahuli aupuni» ua pih la mamuli o kekahi lanakila nui i loaa makope o kekahi hoouka kaua hahana aua. Ma ka ’mea i ike ia, aoie loa ho hakaka a hooili kaua ana, akn, he powa haahau hilahila loa; no ka moa, lawo o kuhina Steven ina koa amei'ika imna o ka Moi rae ♦ ku lakou mau olau po, e wanaoa aea i ka lewa i mea hooweliwoli. a o ka h«na hoi a na Mikanole ma ia wa» oia no ka hao ana i na pono o ke kalaanu o Hawuii. KA IMI ANA 1 KUMU IIOOUHIUIII Ka aui elua ma koia moolelo haawi aina kaulana o Hawaii, oia no kekalii hana hawawa 1 lawolawoia i wahi elioaahu ai. a i wahi o loaa ai ko kumu hoouhiuiji na Kivini no ka hoopakelo una i ke ola ame na waiwui o na Amerikn, a o keia leta iho mahilo nei ua hana hoouhiuhi hi i lawolawoia a haawi ia aku niakoua iima. iieinea nae *keia i hanaia i wahi o hoahewa ole ia ai oia e na aupuni kuwaho, a o makapo mal ai hoi ko waho poe i ka huna poholalo i lawelaweia e uu Kuhina la mo kona poe; Aole i pau..

Uuokui arm 1 ka moa nnim i 3 * • *: liemla i ka manno n mi L»mā 1 iupuni o kokiihi «upuni nui o luwolawo i kekahl hana 3 hilahila olo pola ko nno» ko 1 imna ao noi ka puuwai o na kini ho lohulohu o ka Lahui ] Amerika me ho mea ala o : i kikeke iho ana i ko lakou ; lunaikohala i ka nmnno o keia ninaa. i "Ho hana kaulike anoi ka Hoohuiama?" - ; Ho mea oiaio loa, aolo o Hawaii i komo maioko o ke apo o ka mana hoomalu o Amerika. e liko me na Pae- ; moku okoa a kakou e ike nei, aole ia i loaa mamuli o ; kona.haawi pio mai mamuli o na hooili kaua ana, ao|e loa no hoi oia i loaa mamuli o . ka makemake o na kanaka oia mau Paomoku; a i koia manawa e olelo in nei, ke ku nei ka “^Ioohuidmft ,, mo ka j ao ole o na kanaka oia mau ] mokupuni he “kia hooma- i nao no na hana haowale o ! lta 1803.” ! He mea oiaio, ua hana oia 1 he kuikahi hoolilo aku i mau 3 Paomoku aia me Amenku Huipuia, a i hookumu ia hei 0 kekahi poe i kapa ia lakou iho, **Ke anpuni o na Paeaina o Hawaii,” ua milikaa ia ua kulkahi ala, a hoounn ♦ ia i Wasinetona, a malaila ia 1 muelolii ai no kekahi manawa loihi loa a hiki wale no i ka manawa o ka leo o ke kanaka Hawaii i pa-e m»i ai ma kela aoao mai o ke kai. Ua loho ia ko lakou leo, a ua hookuli ia ka lakou noi. Ka Hoohuiaina Ninau—; Pehen kona hei luhelu ana? Pane—-: Penei: % Mokunā II. Ke haawi noi ke aupuni o na Paomoku o Hawaii, a ke hoolilo nei no Amenka Huipuia ka mana a me ke ’kuleana piha o na aina aununi apau me ua aina Leialii. na Hale Aupuni, na awakumoku, na ’kai-kuono, ua Papu kaua. na nono kaua o ka aine a me ka moana, a rae kekahi mau waiwai e ae o kela ame keia ano i noho mana ia e ke aupuni. etc etc, Kupanaha! Ina he hana W I kekahi i lawelawe ia i ano 4 like iki aku kona kupanaha rae ko koia hana haowale i na pono apau o na Hawaii, aole loa e loaa iki ana ia mea ke ole kakou e huli a nana aku ia Diabolo me kana mau hana. % Luka: 4: 4-8. Oihanaalii; V malaila kekehi mau hana iokomaikoi a-na i hana ai: alakai ae lu ke (liapolo iaia i kokahi mauna kiokie, a hoike aku la iaia 1 ua aupuni a pau o ko no nei i ke aekona hookahi. A ololo ae la ke diapolo iaia. E imawi no au ia oe i ka mana amo ka nani oia mou men apau. m> ka mea, ua haawiia mai iu mau moa npan ia’u, a o haawi aku hoi im iu mnu moa i« oo, no kau moa o makenmke ai, noluiln, inu o hoonuma umi nim oo