Hawaii Holomua, Volume II, Number 22, 28 May 1892 — HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI. [ARTICLE]

HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI.

He Kaiiawmi e hoololi ai i k» Pmuku 48, 56, 59. 62. a me 68 o ke Kanmkanmwai a e pmkui mai i pauku hou i ke Kumukanawai, e kapaia Pauku 83. E Hookoloia e ka Mot a me ka AhmUeloe ke Aupuni Havaii: Pauku 48. 0 na BUa Kanawai a pau i hooholoia e ka Ahaolelo noonoo ana o ia mea. Ina mahope e >a noonoo hou ana ua hoaponoia ua Bila Kanawai nei e ka elua-ha-pakelu o na hoa a pau i o ka Ahaolelo. e hoihoi houia aku i ka Moi no ke kakauinoa ana, alaila, e lilo no ia i kanawai. Ma ia mau hana ana a pau, e hoomaopopo a ke koho ana ma ke kahea ana i na ae a me na hoole. a e kakauia ma ka buke moolelo o ka Ahaolelo na inoa o na j>oe a pau i koho ma ka ae a me ka hoole i ka Bila Kanawai. Ina e hoihoi ole ia mai kekahi Bila Kanawai e ka Moi iloko o na la be 10 [koe ka la Sabati] mahope o ka waiho ia aua aku imua ona, alaila. e Ulo no ia i kanawai, me he la he kanawai i kakauinoaia e ia. ke ole nae e hiki ole ka hoihoi ana mai mamuli o ka hookuu e ia ana o ka Ahaolelo, a ina pela aole ia e lilo i kanawai.” Pauku 2. Ma keia ke hoololiia «ei ka Pauku 56 o ke Kumukanawai a penei e heluhelu ia ai ua Pauku nei"Pauku 56. O ke Alii o ka Aiiaolelo he kane kupaoia no ke Aupuni i hiki aku oia i na makahiki he iwakalua-kumamalima, a i noho ma ke Aupuni no na makahiki ekolu, a he waiwai kona iloko o keia Aupuni i kupono i ka auhau i hiki aku i ka ekolu laueani dala mawaho ae o na hihia a pau, a i ole ia, he loaa makahiki kona aole i emi malalo o eono haneri dala.” Pauku 3. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 59 o ke Kumukanawai a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la; “Pauku 59. O kela a me keia kane kupa o ko Hawail Paeama ina he i/awaii Amerika, a he Europa paha ma ka hanau ana, a ina ua hiki aku kona mau makahiki i ka iwakalua, a ua kookaa oia i kona mau auhau, a ma ua hookomo oia i kona inoa ma ka papa inoa o na poe koho o kona apana uo ke koho ana i ua ’Lii o ka Ahaolelo, alaila, ua kupono oia i ke koho i na ’Lii, a ua loaa iaia ke kuleana e koho i na ’Lii o ka Ahaolelo i kela a me keia koho ana. ina nae.” Pauku. 4. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 63 o ke Kumukauawai a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la“Pauku 68. Aole e uoho kekahi i Alii a i I.unamakaainana ma ka Ahaolelo, iua aole i koho ia malalo a kulike hoi me na hoakaka ana a keia Kumukauawai.” A e hoololiia no hoi ka mahele elua o ua pauku la a penei e heluhelu ia ai. “Alua —He waiwai ponoi kona ma keia Paeaina i kupouo i ka auhau ia i emi ole ihu ka waiwai io malalo o hog|tehi lauaani dala ma- | waho ae o na hihia a pau, a i ole pela, ua loaa maoli iaia kekahi loaa [ makahiki i emi ole malalo o eono i haneri dala i ka makahiki mamua ponoi iho o kona hookomo ana i kona inoa iloko o na inoa o ka poe kupono i ke koho. Pauku 5. Ma keii ke hoololiia nei ka Pauku 0 Kumukaua- • penei e heluhelu ia ai ua la. “Pauku 62. O kela a me -keia kane kupa o ko //awaii Paeaina ina he i/awaii. Amerika, a he 1 £uropa paha ma ka hanau ana ina 1 ua hoohiki oia e kokua mamuli o ' ke Kumukanawai a me na kanawai 1 e like me ka mea i hoakaka ia no 1 oa poe nana e koho i na ’Lii, a ua J hookaa i kona mau auhau, a ua ' hiki aku oia i na makahiki be iwa- * kalua, a i noho ma keia Aupuni no * ka makahiki hookahi mamua pono J Iho o ke koho ana, a i ike i ka helu- ' helu a me ke kakaulima ma ka

. j olelo Hawaii, a Enelani, a Europa 1 | pah*. [ina i hanaui» mahope mxi o ika makahiki 1840. a in» ua booi komo i kona ino» m» k» papa inoa 1o na poe koho o kona apana e like me k» mea i hoakak» i» m» ke kanawai. alaila. ua loaa iaia ke kuleana e hookomo i hookahi balota no ka Lunamakaainana a mau Lunamakaainana paha oia apana; aka nae, o na olelo no ka makahiki hoo- » kahi mamua ponoi iho oke koho ana a me ka ike heluheln a kakaulima ma ka olelo Hawaii. Enelani a Europa paha, aole ia e pili ina poe e noho ana ma keia Aupuni i I ka manawa i kukalaia ai keia KuI mukanawai, ina e hoopaa lakou | i ko lakou inoa a koho balota iakou ma ke koho mua ana malalo o , keia Kumukanawai.” Pauku 6. Ma keia ke pakuiia 1 nei ike Kumukanawai he Pauku , hou ma ke ano he hooloh iua Ku- ' mukanawai la e kapaia Pauku 83 .; a penei e heluheiu ia ai ua Pauku , U: “Pauku 83. Ua hiki i ka Aha- > . olelo i kela ame keia manawa e hana i na Kanawai ana i manao ai i ua kupono no ka hooponopono ana a me ka hoomalu ana me ka hoomaopopo ana i na kanaka a pau, a , i ole ia, o kekahi papa hookahi a lahui paha i Jawe ia mai iloko o ke Aupuni no ka hana ana i na hana oihana mahiai, a ua hiki no hoi ma ia kanawai e hoohaiki a kaupalena i ka manawa e noho ai maloko o ke Aupuni oia poe limahana oihaua mahiai ame na oihana a hana paha a lakou e lawelawe ai,” Ke hooia nei au ua hooholoia ka Bila mamua a« ma ka Heluhelu Ekolu ia ana iloko o ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii ma ka la 10 0 Novemaba, M. H. 1890. CHARLES WILCOX. Kakauolelo. 211—tfd 44—tfw