Hawaii Holomua, Volume I, Number 17, 28 April 1894 — Kela Hoemi Lilo P.G. [ARTICLE]

Kela Hoemi Lilo P.G.

O na olelo hoohalike no kekahi maoawa, be niau n'ea maikai ia; aka. o na «»ielo hoo- • halike a na kakoo e palaina puna nei i ko lakou aoao iho inahope o ke kua o kela poo niga uialuna o ka pa, oia ka mea apiki loa ina he mea hiki ia lakou ke ike aku i ua hiohiona ponoi o ko lakoa roau helehelena mailoko aku o na palema i lole wawae. He mea hiki loa keia ke hooiaio aku. a oia maoli no ka hiona o ke kii keaka i kakauia e ka pulima huluhulu o Esau. ma na paio i haawiia maloko o ka Ahakuka e na Senetoa Emaluka me Ena, no ke oki a hoemi i kekaiii mau haawina o na hlo hookele o ke Aupuni pi gi. e like hoi me ka lakou uiau olelo mua i kinohi i nokeai na mikanele ohumu malu i ka uwa a lewalewa ke alelo iwaho, eiu nae, o lakou no ka poe mua loa ■ nana e uhaki nei ka lakou mau hoohiki hoopunipuni i olelo mai ai ia kakou, he aupuni maikai loa keia—a e ola ana kakou i ka lakou mau alapahi a pamaikai o ka aina. -O ke au ia owai ? Ko hoomanao nei makou i 1 kekahi mau olelo a na kakoo pi gi oiai e noho ana iluko o ka ahaolelo no na kau lehulehu i hala, o lakou ka poe ikaika loa i ka hoemi i na lilo aupuni me na olelo e “ai pakiko kakou.” : Aka, heaha ka kakou mea e ike nei i keia inau la ? O lakou no ka poe mua loa e hapai nei i na haawina kiekie i hooI haua ole ia a i hooko ole ia i ko au Aupuni Moi, oiai lakou : e paa nei i na kaulawnha hookele lahui iluko o ko lakou mau lima ponoi i keia la, a ua hiki mai hoi ka manawa kupono e : hooko ia ai kela uiau olelo e like me na olelo haanui i haawi ia maloko •> na ahaolelo, eia nae, i ku wa a kekahi o na Senetoa pi gi i makemake ai e 1 hooko i kela kumuhana, oia no ka manawa i kue ia mai ai e na mana hookele pi gi ia lakou ka ; hookele o ke aupuni. Ma keia kakou e ike ai, aole he oiaio o ’ | ka lakou mau olelo mua i kii nohi, a aole ia he mea no lakou e hilinai hou ia aku ai. O ka itamu e ike maopopo ia ai ke kii hana keaka a ke aununi pi gi ma ka lakou halawai o ka Ahakuka, oia no ka uku L o ke keena oiliaua Kanikela , Hawaii ma Wasinetona a ine ke noi i uku no ke Kakauolelo. A ma ia itamu ra ku ae o Senetoa Ena a pane aku imua o ka halawai ua makemake oia e kiolaa hoopau loa i kela iiamu mai ka Ēila Haawina aku no ka ai pakiko, a aole oia i ike i ke kumu hiki ole i ke Komisina ke hookele i Jkorakeena oihana ponoi iho. j ina ua loaa iaia he uku kupono no kana hana. O Senetoa • Emaluka kekahi i kokua aku i I keia hoemi lilu o ke ano uhauhi' maopopo i ko ka lehulehu I waiwai no kela keena oihana o t Wasinetona. i Na Loio Kuhina Kamika i i hoike mai, na hai mai o Mr. Limaikaika iaia. o ke keena ; oihana Kanikela Hawaii ma i VV'asinetona, oia ke keena oki i ! loa o ka hanohano ole a me ka . , ilihuue uiaopopo o na ano aui puni a pau e noho launa koi; koke nei me Amenka ma ka ) ’ uku haahaa i haawiia aku i kona Kuhina ma Wasinetona, i oiai kahi aina uuku o Venei zueia, ke uku uei oia i kona i 1 Ku'una i ka huina dala mai huahua o $20,000 no ka maka* > i hiki. i j I kumu hoohalike ua kakou i e ike ae ai i ke kapakahi launa - ole iual o ko lakou mau manao i ; oi&i e ku ana ke Aupuni M**i. ! «a iko ka W

A. Kakiaa. ke kumu hana keaka o ka puali hula-ku’i Hawaii i hoikeike mai nei i Ka{ alakiko, oiai oia e noho ana he lunamakaai ha)r.ana il 'ko o ke kaa ahaolelo o ISS6, eia kona ano e maopopo ai ko lakou uhauha i keia la. Ma ka itarau i waiho ;a mai iniua o ka Hale —**L ku Kuhiua Hawaii ma V\ as;nttona. $12,000.” Ma keia itamu i haiolelo Mhi ai o Kakina me ka huai |>au aku i ka hoonui Hlo o ka aoao Aupuni i ka uku i keia keena oihana ma ke ano uhauha i ka waiwai o ka lehulehu. a ua hiki no ia ke !awa me na wahi dala uuku malalo mai, ina e ka hapalua wale no o kela huina. Eia kana mau olelo i puka ponoi aku mai kona waha-ai ai a e {h.1u ai ke alelo o ke kolohe penei; • Ina o ka manao ia o ka hoomahuahua aku i ua moa pili oihana e pono ai ka hana a ke Kuhina Hawaii ma VV*asinetona, alaila. o ka huina dala 0 $6,000 e haawi ia no ke anaina hookipa a ke Kuhina, aole ia i lawa kupono no ka malaina aua i kona keena uie ka hanohano. Aka, ina no ka uku ana aku i ka uku haawina j e noho ai ke Kuhina me ka oluolu, alaila, ua lawa no oia i ka uku o $5,00(1 uiai keia aupuni aku. He nui ko Mr. Carter, [ke Kuhina e noho ana ia manawa] kuouoono nona iho, a ua makaukau mau oia e hoolawa i na lilo a pau o kona keena oiliana ke makemake oia pela.” O keia ka manao o na poo alakai o ke aupuni pi gi iloko o j ia mau k.uo ka ahaolelo i wawalo ai a puni ka aina, a Dole, Kakina, Kamika & Co., e uhaki uei i ka lakou mau olelo iloko o kela leo himeni a ka > I luahine malama ipukai e puua nei ka waha, — “Heaha iho la hoi ko oukou mea e hooko ole nei i ka oukou mau olelo o ka makahiki 1886? i O ka hoololi ana anei keia o ke kanaka naauao i kona manao e 1 lilo i kanaka hupo e like me ka olelo kahiko ? ”