Hawaii Holomua, Volume III, Number 217, 8 May 1893 — HALA WAI MA HILO [ARTICLE]

HALA WAI MA HILO

KAULL’WELA KE KAHUA I N’A KANAKA HE3(X>A0I PL’UWAI ALOHA AINA I HIKI AE E HcH> LOHE I N A HAIOLELO. XU1 KA MAHALO O XA KANAKA lA HE.\KY OAKIEK. HOOKlTlA NA U.NA U KA MALUHH. Ma ka Poakolu, Mei 3, l>i>3, ma ka hora 3 pm., ua malama ia he halawai e ka llui Aloha Aina ma ka hale hui o na Pake ma Hilo kaona. L'a akoakoa nui ae na lala o ka Hui nona ka heluna o 300aoi, mai na Keonimana a me na Lede ma keia halawai. O ke Kakauolelo o ka Hawaii Holomua Thoe. K. Nakanaela a meHenry Carter ua hiki ae. Ua hoomalu ia e J. T. Baker ia halawai, hoomaikai ia meka himer i ana i kela himeni. Paa kuu manao aloha I ka aina hanau o’u. Ma ka pau ana oia himeni, ua pule ia e E. Kekoa, ma ka pule i pai ia iloko ( kahi huke, oia hoi, e pili ana i ke Aiohai ka Moiwahine Liliuokalani. I ka pau ana o keia. ua heluhelu ia na leta o na Hui Aloha Aina Kuwaena ma Honolulu, oiai, ua loaa mai na pane. N’a Henry Carter i wehe mua i ka hanohano o ka haiolelo ana, oiai he mau olelo Hawan mamua o ke kamailio ana mai, oia hoi, aloha oukou a pau loa, owau aiima hebedoma ma keia aina, pilikia, owau aole ike olelo oukou. nolaila, pilikia owau. N T o keia hemahema i loaa iaia, ua huli ae la oia ia Thoa. K. Nakanaela e mahele mai i kana olelo i na kanaka Hawaii, a kapeke aku la i ka olelo kainaaina iaia. Wahi ana, aole au e olelo aku ana ia oukou peueia ae sa pono a peneia ae e pono ai, oiai, aole i maopopo ko ka Peresidena Kilivaiana manao ma o ke Komiaina J. H. BIount la. No ka mea ke waibo pu nei keia uinan iwaena o kakou me ka maopopo ole. aka. ua’ loaa ae ia makou he lohe mai na Komiaina ae o ke Aupuni Kuikawa, he makemake na kanaka Hawaii i ka hoohui aina. No keia mau mea ua komo ke kaualua ia makou, oiai auhea ia ke Komisiua o ka lahui HaWaii ma o ke Aliiaimoku la, no keia mau mea, ua kaii uo ke Aupuni o Amerika, a hiai i ka wa i loaa ae ai kekahi leta na kekahi wahine Hawaii e hai ae ana i kona hoaloha ma Nu loka, ua huki ia ka hae Hawaii ilalo a o Ka hae Amenka ke kau nei me ka nni o ke kaumaha, a ua waiho ia aku ia leta imua o Peresidena Kaliralana. A hiki i ka wa i hoea ae ai na Komisina o ke Aliiaimoku, maopopo iho la ka mea oiaio e like m<ka makou i manao mua ai. Nolaila, o ke Aupuni Kepubalika h« Aupuni ia uo ka poe waiwai, oia ka fere«idena i pau aku la. O ke Aupuni l)emocarada he Aupuoi ia uo ka poe ilihune ma ae ano kaulike mawaena o na mea a pau. O na hana ana iho nei a Kivini i hana kipi iho nei la oukou e na kanaka Hawaii, ua manao wale ia no 4 makahiki, (paipaiia). 0 ke Aupuni o Amenka be ho«loha ia no oukou ma ke ano o na kuikahi i hana ia ai. Peia au be kanaka Amenka au, he mea paakiki loa ka lawe ana mai i kekahi > Aupuni e hoohui i kekahi Aupuni

rue ki ** cl« o d* 014 Au» puni c hoohui, 4 c nisu m* ke kue ana. ka wi 4 tue ka poino. l’a hoike mai I» oia ia Inelani a me kekahi mau haua ino ja ana o ua Aupuni i hoohui la maialo o kahi mau Aupuni me ka nui ona poino. pela no ke Aupuni o Amerika i hooikaika ai e loaa iaia ke Kuokoa. nai na p»'>ino a nie na pilikia i loaa ma ka manao e loaa ke Kuokoa a loaa ia mea me ka nui o na poino i kau aku maluna oka lahui. He elua wale no mea nui iloko oke Kuoaoa, ka mua. o ke aloha 1 ke Akua, ka lua, o ke aloha ika aina. Oke kanaka e makemake ana e hoohui 1 kona aina hanau, he pupule a 1 ole he holoholona, (paipaiia). la’u i haalele aku s»i la Nu loka no Kapalakiko-a kau maluna o ka mokuahi Aueeteralia no Honolulu. he lnwkalii wale 110 mea makenuke 1 ka hoohui aim he kapenaokohola-, o ka nui ae aohe uiakemake i 1 aa hoohui aina. I ko’u hiki aua raa Honolulu, ua lohe ina mea i hana ia, maopopo pono ke ano o na mea 1 hana ia iho nei e kekaLi poe kakaikahi i kipa mai a makahehi ai i ka nani a me ka oluolu o keia aina. Ua hele malihini mai au ma keia huakai makaikai a’u. ua kipa au i na home ona makaainana o ke Aliiaimoku, ua hookipa la au me ka oluolu a me ke aloha. Nolaila, o ku oukou malama ana ika leo oke Aliiaimoku me ka maluhia, h« meia e maopopo ai e mau ana ka noho uloha aua o ke Aupuni o Amenka me oukou, a o kela uau mokukaua Amerika e ku la ma Honolulu he mau kokua ia no oukou i sa wa pilikia (paipaiia). Nolaila, aole hana e ae a oukou e hana ai. hookahi wale no a’u mea e huike aku ai oia keia. e hoouna aku ke kane, wahine a me na koiki i na leta imua o ke Komiaina J. H. B!ount, a e ike ana no oia i na he olelo Kanaka, Pukiki, Pake p&ha, e hoouna i ko oukou mau manao no kealoha i ko oukon aina a me ko oukou Moiwahine Liliuokalani i keia wa me ke kali ole; & o ke aloha no ko oukou. Ua haawi aku o J. T. Baker i ua honmaikai ana ma o ka aoao 0 ka Ahahui ika malihini nana na a’o maikai aua. Ua hookuu ia na hana me ka himeni Lahui kaulana oia hoi o Hawaii Ponoi. Mahope o keia ua hoolauna la aku la ka malihini • J. T. Baker me na Luna Nui oka Ahahui; oia hoi o Mn. Ululani Pereaidena hanoh&no. Mrs. J. T. Baker, Peresidena. Mrs. Mele B. H. Browo, ho|>« Fere[sidena Mrs. Kekona Kumalae. Puuku. Mrs. A. Adarnu, Kakauolelo Mrs. Kaimaola. Mrs. H. Weat. h<>pe [ Kakauolele. ame kekahi pr»e Lede eae i akoakoa mai ma keia halawai. Mahope o ka pau ana o ke anaina 1 ka hoi, ua nuho iho ka Aha Hui Komite ilooko. O ka mea i hooholoia be paina luau makai o Mokuola me k.i malihini ma ka Poaono, Mei 6. I). Ki awkhano. Hilo Kaoua. Mei 4, 1^3.