Home Rula Repubalika, Volume I, Number 4, 13 November 1901 — KA MOOLELO O NAPOLIONA KA NUI Ke Pukonakona O Farani Nana i Hoonaueue na Mana Nui o Europa. [ARTICLE]

KA MOOLELO O NAPOLIONA KA NUI

Ke Pukonakona O Farani

Nana i Hoonaueue na Mana Nui o Europa.

MOKTJNA I. 2£ONA MiiTi Tia OPIO. {Hoornauia.) He ulolohi loa kona ike ma ka olelo Geremania, a no ia kumu ua lilo ia i mea ukiuki loa ria kana kumu. I kfekahi la, ua haohao kana kumu 1 ka ike ole ajia mai iaia nei ma kona wahi noho man iloko o kona papa kula Geremania, a ninau ae la aia la oia i hea. Ua hoiked a aku la e hoike ana oia i kana haawina matemakika iloko oka papa kula ao pu kuniahi. Alaila, he wahi ike iki'no ka kona!" wahi a ke kumu i pane ae ai me ke ano pOr henehene. * Oia ka helu ekahi ma na haawina matemakika maloko nei o ke kula," wahi a ka pane. "Ae!" wahi a ua kumu nei\ "ua lohe wale no la hoi au, a ke manaoio man nei no hoi, aohe no he poe ike i ka matemakika aia wale no a he poe hupo!" Aole i piha ko NajJoliona makahiki maloko o ke kula ao koa o Parisa, a mamua ae no hoi oka piha ana o kona mau makahiki he umikumamaono, ua puka mai Ia oia me ka hookohu lukanela elua no ka puali pukaa o La Feie e noho hoomaiu ana ma Valeneka. I ka haawiia ana mai o kona palapala hoomaikai eke kumu nana lakou i ninaninau, ua kakauia keia mau olelo ma ka aoao o kona palapala: "He Kosika ma ka hanau ia ana a ma kona mau ano a pau. Ina aole e loaa ana iaia kekahi kuia ma kona alahele e pii kiekie loa aku ana keia kanaka opio." No ko Napoliona punatiele loa i keia kumu ua haawi mau keia kumu iaia i wahi kenikeni no kona pakeke. I na la hoi mahope mai o ko Napoliona kau ana ae ma ka pane poo oka hanohano, ua haawi uku hooniau aku la oia na ka wahine kanemake a ua kumu la ana. Ma Valeneka kona puali koa i kona manawa i hiki aku ai. I kona hiki ana aku noho ana kona mau aliikoa me na manao mahae, he makemake kekahi mahae o lakou e hookahuli i ka nohoalii o Farani, a o kekahi mahele hoi, I he aloha alii. Ua komo koke aku la o Napoliona ma ka aoao hookahuli aupuni. Iloko o na mahina mua oka makahiki 1792 ua lilo ae la o Napoliona i kapena no ka puali pu-kaa, oiai oia ma Parisa. Ua ike oia i na hana manaonao i hanaia malaila ma ka la 20 o lune, ka la a ka poe hoohaunaele kipi i ki po-ka ai i na Tuileri, a pakele mahurjthuna mai ke oia 0 ka Moi Lui XVI. a me kona ohana mahope iho o ko lakou hoohaahaaia ana. Oiai oia e hele holoholo ana me kona iioa-loha, me Burien'e, ua ike aku la oia 1 ua poe kipi nei, no lakou ka heluna ma kahi o elima a eono paha tausani, e komo mai ana iloko o ke kulanakauhale a e hele pololei ana no na Tuileri. "E ukali aku kau a i keia poe lapuwale," wahi ana i kona hoa. Ukali aku la laua i. ka poe hoohaunaele a hiki ike komo ana iloko o ke kihapai pua mamua pono mai 6 ka halealii, a i kona ike ana aku i ka moi

