Hawaii Holomua, Volume II, Number 50, 10 December 1892 — HUEA IA KA NOA POHIHIHI. [ARTICLE]

HUEA IA KA NOA POHIHIHI.

LOAA KA LUAHUNA O NA | MEA POIUIU. IKe Kiu Kuaaina ma ka Meheu o | ke Kiu o na Tausani Lapu.] E lieluhelu mau ana kekahi elemakule ona Kona i Hawaii, ika rao »lelo pahaohao a kupanaha a j ke kiu hanu ma ka meheu ona Tausani Lapu e puka mau nei ma ko kakou popa. Aua lilo ia moolelo i mea hoouluhua mau mai i ka hapauea o na kai malino a Ehu, i kela a me keia wa ana e nana iho ai i ka Hawaii Holomua a o pii mau mai ana na hoohuoi anoe iloko ona. O kana hana i koaa mau m opio- i opio, he haku kahili ahe punahele i ke alo o na Alii. a no kona ano hapopo a ano ulu mai o ka hulu ' aoao oke kanaka, ua huli hoi mai i { I oia no kahi a kona mau makua i ; hoohanau aku ai iaia. Aua kuluma oia i na ano oka noho ana oke alo ona Aui, a he mamo iho nei no ka Hale Naua i ■ na la e ku ana ua hale kaulana kilokilo la a Naloiaehuokalani, a me ! ia ano i maa ai oia i ke kilo ouli a ’ i nana opua. He keikikaue hookahi kana i ao j ai a makaukau i ka ban& haihai, oia hoi ka Lua, (hone breaker), a he lima iki hoi ia iko Kauai poe. Aole nae nana ponoi i hanau mai keia keiki, aka, ua lawe ia eia e hanai mai kona wa uuku a hiki i kona nui ana. A oia ka ua elemakule la i kahea ae ai i kaua keiki: E kuu luhi. kuu keiki o ke ao ana i ka hanai ana i keia mea he keiki. He hao hoi keia moolelo au e he- | luhelu nei, a ua noho ae nei hoi a kokoke e uln ka lei>o o ka aina j akahi no a ike ia keia moolelo kamehai loa. Me he uien la, he mea okoa loa keia, he olelo nane. 0 ko’u manao ia oe e kuu keiki, Iuaaoauia oe i na ike a pau, a i ku mai ka "Malulani,’’ e kau iho oe a holo aku i Oahu, a imi aku oe mahope o kela kanaka kiu kupa-| naha a pahaohao launa ole nana e ' hoike nei i ka moolelo o na Uhane ; Lapu Hookahi Tausani. amehe | mea la, o ka oiaio maoli paha. o na “Po Hookahi Tausani me hookahi i no paha keia o Arabia.” Aka. ! aohe no nae o’u manaolana loa oia | kela. Aka, me he ano helehelena la ; nae i lawe huna ia e ke akamai o ua kiu kaulana la o na Lapu Hooweliweli, e hiki ole ai ika mea he hanu kona ma na puka ihu ke ku aku imua o ua poe kepolo la. A ke loaa kela kanaka ia oe o kou healoha aku ia, a o kou hale no hoi, Ka ai a me kau ia a me kou noho ana o keia mua aku. A mai manao mai i kou makua nei ua palupalu. No ka mea. ma kahi ike uuku a kou makua e malama nei. ua ike iho au he olelo nane waiwai nui ka ua kanaka la ;o ke suio aloha Alii ame ke aloha aina pahaohao a kepanaha maoli hoi. Malia ke upu ia nei ka aina e kekahi poe e hookahuli a e hoolilo i kekahi aupuni aka. A e kuu keiki, mai makau oe ke ike aku i na mea a ua kanaka la e | hui pinepine la, e hoomanawanui 1 a e hookanaka hoi. 1 la wa heluhelu mai la ka elema- > kule i kela leta hoolana a Paulo. A o keia iho kekahi hapa oia i Ieta: ‘ ; E kuu keiki, i nui £e aho, ; e hoomanawanni oe me be koa j maikai la no Karisto.” A honi 1 ae la laua. t j Kan iho la ke keiki ma ka “Ma- | lulani” a ku mai la ika Poalima i 1 hala la nei, a hoomaka koke iho la ■ i kana miūooa imi i ke kanaka e na Lapu.

