Nuhou, Volume I, Number 14, 3 February 1874 — I MAU AI KE KUOKOA [ARTICLE]

I MAU AI KE KUOKOA

Ua ano kiilanalana ka n'oho atiā Aupuni Kuokoa o Hawaii nei; a e kuia mai ana ka Lahui i na nmau ana o ko lakou mau noonoo, 41 e man ana anei ke Kuokoa o Mawaii nei r ■ Ua olelo kekahi poe ma na kalai manao ana, a ua hoopuka hoi ma na Nupepa e olelo ana, u i na e make ka Moi, o ka wa ia a Amerika e kii mai ai a lawe malalo o kona malu ka hooponopono aiia ia Hawaii nei." Ua kamailio nui ia keia mea ma na Nupepa i ka wa i hala hope ae nei, a ua nui na hopuna olelo i hoopukaia me na manao kupilikii no ka hoohui aupuni. Iloko iho nei o na wa nune olelo o ke Kuikahi Panai like ua ala ae na manao p&oihoi o ka Lahui no na lono olelo e 44 Hoohui Aupuni." Ano ī keia wa he mea maikai no ka noonoo ka ninau āna " e mau loa ana anei ke Kuokoa, a pehea la e mau ai ?" Ua moakaka lea i ko makou noonoo ke kumu liookahi e mau loa ai ka nohona Kuokoa o ke Aupimi Hawaii neioia hoi ke Kumu Kakawai, I ka wa o ka Noho Alii ana o na Kamemeha,- ua paa loa kc Kuokoa i hanaia maloko o ke Kumukaiiawai. E like me ka ae ia ana mai o Hawaii hei e Ku6koa,e na aupu- ' ni' nui o Beritania me Farani ; pela ke onipaa ana o ke Kuokoa maloko o ke Kumuka-nawai-o na Kamehameha. Ua hoike moaIm ka ia ma 'ka Pauku 23 o ke Knmukanawai ke ano o ka ili ana o ka noho alii; a ua hoikeia - ma o ka lalani pololei la o Kamehameha; a ua hoike pu ia no hoi na Hooiiiha kupono no ka noho alii, e iike me Vitoria Kamamalu i oleloia ma ua Pauku 22 la ame kona mau hooilina aku. No 'keia mea, eia kakou i ka wa aole i maopopo na Hooilina no ka noho alii, aole i hoikeia na inoa ma ka Pauku 22 o ke Kumukanawai. Ma ia hoike ole ia ana ma ke Kumukanawai, ua ulia ae ko kakou aupuni e ke koho lokahi like ana ia Lunalilo i Moi; \ka, he kahua kulanalana wale keia, a iha pela mau e hana ai, alaila, e lilo ana ke Kuokoa o Hawaii neij No ka mea, he mea kue wale no ka hilinai ana ma o na ? lii hanau la o ka a'na, e like me ka olelo o ua Pauku la, no ka mea, e ulu mai auanei na manao kue iwaena o ka Lahui, a koho kela a me keia i' ke alii ana i makemake ai; a lilo ia mea i mea hoonaukiuki i ka noonoo Lahui, ina e komo alii a kekahi poe makaainana i manao ai, a komo hoi ka kekahi poe, alaila, e ala mai no na manao kue. ma ko kdkou noono,he mea pono e hoonohonoho pono ia na T\i o ka aina, i ikeia e ka Lahui he mau alii nui, mahope iho o ka Moi Lunalilo, e like me keia ;—IX Kalakaua, Wiiliam Leleiohoku, A» Kiuuuakea, Moiwahine Ema, Kula Keelikolaui, Pauahi Biho|xu Lilia Kamakaeha, Miriam Likelike, Kekaaniau ; a e hookomo ia ma ka Pauku 22 o ke Kumukanawai na iooa o keia

poo mp na hoakaka ana e likepaha penei:— " E hoonoho mua ia o Kalakaua i ka noho alii, ā i oia me ke r keiki ole, e ili aku i kona kaikaina alii Leleiohoku, a ma- ■ ; # • ke me ke keiki ole, ia Kunuiakea, a nele Joa lakou i ke keiki ole, alaila, e iii aku i na wahine, e hpomaka ana ma o ke kaikuahine mua o ka Moi mua, oia o Kamakaeha, amake keiki ole, a iii aku i kona kaikaina Likelike, a peia wale aku. Aka hoi, i hanau keiki o Kalakaua, alaila, o ka ohana alii wale no.o ko aoao ka poe nana e noho mua ka noho alii, oia hoi o D. Kalakaua, a ili aku i keiki a mau aku, a ili aku i kona kaikaina, a me kana keiki, a i keiki ole no, ili ak;u i ko laua mau kaikuahiue, a kakali ka hpoiii ana i ke aupuni i kekuhi Aliikane e aku e like me, Kunuiakea, a pau loa na pili o,kela poe, alailai, hoomaka hou he ialani Mcji hou." Penei wale 110 ka pono e mau ai ko kakou noho Kuokoa maikai ana a maluhia ana hoi. A aohe luhi iiui i ka imi ana i pani ma ka noho alii e aiuime aku ai auume mai. Hoike like i na 'lii o kako.u a pau maloko o ka Pauku 22 o ]iie Kumukanawai, a maopopo i kelā a me keia ke ano o ka noho Moi ana i noho ai no ka Moi a make, a nolio ae ana no kekahi ejlike me kona kuhikuhiia aiia ma ke Kumu|kanawai. O keia waje no ka mea e paa mau ioa ai ke aupuni mli ke ano aupuni Kuokoa. He mea nui keia, he pono e hanaia ma ka Ahaolelo, ao}e pono e waiho wale ia, a lilki mai ka wa nele i ka Moi, alai]a, huki aku huki mai, olelo kahi o mea ka Moi, hoole kekahi poe nie ka olelo ae, aohe ia he alii nui, o mea lie alii nui, na mea mai a mea mai. a puka ae lioi ka kekalii poe aloha ole i na 'ln e koho i alii-kui, a o ka hele loa aku ia i ka lalau, o ka mea puu dala nui e like me ka haole, kelilo ae i Moi—Oki pau kela, he!e i kuahi\ti ka ohana nika a Kakuihewa e noho ai. !'