ma ka puka aniani ua paa i na kipi, ua pii kokc ae la kona inaina a liiki olc iaia kc uumi ilio. Ua hoikc ae la i kona inaina me ka leo nui tna ka olelo ana: "Kela wahi ho-he wale! Pehea la oia i ae wale mai ai i kela poe apokaka e komo aku? Ina oia i pulnmi ia elima a eono haneii paha o lakou me kekahi o kana man pu kuniahi he pan loa ae ko lakou nei i ka naholo!" He hoowahawaha loa o Napoliona liana hoohaunacle ma kc ano lima null Ua olelo ae oia, he liookahi wale iho no laau lapaau no keia poe hoohannaele a oia na hua'le kepan. "O ke ki poka mamua," wahi ana, "a mahope aku hooponopono no ka maluhia." A[a ka la 10 mai o Aiigate ua ike oia i ka lua o na hana hoomanaonao a keia poe lima koko. Ua mo hou ia ka halealii, ua lukuia na koa t Hi. Oka puali koa lahui hoi keia ua pu aku la me na hana hoohaunaele. ■ - ku maoli i ka manaonao/' wahi ana, "ka ike ana aku i na ihe e wanaoa ana me ko lakou mau poo ua ula pu ike koko." Aole oia i poina i kela haunaele laia e nana nei i keia uluaoa aole paha oia i moeuhane mua he mau hana kela e kipapa ana i kona alanui e hiki aku ai i ka nohoana Emepera.

Mahope iho o keia ita ncle oia i kahi hana, a e kuewa hele wale ana no oia ma na alantii o Parisa, a maloko o na hale aina emi loa e ai ai.

Iloko mai oka mahina o Sepatemaba ua holo akti la oia me kona kaikuahine, Elikapeka, e ike i ko latia maknahine ma Kosika. Akahi no lakou a hui hou mahope iho o ko lakou kaawale ana no na makahiki He umikumakolu. He nohoana ilihune loa ko lakou, i ahona wale ti ■> ko Napolina wahi uku alii koa ptt-kaa. I kekahi makahiki mai, oiai no o Napoliona e noho ana ma Kosika, ua liiki aku !a kekahi puali koa mai Farani aku no ke kipaku aria aku ia Kenerala Paoli, ke kiaaina o Kosika no kona olelo ana he enemi no ka Ahaolelo Lahui no Farani. Ua hoao iho la ke kiaaina e li'o aku o Napoliona ma kona aoao, me ka waiho mai i. kekahi man olelo pelo e pai ana iaia, aka, aole loa i puni aku o Nipoliona iaia, e kupaa mau ana oia mahope o Farani. Ua olelo aku la oia ike Kiaaina me ka i ana: "He nawaliwali loa o Kosika e hiki ole ai iaia ke malama iaia iho, a he mea pono nona e noho aku malalo oka hoomalu ana a Pelekane, a i ole ia «i Farani paha, oka oi loa aku no nae maialo o Farani." O kana hana pili oihana koa mua loa i lawelawe ai no kona aina hanau oia no kona lawe pio ana i kekahi wahi papu uuku i kapaia o Tore di K,apitelo, e kokoke ana ia Aiakio. laia nae maloko o ua wahi papu nei ua hoopuniia oia me kona wahi puali koa maloko olaila. Mahope o kekahi mau la loihi o ko lakou wiwo ole ana i ua wahi papu nei, he io lio ka lakou ai, ua uluhua oia a haalele lakou i ua wajfl papu la a holo ike kai Ua loaa mai la ia Paoli na kokua ana mai ia Pelekane mai ana kipakuia ka ohana Jrunipake mai Kosika mai I ka wa o keia wahi kaua kuloko ua mahae lua ka manao o na makaainana owai la mawacna la o Pelekane a me Farani ka mea kuleana ia Kosika. [Aole i Pan.]

E hoouna koke mai i na kauoha nnpepa a pau i ka Pituku, Mrs. R. W. Wilcox, a mai nana iri'-a i ko kakou wahaolelo' o eia mua aku.