- ■ : Kipa mua aku ta oia i ka hale o kona makamaka. a ia ahiahi no lohe koke iho la oia i ka moolelo a kona makua i ‘nahai mai ai, oiai kamaaina e heluhelu ana i ka nupepa. j Me ke akahele, ua hoolala iho la I ka kiu kuaaina i tana apana hana, ua hoao oia e hele hookahi mahope 0 ka pauhia ana'o kona mau kamaaina i ka hiamoe. la wa oia e ala ae ai a hele maiihini aku la i ke kaona a puni., 0 ke kumu o kona aaloa, o kona lohe i ka oleloia ae. ua hoihoi mai ua kiu ia i kahi lio o ka Pake, a nolaila oia i ake loa ai e hoao e hele malihini a kahi e hui kino ai me ua haku la o na Tausani Lapu I Hooweliweli. He nui wale o na poe kanaka i , halawai aku me ia ma ka po, a ua I kamailio ano hookamaaina aku ia i me lakou. Hookahi no pane a lakou e haawi mai ai, he pakike mai. E kaapuni maa ana oia i ke kulanakauhale iloko o ekolu po. a ma | kekahi po ua haliwai io iho la oia , me kokahi poe ana i manan ai he ; poe kanaka, eia ka he launa o!e he ula no ka naele, uiai, ua hoeu loa aku la kana koele wawae ma- j lihini ana ma na hnina o Alanui Moi a me Puowama. aneaue & ka hora 12 paha ia o ka waenakonu 1 po, a e pa kololio ana ke kehau i auu. ■ Heie aku la ia a ma ka puka ma ka aoao mauka o la Luakini o Ka- , waiahao, oiai i:a pani ia. mawaho | nae oia i noho iho ai o ka paepae. Aole i liuliu kona noho aua iho, maaloalo ae la o makai iho o ka luakini me he mau ano lioloholona popoki keokeo la e paani nui ana. Eia nae, aohe he himenl mai e like me ke ano mau o ia poe holoholoua. Mahope iho o ia wa ana e haka pono nei. lohe ae la oia i kekahi i leo kunu maluna pono ae ona. hikilele ae la a pane ae la. o ua poe i nei paha keia a kuu hoa e hanu | hele nei. Aole i iiuliu ibo mahope iho o i ia leo kunu ana i lohe ai, ike aku i la oia i kekahi poe wahine aneane i he umi a oi paha e kaalo ae ana ! makai ae o ka halepule. Iwaena o keia poe ana i ike aku ai, he keu o ka ui a rae ka nani o | 7 # , kekahi o ia pae wahine, ua aahu la i lakou rae na lole nahenahe, a e ; ahuwale mai ana no ka ili o loko ; me ka nani mai luna iho a hiki i ka puhaka. A aole hoi oia i ka- ' maaina ia poe e hiki ai ke koho 1 aku o mea ma ia. O ke ano paikini keia o ka wa : kahiko, oia ka lakou e aahu ana. a : o ke ala o ka wai lukini ka i hoo- ; kupaoa ae i ke ea, a e kololio mai 1 ana hoi i kona pukaihu. He mau kane aku mahope o | keia huakai wahine, he nui no ia poe. ua hiki aku paha ko lakou ; nui i ka umi a oi. He poe aoo a ; opiopio kekahi. A e hele nui aua e hiki aku i ka 1 puka pa. a i ko lakou puka ana aku ma ka puka pa ua hele aku la ' lakoa ma alanui Moi. Eu ae la keia a hele hahai aku ■ I : la me ka hookolo ana mahope o ! kela poe me kona ninsu iho, eia paha me oukou kuu mea e imi nei. A iaia i kokoke aku ai i ka puka i i nui o ka pa, ia wa i uina mai ai ' ke pam hao o ka halekupapau . alii makai. aole oia i alawa ae ila- , j ila, no ka mea, ua manao oia. he makani ka mea i uina ai a i ole he ! lala laau paha. Puka aku la oia mawaho o ka i puka pa, ia wa lohe ae la oia be k | mau keehina kamaa ke koele mai j ana mahope ona, me he mea la no [ aia iluna o kekahi papahele oolea kohu pohaku ke pohapoha mai. Pili koke iho la oia makai o ka .' puka o ka pa, kaalo oe la oa mea i | nei; he kanaka kiekie oi keia, a he 1 1 kolana pololei kona oiwL »j He pap&le puakea kalepooi kona i ua hookapakahi ia iho, a e o aoa

! se kika ma kona waha, a be £oo- ■ koo ke paa aoa ma kona lima. Neenee aku la oia a ku iho la | iwaenakonu o ke alanui, huli mai la oia a nana iaia nei no kekahi mau minuie loihi, aohe nee aku. a ; eia no hoi ke kiu ke ku aku ncs a ; nana rae ka wiwo ole. WUiwili ae la nia i kona kookoo | a hele aku la. a mea ku mai la no nana iaia nei. Manao iho la ke kiu he hana kana e kali mai aaa iaia. Owai la hoi keia kanaka kanaka kainahao oka po? wahi a ke I kiu i ninau iho ai iloko ona. I I Nolaila, ua hahai aku la keia ! i 1 i mahope. a o ua aka kino pahaohao ! nei mamua ona. Haele aku la laua ma ke alauui i Moi a pii ae la ma ke alanui Rikeke, a malaila aku a Pelekane. a malaila aku ka laua hele ana a hoea i ke alanai Papu. E nana maloko. i